Κάτι μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο απ' όσο νομίζαμε βρίσκεται, μάλλον, σε εξέλιξη. Κάτι που αφορά την Ελλάδα, το χρέος της, τις σχέσεις της με τους δανειστές της και με το διεθνές σύστημα.
Κάτι – εννοούμε – που προσπερνάει το βιώσιμο ή μη του Ελληνικού χρέους, όπως το έχουμε δει να προσεγγίζεται έως τώρα. που αφήνει κατά μέρος την συζήτηση για αναδιάρθρωση ή μη του ίδιου χρέους, την συνεχή αποκήρυξη/διεκδίκηση «κουρέματος» που δεν αρκείται στην επίκληση των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» ως Γκράαλ που θα χαρίσει την επανεκκίνηση της ανάπτυξης. Ακόμη-ακόμη κάτι που δεν σταματάει στην υπόσχεση/τάξιμο ότι η Ελλάδα («ως νέα Ιρλανδία»: την Πορτογαλία την αφήσαμε κατά μέρος γιατί έμπλεξε πολιτικά...) θα βοηθηθεί ώστε να δοκιμάσει τον χειμώνα του 2013 αντί για τα μέσα του 2014 να σηκώσει κάποια συμβολικά κεφάλαια, «να επανέλθει στις αγορές».
Πριν όμως προχωρήσουμε, να έχουμε τονίσει πως ο,τιδήποτε σχεδιάζεται ή σχεδιασθεί σ' αυτήν την φάση για την Ελλάδα (είδαμε, την περασμένη εβδομάδα, εβδομάδα Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε/Τζέηκομπ Λιού πώς η Ελλάδα αρχίζει να ξαναθυμίζει πειραματόζωο-σε-νέα-βάση) δεν έχει νόημα να προσεγγίζεται χωρίς μια σοβαρή ματιά στο διεθνές πλαίσιο. Ασφαλώς, αυτό περιλαμβάνει τις διαβόητες Γερμανικές εκλογές – ΚΑΙ τον μετεκλογικό σχηματισμό Κυβέρνησης, τις εκεί ισορροπίες κοκ. Όμως περιλαμβάνει και το τι συμβαίνει με την ρευστότητα που πλεονάζει στις αγορές, ή που έδειχνε να πλεονάζει όταν και η Ιαπωνία με τα Abenomics της προσήλθε στο έδαφος όπου ήδη κινούνταν οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετάνια (και πολύ-πολύ χλωμά η Ευρωζώνη). Αυτή η ρευστότητα εξηγούσε π.χ. πώς βρέθηκαν ευνοϊκές συνθήκες ώστε να συνεχισθεί ο ήρεμος πλους της Ιρλανδίας προς την ομαλότητα, ή και για να μην υπάρξει αληθινό σοκ με την Πορτογαλία όταν αυτή βρέθηκε με πολιτική κρίση και με αποδόσεις ομολόγων στο 7% – χώρια τις ευτυχείς στιγμές των ΑΜΚ των δικών μας Τραπεζών. Είπαμε, «η ρευστότητα πλεονάζει»: όμως, μήπως ξανασκεφτούμε τι θα συμβαίνει το φθινόπωρο με την προεξαγγελμένη υποχώρηση/tapering της ποσοτικής χαλάρωσης από πλευράς Μπερνάνκε; Μήπως ξαναδούμε λίγο τι σημάδια έδωσε το καλοκαίρι η Κίνα, με τις εκεί αρχές να αισθάνονται ότι τους ξεφεύγει συνολικά ο έλεγχος (ο Κεντρικός Τραπεζίτης του Πεκίνου λέγεται Τσου Τσιάοτσουάν: στοίχημα πως δεν το ξέρετε, μήπως όμως θάπρεπε;) και να κάνουν τα επιτόκια του μεγαλυτέρου δανειστή του διεθνούς συστήματος να εκτινάζονται προς στιγμήν;
Μπορεί να υπάρξει «επανομολογιοποίηση»
του Ελληνικού δημόσιου χρέους;
Έστω, όμως, ότι οι διεθνείς συνθήκες προκύπτουν θετικές. Ότι δηλαδή επιδέχονται σχεδιασμούς για το μέλλον της Ευρωπαϊκής διαχείρισης του δημόσιου χρέους – όχι «απλώς» του Νότου, αλλά με αφορμή τον Νότο. Έστω και ότι η πολιτική συγκυρία στην Ευρώπη, δηλαδή... η μετεκλογική Γερμανία, επιτρέπει να ξεφύγει η συζήτηση από την συλλογή των «ΟΧΙ»: όχι σε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση χρέους/ «κούρεμα», όχι στα Ευρωομόλογα, όχι στην αναζήτηση πιο μακροπρόθεσμων λύσεων, φλερτ μ' ένα όχι του Bundeverfassgungsgericht ακόμη και στην κάπως πιο ενεργή παρουσία της ΕΚΤ στις αγορές – στο ΟΜΤ/Outright Monetary Transactions του Μάριο Ντράγκι, δηλαδή.
