Friday, 29 March 2024

art-2

 

Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.

Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .

 

 

 

 

 

Η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να αλλάξει τη βάρβαρη λιτότητα

Η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ρίχνει άπλετο φως στο κατασκευαστικό λάθος μιας νομισματικής ένωσης χωρίς πολιτική ένωση. Όλοι οι πολίτες θα έπρεπε να είναι ευγνώμονες στον Μάριο Ντράγκι, διότι με μια και μοναδική φράση προστάτεψε το άμεσα απειλούμενο από την καταστροφή νόμισμά τους.

Με την ανακοίνωσή του ότι θα αγοράσει εν ανάγκη κρατικά ομόλογα σε απεριόριστο ύψος, έβγαλε τα κάστανα από τη φωτιά. Έπρεπε να προλάβει, διότι οι ηγέτες (των χωρών της Ε.Ε.) ήταν ανίκανοι να δράσουν προς όφελος των κοινών συμφερόντων, έμειναν αιχμάλωτοι των καθ΄ έκαστον εθνικών συμφερόντων και επέμειναν στην ακαμψία?.

Το ελληνικό εκλογικό αποτέλεσμα είναι ψήφος κατά της ταπεινωτικής δυστυχίας.

Εκείνα τα δραματικά γεγονότα του 2012 εξηγούν γιατί ο Μάριο Ντράγκι κολυμπά αντίθετα με το ρεύμα μιας κοντόφθαλμης, ακέφαλης πολιτικής. Μετά την κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα έλαβε αμέσως το λόγο : «Χρειαζόμαστε ένα ποιοτικό άλμα για την θεσμική σύγκλιση?. Πρέπει να ξεφύγουμε από ένα σύστημα κανόνων της εθνικής οικονομικής πολιτικής και αντ΄ αυτής να παραχωρήσουμε σε περισσότερη ανεξαρτησία των κοινών θεσμών». Ακόμα και αν δεν θα το ανέμενε κανείς από έναν πρώην τραπεζίτη της Goldman-Sachs, (ο Ντράγκι) ήθελε να συνδυάσει αυτές τις καθυστερημένες θεσμικές μεταρρυθμίσεις με «περισσότερη δημοκρατική λογοδοσία».

Εδώ μίλησε κάποιος ο οποίος είχε διαπιστώσει ότι με τη διαμάχη, η οποία διεξαγόταν κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ των ηγετών, οι οποίοι σκέφτονται μόνο του εκλογείς-πελάτες τους, δεν θα φτάσουμε στις αναγκαίες δημοσιονομικές, οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές αποφάσεις. Σήμερα, τρεις μήνες αργότερα η ΕΚΤ ασχολείται ξανά με το να αγοράσει χρόνο με έκτακτα δάνεια για κυβερνήσεις που δεν μπορούν να δράσουν.

Επειδή για τη γερμανική κυβέρνηση τα συμφέροντα των επενδυτών ήδη από το Μάιο του 2012 ήταν σημαντικότερα από το κούρεμα του ελληνικού χρέους για την εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας, βρισκόμαστε ξανά σε κρίση. Τώρα έρχεται στην επιφάνεια η ύπαρξη ενός άλλου θεσμικού ελλείμματος.

Το ελληνικό εκλογικό αποτέλεσμα είναι η ψήφος ενός έθνους, το οποίο αντιστέκεται με ξεκάθαρη πλειοψηφία κατά μιας -τόσο- ταπεινωτικής όσο- και καταπιεστικής κοινωνικής εξαθλίωσης, εξαιτίας της επιβληθείσας στη χώρα πολιτικής λιτότητας. Επί της ψήφου καθεαυτής δεν μπορεί να υπάρξει καμιά παρερμηνεία : Ο λαός απορρίπτει τη συνέχιση μιας πολιτικής της οποίας την αποτυχία έχει ζήσει δραστικά στο πετσί του. Εξοπλισμένη με αυτή τη δημοκρατική νομιμοποίηση η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να επιφέρει μια αλλαγή πολιτικής στην ευρωζώνη.

Βρίσκεται, όμως, αντιμέτωπη στις Βρυξέλλες με τους εκπροσώπους των άλλων 18 κυβερνήσεων οι οποίοι δικαιολογούν την απόρριψή τους με την ψυχρή παραπομπή στη δική τους δημοκρατική εντολή.

Το βέβαιον είναι, ότι επί της ουσίας πρόκειται για μια ξεροκέφαλη επιμονή σε μια πολιτική λιτότητας, η οποία δεν γίνεται κυρίως αντικείμενο κριτικής μόνο στη διεθνή επιστήμη, αλλά είχε βάρβαρες συνέπειες στην Ελλάδα και αποδεδειγμένα έχει αποτύχει.

Πρέπει να καταστεί σαφές το απρεπές, μάλλον σκανδαλώδες της άρνησης (για πολιτικές διαπραγματεύσεις): Ο συμβιβασμός δεν αποτυγχάνει σε μερικά δις περισσότερα ή λιγότερα, ούτε καν σε αυτόν ή τον άλλο όρο, αλλά μόνο στην ελληνική απαίτηση, την απαίτηση της οικονομίας και του λαού, τον οποίο εκμεταλλεύθηκαν οι διεφθαρμένες ελίτ, για κούρεμα ή κάποια αντίστοιχη ρύθμιση, για παράδειγμα ένα μνημόνιο διαγραφής σε συνδυασμό με ανάπτυξη, ώστε να καταστεί δυνατή μια νέα αρχή. Αντ΄αυτής οι δανειστές επιμένουν στην αναγνώριση του βουνού του χρέους, το οποίο δεν μπορεί να αντέξει η ελληνική οικονομία. Επιμένουν, δηλαδή, παρά τις αμφιβολίες στην τυπική αναγνώριση ενός πραγματικά ασήκωτου βάρους του χρέους.

