e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Δείτε εδώ το δελτίο τύπου για την παρουσίαση του νέου βιβλίου του Νίκου Μουζέλη, Eπ. Προέδρου της Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση με τίτλο: «Εσωτερικό ταξίδι μετ' εμποδίων» (εκδόσεις Καστανιώτη). Η εκδήλωση θα γίνει την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025, στις 19:00, στον ΙΑΝΟ (θα προβάλλεται επίσης ζωντανά στο κανάλι YouTube του ΙΑΝΟΥ). Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Φωτεινή Τσαλίκογλου, Καθηγήτρια Ψυχολογίας, συγγραφέας, Ηρακλής Μοσκώφ, Δρ. Κοινωνιολογίας LSE, Θανάσης Νιάρχος, ποιητής, Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ομ. καθηγητής Κοινωνιολογίας ΕΚΠΑ.

*"Ο Νίκος Μουζέλης είναι ένας σπάνιος Έλληνας Διανοητής, απίθανος άνθρωπος και είμαι υπερήφανος που είναι ένας πολύ στενός μου φίλος. Ομότιμος Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο London School of Economics, συγγραφέας 15 βιβλίων Κοινωνικής Θεωρίας αλλά και ενεργός Πολίτης της πράξης, είναι ο άνθρωπος που επηρέασε θετικά την ανάπτυξη της ελληνικής Κοινωνίας των Πολιτών και την δημιουργία του Συνηγόρου του Πολίτη όντας επίσης Πρόεδρος της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ για 25 χρόνια. Συνειδητά δεν δέχτηκε ποτέ οποιαδήποτε δημόσια/κομματική θέση-αξίωμα και ανέπτυξε την θεωρία ότι η βασική παθογένεια της χώρας είναι η κομματικοκρατία που εμποδίζει τον ουσιαστικό δημοκρατικό Εκσυγχρονισμό της Ελλάδας. Στο νέο του βιβλίο με τίτλο Εσωτερικό Ταξίδι μετ’εμποδίων που παρουσιάζεται στις 19/3 στον Ιανό αλλάζει θέμα, κάνει βουτιά στο βαθύ μέρος του εαυτού του και μιλάει για την μάχη του με την ψυχική ασθένεια και δείχνει ότι υπάρχει και εκεί δρόμος ελπίδας. Πρόκειται για μια ακόμη-συγκινητική θα έλεγα-κοινωνική προσφορά προς το δημόσιο συμφέρον που ήταν και είναι πάντα η πυξίδα μιας πυκνής και πολυεπίπεδης ζωής με μια σωκρατική απόχρωση αντίθεσης στον “ανεξέταστο” Βίο χέρι-χέρι με την συμβία του Θάλεια Δραγώνα". Δείτε εδώ τη δημοσίευση του Περικλή Βασιλόπουλου. 

*"Μια ξεχωριστή εκδήλωση… Όταν ένας διανοητής διεθνούς εμβέλειας επιλέγει με αφοπλιστική αθωότητα  να μιλήσει δημόσια για την κατάθλιψη που από παιδί τον ταλανίζει, τότε  ακόμα και ο δημόσιος λόγος ανακτά κάτι από την χαμένη τιμή της αληθινότητάς του. Ο λόγος για τον Νίκο Μουζέλη". Δείτε επίσης εδώ την ανάρτηση της Φωτεινής Τσαλίκογλου.

Η διαΝΕΟσις (Οργανισμός Έρευνας & Ανάλυσης) στο πλαίσιο της σειράς εκδηλώσεων Δημόσιου διαλόγου για την Αναθεώρηση του Συντάγματος, διοργανώνει την τρίτη κατά σειρά εκδήλωση, υπό μορφή ανοιχτού Συνεδρίου με θέμα τις Ανεξάρτητες Αρχές, η οποία θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά την Πέμπτη 20 Μαρτίου 2025, στις 14:00. Δείτε εδώ το πρόγραμμα. 

Το ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) συμμετέχει στο πανευρωπαϊκό ερευνητικό έργο «ΜEN4DEM-Masculinities for the future of European Democracy» το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του προγράμματος HORIZON EUROPE. Το έργο εξετάζει πώς οι ιδέες και οι πρακτικές της αρρενωπότητας επηρεάζουν τη δημοκρατία στην Ευρώπη. Μέσα από μια συνεργατική προσέγγιση για τη δημιουργία γνώσης και τη διερεύνηση του οράματος για πιο συμπεριληπτικές αρρενωπότητες, το MEN4DEM επιδιώκει να ανασκευάσει τις αντιδημοκρατικές τάσεις με στόχο την υποστήριξη της δημοκρατικής ανθεκτικότητας. Η επιστημονικά υπεύθυνη και συνυπεύθυνη του προγράμματος αντίστοιχα είναι η Θεώνη Σταθοπούλου και η Βασιλική Γεωργιάδου. Δείτε εδώ περισσότερα. 

