Πέμπτη, 28 Μάρτιος 2024

Kατοπτρικοί εαυτοί, μακροπρόθεσμες αβεβαιότητες

Αν πείτε σε έναν εγκληματία, έλεγε ο Αλμπέρ Καμί, ότι τα κρίματά του δεν οφείλονται στην άθλια φύση του, μήτε στον χαρακτήρα του, αλλά σε διάφορες ατυχείς συγκυρίες, θα σας ήταν εξαιρετικά ευγνώμων.

Στη δική μας περίπτωση, λόγου χάριν, εξαιρετικά ευγνώμονες θα πρέπει να νιώθουν οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ. Η συμμετοχή του ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά πράγματα και στην υπόθεση της Ελλάδας περισσότερο ευνόησε τη διεθνή θέση του ΔΝΤ παρά την ελληνική οικονομία.

Επιπλέον, ευνόησε το πλεονασματικό Βερολίνο, το οποίο ενώ απέσπασε τα πλεονεκτήματα της ηγετικής θέσης του στην Ευρώπη, δεν θέλησε -ούτε και θέλει- να επωμιστεί το παραμικρό βάρος της ηγεμονίας.

Θεωρητικά, δεν ήταν αυτό που θα έπρεπε να συμβεί, τουλάχιστον σε επίπεδο Ευρώπης. Ηδη από το 2010, οι πολιτικοί και οι εμπειρογνώμονες που κινήθηκαν σε μονόδρομους λιτότητας και εσωτερικών υποτιμήσεων είχαν υποσχεθεί μεγάλα οφέλη σε αντάλλαγμα των θυσιών.

«Η ιδέα ότι τα μέτρα λιτότητας ενδέχεται να προκαλέσουν στασιμότητα είναι εσφαλμένη», είχε δηλώσει τον Ιούνιο του 2010 ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Με προσήλωση θρησκευτικού τύπου αλλά και με βεβαιότητα υποστήριζε -όπως γίνεται και σήμερα με το γαϊτανάκι των θεσμών- πως η βίαιη προσαρμογή και η δημοσιονομική πειθαρχία θα εμπνεύσουν εμπιστοσύνη και πως αυτό θα οδηγούσε σε οικονομική ανάπτυξη. Τα πράγματα, όμως, πήραν διαφορετική τροπή.

Στα καθ' ημάς, από τη στιγμή που η πολιτική τάξη στην Ελλάδα δεν είχε κάποιο δικό της σχέδιο ανάταξης της οικονομίας και της κοινωνίας, η Ελλάδα αποδείχθηκε παράδειγμα προς παγκόσμια αποφυγή.

Η χώρα δέχτηκε την απώλεια της κυριαρχίας της, υπέστη τους εκβιαστικούς και εξευτελιστικούς όρους που επέβαλε το club του Βερολίνου με τη βοήθεια του ΔΝΤ: δρακόντειες μειώσεις στις δημόσιες δαπάνες, περικοπές στους κατώτατους μισθούς του ιδιωτικού τομέα και στις συντάξεις, απόλυση εκατοντάδων χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, αύξηση της φορολογίας, μαζικές ιδιωτικοποιήσεις... Ολα αυτά δεν είχαν μόνο τις γνωστές συνεπαγωγές στο εσωτερικό.

Προκάλεσαν τις αντιδράσεις όλων των άλλων που είδαν στον καθρέφτη τον εαυτό τους ως Ελληνες.

Για ακόμα μία φορά, η λιτότητα σε κατάσταση ύφεσης στην Ελλάδα δεν προκάλεσε μόνο κοινωνικά δεινά. Υπήρξε αυτοκαταστροφική από καθαρά δημοσιονομική άποψη: ο συνδυασμός της αύξησης των εσόδων σε κατάσταση ύφεσης της οικονομίας δείχνει χώρα που ρουφιέται μακροπρόθεσμα.

Και η επιδείνωση των προοπτικών μειώνει στην ουσία την εμπιστοσύνη των αγορών και, άρα, περιορίζει την προοπτική επενδύσεων, ενθαρρύνοντας αποκλειστικά την αρπαγή μέσω εγκαθίδρυσης νεο-αποικίας - γεγονός που καθιστά δυσκολότερο τον μελλοντικό χειρισμό του χρέους.