Μέχρι πρότινος επέμεναν, μάλιστα, στην απόλυτη εφαρμογή της εξωπραγματικής απαίτησης ενός πρωτογενούς πλεονάσματος πάνω από 4%. Μειώθηκε, βέβαια, στο επίσης μη ρεαλιστικό 1%, αλλά το μέλλον της Ε.Ε. εξαρτάται από την απαίτηση τω δανειστών να διατηρήσουν μια φαντασίωση.

Φυσικά και υπάρχουν πολιτικοί λόγοι για την επιμονή αυτή, φοβούνται ένα ντόμινο και η Άγγελα Μέρκελ δεν αισθάνεται ασφαλής με τη δική της πλειοψηφία στο γερμανικό κοινοβούλιο. Αλλά μια λάθος πολιτική πρέπει υπό το πρίσμα των αντιπαραγωγικών συνεπειών να αναθεωρηθεί με τον ένα ή με τον άλλον τρόπο.

Δεν μπορώ να αξιολογήσω κατά πόσον η στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης είναι μελετημένη.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι προφανές ότι οι Βίτελμπαχ δεν έφτιαξαν ένα λειτουργούν κράτος. Εν τούτοις, δεν μπορεί να εξηγηθεί γιατί η ελληνική κυβέρνηση καθιστά δύσκολη την κατανόηση της γραμμής της, ακόμα και σε αυτούς που την συμπαθούν. Δεν διακρίνει κανείς μια λογική προσπάθεια να συνάψει συνασπισμούς, στο αν οι αριστεροί εθνικιστές υποστηρίζουν μια εθνοκεντρική προσέγγιση της αλληλεγγύης και αν θέλουν να παραμείνουν στην ευρωζώνη από φρόνιμους λόγους ή αν η προοπτική τους ξεφεύγει από τα όρια του εθνικού κράτους.

Ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να αναπτύξουν ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, ώστε να το παρουσιάσουν στους εταίρους διαπραγματευτές τους στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο . Ο Αμάρτια Σεν συνέκρινε ήδη τον περασμένο μήνα την επιβληθείσα από τη γερμανική κυβέρνηση πολιτική λιτότητας, με ένα φάρμακο το οποίο περιέχει ένα τοξικό μίγμα από αντιβιοτικά και ποντικοφάρμακο.

Η ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να αποκρούσει με συνέπεια τις νεοφιλελεύθερες θρασύτητες με ένα κεϋνσιανικό διαχωρισμό του φάρμακου της Μέρκελ, αλλά συγχρόνως να γίνει αξιόπιστη προχωρώντας σε εκμοντερνισμό του κράτους και της οικονομίας, να προχωρήσει σε επιμερισμό των βαρών, στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής.

Αντ΄αυτών στράφηκαν στις ηθικολογίες -σε ένα παιχνίδι επικρίσεων.

Η αδύναμη εμφάνιση της ελληνικής κυβέρνησης δεν αλλάζει τίποτα στο σκάνδαλο, το οποίο αποτελείται από το γεγονός ότι οι πολιτικοί στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο αρνούνται να προσεγγίσουν τους συναδέλφους τους από την Αθήνα ως πολιτικούς. Εμφανίζονται βέβαια ως πολιτικοί, αλλά μιλάνε μόνο με τον οικονομικό τους ρόλο ως δανειστές. Αυτή η μεταμόρφωση σε ζόμπι, έχει το νόημα να δώσουν στην υποκρυπτόμενη χρεοκοπία του (ελληνικού) κράτους τη μορφή μιας διαδικασίας απολιτικής, ως εάν επρόκειτο για ιδιωτικού δικαίου διαδικασία ενώπιον αστικών δικαστηρίων.

Διότι έτσι είναι ακόμα πιο εύκολο να αποκρυβεί η πολιτική συνευθύνη τους. Ο Τύπος μας γελοιοποιεί την πράξη της μετονομασίας της τρόικας, είναι πράγματι κάτι σαν μια μαγική πράξη. Σε αυτήν, όμως, εκφράζεται η νόμιμη επιθυμία να εμφανιστεί πίσω από τη μάσκα των δανειστών πραγματικά το πρόσωπο των πολιτικών. Διότι μόνον τότε μπορούν να κληθούν για λογοδοσία ως πολιτικοί για μια αποτυχία η οποία εξαπλώθηκε μαζικά.

Η Άγγέλα Μέρκελ έβαλε εξ αρχής το ΔΝΤ στο πλοίο με τις αμφισβητούμενες ενέργειές της για τη σωτηρία (της Ελλάδας). Αυτό είναι υπεύθυνο για τη δυσλειτουργία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, ως θεράπων ιατρός φροντίζει για τη σταθερότητά του και ενεργεί, επομένως, προς το κοινό συμφέρον των επενδυτών , ιδίως των θεσμικών επενδυτών.

Ως σκάνδαλο μέσα στο σκάνδαλο, είναι η δυστοκία με την οποία αντιμετωπίζει τον ηγετικό της ρόλο η γερμανική κυβέρνηση. Η Γερμανία οφείλει την ώθηση στην οικονομική της ανάπτυξη - από την οποία ακόμα και σήμερα τρέφεται- , στην εξυπνάδα των δανειστών-εθνών, τα οποία διέγραψαν περίπου το μισό των οφειλών της με το σύμφωνο του Λονδίνου το 1953.

Αλλά δεν είναι μόνο η ηθική αμηχανία, αλλά και πολιτικός πυρήνας του θέματος : οι πολιτικές ελίτ της Ευρώπης δεν επιτρέπεται πλέον να κρύβονται πίσω από τους ψηφοφόρους τους και οι ίδιοι να αποφεύγουν τις εναλλακτικές προ των οποίων τίθεται μια πολιτικά ανολοκλήρωτη νομισματική ένωση. Είναι οι πολίτες, όχι οι τράπεζες οι οποίοι πρέπει να έχουν τον τελευταίο λόγο για το ευρωπαϊκό πεπρωμένο.

