Η συμφωνημένη προσέγγιση
- Κατηγορία: Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Δημιουργηθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2014
Άρθρο του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Το πράγμα ξεκινάει από κάτι που με ελαφρότητα – αποδεικνύεται – προσπεράσαμε όταν είχε εκδηλωθεί τον Νοέμβρη, στην προ-προπερασμένη «επίσκεψη» της Τρόικας στην Αθήνα. Τότε δηλαδή που είχε ακουστεί εκείνο που συμφωνήσαμε να θεωρήσουμε ανοίκεια προσβολή όχι απλώς από στέλεχος της Τρόικας την οποία-μάθαμε-να-μισούμε, αλλά από τον Πρόεδρο του Eurogroup Τόμας Βίζερ (Αυστριακός, όπως και ο Χάννες Σβόμποντα, Πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο που πρόσφατα δήλωνε ότι «είναι καιρός να φύγει η Τρόικα»). Είχε πει: «πρώτα θα πάω για σκι, κι ύστερα θα τα βρούμε με τους Έλληνες».
Οι διακοπές του σκι για τους Ευρωπαίους δεν είναι τα Χριστούγεννα, τότε που η δική μας νομενκλατούρα ανεβαίνει Courchevel και Gstaad, Chamonix και St. Moritz ή έστω Παρνασσό, είναι τέλη Ιανουαρίου – μέσα Φεβρουαρίου. Εκεί και βρισκόμαστε, λοιπόν!
Δυο σημάδια/milestones τοποθετήθηκαν αυτές τις μέρες από τους Ευρωπαίους «εταίρους» της Ελλάδας, στην πορεία προς την υπόθεση της συζήτησης για το χρέος (που η Κυβέρνηση Σαμαρά την έχει αναγάγει σε κεντρικό αρμό της Ευρωπαϊκής στρατηγικής της) και προς την διαπραγμάτευση για την τρέχουσα διαχείριση του Προγράμματος Προσαρμογής (με τις τετριμμένες επόμενες δόσεις, την κάλυψη λήξεων ομολόγων κάπου 10 δις μέχρι και μετά τις Ευρωεκλογές, την συζήτηση για το δημοσιονομικό και το χρηματοδοτικό κενό). Το ένα σημάδι ήρθε, on-the-record/σαφέστατο, από τον Ολλι Ρεν «μας», ο οποίος μιλώντας στην WSJ στο περιθώριο του Davos – άλλο ski resort κι αυτό –μετέθεσε για το καλοκαίρι την συζήτηση για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας και την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού.
[Οι εκτιμήσεις ΔΝΤ για κενό 11 δις ευρώ για το 2014-15 είναι κατατεθειμένες. Ποσά/εκτιμήσεις για 12-15 δις ακούγονται από Βρυξέλλες. Το ενδεχόμενο roll-over των Ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται εις χείρας Κεντρικών Τραπεζών και ΕΚΤ και που θα διευκόλυνε αποφασιστικά την κατάσταση παραμένει, απλώς, δυνατότητα. Η πονηρία της χρήσης πόρων από το υπόλοιπο 8-9 δις που είναι εις χείρας του ΤΧΣ έχει ανακοπεί, καθώς «ανεβαίνει» πάλιν αμφιβολία για τα stress tests της BlackRock, καθώς ευθέως συζητείται ότι τα NPLs των συστημικών τραπεζών από το 30-32% ανηφορίζουν κοιτάζοντας προς το 40%, καθώς το αίτημα για επαναφορά του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 8% από 9% έχει «κολλήσει»].
Το δεύτερο σημάδι, ανώνυμο/διαρροή, έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον: αναφέρει αξιωματούχος των Βρυξελλών ότι «η Ευρώπη» (λογικά: το ESM ως διάδοχος του EFSF) θα αναλάβει να σηκώσει – είτε για κάποιο διάστημα, τώρα, είτε οριστικά – την αδιατάρακτη συνέχιση της χρηματοδότησης/seamless financing της Ελλάδας. Θέτοντας, έτσι, τα θεμέλια μιας βήμα-βήμα απομάκρυνσης του ΔΝΤ από την διαχείριση της «Ελληνικής περίπτωσης».