Στέλλα Λαδή: Η Ευρώπη και οι μεταβαλλόμενες διατλαντικές σχέσεις

Η ΕΕ έχει καταφέρει να διαχειριστεί προηγούμενες παγκόσμιες κρίσεις με μεγαλύτερη επιτυχία από ότι συνήθως πιστεύουμε.  Το ίδιο αναμένεται και τώρα ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες διατλαντικές σχέσεις.  Το σημείο καμπής ήταν η κρίση του Covid-19, όταν ιδρύθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και συμφωνήθηκε μια κοινή στρατηγική εμβολιασμού.  Ο συντονισμός μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών για την αντιμετώπιση κρίσεων ήταν συχνά άτυπος και ρεαλιστικός, σχετικά γρήγορος και με γνώμονα λύσεις που μπορούν να εγγυηθούν την εφαρμογή και την επίλυση των πιο άμεσων επιπτώσεων της κρίσης… Θα καταφέρει η ΕΕ να συντονίσει τις δράσεις της υπό το πρίσμα των μεταβαλλόμενων διατλαντικών σχέσεων; Με βάση όσα γνωρίζουμε από προηγούμενες κρίσεις, η πιο πιθανή απάντηση είναι ναι.  Η ανεπίσημες διαδικασίες, η ευελιξία, ο πραγματισμός και η καινοτομία, που αποτέλεσαν το κλειδί για τον συντονισμό της ΕΕ κατά τη διάρκεια των κρίσεων από το 2021 και μετά, είναι πιθανό να ακολουθηθεί και σήμερα… Αντί να αναρωτιόμαστε αν η Ευρώπη μπορεί να συντονιστεί, θα πρέπει  να συζητάμε μια ολιστική και ρεαλιστική στρατηγική ώστε να πλοηγηθούμε σε αυτά τα αχαρτογράφητα νερά και να επικρατήσει η ειρήνη έναντι του πολέμου.  Οι δίαυλοι με τις ΗΠΑ θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί. Ο συντονισμός από μόνος του σίγουρα δεν επαρκεί. Δείτε εδώ το άρθρο (Νέα, 7/3).

Κώστας Καλλίτσης: Ρήτρα διαφυγής από τι;

Για να εξουδετερωθεί η άμεση επίδραση της αύξησης των στρατιωτικών δαπανών στις δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε να προχωρήσει σε κοινό δανεισμό για την άμυνα, που θα τον απέδιδε στα κράτη με τη μορφή κυρίως των δωρεάν επιχορηγήσεων -όπως έκανε στην πανδημία. Καθότι για να οικοδομηθεί μια αποτελεσματική άμυνα δεν αρκεί η ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος, χρειάζεται και η ενίσχυση της συνοχής των ευρωπαϊκών κοινωνιών, να σταθούν όρθιες και ενωμένες. Αν η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών γίνει σε βάρος των πολιτικών συνοχής, με ακραία επιβάρυνση υπερχρεωμένων κρατών, εξουθένωση ευρωπαϊκών κοινωνιών και δημιουργία προϋποθέσεων για επέλαση της ακροδεξιάς, η Ευρώπη μάλλον εικονικά θωρακίζεται… Αντί αυτό να επιδιώξει στα σοβαρά, η κυβέρνηση παραδόξως διεκδικεί την πατρότητα της «ρήτρας διαφυγής», μιας ιδέας που υπηρετεί τα ισχυρά κράτη, που έχουν περιθώρια να δανειστούν και, μάλιστα, φτηνά –γι’ αυτό είναι ένθερμος οπαδός της ο Φρ. Μερτς. Αλλά αφού η Ελλάδα έχει ήδη υψηλές αμυντικές δαπάνες χωρίς (χάρη στην επιμονή του Κωστή Χατζηδάκη) να της ξεφεύγει το έλλειμμα, γιατί η κυβέρνηση τόσο μαχητικά επιδιώκει να μην υπολογίζονται οι στρατιωτικές δαπάνες σε αυτό; Υποψιάζομαι ότι το κάνει για να συνεχιστεί αυτό που γίνεται επί έξι χρόνια, να μοιράζονται λεφτά με πελατειακά κριτήρια. Αν ισχύσει η «ρήτρα διαφυγής» για όλα τα κράτη, αμέσως αμέσως θα μπορέσει να διανείμει 1 δισ. ευρώ φέτος -όσα περίπου είναι η δαπάνη για την πρώτη φρεγάτα Belharra. Κι έρχονται κι εκλογές… Δείτε εδώ το άρθρο (Καθημερινή, 9/3). 