* Γερμανός Φιλόσοφος και Κοινωνιολόγος

Δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 23.06.2015

Η επίθεση της Ευρώπης στην ελληνική Δημοκρατία

Η ολοένα και κλιμακούμενη ένταση και η πικρία στην Ευρώπη μπορεί να φαίνεται, σε όσους παρακολουθούν από εξωτερική θέση τις εξελίξεις, ως ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα του πικρού φινάλε της αντιπαράθεσης μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών. Στην πραγματικότητα, οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ήδη ξεκινήσει να αποκαλύπτουν την πραγματική φύση της συνεχιζόμενης διαμάχης σχετικά με το χρέος, και η απάντηση δεν είναι ευχάριστη: το διακύβευμα είναι τελικά η ισχύς και η δημοκρατία πολύ περισσότερο από τα χρήμα και την οικονομία.

Οπωσδήποτε, τα οικονομικά μέτρα που κρύβονται πίσω από το πρόγραμμα της Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο) και τα οποία επιβλήθηκαν στην Ελλάδα πέντε χρόνια πριν υπήρξαν ακραία, οδηγώντας σε μια ύφεση της τάξης του 25% στο ΑΕΠ της χώρας. Δε μπορώ να σκεφτώ μια παρόμοια περίπτωση λιτότητας που να έχει οδηγήσει σε τέτοιες καταστροφικές συνέπειες: Για παράδειγμα, το ποσοστό της νεανικής ανεργίας στην Ελλάδα ξεπερνά σήμερα το 60%.

Είναι εντυπωσιακό ότι η Τρόικα έχει αρνηθεί να αποδεχτεί την ευθύνη για ο,τιδήποτε από αυτά ή να παραδεχτεί το πόσο εσφαλμένες υπήρξαν οι προβλέψεις της και πόσο εσφαλμένα αυτά τα μοντέλα. Αλλά αυτό που είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό, είναι ότι οι ευρωπαίοι δεν έχουν ακόμη μάθει κάτι σχετικά. Η Τρόικα ακόμη απαιτεί η Ελλάδα να πετύχει ένα πρωτογενές πλεόνασμα (εξαιρουμένων των πληρωμών τόκων) της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018.

Οι οικονομολόγοι σε όλο τον κόσμο έχουν καταδικάσει αυτόν τον σκοπό ως τιμωρητικό, γιατί η εξυπηρέτησή του θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περαιτέρω εμβάθυνση της ύφεσης. Πράγματι, ακόμη κι εάν το χρέος της Ελλάδας αναδιαρθρωθεί πέρα από οποιοδήποτε σημείο μπορούμε να φανταστούμε, η χώρα θα παραμείνει σε ύφεση αν οι ψηφοφόροι δεσμευτούν να υπηρετήσουν το στόχο που έχει θέσει η Τρόικα στο δημοψήφισμα που θα λάβει χώρα την Κυριακή.

Με όρους μετασχηματισμού ενός μεγάλου πρωτογενούς ελλείμματος σε πλεόνασμα, λίγες χώρες έχουν πετύχει, αυτό που πέτυχαν οι έλληνες μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια. Αν και με όρους ανθρώπινου κόστους και πτώσης του επιπέδου της ποιότητας της ζωής το ποσοστό παραμένει δραματικά υψηλό, οι πρόσφατες προτάσεις της κυβέρνησης φαίνεται να είχαν διανύσει ένα μακρύ δρόμο με στόχο να προσεγγίσουν τις απαιτήσεις των δανειστών.

Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι: σχεδόν κανένα μέρος του υψηλού χρηματικού ποσού που δόθηκαν ως δάνειο στην Ελλάδα δεν πήγε στην πραγματικότητα εκεί. Προορίστηκε για την αποπληρωμή δανειστών του ιδιωτικού τομέα -συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών. Η Ελλάδα πήρε μία εξευτελιστική αμοιβή, αλλά πλήρωσε, την ίδια στιγμή, μεγάλο τίμημα για να την επιβίωση αυτών των τραπεζικών συστημάτων. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλοι «επίσημοι» πιστωτές δε χρειάζονται τα χρήματα που ζητιούνται. Μέσα σε ένα σενάριο «κάνοντας τη δουλειά ως συνήθως» τα χρήματα που εισπράχθηκαν κατά το πιθανότερο θα καταλήξουν να δανειστούν εκ νέου στην Ελλάδα.

Αλλά και πάλι το θέμα δεν είναι τα χρήματα. Είναι για την χρήση «προθεσμιών» που θα αναγκάσουν την Ελλάδα να γονατίσει, να δεχτεί αυτό που είναι απαράδεκτο -όχι μόνο μέτρα λιτότητας, αλλά και άλλες τιμωρητικές πολιτικές.

