Πέμπτη, 28 Μάρτιος 2024

Τα σκάνδαλα της Royal Bank of Scotland και οι επιθετικοί πλειστηριασμοί

144552-rbs4Οι εξωφρενικές ενέργειες της Royal Bank of Scotland (3η μεγαλύτερη τράπεζα της Μεγάλης Βρετανίας, από το 2008 κατά 81% στην ιδιοκτησία του Δημοσίου) που αφορούν στην επιλεκτική επίθεση για «ασήμαντο αφορμή» εναντίον μικρομεσαίων επιχειρήσεων με στόχο την υποκινούμενη χρεοκοπία τους και την αγορά των εγκαταστάσεων και παγίων τους σε εξευτελιστική τιμή από την θυγατρική της West Register αρχίζουν να αποκτούν ανατριχιαστική επικαιρότητα στην Ελλάδα. Όταν φίλος πανεπιστημιακός από τη Μεγάλη Βρετανία μου έστειλε το ντοσιέ της υπόθεσης πριν από λίγες ημέρες με την σημείωση «Ψάξτο επειγόντως» έμεινα έκπληκτος από κάποιες αναπτυσσόμενες ομοιότητες.
Όπως λέει ο Lawrence Tomlinson, εντεταλμένος ανακριτής του Βρετανικού Υπουργείου Εμπορίου στο συγκλονιστικό καταδικαστικό πόρισμα του «Υπάρχουν πολυάριθμες περιπτώσεις βιώσιμων επιχειρήσεων που κυριολεκτικά καταστράφηκαν από την RBS με αποτέλεσμα το ξεθεμελίωμα και της ίδιας της ζωής των επιχειρηματιών και των οικογενειών τους με ένα εντελώς απαράδεκτο και άδικο τρόπο». Προσέξτε τι έκαναν ακριβώς τα υπεροπτικά σαΐνια της RBS. Ίδρυσαν μια εσωτερική υπερδιεύθυνση με τίτλο Global Restructuring Group (GRG) με αρμοδιότητα την δήθεν «αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων» πελατών της τράπεζας, τους πλειστηριασμούς και την ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων τους. Μετά κατάστρωναν σχέδια επίθεσης επιλέγοντας μικρομεσαίες επιχειρήσεις που είχαν μεν «ψαχνό» δηλαδή αξιόλογα πάγια στοιχεία δικά τους ή των οικογενειών των επιχειρηματιών αλλά παρουσίαζαν δυσκολίες εξαιτίας της κρίσης.