Θεόδωρος Τσίκας: Μπορεί η Ευρώπη να γίνει «μεγάλη»;

Η μακρά περίοδος των ψευδαισθήσεων τελείωσε: Η ψευδαίσθηση ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να βασίζεται επ' αόριστον στην αμερικανική προστασία εντός του ΝΑΤΟ.  Η ψευδαίσθηση ότι ένας παγκοσμιοποιημένος κόσμος θα μπορούσε να εγγυηθεί την ειρήνη και τη σταθερότητα μέσω της απελευθέρωσης του εμπορίου και της οικονομικής αλληλεξάρτησης. Η ψευδαίσθηση ότι το δημοκρατικό μοντέλο έμελλε να επικρατήσει παντού, οδηγούμενο από το άνοιγμα της αγοράς και τη διάδοση των νέων τεχνολογιών. Δύο γεγονότα ανάγκασαν τους Ευρωπαίους -και τον κόσμο- να ανοίξουν τα μάτια τους: η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρά τις διαφορές τους, και τα δύο γεγονότα έχουν σημαδέψει οριστικά την πτώση της διεθνούς τάξης μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία βασίστηκε στον έλεγχο της χρήσης βίας, στη δημιουργία πολυμερών οργανισμών και στην ενίσχυση της βαθύτερης οικονομικής αλληλεξάρτησης… Σε τελική ανάλυση, για να γίνει η Ευρώπη πραγματικά «μεγάλη», δεν πρέπει να στραφούμε στις «μικρές πατρίδες» του παρελθόντος: ο εθνικισμός δεν υπήρξε ποτέ φορέας μεγαλείου, αλλά, αντιθέτως, στις ακραίες του συνέπειες, οδήγησε στην οικονομική, πολιτική και ηθική καταστροφή της Ευρώπης. Αν στόχος είναι το αληθινό «μεγαλείο», τότε αυτό πρέπει να οικοδομηθεί στο μέλλον: μόνο μια πολιτικά ενωμένη Ευρώπη μπορεί να επιβιώσει και να ευημερήσει στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, κατακτώντας εκείνη την "κυριαρχία" (sovereignty) την οποία τα μεμονωμένα εθνικά κράτη μπορούν μόνο ψευδαίσθηση να τρέφουν ότι εξακολουθούν να κατέχουν. Δείτε εδώ το άρθρο (metarithmisi, gr, 11/3).

Christina Page: "So this is how liberty dies…". Making sense of Trump's first three weeks

Trump never liked democratic norms but did (sometimes) pay lip service to them in his first term. In his second term, he is revelling in burning them down. The Republican Party looked for a few weeks as if it might uphold norms after the January 6th Insurrection but they are now Trump’s party. The few who tried to resist (e.g. Liz Cheney, Adam Kinzinger) were exiled. The rest have either embraced the chaos or chosen complicity. The Republican House and Senate seem to have forgotten that they are co-equal branch of the state. As a consequence, Trump has easily appointed a cabinet in his image, is free to attack the international order, and has given fellow iconoclast Elon Musk free rein to destroy the federal government. Seeing the actions of the last three weeks as a whole, with signs of escalation in the coming weeks, it surely cannot be denied that the US is progressing rapidly along the path to an authoritarian regime, most at ease dealing with other autocracies. For so long the US has been the core UK and European ally, the backbone of NATO, the largest contributor to the WHO, and the loudest voice in proudly proclaiming its democracy. It seems unbelievable to state baldly that the US is a threat to the global economy, to global health and to global stability. But it is, and the sooner this is acknowledged the better. Δείτε εδώ το άρθρο (γραφήματα).