Γιατί, όμως, η Ευρώπη να κάνει κάτι τέτοιο; Γιατί οι ηγέτες της Ευρωπαικής Ένωσης αντιστέκονται στο δημοψήφισμα και αρνούνται να δώσουν μία ολιγοήμερη παράταση στην προθεσμία της 30ης Ιουνίου για την αποπληρωμή της επόμενης δόσης προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Δεν γίνονται όλα στην Ευρώπη για την δημοκρατία;

Το Γενάρη οι έλληνες πολίτες ψήφισαν για μια κυβέρνηση που είχε δεσμευτεί για τον τερματισμό της λιτότητας. Εάν η κυβέρνηση είχε εκπληρώσει τις προεκλογικές δεσμεύσεις της, θα είχε ήδη απορρίψει την πρόταση. Αλλά ήθελε να δώσει την ευκαιρία στον ελληνικό λαό να τοποθετηθεί πάνω σε αυτό το τόσο σημαντικό για την μελλοντική ευημερία της χώρας τους ζήτημα. Αυτή η ανησυχία για τη λαϊκή νομιμοποίηση είναι ασυμβίβαστη με τις πολιτικές της ευρωζώνης, που ποτέ δεν ήταν και τόσο δημοκρατικές. Τα περισσότερα μέλη-κυβερνήσεις της δεν επιδίωκαν την έγκριση των λαών τους για την παράδοση της νομισματικής κυριαρχίας τους στην ΕΚΤ. Όταν η Σουηδία το έπραξε, οι σουηδοί είπαν όχι. Αντιλαμβάνονταν ότι η ανεργία θα αυξανόταν εάν η νομισματική πολιτική της χώρας καθοριζόταν από μια κεντρική τράπεζα που μεριμνούσε μονόπλευρα για τον πληθωρισμό (και επίσης ότι δεν θα υπήρχε επαρκής μέριμνα για την χρηματοπιστωτική σταθερότητα). Η οικονομία θα υπέφερε, γιατί το οικονομικό μοντέλο στο οποίο στηρίζεται η ευρωζώνη είχε ως βασική προϋπόθεση τις σχέσεις εξουσίας εις βάρος των εργαζομένων. Και, ασφαλώς, αυτό που βλέπουμε σήμερα, 16 χρόνια μετά την θεσμοθέτηση αυτών των σχέσεων στην ευρωζώνη, βρίσκεται στον αντίποδα της δημοκρατίας: Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να δουν το τέλος του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και της αριστερής του κυβέρνησης. Εξάλλου, είναι εξαιρετικά ενοχλητικό να υπάρχει στην Ελλάδα μια κυβέρνηση που αντιτίθεται με τέτοιο τρόπο σε αυτές τις πολιτικές που έχουν κάνει τόσα πολλά, ώστε να αυξηθεί η ανισότητα σε τόσες πολλές προηγμένες χώρες και η οποία είναι τόσο αφοσιωμένη στον περιορισμό της ανεξέλεγκτης εξουσίας του πλούτου. Φαίνεται ότι είναι πεπεισμένοι ότι μπορούν να ρίξουν την ελληνική κυβέρνηση με το να την εκβιάζουν να αποδεχτεί μια συμφωνία που έρχεται σε αντίθεση με την εντολή την οποία έχει λάβει.

Είναι δύσκολο να συμβουλεύσουμε τους έλληνες για το πώς θα ψηφίσουν στις 5 Ιούλη. Ούτε η εναλλακτική λύση -έγκριση ή απόρριψη των όρων της τρόικας- θα είναι εύκολη, ενώ και τα δυο ενέχουν υπερβολικό ρίσκο. Ένα ΝΑΙ θα σήμαινε μια χωρίς τέλος ύφεση. Ίσως μια χώρα στα πρόθυρα της εξάντλησης -μια χώρα που έχει ξεπουλήσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία της και της οποίας η νεολαία έχει μεταναστεύσει- θα μπορούσε τελικά να καταφέρει διαγραφή του χρέους της. Ίσως, έχοντας συρρικνωθεί σε μια μεσαίου εισοδήματος οικονομία, η Ελλάδα μπορεί τελικά να καταφέρει να λάβει βοήθεια από την Παγκόσμια Τράπεζα. Αυτά όλα είναι πιθανό να συμβούν την επόμενη ή μεθεπόμενη δεκαετία.

Αντίθετα, το ΟΧΙ θα δώσει τουλάχιστον τη δυνατότητα στην Ελλάδα, μια χώρα με ισχυρή δημοκρατική παράδοση, να πάρει την τύχη της στα δικά της χέρια. Ο ελληνικός λαός μπορεί να έχει την ευκαιρία να σχεδιάσει ένα μέλλον, το οποίο, ίσως, χωρίς την ευημερία του παρελθόντος είναι πολύ πιο αισιόδοξο από το σημερινό ασυνείδητο βασανιστήριο.

Εγώ ξέρω πως θα ψήφιζα.

* Αμερικανός Oικονομολόγος και Kαθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών.