Συστηματικά και οργανωμένα, λέει ο κύριος Tomlinson, η GRG και για «ασήμαντο αφορμή», ακόμη και για 5000 λίρες καθυστερούμενους τόκους (που κάνουν περίπου 6100 ευρώ, τρελή σύμπτωση, βλ. άρθρο μου «Τράπεζες εναντίον Ελληνικής Βιομηχανίας. SOS. Ο Αντίλαλος μιας ΑΠΙΣΤΕΥΤΗΣ ιστορίας» www.TVXS.gr, www.paremvassi.gr και εφ. Πελοπόννησος Πατρών, που αφορά ανάλογη ελληνική περίπτωση με επιφανειακές μάλλον ομοιότητες, τουλάχιστον προς το παρόν) ή επίσης από την αθέτηση δευτερευουσών ρυθμίσεων των δανειακών συμβάσεων η GRG προχωρούσε σε ξαφνική καταγγελία των δανείων, άμεσες Διαταγές Πληρωμής και σε συνεργασία με επιθετικά δικηγορικά γραφεία χρέωναν στις επιχειρήσεις εξωφρενικά δικαστικά και άλλα κόστη και τις οδηγούσαν σε συνειδητά ΠΡΟΚΛΗΤΗ ΧΡΕΩΚΟΠΙΑ. Μετά γινόταν ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και αναλάμβανε δράση η θυγατρική της Royal Bank of Scotland, ειδικευμένη στο real estate με την ονομασία West Register που τα αγόραζε σε εξευτελιστικές τιμές και τα μεταπουλούσε με απίστευτο κέρδος. Εξίσου απίστευτη και η παρακμιακή εξαχρείωση της τραπεζικής πρακτικής με σκοπό την άπληστη ανάκτηση δανείων και την αχαλίνωτη κερδοσκοπία εις βάρος των άλλων και της παραγωγής στην καρδιά του ισχυρότερου χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρώπης. Την υπόθεση ανέλαβαν από την Τρίτη 26.11.2013 οι «χωροφύλακες» του Σίτυ του Λονδίνου, το Serious Fraud Office (Υπηρεσία Δίωξης Διακεκριμένης Απάτης) και κυρίως το Financial Conduct Authority (Ανεξάρτητη Αρχή Καλής Τραπεζικής Συμπεριφοράς). «Σοκαρισμένος» δήλωσε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ο George Osborn, Υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας αλλά και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Αγγλίας (βλ.Guardian 26/11/2013 και Le Monde 25/11/2013). Βεβαίως η RBS εμπλέκεται και σε πολλά άλλα σκάνδαλα με πιο πρόσφατο τη συμμετοχή της στο καρτέλ χειραγώγησης του LIBOR που κατήγγειλε ο Επίτροπος Αλμούνια επιβάλλοντας συνολικό πρόστιμο 1,7 δις ευρώ (300 στην RBS). H RBS –που έχει 45 δις ευρώ τοξικά στοιχεία στον ισολογισμό της- εφαρμόζει με ακραίο τρόπο τραπεζικές πρακτικές που πολλές άλλες τράπεζες προωθούν με περισσότερη διακριτικότητα και γι αυτό η συμπεριφορά της πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής από τις ελεγκτικές αρχές αλλά και τους πελάτες των τραπεζών σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Για να γυρίσουμε στα δικά μας η υπόθεση RBS αναδεικνύει μερικά ΚΡΙΣΙΜΑ και ΚΡΑΥΓΑΛΕΑ ερωτήματα. Εάν αυτή η βρετανική τράπεζα, τρίτη μεγαλύτερη της χώρας και με δημόσια ιδιοκτησία κατά 81%, κατόρθωσε να καταστρέψει ανενδοίαστα –«κυνικά, ψυχρά χωρίς καμία αίσθηση ενοχής, λέει το πόρισμα»- τουλάχιστον 20 δυναμικές μικρομεσαίες βρετανικές βιομηχανίες στην χώρα που έχει τους πιο ισχυρούς ελεγκτικούς μηχανισμούς τραπεζών στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ και μια κυβέρνηση που λειτουργεί έστω και καθυστερημένα (απόδειξη το πόρισμα Tomlinson) τι θα γίνει στην Ελλάδα όταν μετά τις 18 Δεκεμβρίου αναμένεται η δημιουργία των λεγόμενων εσωτερικών Yπερδιευθύνσεων των συστημικών τραπεζών για τα NPLs, δηλαδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την εξίσου λεγόμενη «αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων;» Τι θα γίνει άραγε στην Ελλάδα με την γνωστή αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών και την ημιπαράλυση του κράτους;