Κάποιοι θα πρέπει να αναρωτηθούν σοβαρά πώς η χώρα στην οποία έχει διαλυθεί η αγορά εργασίας (περίπου 25% η ανεργία), η χώρα που αρνείται συστηματικά το μέλλον στους ταλαντούχους, που γυρίζει την πλάτη στους νέους της (50,4% τον Μάρτιο του 2016 η ανεργία των νέων στην Ελλάδα και 20,9% στην ευρωζώνη)... πώς, υποτίθεται, θα μπορέσει να επιτύχει αρκετή ανάπτυξη για να εξυπηρετήσει το χρέος της;

Αλλά μια και μιλάμε για εαυτούς στον καθρέφτη, ας δούμε το επίπεδο της κουβέντας στην Ελλάδα: η ψευδολογία, η ανικανότητα, η ιδιοτέλεια, η απόλυτη υποταγή των κυβερνώντων στους δανειστές θεωρούνται λύση του προβλήματος και βαφτίζονται επιτυχία και πολιτική αρετή. Το χειρότερο; Βαφτίζονται αριστερή πολιτική!

Υποτίθεται ότι συντηρείται ευημερία πάνω από τις δυνάμεις μας. Ομως, ό,τι συντηρείται είναι χωρίς θεμέλιο, χωρίς περιεχόμενο. Νευρωτικές εκτονώσεις ευτελούς αισθητικής, μαξιμαλισμοί, συμπλεγματικές ανατάσεις, θεατρινισμοί και λαμέ καρακατσουλιά, προς προαγωγή της φτήνιας, της τζάμπα μαγκιάς και της αθλιότητας.

Επιπόλαιες χαράξεις, επιχειρηματικότητες με δάνεια του αέρα, αυτοσχεδιαστικές αντιδράσεις, φοροαποφυγές και φοροδιαφυγές, χωρίς πολιτισμό και παιδεία, δίχως ευγένεια, χωρίς προοπτικές.

Δυστυχώς, τα «γραφικά και τα ιδιότυπα», που έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις το 1979, δεν μπήκαν στο συρτάρι. Απεναντίας, αφέθηκαν στην πλήρη αναπαραγωγή τους όλες εκείνες οι δυνάμεις που απεργάστηκαν τις χρόνιες αδυναμίες της χώρας να τοποθετηθεί στα σημαντικά ζητήματα. Με αποτέλεσμα, αντί η κρίση να διδάσκει και να ενοποιεί, να διχάζει έναν ανώριμο πληθυσμό, διχασμένο ήδη από τα χιλιάδες μικροσυμφέροντα.

Από αισθητική άποψη θα μπορούσε κάποιος αισιόδοξος να πει πως τα σύννεφα που μαζεύονται (μέσα και τα ροζ) αγγίζουν συναισθήματα σχεδόν ανθρώπινα. Εδώ όμως μιλάμε για όρια της απόλυτης αφαίρεσης και άρνησης της πραγματικότητας∙ μιλάμε για υψηλή συγκέντρωση βαριών, γκρίζων νεφών - προπορευόμενους δείκτες σοβαρής καταιγίδας.

Ενδιαφέροντα όλα και επαναστατικά, δεν λέω∙ και δημοκρατικά με έξω τους δημοκράτες, με τα λάστιχα της Πόρσε να δίνουν ταξικές συνεντεύξεις, με τους μηδενιστές να βάζουν φωτιά στο Γαλλικό Ινστιτούτο και με μια πολιτική τάξη στο Λάμα-Λάμα-Νάμα-Νάμα-Νέμια.

Τα γραφικά και τα ιδιότυπα, που έλεγε ο Χατζιδάκις το 1979, ακόμα τα έχουμε παντιέρα. Και νάμα-στε τώρα, με μακροπρόθεσμες αβεβαιότητες... όχι για το πώς θα συμμαζευτούμε, αλλά για το πόσο φτωχότεροι θα γίνουμε.

Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 3/3/2017.

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση