Τρίτη, 16 Απρίλιος 2024
Εχει ετούτη η εβδομάδα άφιξη της τρόικας. Εχει και επάνοδο Ράιχενμπαχ. Εχει και προγραμματικές δηλώσεις -και ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Σαμαρά, η οποία όμως συνεχίζει να θυμίζει κυβέρνηση «τριπλής ανοχής». Εχει και κάτι ακόμη πιο επικίνδυνο: την ανάγκη να ξεκινήσει, σοβαρά, η πορεία προς εκείνο που έχουμε καταγράψει στις συλλογικές προσδοκίες ως «επαναδιαπραγμάτευση».
Μεσολάβησε η Κορυφή της 28ης /29ης Ιουνίου, με τις αποφάσεις για απευθείας επανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών από το EFSF/ESM, χωρίς να βαραίνει το χρέος και για αγορά ομολόγων των πειθαρχημένων χωρών, ώστε να κάμπτονται τα επιτόκια που ορίζουν οι αγορές («χωρίς τρόικα», αλλά με conditionality). Αυτό, στην Ελλάδα των εύκολων υποσχέσεων και των γρήγορων διεξόδων, μεταφράστηκε σε «ήττα Μέρκελ/Γερμανίας» από τον Νότο/Μοντι-Ραχόι-Ολάντ, αλλά και σε... 24% του ΑΕΠ μείωση του ελληνικού χρέους, όταν οι νέες ρυθμίσεις αποκτήσουν εφαρμογή και σ' εμάς. Τόσο ωραία, τόσο άμεσα, τόσο απλά!
Ομως, για μας η πραγματικότητα είναι άλλη: είναι το «κάνετε επιτέλους κάτι! κάτι οτιδήποτε...», που και ο Κάρολος Παπούλιας πρέπει να πρόσεξε ότι απευθύνουν στην Ελλάδα και τους Ελληνες ακόμη και οι διάδρομοι των Βρυξελλών.
Πώς μπορεί (και πρέπει) να δοθούν άμεσες ανάσες επιβίωσης στην αγορά...
Πρώτη, πρώτιστη προτεραιότητα είναι, πάντως, να δοθούν κάποιες ανάσες - ανάσες επιβίωσης, κατά κυριολεξία!- στην αγορά. Οπου «αγορά» δεν είναι κάτι το αφηρημένο, αλλά οι δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεων, που βρίσκονται στο απόλυτο αδιέξοδο, πολλές μάλιστα απ' αυτές λόγω των 6,4 δισ. οφειλών του Δημοσίου και της καραμπόλας που δημιουργεί αυτό το άνοιγμα (ψέματα! το ποσό είναι τουλάχιστον κατά 3 δισ. μεγαλύτερο - γιατί; μα διότι έχει πολλαπλασιαστεί η τάση φορέων του Δημοσίου να καθυστερούν παραλαβές, να αμφισβητούν ολοκληρώσεις έργων, να κωλυσιεργούν «εξ ευγενούς σκοπού» με τρόπο ώστε πολλές οφειλές του Δημοσίου να μην καθίστανται καν απαιτητές...). Αυτές οι επιχειρήσεις είναι ζήτημα λίγων μηνών να κλείσουν: μαζί τους, να χαθούν κι άλλες 120.000 - 200.000 θέσεις εργασίας.
Πολλές, αν όχι οι περισσότερες, απ' αυτές τις επιχειρήσεις έχουν επιδεινούμενο φορολογικό αδιέξοδο μπροστά τους. Εχοντας καθυστερήσει την καταβολή φόρων κάθε λογής -παρακρατούμενων αμοιβών δ.σ., μισθωτών υπηρεσιών, άστε τον ΦΠΑ με τη γνωστή δρακόντεια κύρωση- έχουν χτίσει μια «μαύρη τρύπα», που άλλες φορές πήγαν να την καλύψουν με ενέσεις προσωπικής ρευστότητας/μαύρο ταμείο, άλλες φορές απλώς την σέρνουν με την ανοχή των εργαζομένων τους ή των αντισυμβαλλομένων. «Μα γι' αυτό υπάρχουν οι φορολογικές ρυθμίσεις!» θα πείτε. Λάθος! Κάθε «ρύθμιση» έως τώρα απαιτεί προσωρινό έλεγχο, δηλαδή αυτοκαταγγελία στην εφορία. Απαιτεί δηλαδή να καταπλεύσει ο συμπαθής φορολογικός έλεγχος να σε ξετινάξει, πράγμα που ίσως βοηθάει στην εισοδηματική ισορροπία των δημοσίων υπαλλήλων αυτής της συμπαθούς κατηγορίας (που έχουν δει και να ψαλιδίζονται τα επίσημα εισοδήματά τους και να στερεύουν τα «τυχερά» τους), αλλά πνίγει ακόμη περισσότερο την επιχείρηση. Ποια θα 'ταν η λύση; Είναι γνωστή στο υπουργείο, άλλωστε οι ίδιοι οι άνθρωποι του ΥΠΟΙΚ την είχαν συστήσει ήδη από την εποχή Γ. Παπακωνσταντίνου/Β. Βενιζέλου (ναι, ναι): να λειτουργήσει ένα νέο σύστημα ρύθμισης με πρωτοβουλία του υπόχρεου και υποβολή δικής του δήλωσης χωρίς προσωρινό έλεγχο -βεβαίως πάντα θα υπάρχει το ενδεχόμενο επιλεκτικών ελέγχων/spot checks, όχι επειδή... «το θέλει η τρόικα», αλλά επειδή αυτό απαιτεί η λογική- και υπαγωγή σε δόσεις. Ετσι, και το κράτος θα αρχίσει να εισπράττει ΚΑΤΙ (αντί να του οφείλονται θεωρητικά περισσότερα) και οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν να κινηθούν να αντιμετωπίσουν τα μύρια όσα, άλλα αδιέξοδά τους.
