Friday, 29 March 2024

Ελλάδα 2021: Περί επενδυτικής ελκυστικότητας και προσδοκιών

Συνεχίζοντας και φέτος – για 4η χρονιά, με το 2020 να έχει υποχρεώσει σε διαδικτυακή λειτουργία – την προσπάθεια να ανοίγει την συζήτηση για την συνεχώς επανερχόμενη συζήτηση/προσδοκία/ελπίδα για αύξηση των ξένων ιδιωτικών επενδύσεων στην (αποξηραμένη από μια δεκαετία επενδυτικού κενού...) Ελληνική οικονομία, όμως όχι με πολιτική, δημοσιογραφική η ακαδημαϊκή προσέγγιση αλλά δίνοντας τον λόγο στα ανώτατα στελέχη των επιχειρήσεων, το Invest GR Forum του πεισματικού Ανδρέα Γιαννόπουλου είχε μια ενδιαφέρουσα αιχμή να παρουσιάσει. Πρόκειται για τα ευρήματα από την επεξεργασία της βάσης δεδομένων της Ernst&Young, ως βάση έρευνας για την δημιουργία του European Investment Monitor. Που διαμορφώνει μια «έρευνα ελκυστικότητας»/attractiveness survey, για μια σειρά από χώρες – όπως αυτή (η ελκυστικότητα) εκτιμάται από τα ίδια τα στελέχη των επιχειρήσεων.
Με βάση λοιπόν την έρευνα της E&Y, που στηρίχθηκε σε συμμετοχή 5.578 στελεχών, η ελκυστικότητα της Ευρώπης παραμένει – σύμφωνα με 53% των απαντήσεων – ισχυρή διεθνώς λόγω σταθερότητας ρυθμιστικού πλαισίου και πολιτικών συνθηκών, σύμφωνα με 44% λόγω αξιοπιστίας των υποδομών και άλλο τόσο λόγω ανθρώπινου δυναμικού (δυνατότητα πολλαπλών απαντήσεων). Και τούτο, παρά μια κάμψη 13% το 2020 στις άμεσες ξένες επενδύσεις/ΑΞΕ (έναντι του 2019), που ήταν η μεγαλύτερη υποχώρηση από το 2009 της κρίσης χρέους (με -11%). Όταν, λοιπόν, ερωτώνται στα πλαίσια του attractiveness survey τα στελέχη των επιχειρήσεων προς ποια χώρα θεωρούν ότι θα κατευθύνουν ξένες επενδύσεις, αναφέρουν την Ελλάδα – πλέον – στην 8η θέση . Πρώτη η Βρετανία, δεύτερη η Γαλλία, τρίτη η Γερμανία, τέταρτη η Ισπανία – όμως η 8η θέση για μιαν Ελλάδα, που από πάνω της έχει περάσει ο οδοστρωτήρας της κρίσης μιας δεκαετίας, δεν είναι κι άσχημα: προηγείται στις προθέσεις, π.χ. της Ιρλανδίας ή της Πολωνίας, ισοπαλεί με την Βουλγαρία και την Φινλανδία...
Πάμε τώρα, σιγά-σιγά, σε αποτελέσματα: το 2020, η Ελλάδα προσείλκυσε 0,70% του αριθμού ΑΞΕ (όταν η Πορτογαλία είχε 2,76%, η Σερβία 1,25%, η Ρουμανία το 0,95%), όμως το 2018 η χώρα μας βρισκόταν μόλις στο 0,34%. Η αύξηση, σε αριθμό πάντα των ΑΞΕ, ήταν 77% και μάλιστα την στιγμή που στην ΕΕ υπήρξε υποχώρηση κατά -13%. Πού πάνε, όμως, οι επενδύσεις στην Ελλάδα; Πρώτα-πρώτα σε επαγγελματικές υπηρεσίες (28%), τομέα όχι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σε προστιθέμενη αξία, ύστερα σε λογισμικό/πληροφορική (23%), εν συνεχεία σε πετρέλαιο-φυσικό αέριο (10%). Στο 5% ισοψηφούν κλάδοι με αυξημένο ενδιαφέρον αγροτοδιατροφικός, τηλεπικοινωνίες και υγεία/φάρμακο.
