Σάββατο, 20 Απρίλιος 2024
Εβλεπα πρόσφατα στην τηλεόραση τα πλάνα από το συνέδριο του Ποταμιού. Και μου δημιουργήθηκαν μελαγχολικές σκέψεις. Η σκηνή μού θύμισε μιαν άλλη μάζωξη πριν από δυόμισι χρόνια, εκείνη που λάνσαρε την κίνηση των «58».
Ιδια, περίπου, πρόσωπα ως σύνεδροι ή προσκεκλημένοι (με κάποιες προσθαφαιρέσεις), οι ίδιοι πρώην πρωθυπουργοί, επιστρατευμένοι, το ίδιο πάθος κατά του ΣΥΡΙΖΑ, η ίδια ελπίδα και αυταπάτη πως οσονούπω καταρρέει, η ίδια (φρούδα) προσπάθεια συσπείρωσης του «ενδιάμεσου χώρου» για να τον στρέψουν μαζί με τη Ν.Δ. κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Και όμως, έχει κυλήσει τόσο νερό από τότε στο ποτάμι!
Δεν θα επεκταθώ εδώ στο ιστορικό των αποτυχιών αυτών των πρωτοβουλιών: στους θνησιγενείς «58», στην άνοδο και πτώση του Ποταμιού που τους διαδέχθηκε και που σήμερα φαίνεται να δίνει (δημοσκοπικά) τη σκυτάλη στον Λεβέντη.
Δεν θα σχολιάσω τη μνημειώδη αποτυχία όλων εκείνων των διανοούμενων της Ανανεωτικής Αριστεράς που, αντί να συμμετάσχουν και να επηρεάσουν την κοσμογονία των τελευταίων ετών, καθηλώθηκαν σε ρόλους Κασσάνδρας και εμπαθών αντιπάλων της υπαρκτής Αριστεράς, σε πλήρη διάσταση με το λαϊκό αίσθημα. Θα περιοριστώ μόνο σε ένα ζήτημα: στην ολική ιδεολογικοπολιτική μετάλλαξη και σε επίπεδο συμβολικό των πρωταγωνιστών του εγχειρήματος του «ενδιάμεσου χώρου».
Θυμόμαστε όλοι πώς ξεκίνησε αυτή η υπόθεση, από τους «μεταρρυθμιστικούς» κύκλους της ΔΗΜΑΡ, του ΠΑΣΟΚ και των πέριξ χώρων. Με επίκληση στην Κεντροαριστερά και τη Σοσιαλδημοκρατία, με αναφορές στον Κύρκο και τον Παπαγιαννάκη, με αγιοποίηση των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών (ιδίως βέβαια όσων συνέπλεαν με τη Μέρκελ).
Θυμάμαι πως όταν τόλμησα να χαρακτηρίσω αυτήν την υπό εκκόλαψη «κεντροαριστερά», που θα χτιζόταν -παγκόσμια πρωτοτυπία- ενάντια στην Αριστερά, ως ψευδεπίγραφη, έπεσαν πολλοί να με φάνε. Αυτοί και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η σύγχρονη Αριστερά, μας έλεγαν.
Ομως η μετάλλαξη είχε αρχίσει. Πρώτα δείγματα: η συμμετοχή των καθαρών νεοφιλελεύθερων στις πρωτοβουλίες και η στήριξη της πολιτικής των Μνημονίων, όχι πλέον ως αναγκαστική στάση, αλλά ως ορθή πρόταση για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Επειτα ήρθε η φάση της ανόδου του Ποταμιού: ανοιχτά πια αποκηρυσσόταν η διαχωριστική γραμμή Αριστερά-Δεξιά και υποκαθίστατο από τον «κοινό νου» ή το «μεταρρύθμιση-λαϊκισμός» (αυτά δηλαδή ακριβώς που είπε τις προάλλες ο κ. Μητσοτάκης στο συνέδριό τους).