Δημοσιεύτηκε στην στην Εφημερίδα των Συντακτών και στο tvxs.gr στις 29/6/2015

Περί Δημοψηφίσματος

Γενικά ένα δημοψήφισμα μπορεί να έχει και δημοκρατικό αλλά και αυταρχικό/βοναπαρτικό χαρακτήρα. Αν η ερώτηση που τίθεται είναι έτσι διαμορφωμένη που, έμμεσα, ενισχύει τη μια πλευρά των ανταγωνιστών, τότε ο αντιδημοκρατικός υπερισχύει του δημοκρατικού. Το ίδιο ισχύει αν δεν δίνεται αρκετός χρόνος στις δύο παρατάξεις να αναπτύξουν ξεκάθαρα τα επιχειρήματά τους, βοηθώντας έτσι τους ψηφοφόρους να αποφασίσουν ποια πλευρά να υποστηρίξουν.
Και σε ό,τι αφορά τη σαφήνεια της ερώτησης και σε ό,τι αφορά τον εξαιρετικά περιορισμένο χρόνο, το σχεδιαζόμενο δημοψήφισμα της Κυριακής είναι αντιδημοκρατικό. Δίνει την ευκαιρία σε μια μειοψηφία που είναι υπέρ της δραχμής να επιβάλλει τη βούλησή της σε μια πλειοψηφία που είναι υπέρ του ευρώ και της Ευρώπης.
Εξηγούμε: Σε ό,τι αφορά τον περιορισμένο χρόνο, δεν χρειάζεται να ειπωθεί τίποτα παραπάνω. Είναι προφανές πως χρειαζόταν περισσότερος χρόνος για να διευκρινιστεί τί ακριβώς θέλει και υποστηρίζει η κάθε πλευρά.
Σε ό,τι αφορά τον παραπλανητικό χαρακτήρα της ερώτησης, αυτό φαίνεται αμέσως αν τεθεί το εξής ερώτημα: Αν ένας ψηφοφόρος δεν συμφωνεί με τον απαράδεκτο τρόπο που οι θεσμοί χειρίστηκαν την όλη διαπραγμάτευση, αλλά πιστεύει πως πρέπει να εξακολουθήσουμε τη διαπραγμάτευση αφού ο κύριος στόχος είναι, πάση θυσία, να παραμείνουμε στην ευρωζώνη - πώς ψηφίζει αυτό το άτομο; Αυτή η παραπλανητική ασάφεια σίγουρα προβληματίζει μια μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων που αποδοκιμάζουν μεν τους χειρισμούς των θεσμών στη διαπραγμάτευση, αλλά διαφωνούν με την αντίδραση του πρωθυπουργού να την σταματήσει απότομα - ενώ είχε την ευκαιρία (που την έχει και σήμερα) να την συνεχίσει.
Πολλοί έχουν τη συνομωσιολογική αντίληψη πως οι διαπραγματεύσεις σταμάτησαν γιατί από την αρχή και οι δύο πλευρές δεν ήθελαν μια συμφωνία. Οι θεσμοί ήθελαν το grexit, καθώς και η ελληνική κυβέρνηση. Νομίζω πως αυτό είναι λάθος. Νομίζω πως και οι δύο πλευρές δεν παίζουν όλους αυτούς τους μήνες θέατρο. Προσπαθούσαν να τα βρούνε και μάλιστα έφτασαν πολύ κοντά. Αυτό πριν από την επέμβαση της κυρίας Λαγκάρντ που φαίνεται τελείως ανίκανη να ξεχωρίσει το δέντρο από το δάσος. Αγνόησε τις καταστροφικές επιπτώσεις μιας αποτυχίας - για την Ελλάδα (απόλυτη εξαθλίωση), για την Ευρώπη (το πρώτο βήμα προς μια πιθανή διάλυση) και για την παγκόσμια οικονομία (αν το grexit λειτουργήσει όπως η Τράπεζα Lehman Brothers). Είναι κρίμα που η αντικαταστάτρια του Στρος Καν στο ΔΝΤ δεν έχει τίποτα από το ανοικτό πνεύμα και τη διορατικότητα του προκατόχου της. Λειτούργησε τελείως στενόμυαλα, γραφειοκρατικά και ανεύθυνα.
Συμπέρασμα: Το δημοψήφισμα δεν ήταν καλή ιδέα. Είναι παραπλανητικό ως προς τον τρόπο διαμόρφωσης της ερώτησης και δείχνει μια απότομη στροφή του πρωθυπουργού που μάλλον έχει πάψει να πιστεύει στην ανάγκη παραμονής μας στην ευρωζώνη. Δεν πιστεύω πως ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ ήταν εξαρχής υπέρ της δραχμής. Δεν ξέρω όμως γιατί αυτή η απότομη στροφή την στιγμή που οι θεσμοί, μετά και την χθεσινή παρέμβαση Γιούνκερ, δεν φαίνεται να θέλουν ένα grexit. Θέλουν να βρεθεί μια συμφωνία. Μια συμφωνία δεν θα λύσει μαγικά τα προβλήματα της χώρας. Θα είναι όμως ένα πρώτο βήμα για την αποφυγή μιας καταστροφικής πτώσης στο κενό.

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (30.01.2015)

Ακούστε την εκπομπή "Ασκώ τα Δικαιώματα μου, τηρώ τις υποχρεώσεις μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (30/1/2015) με καλεσμένο τον Γιώργο Πλειό, Καθηγητή και Πρόεδρο του τμήματος ΜΜΕ του Π.Α.

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο"-30.01.2015/ Γ. Πλειός by Koinoniapoliton on Mixcloud

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (06.02.2015)

Ακούστε την εκπομπή "Ασκώ τα Δικαιώματα μου, τηρώ τις υποχρεώσεις μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (6/2/2015) με καλεσμένους τον Πέτρο Λινάρδο-Ρυλμόν, Οικονομολόγο και τον Γιώργο Παγουλάτο, Καθηγητή Οικονομικών στο Π.Α.

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο"-06.02.2015/ Π. Λινάρδος-Ρυλμόν, Γ. Παγουλάτος by Koinoniapoliton on Mixcloud

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (20.02.2015)

Ακούστε την εκπομπή "Ασκώ τα Δικαιώματα μου, τηρώ τις υποχρεώσεις μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (20/2/2015) με καλεσμένους τον Γιώργο Δουράκη, Αν. Καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Α.Π.Θ., τον Γιώργο Παπαγεωργίου, Γεν. Διευθ. Εντρανέτ και τον Θανάση Γκόγκα, Βιολόγο.