Εκεί που οι προσδοκίες ανεβαίνουν αληθινά, είναι οι προθέσεις των επιχειρήσεων να επενδύσουν στην Ελλάδα την επόμενη χρονιά: 34% των ερωτώμενων απάντησαν θετικά, έναντι 28% πέρσι. Κοιτάζοντας πιο προς το μέλλον, στην ερχόμενη 3ετία αναμένεται βελτίωση από 75% των ερωτώμενων - έναντι 74% π.χ. για την Γαλλία ή 60% για την Ιταλία (62% για το σύνολο ΕΕ). Στο ερώτημα αν θα επεκτείνουν ήδη υπάρχουσες στην Ελλάδα δραστηριότητές τους, 34% απαντούν θετικά. Μεταξύ των ήδη εγκατεστημένων στην Ελλάδα, το 51% απαντά θετικά (αύξηση από το αντίστοιχο 47% του 2020), ενώ μεταξύ των μη-εγκατεστημένων 6% (μικρή αύξηση, αλλά πάντως αύξηση από το περυσινό 5%). Στους κλάδους; τώρα: σχετική απογοήτευση. Με τουρισμό κατά 42%, ψηφιακή οικονομία μόνον 14%, logistics 11%, ενέργεια-μεταφορές ανά 8%, real estate 3% . Κάπου εκεί κοντά και το είδος δραστηριοτήτων: προηγούνται τα γραφεία πωλήσεων/marketing με 33% (αρκετά «ρηχή» υπόθεση...) σε δεύτερη θέση με 18% η έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη (πάνω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο...), στο ίδιο ποσοστό η βιομηχανία (σε υποχώρηση όμως από το 2020).
Όσο για το τι είναι εκείνο που «τραβάει» ξένες επενδύσεις – σύμφωνα με τα στελέχη τους – στην Ελλάδα, πρώτη αναφέρεται η ποιότητα ζωής (70%), ύστερα οι υποδομές μεταφορών/logistics 76%, οι υποδομές τηλεπικοινωνιών και οι ψηφιακές υποδομές (73%) και σχετικά ψηλά το επίπεδο δεξιοτήτων των ανθρώπων (70%). Αναμενόμενο: πατώνουμε στην ευελιξία εργατικής νομοθεσίας (47%) και φορολογία επιχειρήσεων (42%).
Με αφορμή αυτήν την έρευνα, ειπώθηκαν διάφορα διθυραμβικά – από πλευράς Αδώνιδος Γεωργιάδη (που έκλεψε την παράσταση σχολιάζων) μέχρι και Κυριάκου Μητσοτάκη (που σχολίασε εξ αποστάσεως). «Συγκρατημένη αισιοδοξία» θα ήταν μια προ προσγειωμένη αποτίμηση της attractiveness survey της E&Y/του Invest GR.
Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση/ανάλυσή του, ο διευθύνων σύμβουλος της E&Y Πάνος Παπάζογλου κατέθεσε ένα δεκάλογο προτάσεων/υποδείξεων – που είχε το πλεονέκτημα ότι διατυπώθηκαν με εποικοδομητική/υποβοηθητική διάθεση, χωρίς την υπαγορευτικότητα που φορές-φορές χαρακτηρίζει τους συμβούλους επιχειρήσεων. Λοιπόν:
• Πρώτος τομέας όπου θα χρειαζόταν να δοθεί έμφαση, η ανάπτυξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού – ιδίως στην κατεύθυνση της πρόσκτησης τεχνολογικών δυνατοτήτων, της επανακατάρτισης. Στο φόντο, το συνεχώς επανερχόμενο θέμα του εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και των soft skills μιας και μιλάμε για δεξιότητες.
• Στην συνέχεια, η ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην λειτουργία των επιχειρήσεων ως «καθημερινή», γενικευμένη επιλογή. Εδώ, το κεντρικό ζητούμενο είναι να παρακολουθεί η Ελλάδα τον ζαλιστικό ρυθμό μεταβολής στις τεχνολογικές δυνατότητες – ως ρουτίνα, όχι ως εξαίρεση.
• Ακολουθεί η αποδοχή της πρόκλησης της βιωσιμότητας. Εδώ το θέμα δεν είναι μόνο/δεν είναι τόσο η ανταπόκριση στους «μεγάλους» στόχους όπως της απανθρακοποίησης ή του Ευρωπαϊκού σχεδίου «Fit for 55», όσο η καλλιέργεια και ενσωμάτωση της λογικής της κυκλικής οικονομίας.