Από την απάντηση αυτού του ερωτήματος όπως και από την άμεσα συνδεόμενη ασφυξία ρευστότητας για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά θα κριθεί το μέλλον της ανάπτυξης δηλαδή η διάσωση της χώρας και του παραγωγικού της ιστού. Γι αυτό εξεπλάγην πολλαπλά όταν άκουσα στο κεντρικό δελτίο του ΣΚΑΪ (2/12/2013) τον συνάδελφο Μπάμπη Παπαδημητρίου, κεντρικό οικονομικό σχολιαστή του σταθμού- έχουμε συνεργαστεί με τον Μπάμπη Π. στο γραφείο του Πρωθυπουργού Ζολώτα το 1990 και γνωρίζω το πόσο καλά ξέρει την τραπεζική αγορά όπως επίσης το πώς προσπαθεί να ενημερώνεται για τις διεθνείς εξελίξεις στον τομέα- να εκφράζει με περισσή βεβαιότητα τις παρακάτω τέσσερις θέσεις με αφορμή το καυτό θέμα της απελευθέρωσης των πλειστηριασμών: Α) Το κράτος να αφήσει τις τράπεζες να κάνουν την δουλειά τους για τα καθυστερούμενα δάνεια των νοικοκυριών Β) ΟΛΕΣ οι τράπεζες δεν θέλουν αυθορμήτως μαζικούς πλειστηριασμούς γιατί θα πέσει ραγδαία η αξία των ακινήτων που ήδη κατέχουν Γ) Η Τρόικα επιμένει για τους πλειστηριασμούς γιατί φοβάται «να μην καταρρεύσει η τραπεζική πίστη». Δ) Το πρόβλημα συνίσταται στους 15.000 μπαταχτσήδες που έχουν λεφτά και δεν πληρώνουν (παίρνουν ενοίκια από τα ακίνητα που αγόρασαν με στεγαστικά δάνεια και οι οποίοι κρύβονται πονηρά πίσω από την απαγόρευση ρων πλειστηριασμών ακινήτων). Αν και οι θέσεις του αυτές αφορούν κυρίως τα νοικοκυριά και όχι το πραγματικό «φιλέτο» των επιχειρηματικών δανείων, αν εφαρμόσουμε αναλογικά την οπτική του, προκύπτουν μερικά κρίσιμα ερωτήματα. Πρώτον, πώς είναι σίγουρος ο Μπάμπης Παπαδημητρίου ότι όλες οι συστημικές τράπεζες δεν επιδιώκουν τους στοχευμένους πλειστηριασμούς; Το έχει ψάξει καλά το θέμα; Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Είμαστε βέβαιοι ότι δύο τουλάχιστον από τις μεγάλες συστημικές τράπεζες ανταποκρίνονται στα κριτήρια του Μπάμπη Παπαδημητρίου και δεν θέλουν μαζικές ρευστοποιήσεις αλλά υπάρχουν επίσης βάσιμες ενδείξεις ότι τουλάχιστον ΜΙΑ έχει ξεκινήσει προκαταρκτικές δράσεις επιθετικής και χωρίς όρους ανάκτησης δανείων ενώ άλλη μία πιθανόν το σκέφτεται. Η πιο σωστή περιγραφή της κατάστασης είναι η εξής: μέσα στο καθεστώς «πολυαρχίας» (Τρόικα, Επιτροπή, ΤΧΣ, παραδοσιακοί μεγαλομέτοχοι) κάποιες συσσωματώσεις συμφερόντων σπρώχνουν μία ή δύο συστημικές τράπεζες προς επιθετικές συμπεριφορές.

Δεύτερον, αν το «κράτος αφήσει μόνες τους τις τράπεζες να κάνουν τη δουλειά τους» ποιος θα εγγυηθεί ότι αύριο δεν θα μιμηθούν την GRG της Royal Bank of Scotland ιδίως σήμερα με την απίστευτη πίεση των τραπεζικών στελεχών στην επαρχία, την ύπαρξη Επιτρόπων και τον αναπτυσσόμενο ενδοτραπεζικό ανταγωνισμό που αναπτύσσεται δημιουργώντας ένα πανελλαδικό τσουνάμι χρεωκοπιών με άνοδο της ανεργίας στο 35%; Ο Μπάμπης Π. φαίνεται να μην καταλαβαίνει ότι ακόμη και ο φιλοτραπεζικός καπιταλισμός τύπου Μεγάλης Βρετανίας απαιτεί σφιχτούς κρατικούς κανονισμούς, απανωτούς ελέγχους και άμεμπτους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με τον γνωστό κρατικό-πελατειακό ημικαπιταλισμό όπου ο Κοσκωτάς έγινε σε μια νύχτα μεγαλοτραπεζίτης και ο έγκλειστος στον Κορυδαλλό Λαυρέντης Λαυρεντιάδης ως τραπεζίτης πήρε επίσημο βραβείο Επιχειρηματία της Χρονιάς, αν αφήσεις «μόνες τους τις τράπεζες» καταστρέφεις εν μία νυκτί την οικονομία της χώρας αλλά και τις ίδιες τις τράπεζες τελικά. Βέβαια το ίδιο επίφοβη είναι και η κομματική «καρδιά» του κράτους αλλά δυστυχώς ως κοινωνία πρέπει να ισορροπήσουμε ενδιαμέσως ελέγχοντας ταυτόχρονα και τους δύο πόλους εξουσίας.