Με όλες αυτές τις προϋποθέσεις – ογκώδεις, ομολογουμένως! – αντιλαμβανόμαστε ότι βρίσκεται στα σκαριά κάτι όντως μεγάλο και μελλοντοστραφές. Μια προοπτική «επανομολογοποίησης» του Ελληνικού δημόσιου χρέους. Του «επίσημου χρέους» δηλαδή του ευρισκόμενου στα χέρια Κρατών, Κεντρικών Τραπεζών και άλλων αναλόγων όπως π.χ. της όλο και πιο οικείας σ' εμάς KfW. Δηλαδή, μια διαμόρφωση όρων διαχείρισης του χρέους διαφορετικών από το «κούρεμα» που δεν το σηκώνει η Γερμανική Βουλή, αλλά διαφορετικών και από την απλή περαιτέρω επιμήκυνση-μαζί-με-μια-μείωση-επιτοκίων που... απλώς δεν επαρκούν, αν είναι να υπάρξει γνήσια βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους. (Και, για να μην στρουθοκαμηλίζουμε, προκειμένου να ανοίξει μια συνολική νέα προοπτική διαχείρισης της Ευρωπαϊκής κρίσης χρέους – δεν επρόκειτο ποτέ η Ελλαδίτσα να ενδιαφέρει γνησίως οποιονδήποτε, ή η Πορτογαλία, πολλώ μάλλον η Κύπρος. Το ζήτημα είναι πώς η Ευρωζώνη θα πείσει τις αγορές να προσέλθουν με συνολικά διαφορετική λογική στο μέτωπο «δημόσιο χρέος»).
«Μα πώς θα δέχονταν ποτέ οι αγορές, ιδίως μετά το διπλό PSΙ της Ελλάδας, να ξαναγγίξουν εκουσίως – και σε κλίμακα πολλών δεκάδων ή εν συνεχεία εκατοντάδων δις ευρώ, ώστε να έχει περιεχόμενο η «επανομολογιοποίηση» - κρατικό χαρτί Ευρωπαϊκού Νότου;» Μάλλον, με κάποιου είδους εγγυητικότητα της ΕΕ – του ΕFSF/ESM; νέου τύπου; - με την οποία θα καθαρίσει από τον κίνδυνο χώρας μέρος τουλάχιστον του σώματος των ομολόγων, αφήνοντας στο κουπόνι (μιλάμε με όρους ενσώματων ομολόγων, όμως η ουσία δεν αλλάζει όσο κι αν η τεχνολογία άλλαξε τα πάντα!) την εκτίμηση την οποία θα διαμορφώσει η αγορά για το νέου τύπου ομόλογο. Θα πρόκειται, δηλαδή, για μια παράξενη εκδοχή της αποδοχής της πολυσυζητημένης «Ευρωπαϊκής συνευθύνης» (μέχρι εκείνο το 60% , που συζητιόταν;) για το υπάρχον δημόσιο χρέος. Κάτι τέτοιο θα άνοιγε μιαν αληθινά καινούργια εποχή για το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη.
Ας σημειώσουμε ότι μια τέτοια συνολική «επανατοποθέτηση» του Ελληνικού δημόσιου χρέους στις αγορές μπορεί να έχει δοκιμαστεί σαν πρόπλασμα με την ιδιότυπη εκείνη πρόταση της Japonica να αγοράσει Ελληνικό χρέος – όχι βέβαια απ' εκείνο που είναι στα χέρια δημοσίων φορέων, αλλά από τα σκάρτα 30 δις που μένουν στα χέρια ιδιωτών σε σχέση με το σύνολο 300 δις περίπου (σε δάνεια, ομόλογα και έντοκα γραμμάτια). Αυτές τις μέρες λήγει και η παράταση της δημόσιας προσφοράς να αγοραστούν έως 2,9 δις, ήδη έως και 4 δις από αυτά το stock χρέους στα 45% αρχικά, στα 40% της ονομαστικής αξίας του, από μια εξαιρετικά «ρηχή» αγορά Ελληνικών ομολόγων. Όταν κλείσει αυτή η δοκιμή, ίσως θα ξαναέχουμε δει πώς τιμολογείται το Ελληνικό χαρτί – το οποίο κάποια στιγμή, μετά το PSI-II, είχε πέσει έως και στο 15% της ονομαστικής αξίας του, ύστερα ανέβηκε έως και στο 60% (με αποτέλεσμα ωραία κέρδη για παίκτες όπως η Third Point, αν και αυτή κρατούσε ούτως ή άλλως λήξεις που αποπληρώθηκαν στο άρτιο).