Πώς τα διαρθρωτικά – τα γάλατα, τα χάπια,
τα βιβλία, τα ψωμιά – αποκτούν περιεχόμενο
Αυτή η συνολική εικόνα που διαμορφώνεται – για «διώξιμο της εμπλοκής με την Ελλάδα προς το μέλλον» - θα μπορούσε να πει κανείς ότι βολεύει τους πάντες. Τους Ευρωπαίους «εταίρους» (ανάγνωθι: το Βερολίνο) που πρόδηλα δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει πολιτική επόμενης μέρας για την Ελλάδα. Τους κοινοτικούς/ενωσιακούς μηχανισμούς, διότι ήδη βρίσκονται σε standstill λόγω Ευρωεκλογών. Το ΔΝΤ που, εδώ και καιρό, αναζητά δρόμο απεμπλοκής από την μεγαλύτερη αστοχία της πρόσφατης διαδρομής του (όχι, δε, μόνον του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή: the Greek mess έχει καταστεί σταδιακά διεθνές αντικείμενο μελέτης/πρότυπο προς αποφυγήν). Την ίδια την Κυβέρνηση Σαμαρά, που έχει χάσει εδώ και καιρό, πια, και την αίσθηση κατεύθυνσης και την βούληση για κάτι το συγκεκριμένο.
Η προσπάθεια να απωθηθούν τα προβλήματα – ή μάλλον ή άμεση εμπλοκή – κάποιους μήνες παρακάτω, εξηγεί και την άλλη κίνηση παρασκηνίου: η Τρόικα, αφού πρώτα «πάγωσε» την πολυπόθητη έλευσή της, άφησε να φανεί ότι θα δεχόταν ως ισοδύναμο του διαφαινόμενου όλο και μεγαλύτερου δημοσιονομικού κενού την άμεση προώθηση του πακέτου διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το οποίο μας έχει προτείνει (κατά παραγγελίαν Κυβέρνησης-Τρόικας) ο ΟΟΣΑ.
Να θυμίσουμε στην αναγνώστη ότι στο εδώ πέρασμά του ο Γενικός Διευθυντής του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία είχε εγχειρίσει στην Ελληνική Κυβέρνηση έναν κατάλογο με ... 329 συστάσεις για διαρθρωτικές τομές. Με βάση ανάλυση, επιχειρηματολόγηση, ακόμη και ποσοτικοποίηση (μέχρι και για συνεισφορά σε 2-3 μονάδες του ΑΕΠ, ετησίως! , έγινε τότε λόγος άμα υλοποιούνταν: ύστερα ο ευπροσήγορος Α. Γκουρία απήλθε και... λησμονήθηκε), προχωρούσαν οι συστάσεις του ΟΟΣΑ. Φυσικά, τίποτε δεν έγινε. Ή, μάλλον , όχι! σειρά εμφυλίων ξέσπασε μέσα στην Κυβέρνηση. Για το γάλα μακράς παστερίωσης μεταξύ Τσαυτάρη/Μαξ.Χαρακόπουλου και Χατζηδάκη. Για τα μη-συνταγογραφούμενα φάρμακα στα σουπερμάρκετ μεταξύ Χατζηδάκη και Γεωργιάδη. Για το παιδικό γάλα/φόρμουλας εκτός φαρμακείων, ομοίως. Για την ελάχιστη τιμή βιβλίων, για το φρέσκο ψωμί στα σουπερμάρκετ κοκ άνευ τέλους.
Τελικά, κόντεψε να χαθεί κι η Κυβερνητική πλειοψηφία (το ΠΑΣΟΚ ανακάλυψε τον εαυτό του). Το γάλα και το ψωμί αφέθηκαν «εκτός» διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε επίπεδο κορυφής (Σαμαράς-Βενιζέλος), και... θα δούμε. Διότι άλλες μεταρρυθμίσεις – κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, αδειοδοτήσεις – κινδυνεύουν να αποδειχθούν ακόμη αιχμηρότερες.
Το ευρώ ως φυλακή ή ως μπούρκα;
Χρέος επαχθές ή μη-βιώσιμο;
Πάντως, ενώ έτσι επιχειρείται το ροκάνισμα του χρόνου, υπάρχει ένα στοιχείο που σταθερά ανεβαίνει, ενώ ένα άλλο υποχωρεί. Ανεβαίνει το στοιχείο της συνεννοημένης προσέγγισης στα επόμενα βήματα, ακόμη κι αν η συνεννόηση συμβαίνει να είναι άτυπη, παρασκηνιακή. Ενώ υποχωρεί η λογική της αντιπαράθεσης, της κόντρας με τους «εταίρους» που η προσέγγιση των εκλογών άφηνε να φανεί ότι (ξανα)πλησιάζει στην επιφάνεια. Ίσως, μάλιστα, το πιο ενδιαφέρον να είναι ότι η λογική της συνεννοημένης προσέγγισης αρχίζει να καταλαμβάνει και τον - δημοσκοπικά σε τροχιά απογείωσης – ΣΥΡΙΖΑ.