Η επίθεση του τραμπισμού εναντίον της Κοινωνίας των Πολιτών

Ένα από τα πρώτα εκτελεστικά διατάγματα του Τραμπ αφορούσε την απαγόρευση της χρήσης 40 λέξεων/ εννοιών από όλους τους Ομοσπονδιακούς Οργανισμούς. Η κυριότερη απαγόρευση αναφέρεται στο τρίπτυχο: Διαφορετικότητα, Ισότητα και Συμπερίληψη - Diversity, Equity, Inclusion (DEI). Δείτε εδώ σε παρόμοια λογική την συνέντευξη του Björn Harms "Ο θαυμαστός κόσμος των ΜΚΟ" (Berliner Zeitung) σε μετάφραση του Μπάμπη Πετράκη.

Γιάννης Ρούντος: Τα κριτήρια ESG, η Βιωσιμότητα και η επιχειρηματική Ηθική Ευθύνη

Έχω την πεποίθηση ότι η βασική έννοια για να έχει νόημα και περιεχόμενο η κανονιστική συμμόρφωση είναι η Ευθύνη. Η Ευθύνη είναι μια απολύτως ηθική έννοια, η οποία δεν εξισώνει - δεν ταυτίζει μονοδιάστατα την κερδοφορία με την ανάπτυξη. Χωρίς την Ευθύνη ως βιωματική αρχή ευγενούς επιχειρηματικού ανταγωνισμού, κοινωνικής συνύπαρξης και ευημερίας πέρα από τον επιχειρηματικό στόχο των μεγεθών, τα ESG - οι οδηγίες - οποιοδήποτε πλαίσιο - όλα αυτά είναι έωλα. Ποια είναι η ουσιαστική δύναμη, το πρακτικό απείκασμα ενός θεωρητικού οράματος (“vision”) και ενός λογοτεχνικά περιποιημένου σκοπού (“purpose”) στις εκθέσεις των μεγάλων επιχειρηματικών οργανισμών; Γιατί όλο και περισσότερες εταιρείες αναθέτουν τη διαχείριση ESG σε οικονομικούς διευθυντές; Ο σύγχρονος μορφωτικός πολιτισμός και οι ζωτικές προτεραιότητες στον επιχειρηματικό κόσμο δεν επιτρέπουν την καθαρή θέαση της μεγάλης εικόνας για τη Βιωσιμότητα. Η Ηθική Ευθύνη -πέραν της ευθύνης βάσει νόμων και διατάξεων κανονιστικής συμμόρφωσης- (πρέπει να) επιδιώκεται σε επίπεδο ηγεσίας (leadership) και αποφασιστικών ενεργειών που έχουν βέβαιο κόστος με δεδομένη, επίσης, την κρισιμότητα του χρόνου για την επιτεύξιμη αξία του αποτελέσματος. Πόσα και ποια ηγετικά πρόσωπα αντιλαμβάνονται και είναι διατεθειμένα να αναλάβουν αυτό το κόστος της Ευθύνης με γενναιότητα και τόλμη, έτοιμα να τσαλακωθούν;… Πόσοι και ποιοι επιχειρηματικοί οργανισμοί αντιστρέφουν αυτή τη λογικά επαγωγική συνέχεια συνέπειας, βάζοντας το κάρο μπροστά από το άλογο, με τις βραχυπρόθεσμες επιλογές “ανάπτυξης” και τα τεχνάσματα μάρκετινγκ συχνά να υπερισχύουν της Ηθικής Ευθύνης; Δείτε εδώ το άρθρο (Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο ειδήσεων, amna.gr, 13/3).

Χαρίδημος Τσούκας: Τέχνη, προσβολή και η δυσκολία να ζεις σε μια ελεύθερη κοινωνία