Με θέμα την αναποτελεσματικότητα
αλλά και την προσβλητικότητα
Βέβαια, όλα αυτά τα μελλοντοστραφή που λέμε προϋποθέτουν ότι θα μπούμε στο φθινόπωρο χωρίς να επαληθευθεί η δυσάρεστη νέα φουρνιά δυσοίωνων σεναρίων που – μετά τις εβδομάδες success story και Grecovery – σημάδεψαν στον διεθνή Τύπο την παρουσία της Ελλάδας. Προϋποθέτουν, κυρίως, ότι δεν θα ζήσουμε έναν φθινοπωρινό δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Ανθησαν οι εκτιμήσεις μέχρι και για «χρεοκοπία εντός ευρώ», που δείχνουν πόσο ρηχή είναι η ενασχόληση των διεθνών media με την Ελλάδα. Όμως, γιατί μιλάμε τώρα για δημοσιονομικό εκτροχιασμό; Διότι τον καιρό αυτό «παίζουν» με τα φορολογικά έσοδα – άσχημα.
Ο λόγος για την άθλια υπόθεση της μη-παράτασης των προθεσμιών για κατάθεση των φορολογικών δηλώσεων του 2013 (της χειρότερης φορολογικής χρονιάς, όλοι το γνωρίζουμε). Που φυσικά... έγινε παράταση, μια μέρα αφότου έληξε η προθεσμία και αφού μεσολάβησε «σιωπηρή παράταση»! Και τώρα πάλι φθάνουμε σε λήξη προθεσμίας, πάλι με πρόβλημα. Γνώριμο το καραγκιοζιλίκι, αλλά είπαμε : οι συνθήκες είναι μοναδικά βαριές. Καταταλαιπωρήθηκαν σε μη συγκρίσιμη έκταση φέτος φορολογούμενοι και λογιστές, με το TAXIS που συνεπώς έπεφτε και με τους μανδαρίνους του Υπουργείου Οικονομικών που συνεχώς ωθούσαν σε επίσημη διάψευση: των προβλημάτων, του ηλεκτρονικού αδιαχώρητου, της παράτασης των προθεσμιών – των πάντων!
Η πάντα νικηφόρα και τραγικά κακόμορφη ψυχή του μανδαρινάτου , τα κατάφερε και πάλι: κατέστησε και τον πολλά υποσχόμενο Γ.Γ. Εσόδων Χάρη Θεοχάρη, αλλά και τους Τροϊκανούς (η «άδεια» των οποίων αναμενόταν προκειμένου να δοθεί κάθε παράταση: φρίκη!) όχι μόνο άχρηστους ως προς την αποτελεσματικότητα, αλλά και βαθύτατα προσβλητικούς απέναντι στους ιθαγενείς/φορολογούμενους/πολίτες. Όταν, τον Σεπτέμβρη, θα ψάχνουμε πού πήγαν τα έσοδα, αυτό το επεισόδιο θα μετρήσει κατά πολύ.
Και τον μεν Χάρη Θεοχάρη θα μπορούσε κανείς να τον αλλάξει. Δύσκολα, καθώς είναι μνημονιακά κατοχυρωμένος – δηλαδή προβλεπόταν «μόνιμος», με 5ετη θητεία ώστε να μην αντικαθίσταται με «πολιτική απόφαση» και ως εκ τούτου να είναι πιο λειτουργικός, πιο αποδοτικός. Όμως την Τρόικα, ποιος και πώς την αλλάζει;
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 29-07-2013.
Σχόλια
Εμείς, όπως και αρκετοί άλλοι φίλοι και συγγενείς, δεν είχαμε πρόβλημα με την υποβολή των δηλώσεών μας. Εσείς προσωπικά είχατε πρόβλημα? Ειλικρινά θα ήθελα μια απάντηση επ΄αυτού.