Αρχισαν και οι ακροβασίες με τη συμμετοχή των ευρωβουλευτών του Ποταμιού στη σοσιαλιστική ομάδα και του «επικεφαλής» του στα γεύματα των φιλελευθέρων στις Βρυξέλλες. Και το επόμενο βήμα ήταν η συστράτευση του Σταύρου Θεοδωράκη στην Ισπανία με τους «Πολίτες» που ευθαρσώς δηλώνουν κεντροδεξιοί.
Το κλίμα που επικρατεί φάνηκε στο συνέδριο του Ποταμιού, με την παγερή σιωπή που υποδέχτηκε τις καταγγελίες τού Πιτέλα και, ναι, του Φερχόφσταντ κατά της λιτότητας και της τρόικας, από ένα ακροατήριο που κατά τα άλλα χειροκροτούσε τον Θεοδωράκη και τον καθένα που ανέφερε τη λέξη «μεταρρύθμιση» ή κατακεραύνωνε τον ΣΥΡΙΖΑ, με τη συχνότητα Σοβιετικών συνέδρων!
Η μετάλλαξη δεν αφορά μόνο το Ποτάμι. Επεκτείνεται σ' ολόκληρο σχεδόν τον χώρο. Ολο και λιγότερο ακούγονται οι λέξεις κεντροαριστερά και σοσιαλδημοκρατία και όλο και περισσότερο η λέξη «κέντρο», ενίοτε με κάποια προσθήκη, όπως «ριζοσπαστικό» [μα φυσικά, ο ριζοσπαστισμός χωρίς πρόσημο καθόλου δεν υποδεικνύει Αριστερά - ας θυμηθούμε την Εθνική Ριζοσπαστική Ενωση (ΕΡΕ) και τόσα δεξιά κόμματα στην ιστορία της Ευρώπης]. Η ίδια η πρόταση Θεοδωράκη για «κοινοβούλιο», που έγινε ευμενώς δεκτή από τους άλλους του χώρου, αναφέρεται μόνο σε «κέντρο».
Για όσους έχουν βάλει συνειδητή πλώρη προς την Κεντροδεξιά και τη νέα ηγεσία της Ν.Δ. (Μητσοτάκη cum Γεωργιάδη), η πορεία αυτή δεν είναι περίεργη. Σκέφτομαι, όμως, με κάποια μελαγχολία, τους άλλους, παλιούς συντρόφους μου, που μια ζωή αγωνίστηκαν στην Αριστερά, και που πίστεψαν στη Σοσιαλδημοκρατία ως συνέχεια των αγώνων τους. Σκέφτομαι και όσους έχουν κάποια σχέση με το ΠΑΣΟΚ, την ιστορία και τις λαϊκές του ρίζες.
Τι θλίψη να διαγωνίζονται σήμερα με τον Λεβέντη για την ηγεμονία του Κέντρου και να έχουν κύριο στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης της Αριστεράς από τον Μητσοτάκη! Τι θλίψη ανανεωτές να χειροκροτούν, αντί για τον Κύρκο, τον ανεκδιήγητο Θεοδωράκη! Τι θλίψη οι ΠΑΣΟΚοι να βλέπουν το κόμμα τους να επιστρέφει σε ένα κέντρο τύπου Μαύρου και Ζίγδη!
Είμαι βέβαιος ότι στον χώρο αυτό υπάρχουν και πολλοί που αρχίζουν να συναισθάνονται πού τους οδηγεί ο δρόμος που έχουν πάρει. Ηδη ακούσαμε και κάποιες δημόσιες φωνές εμμονής στην Αριστερά, ενώ, ιδιαίτερα από το ΠΑΣΟΚ, εκπέμπονται και αντιφατικά μηνύματα.
Δεν είναι αργά για μια πορεία σύγκλισης μιας πραγματικής Κεντροαριστεράς/Σοσιαλδημοκρατίας και της ριζοσπαστικής Αριστεράς στη χώρα μας. Προγραμματικά και πολιτικά είναι απολύτως δυνατή. Και χρειάζεται όσο ποτέ. Δεν είναι, όμως, δυνατή όσο αρνούμαστε να δούμε ή στοχοποιούμε τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 7/3/2016.