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο"-20.02.2015/ Γ. Δουράκης, Γ. Παπαγεωργίου, Θ. Γκόγκας by Koinoniapoliton on Mixcloud

Δράσεις μελών

To μέλος μας Ηλίας Μόσσιαλος μίλησε στο Ανώτατο Κρατικό Συμβούλιο της Κίνας με θέμα το σύστημα υγείας και τη φαρμακευτική πολιτική της χώρας την 15η Ιουνίου στο Πεκίνο : «Η κινεζική κυβέρνηση μου ανέθεσε να της παρουσιάσω προτάσεις για την αναδιάρθρωση της φαρμακευτικής πολιτικής. Οι προτάσεις μου, όσες γίνουν δεκτές, θα περιληφθούν στο επόμενο πενταετές πλάνο της κυβέρνησης. Η Κίνα είναι η 2η φαρμακευτική αγορά στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ, και διαθέτει το 50% των δαπανών υγείας για το φάρμακο, όταν στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό είναι 14-20%. Παρά την υψηλή φαρμακευτική δαπάνη η Κίνα δεν παράγει καινοτόμα φάρμακα. Χρειάζεται επομένως μεγάλες μεταρρυθμίσεις και στην φαρμακευτική της πολιτική αλλά και στην βιομηχανική/αναπτυξιακή πολιτική. Στη φωτογραφία (δεξιά) με τον υπουργό του Ανώτατου Κρατικού Συμβουλίου κ Zhang Laiming και τον διευθυντή του τομέα φαρμακευτικής πολιτικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κ Kees de Joncheere. Στο σεμινάριο συμμετείχαν ο Γενικός Διευθυντής του Aσφαλιστικού Συστήματος της Κίνας, o Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Φαρμάκων και Διατροφής, o Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων του τομέα της υγείας, ακαδημαικοί, εκπρόσωποι της φαρμακευτικής βιομηχανίας και πολλοί Διευθυντές υπουργείων και οργανισμών.» Στο σεμινάριο συμμετείχαν ο Γενικός Διευθυντής του Aσφαλιστικού Συστήματος της Κίνας, o Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού Φαρμάκων και Διατροφής, o Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων του τομέα της υγείας, ακαδημαικοί, εκπρόσωποι της φαρμακευτικής βιομηχανίας και πολλοί Διευθυντές υπουργείων και οργανισμών. Φωτογραφίες από την εκδήλωση μπορείτε να βρείτε στο facebook.

Η αναζήτηση του ακραίου και σε τι χρησιμεύει

Έτσι όπως κόλλησε στο πουθενά η διαπραγμάτευση-που-μόνο-διαπραγμάτευση-δεν-ήταν, "φυσικό" και αναμενόμενο ήταν να ανθίσουν τα πιο ακραία σενάρια. Και από τις δυο πλευρές, δε. Μέσω κατάλληλων διαρροών, "φυσικά". Εντάξει λοιπόν για το αναμενόμενο: όμως χρειάζεται - περιμένοντας την έκβαση, την τελική όμως γιατί όλα τα μέχρι τώρα ενδιάμεσα (πάντα με αναφορά στην "πιο κρίσιμη βδομάδα/ημέρα/συνάντηση") μας δίδαξαν να περιμένουμε την επόμενη στροφή μετά την τελευταία - να έχουμε, διάβολε, και μια συναίσθηση του σε τι χρησιμεύει το ακραίο.
Ας δούμε, από πηγή αξιοσέβαστη όσο η Sueddeutsche Zeitung, την περιγραφή του πώς θα μπορούσε η επιβολή capital controls (περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων) , αντί να είναι μια κίνηση άμυνας της ίδιας της Ελλάδας ώστε να μην στραγγίξει ολότελα το χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, να έρθει ως γνήσια επιβολή των "έξω". Κάτι σαν όρος, προκειμένου να μην αποκοπεί το ξέπνοο τραπεζικό μας σύστημα ολότελα από την στήριξη της ΕΚΤ.
Το σενάριο γνωστό: αν δεν κάτσει μια λύση σε επίπεδο Eurogroup, οδηγείται το θέμα σε επίπεδο Κορυφής - πιο "πολιτικά" δεν γίνεται, σύμφωνοι; - όπου προκειμένου να συνεχιστεί κάποια στήριξη ζητείται από την Ελλάδα να ... ζητήσει η ίδια την επιβολή capital controls. να της επιτραπούν απο Βρυξέλλες/Επιτροπή και Φρανκφούρτη/ΕΚΤ ύστερα να την ψηφίσει (μάλιστα, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κάνει την κίνηση, είτε συμφωνεί η Ζωή είτε όχι, κι ύστερα ψηφίζει η Βουλή) . ύστερα να ζήσει την πειθαρχία των κλειστών τραπεζών επί κάποιες μέρες. Η πορεία Κύπρου. Αν όχι, τερματισμός ELA ή διακοπή της πρόσβασης στο σύστημα Target-2 και αποκοπή από το Ευρωσύστημα. Που στο βάθος (πόσο μακριά;) δεν έχει απλώς Grexit, αλλά Grexit απροστάτευτο...
Αν αυτό δεν είναι σενάριο ακραίο, διερωτάται κανείς τι είναι ακραίο! Οπότε, διόλου παράξενο που η απάντηση δεν άργησε - ήταν δε αντίστοιχη σε ένταση. Μας ήρθε από την Telegraph, αλλά σαφώς ήταν δικής μας/Ελληνικής πηγής: άμα, λέει, επιχειρηθεί να υπάρξει επιβολή capital controls , τότε η Ελληνική Δημοκρατία θα προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (με διαδικασία ασφαλιστικών μέτρων, για το πρόδηλα κατεπείγον...) ζητώντας δικαστική στήριξη για να αποκρούσει μια τέτοια κίνηση που - συνεχίζει η άποψη αυτή - ξεφεύγει από τα θεσμικά πλαίσια της λειτουργίας της Ευρωζώνης.
Η ιστορία αυτή της δικαστικής προσφυγής είναι αρκούντως σπαρακτική, μπροστά στο βαρύ όχημα της διακρατικής ευχέρειας της ΕΚΤ, εκείνο που - ακριβώς - δοκίμασε η Κύπρος. Προκειμένου να ανεβάσουμε την δική μας απαντητική οξύτητα, "ξεχάσαμε" (και παραλείψαμε να διαδηλώσουμε στο διεθνές σύστημα, το οποίο σημειωτέον την εποχή αυτή σαφώς και "ακούει Ελλάδα") ότι η περίπτωση της Ελλάδας και των Ελληνικών τραπεζών 2015 δεν έχει κοινά στοιχεία με εκείνης Κύπρου/Κυπριακών τραπεζών 2015: σήμερα, ένα ξετίναγμα των Ελληνικών τραπεζών θα είχε τιμωρητικό χαρακτήρα προς τον ένα λόγω συμπεριφοράς του άλλου (του Κράτους, της Κυβέρνησης). Αυτό, δεν το πιάσαμε, κινδυνεύουμε να μην το αξιοποιήσουμε καν.
Όπως επίσης δεν δόθηκε η προσοχή που θα'πρεπε/που θ' άξιζε στο ότι, την ημέρα μετά το σοκ του διαπραγματευτικού αδιεξόδου του Σαββατοκύριακου, είχαμε μεν εκροές καταθέσεων αλλά σαφώς λιγότερες απ' όσες, θα αναμένονταν με τον μελοδραματισμό που είχε προηγηθεί. Κανείς δεν διαθέτει στοιχεία ασφαλή (τα έχει βέβαια ο Γιάννης Στουρνάρας και τα έχει το Ευρωσύστημα), όμως κάτι σαν 350 εκατομμύρια ευρώ αποσύρσεις (με άλλα 100 - 150 σε παραγγελίες για μεγαλύτερα ποσά) δεν είναι ζαλιστικό ύψος σε σχέση με προηγούμενες φορές, ή και με κοντινές ακόμη μέρες. Βέβαια, τις επόμενες μέρες ανέβηκε η ανάληψη μικροποσών - υπό αυτήν την έννοια πρόκειται για την πιο επικίνδυνη βάση οικοδόμησης bank run.
Το καταγράφουμε αυτό γιατί, μέσα στην συζήτηση για το ακραίο, παραβλέπεται ότι ο Έλληνας καταθέτης - και μάλιστα ο μεσαίος: τα αληθινά μεγάλα ποσά πάντοτε κινούνταν νευρικά και γρήγορα, είναι παρελθόν για το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα - δείχνει εντυπωσιακή αντοχή, μπροστά στον ορυμαγδό κακών ειδήσεων και διαταρακτικών βαρουφακισμών. Όπως, αντίστοιχα, μετά απ' όλην εκείνη την ανοησιολογία του "Δεν πληρώνω!" , οι μέσοι άνθρωποι πλήρωσαν και με το παραπάνω τον επικατάρατο ΕΝΦΙΑ. Η αναζήτηση του ακραίου, αυτό ακριβώς είναι που πάει να καταστρέψει.

Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 17/6/2015

"Ασκώ τα δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (13/3/2015)

Ακούστε την εκπομπή "Ασκώ τα Δικαιώματα μου, τηρώ τις υποχρεώσεις μου, στην Ευρώπη του Αύριο" (13/3/2015) με καλεσμένους τον Ιωάννη Θεοδοσίου, Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Amberdeen και την Ελένη Μπούρα, Επιμελήτρια βιβλίων.

"Ασκώ τα Δικαιώματα μου, στην Ευρώπη του Αύριο"- 13.03.2015/ Ιωάννης Θεοδοσίου, Ελένη Μπούρα by Koinoniapoliton on Mixcloud

Το πιο μεγάλο δίλημμα του Τσίπρα

Το πολιτικό κεφάλαιο του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα είναι εν πολλοίς προϊόν μιας τεράστιας παρεξήγησης. Τους τελευταίους μήνες παραμένει ο δημοφιλέστερος πολιτικός έχοντας πείσει ότι μπορεί να κρατήσει τη χώρα στο ευρώ και να τερματίσει τις «πολιτικές των Μνημονίων». Οπως κάθε μεγάλη συλλογική αυταπάτη (ή, αν προτιμάτε, πολιτική απάτη) έτσι κι αυτή μπορούσε να επιβιώνει προσωρινά στην πολιτική συσκότιση, ή τη «δημιουργική ασάφεια». Δεν αντέχει όμως στο άπλετο, αμείλικτο φως της πραγματικότητας. Κι η ώρα της αλήθειας έχει φτάσει.

Ο κ. Τσίπρας έχει απέναντί του ένα οδυνηρό αλλά αναπόφευκτο πακέτο λιτότητας. Θα βελτιωθεί στα σημεία κατά τις επόμενες μέρες, αλλά κατά βάση αυτό θα είναι. Πρώτον, γιατί αυτή είναι η κρατούσα πολιτική της Ευρώπης, που εφαρμόζουν όλες οι υπόλοιπες χώρες στο εσωτερικό τους. Εχει πίσω της όχι μόνο τον κ. Σόιμπλε αλλά 18 αποφασισμένες κυβερνήσεις. Δεύτερον, γιατί η χώρα έχει δανειστεί από τους εταίρους της, κι έχει δεσμεύσεις. Τρίτον, διότι από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα, με μεγάλη ευθύνη της κυβέρνησης, η οικονομία πέρασε από το θετικό πρόσημο στην ύφεση, διευρύνοντας το δημοσιονομικό κενό. Και από την αρχική διάθεση των εταίρων να βοηθήσουν την Ελλάδα που μάτωσε για να παραμείνει στο ευρώ, περάσαμε στην καταβαράθρωση κάθε εμπιστοσύνης της Ευρώπης απέναντι στο παρδαλό αυτό συνονθύλευμα λαϊκιστών, ταλιμπάν και γραφικών που κουβαλά πίσω του ως κυβέρνηση ο κ. Τσίπρας. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του ίδιου να οικοδομήσει μια σχέση επικοινωνίας με τους κύριους παίκτες της Ευρώπης. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης πληρώνεται.

