Ποιος σώζει τον κόσμο;
- Category: Διάφοροι συγγραφείς
- Created on Friday, 15 December 2017 16:25
Στην εκπληκτική μυθιστορία «Μέλμοθ ο Περιπλανώμενος» του Ιρλανδού ρομαντικού Τσαρλς Μάτσουριν (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg), στη σελίδα 80 υπάρχει ένα σπαρταριστό σχέδιο σωτηρίας των χριστιανών μέσω του εκχριστιανισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας διά της μεθόδου της πυραμίδας. Η έκθεση υποτίθεται ότι ανασύρθηκε από μια μουχλιασμένη λονδρέζικη βιβλιοθήκη με τίτλο «Μια σεμνή πρόταση για τη διάδοση του χριστιανισμού σε ξένες χώρες, με σκοπό να εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο».
Αυτή η σεμνή πρόταση είχε ως κύρια ιδέα τον προσηλυτισμό των Τούρκων πρέσβεων (που βρίσκονταν στο Λονδίνο) με την επιλογή να τους στραγγαλίσουν επιτόπου ή να γίνουν χριστιανοί. Φυσικά ο συγγραφέας της έκθεσης έκρινε ότι θα επέλεγαν τον εύκολο δρόμο και έτσι φρόντισε να προσθέσει ακόμα έναν σκληρό όρο.
Οι πρέσβεις έπρεπε να πάρουν όρκο μπροστά σε δικαστή ότι θα προσηλύτιζαν είκοσι μουσουλμάνους την ημέρα όταν θα επέστρεφαν στην Τουρκία. Στην υπόλοιπη φυλλάδα ο συγγραφέας επιχειρηματολογούσε λέγοντας ότι αυτοί οι είκοσι θα προσηλύτιζαν άλλους είκοσι ο καθένας και ότι οι τετρακόσιοι νεοφώτιστοι θα προσηλύτιζαν τον αντίστοιχο αριθμό μέχρι που όλη η Τουρκία θα προσηλυτιζόταν προτού το πάρει είδηση ο σουλτάνος κ.λπ., κ.λπ. Υποτίθεται ότι το σχέδιο ήταν η σωτηρία του κόσμου από τον «δικό μας θεό».
Οσο παράλογο κι αν φαίνεται, το κεντρικό ερώτημα ήταν αν θα μπορεί να υπάρξει εξιλέωση για τις καταδικασμένες ψυχές. Αλλά πάντα οι καταδικασμένες ψυχές ήταν εκείνες που ήταν κοινωνικά, πολιτικά και πάντα διά της ισχύος καταδικασμένες – και όχι από κάποιον θεό.
Οπως και οι ιδέες ποιητικών κύκλων γύρω από τον Ερασμο που, μπροστά στην ορμή της στρατιάς του Σουλεϊμάν, είχαν προτείνει στον Κάρολο Κουίντο σχέδιο μετακίνησης όλων των χριστιανών από την Ευρώπη στον Νέο Κόσμο, γιατί πίστευαν ότι εκεί θα έβρισκαν μικρή αντίσταση από τους γηγενείς Ινδιάνους. Αλλωστε, οι Ισπανοί είχαν προσφέρει τη σωτηρία σε πολλές ψυχές «παγανιστών», αφανίζοντας ή καίγοντας το σώμα τους.
Τη μεγαλύτερη σωτηρία την προσέφερε ο ναύαρχος Κολόμβος, που ονόμασε το πρώτο νησί της κατάκτησής του San Salvador – που σημαίνει «ο Σωτήρας μας». Ολοι οι Ινδιάνοι έμαθαν ποιος ήταν «ο Σωτήρας μας». Οσοι σε μερικά χρόνια δεν το είχαν μάθει ήταν ήδη νεκροί ή θα πέθαιναν σύντομα.
Τι δείχνουν οι παραπάνω από τις χιλιάδες παράλογες ιστορίες; Κάτι πολύ γνωστό. Οτι υπήρχε πάντα αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Μιας πραγματωμένης επί γης, και όχι ουράνιας μετά θάνατον, κατάστασης που θα μοιάζει με αυτό που θα λέγαμε παράδεισο.