• Αναμενόμενο: αντιμετώπιση του φορολογικού και ασφαλιστικού κόστους. Αυτή την σύσταση, ασφαλώς την κατέγραψαν με αίσθηση δικαίωσης οι σημερινοί διαχειριστές των επιλογών πολιτικής, με τις φορολογικές και κοινωνικοασφαλιστικές μειώσεις που συνεχίζονται και στην φάση κρίσης Covid.
• Συμπλήρωση/αντίστιξη του προηγουμένου, η αναφορά στην ανάγκη για συνεχιζόμενη τόνωση της οικονομίας. Μετάφραση: τα επιχειρηματικά στελέχη ενθουσιωδώς «συμπαρατάσσονται» στην λογική της μη-απόσυρσης, για μακρό δε χρονικό διάστημα, των μέτρων έκτακτης στήριξης λόγω Covid. (Εδώ οι Κεντρικές Τράπεζες βρίσκονται σε ευθυγράμμιση με μια τέτοια λογική!...).
• Επόμενο βήμα προτεραιοτήτων, η ανταπόκριση στο νέο μοντέλο εργασίας. Η αναφορά, εδώ, δεν είναι μόνο στην γνώριμή μας τηλεργασία, αλλά και στην συνολική μεταβολή της οργάνωσης και λειτουργίας της εργασίας: θάξιζε εμβάθυνση...
• Ακόμη περισσότερη εμβάθυνση θάξιζε η άλλη επισήμανση: εκείνη σχετικά με την «δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας». Εδώ, μπορεί κανείς να διακρίνει – παράλληλα – μια εκδοχή mea culpa του επιχειρηματικού κόσμου για την έως τώρα βραχυπρόθεσμη προσέγγιση/short-termism, αλλά και μια υπόδειξη για την υπέρβαση της «μεσογειακής προσέγγισης» της οικονομικής πολιτικής στην γραμμή του stop-and-go στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης.
• Όπως η προηγούμενη αναφορά, έτσι και εκείνη που άγγιξε την ανάγκη ετοιμότητας για την διαχείριση κρίσεων έχει να κάνει με τα άμεσα διδάγματα του σοκ την πανδημίας Covid. Πάνω από τις δυο αυτές λογικές – της μακροπρόθεσμης αξίας και της διαχείρισης κρίσεων – σωστά θα διακρίνει κανείς το αίτημα της resilience/ανθεκτικότητας. Που, για μιαν επιχείρηση, ταυτίζεται συχνά με την επιβίωση. για μια χώρα, με την μη (περαιτέρω) υποχώρηση.
• Στην προτελευταία θέση του δεκαλόγου E&Y συναντά κανείς κάτι απροσδόκητο: την επισήμανση της ανάγκης για προσοχή στην περιφερειακή διάσταση. Σε μια εποχή όπου, π.χ. το Ευρωπαϊκό RRF αλλά και το «δικό μας» Εθνικό Σχέδιο δεν δίνουν και τόση σημασία σ' αυτήν την διάσταση, της άμβλυνσης των περιφερειακών ανισοτήτων, έχει αρκετά ενδιαφέρον να βλέπει κανείς μια έρευνα στον επιχειρηματικό κόσμο να εγείρει το ζήτημα.
• Τέλος, έγινε αναφορά στην έμφαση που αξίζει/χρειάζεται να δοθεί στην οικονομική διπλωματία, δηλαδή στην επίσημη εξωστρέφεια της εξωτερικής πολιτικής. Ευτυχής, μάλλον, παρακολουθούσε αυτήν την αιχμή ο αρμόδιος υφυπουργός Εξωτερικών Κώστας Φραγκογιάννης...
Αρχή μιας συγκροτημένης συζήτησης θα μπορούσε να είναι – ειδικά για μια Κυβέρνηση με κατατεθειμένη φιλο-επιχειρηματική προσέγγιση πολιτικής – ένας τέτοιος δεκάλογος. Αν, βέβαια, υπήρχε δημόσια συζήτηση στην εποχή μας.

*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 15/7/2021. 

Add comment


Security code
Refresh