και πώς χρειάζεται «κάτι» συγκεκριμένο να προχωρήσει
Καθώς, πάντως, οι «εταίροι» μας τα 'χουν χάσει με την Προγραμματική Συμφωνία των Τριών και διερωτώνται (αν και βλέπουν το αδιέξοδο του Προγράμματος Προσαρμογής για την Ελλάδα, οι ίδιοι) πώς θα μορφοποιηθεί η επαναδιαπραγμάτευση/αναπροσαρμογή ή όπως αλλιώς ονομασθεί, είναι επείγον «κάτι» συγκεκριμένο να προχωρήσει. Να είναι αυτό μια απτή και σοβαρή ιδιωτικοποίηση, τώρα που άρχισε η ηγεσία του ΤΑΙΠΕΔ μόνη της να φυλλορροεί (Κουκιάδης ώχετο απιών, Μητρόπουλος δείχνει να το ξανασκέφτεται) και που ονόματα όπως του Παναγή Βουρλούμη σηματοδοτούν μια ειλικρινέστερη λογική;
Να είναι το να δοθεί το «πράσινο φως» για το διαβόητο Ελληνικό, που από τους πολλούς σχεδιασμούς και τους ακόμη περισσότερους συμβούλους πάει να πατώσει πριν ξεκινήσει; Να είναι κάποιο από τα greenfield σχέδια ανάπτυξης -όπως το αεροδρόμιο στο Καστέλλι, που έχει προχωρημένο ενδιαφέρον από πλευράς Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και αυτονόητη τουριστική διάσταση- ή ένα τουλάχιστον από τα επενδυτικά του fast track, που σούρθηκαν επί μήνες και μήνες αμφιθυμίας (τα ξεκόλλησε in extremis ο Γιάννης Στουρνάρας, ως Ανάπτυξης); Να είναι το στήσιμο του «ΗΛΙΟΣ», που συνεχίζει να είναι προτεραιότητα των Γερμανών, ενώ σ' εμάς απλώς πεδίο διαγκωνισμού συμβούλων; Να είναι η αλλαγή φιλοσοφίας στο ΕΣΠΑ, από το λόγια-λόγια-λόγια, σε κάτι πιο απτό; Να είναι η τόσο παραμελημένη Τράπεζα Επενδύσεων, με KfW και ΕΙΒ σημαντικούς συνεταίρους; Πάντως «κάτι» συγκεκριμένο οφείλει να προχωρήσει.
Μην πυροβολούμε τα πόδια μας: η φορολόγηση των Ελλήνων εξωτερικού
Ομως, η ανάγκη για άμεση και ουσιαστική δραστηριοποίηση πρέπει να προσέχεται -πολύ- να μην οδηγεί σε αποτελέσματα αντίθετα από τις προσδοκίες. Το έχουμε δει αυτό, πληθωρικά, με τις κινήσεις που (υποτίθεται ότι) στόχο είχαν την αποτροπή της εξαγωγής κεφαλαίων στο εξωτερικό. Πολιτικές τοποθετήσεις και επιχειρηθείσες νομοθετικές ρυθμίσεις -σε συνδυασμό με την ανησυχία, μετά το φόβο των τελευταίων δυο χρόνων- «κατόρθωσαν» την επιταχυνόμενη εκροή καταθέσεων, δεκάδων δισ. Βέβαια, οι πολιτικοί μας έλαβαν την ανταμοιβή τους: ζωηρά πρωτοσέλιδα, ζήλια και φωνές των ψηφοφόρων, ίσως και ψήφους! Ομως οι τράπεζες στράγγιξαν από χρήμα, η αγορά στέγνωσε.
Κάτι βαθύτερο, αν και σε μικρότερη έκταση, επιχειρείται τώρα με αποχαιρετιστήρια απόφαση (την ΠΟΛ.1145/31.5.2012) του Γιώργου Ζανιά, ως υπουργού Οικονομικών. Αφορά, αυτή, τους Ελληνες κατοίκους εξωτερικού. Εκείνοι, από παλιοί μετανάστες μέχρι φοιτητές που έμειναν έξω ή πιο πρόσφατες φουρνιές εκπατριζομένων, δηλώνουν μόνιμη κατοικία ή συνήθη διαμονή στο εξωτερικό και φορολογούνται στην Ελλάδα μόνο για το εισόδημα που αποκτάται εδώ (συνήθως πρόκειται για νοίκια από ακίνητα, είτε παλιά/κληρονομημένα, είτε πιο πρόσφατα αποκτηθέντα ως επένδυση -το τελευταίο είχε πυκνώσει τα τελευταία χρόνια). Ερχεται, τώρα, ο φορολογικός νομοθέτης και γυρεύει -πάντως προκειμένου περί χωρών που δεν έχουν με την Ελλάδα Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας- μαζί με τη φορολογική δήλωση στην Ελλάδα να υποβάλλεται και η δήλωση που υποβάλλεται στην αλλοδαπή, αλλά και βεβαίωση για το «παγκόσμιο εισόδημα του φορολογουμένου» και για το γεγονός της μόνιμης κατοικίας (του ίδιου αλλά και της συζύγου, των παιδιών κ.ο.κ.) «προκειμένου να αποδειχθεί ο ισχυρός δεσμός» με τη χώρα εκείνη. Αμα δεν υποβληθούν -ή: άμα υποβληθούν εκπρόθεσμα- τα στοιχεία αυτά, «θα θεωρούνται κάτοικοι Ελλάδος και θα φορολογούνται για το παγκόσμιο εισόδημά τους». Θαύμα!
Η απόφαση Ζανιά κουβαλάει στη ράχη της μια σειρά από προβλήματα νομιμότητας: φορολογία, υποτίθεται, δεν επιβάλλεται χωρίς τυπικό νόμο, η δε συγκεκριμένη υπουργική απόφαση στηρίζεται σε εξουσιοδότηση πρόσφατου («μνημονιακού») νόμου, του 3943/2011, την οποία όμως χαρωπά υπερβαίνει. Κυρίως, ζητεί από το ξένο κράτος να χορηγήσει βεβαίωση όχι απλώς περί της μόνιμης κατοικίας του Ελληνα σ' αυτό αλλά και περί του παγκόσμιου εισοδήματός του! Οσοι είχαν να ευκαιρία να συναλλαγούν με ξένες δημόσιες υπηρεσίες, γνωρίζουν το ύφος έκπληξης -δυσπιστίας- απόγνωσης, οσάκις Ρωμιοί τους ζητούν κάτι που «απαιτεί» ο υπερήφανος Ελληνας νομοθέτης.
Υπάρχει όμως στην τούρτα και το κερασάκι: η απόφαση Ζανιά, με ημερομηνία 31/5, επισείει τους κεραυνούς της άμα η σχετική χαρτούρα δεν υποβληθεί «εμπροθέσμως». Για φέτος, αυτό σημαίνει μέχρι 16/7 (ή, για ορισμένες κατηγορίες, μέχρι αύριο!). Χώρια που η από φέτος διαδικτυακή υποβολή των δηλώσεων δημιουργεί κάποιο προβληματάκι με την ταυτόχρονη συνυποβολή δικαιολογητικών.
Συμπέρασμα: Ο μεν Γιώργος Ζανιάς ανελήφθη εις τους αιθέρες της Διοίκησης της Εθνικής Τραπέζης. Ομως, ο Γιάννης Στουρνάρας, που βρίσκεται τώρα στο hot seat του ΥΠΟΙΚ, ας ξανασκεφθεί τι πάνε να κάνουν όσοι -με περισσή ελαφρότητα- εισηγήθηκαν αυτήν την κίνηση. Ενδεχομένως με την οπισθοβουλία ότι θα πιάσουν «μεγάλα ψάρια» της ναυτιλίας ή πάλι με το επιχείρημα ότι «το συνιστά η τρόικα». Το σπάσιμο των δεσμών με τους Ελληνες εξωτερικού είναι εξαιρετικά άσοφη κίνηση: ας το ξαναμελετήσουν.
*Δείτε εδώ το άρθρο όπως δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 02-07-2012.