Τον ρόλο του ανθρώπου που, έστω και στις 12 παρά 5΄, λέει τα πράγματα με τρόπο συμβατό με την πραγματικότητα (αυτή την τόσο δυσάρεστη, πλην αναπόδραστη σκληρή θεότητα) από τον χώρο, καταλαμβάνει όλο και περισσότερο/όλο και αιχμηρότερα ο Γιώργος Σταθάκης. Τις τελευταίες μέρες, τρεις διαδοχικές παρεμβάσεις του καταγράφηκαν που αλλάζουν συνολικά το «αφήγημα» με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ προσέρχεται.
Το πρώτο βήμα: σε παρουσίαση (στον ΙΑΝΟ, με Ν. Χριστοδουλάκη και Αλ. Αλαβάνο) με θέμα «Ευρώ ή δραχμή» ο Σταθάκης ανέφερε ότι ακόμη και συμφωνημένη αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα είχε δυσανάλογα μεγάλο κόστος. Eπεξηγώντας τι θα σήμαινε συμφωνημένη (με τους «εταίρους») αποχώρηση περιέγραψε ένα σχήμα όπου θα ανελάμβαναν – δηλαδή θα ανελάμβανε η Γερμανία – να στηρίξουν (επιπρόσθετα από τα μέχρι τώρα) την Ελλάδα επί μια 5ετια ώστε κάπως να πορευθεί, ιδίως το άνοιγμα που θα εμφανιζόταν στο τραπεζικό σύστημά της. Συν, να στηρίξουν ένα νόμισμα που θα ξεκινούσε με υποτίμηση (αυτός θα ήταν ο πυρήνας του χειρισμού) - και εν συνεχεία θα προσδενόταν πάλι στο ευρώ (άρα θα χρειαζόταν στήριξη), ώστε να μην αναφλεγεί η οικονομία με υπερπληθωρισμό.
Το δεύτερο βήμα: καλούμενος στα πλαίσια ραδιοφωνικής εκπομπής (στον ΣΚΑΙ) να εξηγήσει «ποιοι είναι πλούσιοι» (δηλαδή ποιοι θα κληθούν να χρηματοδοτήσουν – φορολογικά – τις μίνιμουμ παροχές που υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ), ο Σταθάκης αρνήθηκε να κάνει προσέγγιση εισοδηματική (του τύπου οι άνω των 20.000, οι άνω των 40.000 ή οι άνω των 100.000 τον χρόνο, γνωρίζοντας ότι άμα πάει πολύ ψηλά απλώς δεν μαζεύεται αρκετός κόσμος-στόχος, άμα μείνει πολύ χαμηλά θα τραυματίσει δυνητικά πολύ το εκλογικό σώμα). Αντίθετα, ταύτισε τους «πλούσιους» με εκείνους που φοροδιαφεύγουν. Αντί δηλαδή για τους «έχοντες» που σταθερά στοχοποιούνται, αναφέρθηκε στους «απέχοντες» της δημοσιονομικής πραγματικότητας....
Το τρίτο βήμα: πάλι στα πλαίσια συνέντευξης (στο ΚΟΚΚΙΝΟ), καταπιάστηκε με το διαβόητο «επαχθές χρέος». Χωρίς περιστροφές, είπε ότι είναι περιορισμένο – πάντως ανεπαρκές προκειμένου να δημιουργήσει, αποκηρυσσόμενο, αξιόλογη ελάφρυνση από πλευράς συνολικού χρέους. Το προσδιόρισε μόλις στο 5% του σημερινού χρέους (αν είναι 320 δις, δηλαδή, μιλάμε για κάτι σαν 15 δις: όχι βέβαια αμελητέο ποσό, αλλά...) , προερχόμενο από τα εξοπλιστικά, συν το δάνειο για την ηλεκτροκίνηση του ΟΣΕ που αναλώθηκε συνειδητά καταναλωτικά.
Όλη η υπόλοιπη συζήτηση για επαναδιαπραγμάτευση και κούρεμα χρέους κατά Σταθάκη θα μετακινηθεί, αναγκαστικά, στο μέτωπο της μη-βιωσιμότητας του χρέους. δηλαδή; Δηλαδή στην (συμφωνημένη: αυτή είναι πάλιν η ουσία) αναγνώριση ότι το Ελληνικό χρέος θα πνίξει την οικονομία/την χώρα, και γι αυτό χρειάζεται/πρέπει/δεν μπορεί παρά να υπάρξει haircut – όχι σε μια λογική «Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!».
Είναι ενδιαφέρον ότι τις δυο τελευταίες τοποθετήσεις Σταθάκη, ήρθε να στηρίξει μιλώντας στον Ν. Ευαγγελάτο του ΣΚΑΙ ο Γιάννης Μηλιός. Γιατί το λέμε; Διότι ο Μηλιός είναι, στον ΣΥΡΙΖΑ, ο αρμόδιος για την οικονομική πολιτική – ο Σταθάκης έχει τα θέματα ανάπτυξης. Ενδιαφέρον, το όλο σκηνικό!