Αυτόν τον παράδεισο, που δεν τον βρήκαν οι σταυροφόροι, μην περιμένετε να τον κατανοήσουν τα ιερατεία των Εκκλησιών και, βέβαια, ο Τραμπ και οι δισεκατομμυριούχοι του Τραμπ. Αυτοί μαζί με το 1% ζουν στον παράδεισο∙ όπως και ο διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, που αγόρασε έναντι 450 εκατομμυρίων δολαρίων το έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι «Salvator Mundi» (Σωτήρας του Κόσμου), το οποίο απεικονίζει τον Χριστό, για να στολίσει το Μουσείο του Λούβρου στο Αμπου Ντάμπι.
Η πόλη –και δεν αναφέρομαι στο Αμπου Ντάμπι, τη Βιέννη, την Κωνσταντινούπολη, τη Ρώμη ή την Ιερουσαλήμ– από την αρχαιότητα αποτελούσε αγαπημένο προορισμό όσων αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή, στοιχειώνοντας τα όνειρα και τους εφιάλτες, τις ελπίδες και τους φόβους, τις ουτοπίες και τις δυστοπίες τους.
Οι αρχαίες πόλεις, μάλιστα, ξεκίνησαν ως θρησκευτικά κέντρα, όπου ιερείς και αξιωματούχοι αποσπούσαν τα πλεονάσματα της αγροτικής παραγωγής. Οι ταπεινοί βωμοί αντικαταστάθηκαν σταδιακά από κτίρια μνημειακής αρχιτεκτονικής: ναούς, πυραμίδες, ανάκτορα και δικαστήρια.
Ειδικά στην Ιερουσαλήμ, είναι εμφανής η «ιερή προέλευση». Ο Αγγλος ζωγράφος Εντουαρντ Λιρ έκανε μια υπέροχη ειδυλλιακή απεικόνιση της μεγαλόπρεπης Ιερουσαλήμ τον 19ο αιώνα. Ηταν μια εικόνα γνωστή τότε, όπως τώρα, σε πολλούς εβραίους, χριστιανούς και μουσουλμάνους: η Ιερουσαλήμ, η ουράνια πόλη, η πόλη της ειρήνης, η Αγία Πόλη. Αλλά, ακόμη και ο Λιρ ήξερε μαζί με τους άλλους προσκυνητές πως πρόκειται για μια εξιδανικευμένη Αγία Πόλη.
Η παραμονή στην Ιερουσαλήμ σήμερα είναι ακόμα μια αμφίθυμη εμπειρία. Οι τρεις μεγάλες μονοθεϊστικές θρησκείες τη θεωρούν ιερή. Ομως, καμία πόλη δεν έχει παρόμοια ιστορία σφαγής, καταστροφής, πολέμου και... πολιτισμικό «φαντασιακό». Τι έμαθε ο Μπους όταν ρωτούσε «γιατί μας μισούν» μετά την 11η Σεπτεβρίου 2001; Τίποτε.
Γιατί και τότε τα «ιερά», οι Δίδυμοι Πύργοι στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, είχαν στοχοποιηθεί ένεκα του συμβολικού τους νοήματος – δηλαδή, του πλούτου και της ισχύος της Αμερικής και του δυτικού καπιταλισμού. Τώρα, στην Ιερουσαλήμ όπου όλα διεγείρουν τις φαντασίες ως σύμβολα διχόνοιας; Σε τέτοιες περιπτώσεις, το συμβολικό, το σωτηριολογικό, μετατρέπεται σε εφιάλτη.
«Ου γαρ αργύρω και χρυσώ μακάριον το θείον ουδέ βρονταίς και κεραυνοίς ισχυρόν, αλλ' επιστήμη και φρονήσει» έλεγε ο ιστορικός Πλούταρχος. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τον Τραμπ, τους στρατηγιστές Ισραηλινούς και τους Σαουδάραβες και... την πληρώνουν οι Παλαιστίνιοι. Ποιος θεός τους σώζει αυτούς;
*Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 13/12/2017.