Ομως το δίλημμα που έχει μπροστά του ο κ. Τσίπρας είναι πολύ βαθύτερο από το εάν θα αντισταθεί μέχρι τέλους ή όχι στην (αναγκαία) ρήτρα μηδενικού ελλείμματος των επικουρικών συντάξεων και στον (άδικο και υφεσιακό) ΦΠΑ των λογαριασμών της ΔΕΗ. Η τελική απόφαση του κ. Τσίπρα δεν θα κρίνει απλώς το πολιτικό του αύριο, αλλά το αν η Ελλάδα θα παραμείνει ή όχι μια χώρα του δυτικού κόσμου. Αν θα διατηρήσει μια βιώσιμη προσδοκία ανάκαμψης και σύντομα ενσωμάτωσης στην κανονικότητα μιας ευημερούσας και ανεπτυγμένης Ευρώπης. Ή αν θα βυθιστεί στον ενδιάμεσο γκρίζο κόσμο της αέναης αστάθειας και ανασφάλειας, ενός failed state, μιας οικονομίας που θα διαλύεται στην απόγνωση, και μιας κοινωνίας που θα τρώει τις σάρκες της χάνοντας τα καλύτερα παιδιά της.

Η επιλογή της «ρήξης» έχει τη στήριξη των επιτήδειων, των θερμόαιμων και των αδαών, πολύ χειροκρότημα και πατριωτικό ενθουσιασμό. Η συλλογική ανάταση μιας περήφανης απόρριψης του «τελεσιγράφου των δανειστών» θα διαρκούσε λίγες ώρες, ίσως και μέρες. Οσο διήρκεσε η πρόσκαιρη ευφορία ανάμεσα στο βροντερό «Οχι» του Κυπριακού Κοινοβουλίου και την καταστροφή δεκάδων χιλιάδων ανυποψίαστων καταθετών τον Μάρτιο 2013. Οσο περίπου διήρκεσε η μιας εβδομάδας θητεία του προέδρου Σαα της Αργεντινής, τον Δεκέμβριο 2001, αφού ανακοίνωσε το τολμηρό του πρόγραμμα να εισαγάγει νέο νόμισμα και να κηρύξει παύση πληρωμών στους πιστωτές της χώρας, υπό τις ιαχές βουλευτών που κραύγαζαν ρυθμικά «Argentina». Κατέρρευσε λίγες μέρες αργότερα, μόλις ανακοινώθηκαν οι περιορισμοί στις τραπεζικές αναλήψεις (capital controls), υπό τις μαζικές διαδηλώσεις χιλιάδων εξαγριωμένων καταθετών.

Ο κ. Τσίπρας δεν είναι πια μόνο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ. Η επιλογή του έντιμου συμβιβασμού είναι ο ανηφορικός μονόδρομος της ευθύνης που αναλογεί σε έναν πρωθυπουργό. Θα χάσει παλιούς του συντρόφους. Θα υποστεί την οργή προδομένων ψηφοφόρων. Θα μπορέσει όμως να καταστήσει το κόμμα του ηγεμονικό στην ελληνική κι ευρωπαϊκή Αριστερά, αποφοιτώντας από το ευρωπαϊκό περιθώριο. Κι οι δύο επιλογές καταλήγουν στην πολιτική του αποδυνάμωση. Η πρώτη όμως περνάει από μια εθνική καταστροφή.

Ο έξω κόσμος δείχνει ξεκάθαρα τον δρόμο. Είναι τυχερός ο κ. Τσίπρας γιατί η παρούσα συγκυρία δεν προσφέρει ούτε καν ψευδαισθήσεις εναλλακτικών. Η Βενεζουέλα του Τσάβες κατέρρευσε σε χάος, αναρχία και 200% πληθωρισμό. Η Ρωσία οικοδόμησε μια οικονομία υπερεξάρτησης από τους φυσικούς πόρους, εξαιρετικά ευάλωτη στην πτώση των τιμών τους. Το περιβάλλον μας στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή εξάγει βία, πόλεμο, δολοφονίες, εκατομμύρια δυστυχισμένων προσφύγων. Αλλες επιλογές δεν υπάρχουν, ούτε άλλες συμμαχίες κι εναλλακτικές, εκτός από κείνες που εγκαταβιώνουν στο μπερδεμένο μυαλό του κ. Στρατούλη. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, είναι «Δύση ή τίποτα».

Στην Ευρώπη το δίλημμα λιτότητα ή ανάπτυξη έχει πια ξεπεραστεί. Για πρώτη φορά οι πολιτικές λιτότητας αντισταθμίζονται από μια πολιτική μηδενικών επιτοκίων της ΕΚΤ, και μια σημαντική επενδυτική τόνωση. Οι επικριτές της λιτότητας, που κατά τα άλλα είχαν δίκιο, έχουν ξεχάσει αυτή την κρίσιμη παράμετρο. Η υπόλοιπη Ευρώπη ανακάμπτει. Η Ισπανία σπάει ρεκόρ δημιουργίας θέσεων εργασίας κάθε μήνα. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης προχωρούν σε στενότερη οικονομική ενοποίηση. Θα κρατήσουν μαζί τους όσους θέλουν και μπορούν. (Αλήθεια, μετέχει η ελληνική κυβέρνηση στον διάλογο για τη μεταρρύθμιση της ΟΝΕ;). Οι ευκαιρίες είναι εκεί και περιμένουν την κυβέρνηση. Βροχή χρήματος, αναπτυξιακό πακέτο, ελάφρυνση χρέους. Αρκεί να κρατήσει τη χώρα στον δρόμο της προσαρμογής και των μεταρρυθμίσεων.

Το πιο μεγάλο δίλημμα του Τσίπρα στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Ευρώπη ή τίποτα.

Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 7/6/2015