Αν ο βανδαλισμός εκθεμάτων στην Εθνική Πινακοθήκη από τον βουλευτή Ν. Παπαδόπουλο συνέβαινε σε χώρα φιλελεύθερη μεν, αλλά με στιβαρές διωκτικές αρχές δε (π.χ. Αμερική ή Αυστραλία), ο βουλευτής θα είχε σταλεί με χειροπέδες στον Εισαγγελέα. Η βία δεν είναι ανεκτή, όποιος κι αν τη διαπράττει. Σε μας, όχι μόνο δεν ασκήθηκε αυτόφωρη δίωξη για το βανδαλισμό, αλλά ο εν λόγω βουλευτής, καυχιέται τηλεοπτικώς για την πράξη του!... Σε κάθε περίπτωση, η επίκληση ή η αποδοχή ενός γενικευμένου αξιώματος στη μη προσβολή από την κυκλοφορία ενός έργου τέχνης είναι  εξόχως προβληματική καθώς θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε περιστολή του δικαιώματος στην καλλιτεχνική έκφραση και σε απαράδεκτο προκαθορισμό του  ορίζοντα εξέλιξης της. Σε μια τέτοια περίπτωση θα  ολισθαίναμε σε ένα σύστημα κοινωνικής συνύπαρξης όπου η επίκληση της προσβολής του καθένα για οτιδήποτε θα αποτελεί εμπόδιο όχι μόνο για ελευθερία της έκφρασης αλλά και για κάθε στοιχειώδη ατομική ελευθερία. Η διαφορετική προσέγγιση και αισθητική δεν μπορεί αυτόματα να καθιστά το έργο παράνομο και αισχρό. Απλώς εντάσσεται στα πλαίσια μιας αντίθετης άποψης και μιας καθόλα θεμιτής κριτικής. Η ανοχή και των πιο αντιπαθητικών μηνυμάτων δεν είναι ζήτημα καλής θέλησης αλλά θεμελιώδης αρχή κάθε φιλελεύθερης δημοκρατίας. Εν κατακλείδι, μόνο μια ελεύθερη κοινωνία θεσμίζει την αυτο-αμφισβήτηση και μόνο σε μια ελεύθερη κοινωνία δεν μας ενοχλεί οι φόροι μας να χρηματοδοτούν καλλιτεχνικές εκδηλώσεις που ενοχλούν, ενδεχομένως και προσβάλλουν. Διότι γνωρίζουμε ότι, στην ελεύθερη κοινωνία, η προσβολή αφορά σε αντιλήψεις, όχι σε ανθρώπους. Δείτε εδώ το άρθρο ("Καθημερινή", 15/3). 

Έλσα Νικολαΐδου: Πρωταγόρας: Επάγγελμα Σοφιστής

Η φιλοσοφία δεν ξεκίνησε από την Αθήνα. Πριν από τους φιλοσόφους εμφανίζονται στην Αθήνα οι Σοφιστές, δηλαδή οι επί πληρωμή δάσκαλοι της σοφίας. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ανατρέφεται ο Σωκράτης, ο πρώτος Αθηναίος φιλόσοφος. Γύρω του δημιουργεί ένα ετερόκλητο πλήθος μαθητών, είναι ο δάσκαλος τους, όμως δεν δέχεται ποτέ χρήματα για τα μαθήματά του. Απορρίπτει εξ αρχής την επί πληρωμή διδασκαλία για λόγους ελευθερίας και αυτάρκειας, δημιουργώντας έτσι την τομή μεταξύ των δύο. Όπως καταγράφει ο Ξενοφώντας στη δική του Απολογία (1.2.6) ο Σωκράτης χαρακτήριζε τους Σοφιστές «δούλους, καθώς έπαιρναν χρήματα για τη διδασκαλία τους, ενώ ήταν αναγκασμένοι να συναναστρέφονται με οποιονδήποτε τους πλήρωνε, σε αντίθεση με τον ίδιο που επέλεγε τους συνομιλητές του». Μία ακόμη διαφορά μεταξύ των δύο είναι η καταγωγή τους. Οι Σοφιστές δεν είναι Αθηναίοι, αλλά η φήμη τους έχει ξεπεράσει τα όρια της πατρίδας τους. Αυτό τους δίνει την ευκαιρία να ταξιδεύουν για να διδάξουν την τέχνη της ρητορικής. Ο Πλάτωνας τους παρουσιάζει ως διασημότητες να συνδιαλέγονται με τον Σωκράτη, αν και δεν είναι το ίδιο επικριτικός με όλους. Στον ομώνυμο διάλογο ο Πρωταγόρας «ομολογεί ότι είναι σοφιστής και μορφώνει τους ανθρώπους» (317b), αλλά ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους Σοφιστές «που διαφθείρουν τους νέους διδάσκοντας αστρονομία, γεωμετρία και μουσική». Ο Πρωταγόρας διδάσκει την εὐβουλία, δηλαδή «πώς να διοικεί κάποιος με τον καλύτερο τρόπο τον οίκο του αλλά και τις υποθέσεις της πολιτείας», ή, όπως το θέτει ο Σωκράτης: «κάνει τους πολίτες αγαθούς». Δείτε εδώ το άρθρο (philenews.com, 15/3).

Factnews.gr/ Δείτε εδώ το νέο newsletter της ιστοσελίδας, την οποία επιμελείται η Βίβιαν Ευθυμιοπούλου, με τις σημαντικότερες ειδήσεις της επικαιρότητας.