Τρίτον, αν οι πλούσιοι πονηροί μπαταχτσήδες είναι 15.000, να εντοπιστούν και να πληρώσουν αμέσως και όχι να χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα μεταφοράς των βαρών στους πολλούς. Τέλος, το επιχείρημα της Τρόικας για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών των κατοικιών «για την μη κατάρρευση της τραπεζικής πίστης είναι ένα επιχείρημα bon pour l' orient (ελληνιστί για τον «λαουτζίκο»). Στην ουσία η Τρόικα ενδιαφέρεται κυρίως για τα επιχειρηματικά δάνεια –και όχι τόσο για τους πονηρούς ιδιώτες κακοπληρωτές των στεγαστικών δανείων- έχοντας υιοθετήσει το παρακάτω γενικό σχήμα: NPLs (μη εξυπηρετούμενα δάνεια) σημαίνει είτε Bad Banks είτε Distress Funds και αυτό σημαίνει ανάκτηση δανείων με τυπικά λογιστικά κριτήρια για την απελευθέρωση πόρων για νέα δάνεια. Σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων θα ανθήσουν όσες επιχειρήσεις έχουν επιβιώσει, θα έλθει ξένο κεφάλαιο και έτσι οι δανειστές θα έχουν εμπιστοσύνη ότι θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω. Αυτά προβλέπει το τυπικό μοντέλο του ΔΝΤ για την ανάκαμψη μέσα από την «εσωτερική υποτίμηση» που στην εκδοχή του αυτή, δηλαδή χωρίς υποτίμηση του νομίσματος εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Πρόκειται για μια πρόταση εγχειριδίου για Business School που δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά καθ' ολοκληρία γιατί είναι απολύτως εξωπραγματική ιδίως για χώρες με την κολοσσιαία ύφεση της Ελλάδας. Όπως μάλιστα αναφέρει πρόσφατη μελέτη της Grant Thornton, το 30% των ελληνικών επιχειρήσεων και βιομηχανιών έχουν σήμερα εξαιτίας της κρίσης, της λιτότητας και της πτώσης του κύκλου εργασιών τους, δανεισμό δύο και τρεις φορές πάνω από τον τζίρο τους παρότι στην πλειονότητα τους σε κανονικές συνθήκες είναι βιώσιμες και παράγουν. Με τα υποθετικά κριτήρια της Τρόικας, της Blackrock και τμημάτων της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ε.Ε. αυτό το 30% πρέπει να περάσει στις τράπεζες και μετά στα Distress Funds. Είναι δυνατόν ως κοινωνία και ως πολιτεία, ως σύγχρονη Δημοκρατία τέλος πάντων να επιτρέψουμε μια τέτοια αυτοκαταστροφική ενέργεια;

Εν πάση περιπτώσει οι απόψεις του οποιουδήποτε σχολιαστή είναι σεβαστές και σε τελευταία ανάλυση αφορούν τον ίδιο. Ο Υπουργός Ανάπτυξης όμως «δεν ανήκει στον εαυτό του» όσο είναι Υπουργός. Μήπως θα έπρεπε να ασχοληθεί με το θέμα και να ενημερωθεί από τον Βρετανό ομόλογο του Vince Gable για την περίπτωση RBS; Μήπως ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, κ.Προβόπουλος, θα έπρεπε να ενσκήψει στο πρόβλημα πριν δώσει την τελική έγκριση του για τους λεγόμενους μηχανισμούς ανάκτησης δανείων των ελληνικών τραπεζών; Μήπως πριν απ' όλα με πρωτοβουλία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και του Τραπεζικού Διαμεσολαβητή θα έπρεπε να προωθηθεί τουλάχιστον ένας δεσμευτικός «Κώδικας Καλής Τραπεζικής Συμπεριφοράς» μαζί με ένα «Κατάλογο Προτεραιοτήτων για την διεκδίκηση ανάκτησης δανείων στις παραγωγικές επιχειρήσεις» παίρνοντας υπόψη και τις προτάσεις του ΣΕΒ για τη νέα βιομηχανική πολιτική, τις προτάσεις του ΣΕΤΕ για τον τουρισμό και του Συνδέσμου Εξαγωγέων για τις εξαγωγές; Εάν ήμασταν «κανονική χώρα» με τέτοια καταστροφική ύφεση που έχουμε θα έπρεπε να είχαμε έναν επιτελικό Υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης –όπως έχει η Γαλλία- που να οργώνει την ελληνική επικράτεια για την ανάδειξη και στήριξη όσων επιχειρήσεων παράγουν και όσων θέλουν να παράγουν με νεοφυείς ή καινοτόμες ιδιωτικές επιχειρήσεις, κοινωνικές επιχειρήσεις ή συνεταιρισμούς, νέες αγροτικές πρωτοβουλίες, με λίγα λόγια έναν καταλύτη μιας Παραγωγικής Επανάστασης παντού. Αλλά δεν είμαστε μια «κανονική» χώρα. Ίσως κάποτε γίνουμε αλλά μπορεί να είναι πολύ αργά.

*Άρθρο του Αντιπροέδρου της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ, που δημοσιεύτηκε στο tvxs.gr στις 5-12-2013.

**Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση