Friday, 29 March 2024

Πόσες αλήθειες αντέχουμε;

Μια από τις ειδήσεις της περασμένης εβδομάδας ήταν η σύλληψη του 47χρονου Αυστραλού Τζούλιαν Ασάνζ, ιδρυτή του ιστότοπου WikiLeaks. Καθώς προηγήθηκε άρση της επταετούς ασυλίας του από την πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, ο Ασάνζ συνελήφθη από τη βρετανική αστυνομία και, μάλλον, ανοίγει ο δρόμος για την έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οταν πρωτοπαρουσιάστηκε το WikiLeaks, ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός μέσων ενημέρωσης, όλοι μίλησαν για αμφιλεγόμενο παίκτη της διεθνούς πολιτικής και διπλωματίας. Οταν ξεκίνησε τη λειτουργία του, γύρω στο 2006, διαχειριζόταν μια βάση δεδομένων με πάνω από 1,2 εκατομμύρια έγγραφα.

Ο ιστότοπος δημοσίευε διαβαθμισμένα έγγραφα και διαρροές από ανώνυμες πηγές, τα οποία υπό διαφορετικές συνθήκες δεν θα έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Το site καθώς κέρδισε την παγκόσμια αναγνώριση, φορτώθηκε και όλα τα στοιχεία των πετυχημένων χολυγουντιανών σεναρίων. Τα είχε όλα: επαναστατημένα νιάτα απέναντι σε κακές κυβερνήσεις, ακτιβισμό, διαφάνεια, λογοκρισία, κυνηγητό, κατασκοπεία, εσωτερικές ίντριγκες, συνωμοσιολογία, πολιτική εμβέλεια. Το WikiLeaks ικανοποίησε το αίτημα για διαφάνεια στον νεαρό 21ο αιώνα, σε μια στιγμή που η διαφάνεια κρίθηκε από όλους ως κρίσιμη αναγκαιότητα.

Η «μάχη των αποκαλύψεων» των τελευταίων χρόνων και της «δημοσιοποίησης των απορρήτων» στα δελτία ειδήσεων και κρεμασμένη στα πρωτοσέλιδα των μεγάλων δημοσιογραφικών οργανισμών του κόσμου, αιφνιδίασε την παγκόσμια κοινή γνώμη. Το WikiLeaks κέρδισε βραβεία, έγινε θέμα, κέντρισε το ενδιαφέρον. Κυρίως, ενόχλησε τους ισχυρούς και τους ενόχους. Φυσικό ήταν ένα μεγάλο μέρος της προσοχής των μέσων ενημέρωσης να στραφεί στον ιδρυτή, τον Τζούλιαν Ασάνζ.

Ο Ασάνζ, για πολλούς, εμφανίστηκε ως μία από τις πλέον αμφιλεγόμενες μορφές των μίντια της εποχής μας: ήρωας της ιντερνετικής εποχής, μιντιακός ποπ σταρ, κυνηγός κυβερνητικών κεφαλών, στενός κροσές της Χίλαρι, αλλά και βιαστής ή θύμα σκευωρίας. Κάποιος παλιός συνεργάτης του παρουσίαζε τον Ασάνζ ως εγωιστή, αναξιόπιστο, με τάσεις μεγαλομανίας κ.ά. Πράγματι, ο Γερμανός Ντάνιελ Ντόμσαϊτ-Μπεργκ στο βιβλίο του «Η ιστορία και τα μυστικά του WikiLeaks» (Κέδρος, 2011), γράφει ως ένας insider.

Γνωστός με το ψευδώνυμο Ντάνιελ Σμιτ, ήταν εκπρόσωπος Τύπου του WikiLeaks. Με σπουδές Πληροφορικής και με εξειδίκευση στην ασφάλεια δικτύων, τα πρώτα χρόνια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας εργάστηκε σε μεγάλες πολυεθνικές. Η δράση του σε ζητήματα διαφάνειας και ελεύθερης διακίνησης πληροφοριών στο διαδίκτυο τον οδήγησε στον Ασάνζ.

Με υπότιτλο στο πρωτότυπο «Τα χρόνια μου με τον Τζούλιαν Ασάνζ στην πιο επικίνδυνη ιστοσελίδα του κόσμου», ο πρώην υπ' αριθμόν δύο του WikiLeaks, αφηγείται το πώς σχεδίασαν με τον Τζούλιαν Ασάνζ, σελίδα προς σελίδα, την πασίγνωστη πλατφόρμα αποκαλύψεων, σχολιάζοντας εν είδει ημερολογίου όλο το παρασκήνιο της οργάνωσης και λειτουργίας της. Βέβαια, αυτό δεν ήταν το μόνο βιβλίο γύρω από το WikiLeaks, τον Ασάνζ, τον κόσμο των μπλόγκερ και των «χακτιβιστών».

Το 2011 δημοσιεύτηκαν, στον ίδιο κύκλο, το «Φανερά μυστικά: WikiLeaks, πόλεμος και αμερικανική διπλωματία» του Αλεξάντερ Σταρ από τους Times της Νέας Υόρκης, το βιβλίο του Αυστραλού δημοσιογράφου Άντριου Φόουλερ με τίτλο «Ο Πιο Επικίνδυνος Άνθρωπος του κόσμου» για τον Τζούλιαν Ασάνζ που αποτέλεσε βάση σεναρίου, το «WikiLeaks: Ο πόλεμος του Τζούλιαν Ασάνζ κατά των απορρήτων» γραμμένο από τους δημοσιογράφους του «Guardian» Ντέιβιντ Λάι και Λιούκ Χάρντινγκ που επίσης συζητιέται σαν βάση χολιγουντιανού σεναρίου, το «Τζούλιαν Ασάνζ - WikiLeaks: Ο μαχητής της αλήθειας» όπου οι συγγραφείς Βάλερυ Γκισάλα και Σόφι Ραντερμέκερ σκιαγραφούν το πορτρέτο του και, τέλος, το βιβλίο «WikiLeaks και η εποχή της διαφάνειας» του δημοσιογράφου Μάικαχ Σάιφρυ.

Γυρίστηκαν πολιτικά θρίλερ, όπως «The Fifth Estate» ή, επί το ελληνικότερον, «Ο άνθρωπος που πούλησε τον Κόσμο», το «We Steal Secrets: The Story of WikiLeaks»... Μεγάλη αίσθηση έκαναν και τα βιβλία του Ασάνζ, όπως η πειρατική «Αυτοβιογραφία», το «Οταν η Google συνάντησε το WikiLeaks», το «Cypherpunks» κ.ά. Αλλά γιατί τα σχολιάζουμε όλα αυτά; Γιατί το WikiLeaks και ο ιντερνετικός ακτιβισμός, έδειξαν μια εξαιρετικά δυσδιάκριτη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην αλήθεια, τη διαφάνεια, τις συνωμοσίες και τις ευλογοφάνειες. Σήμερα, στα πρωτοσέλιδα και τις ειδήσεις κυριάρχησε, ξανά, «η ζωή του Τζούλιαν Ασάνζ στην πρεσβεία του Ισημερινού» στο Λονδίνο, το skateboard, η τύχη του γάτου του ή οι καβγάδες με το προσωπικό. Δεν υπήρχε ούτε μία σελίδα για τις αποκαλύψεις του, ως προς την ουσία τους.

Η περίπτωση του WikiLeaks υπήρξε εγχείρημα ενός μέσου που δεν φοβήθηκε αυτούς που κινούν τα νήματα ή, καλύτερα, υπήρξε το μέσο που κατέληξε να κινεί νήματα προσδοκώντας να αλλάξει την ενημέρωση της κοινής γνώμης. Έγινε καλύτερος ο κόσμος, ή για μία ακόμα φορά νίκησε ο Καναδός προφήτης του διαδικτύου, ο καθηγητής Μάρσαλ Μακ Λούαν, που υποστήριζε ότι «το μέσον είναι το μήνυμα»; Το WikiLeaks αποκάλυψε αλήθειες, δημοσιοποίησε πράγματα που υποπτευόμασταν στις αναλύσεις μας. Ταυτόχρονα, όμως, έθεσε ορισμένα παράπλευρα ερωτήματα. Αποκωδικοποιήσαμε σωστά τις πληροφορίες; Πόσες αλήθειες αντέχουμε; Πώς τις χρησιμοποιούμε;

*Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 19/4/2019. 

Add comment


Security code
Refresh