Monday, 24 March 2025
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Στις 30 Ιανουαρίου έληξε η προθεσμία υποβολής προσφορών στον διαβόητο διαγωνισμό για τη διάθεση του φάσματος συχνοτήτων της ψηφιακής τηλεόρασης και την ανάδειξη του παρόχου δικτύου για τα επόμενα 15 χρόνια. Ο διαγωνισμός ήταν (υποτίθεται) διεθνής πλειοδοτικός (δημοπρασία) και είχε προκηρυχθεί από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), λίγες μόνον ημέρες μετά την αλλαγή της διοίκησής της. Την ίδια ημέρα, η ΕΕΤΤ με μια λιτή ανακοίνωση, ενημέρωνε ότι στη δημοπρασία εμφανίστηκε μόνον μία εταιρεία, η DIGEA, η οποία μετά τον τυπικό έλεγχο της προσφοράς της θα αναδειχθεί ο πάροχος δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης για το σύνολο των διαθέσιμων συχνοτήτων (εθνικής και περιφερειακής εμβέλειας) με την τιμή εκκίνησης του διαγωνισμού, δηλαδή έναντι 18.336.000 €, για 15 έτη.
Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ, αλλά και όσοι έχουν παρακολουθήσει το σημαντικό αυτό θέμα, δεν ένοιωσαν καμία έκπληξη. Αντιθέτως, αμέσως μετά το λουκέτο της ΕΡΤ , είχαμε προβλέψει την κατάληξη αυτή. Είχαμε καταγγείλει από τότε ότι το κλείσιμο της ΕΡΤ αποτελούσε μέρος ενός σχεδίου πλήρους ελέγχου του τηλεοπτικού τοπίου από τα δύο γνωστά διαπλεκόμενα μέρη: Την κυβέρνηση και τους ιδιοκτήτες των έξι μεγαλύτερων ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών που έχουν συγκροτήσει ως κοινοπραξία την DIGEA (MEGA, ANT1, STAR, ALPHA, SKAI και ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ TV με βασικούς μετόχους τους Μπόμπολα, Ψυχάρη, Κυριακού, Βαρδινογιάννη, Κοντομηνά και Αλαφούζο).
Την επερχόμενη έλευση της ψηφιακής τηλεόρασης, που πολλαπλασιάζει τα τηλεοπτικά προγράμματα που μπορούν να φιλοξενηθούν στις ίδιες συχνότητες, την είδαν ως απειλή εμφάνισης νέων τηλεοπτικών σταθμών που δεν θα ανήκουν στο διαπλεκόμενο γκρουπ και αποφάσισαν να την κάνουν ευκαιρία εδραίωσης της δεσπόζουσας θέσης που κατείχαν. Έπρεπε λοιπόν αφενός να ελέγξουν την επαπειλούμενη εισβολή νέων ανεπιθύμητων καναλιών και αφετέρου να εξαφανίσουν την ΕΡΤ, που –παρά τον κυβερνητικό έλεγχο- ενίοτε ξέφευγε από την απολύτως κατευθυνόμενη ενημέρωση, ενώ ενοχλούσε αποσπώντας μερίδιο της διαφήμισης ή προπορευόμενη σε τεχνολογικές εξελίξεις (π.χ. High Definition). Το δεύτερο το επεδίωξαν με το πραξικοπηματικό λουκέτο της 11ης Ιουνίου 2013 δημιουργώντας ένα κυβερνητικά ελεγχόμενο μικρομάγαζο, κακέκτυπο της ΥΕΝΕΔ. Το πρώτο μεθοδεύτηκε συστηματικά με μια σειρά ενεργειών που κάποια στιγμή θα απασχολήσουν τη δικαιοσύνη.
Ήταν υποχρεωμένοι να προχωρήσουν σε δημοπρασία για τη 15ετή εκμετάλλευση του σπάνιου και πολύτιμου δημόσιου πόρου των συχνοτήτων, αλλά έπρεπε να φροντίσουν να αποκλείσουν οποιονδήποτε άλλον επενδυτή. Παρακολουθήστε τις μεθοδεύσεις αυτές:
- Βγάζουν τις προδιαγραφές της δημοπρασίας σε διαβούλευση (όπως είχαν υποχρέωση) έως τις 19 Ιουνίου 2013. Από τις 32 συμμετοχές στη διαβούλευση περισσότερες από 20 καταγγέλλουν τις προδιαγραφές ως φωτογραφικές για να δοθεί ο διαγωνισμός στην DIGEA. Η DIGEA καταθέτει απόρρητη πρόταση και η ΕΕΤΤ το αποδέχεται, παρότι υποτίθεται ότι η διαβούλευση είναι δημόσια.
- Πριν τη λήξη της διαβούλευσης κλείνουν την ΕΡΤ (11 Ιουνίου) για να την εμποδίσουν να εκφράσει θέσεις ως ο αρμόδιος δημόσιος φορέας.
- Ετοιμάζουν διαγωνισμό για πάροχο δικτύου, χωρίς να έχουν αδειοδοτήσει τους πελάτες του (τηλεοπτικούς σταθμούς) οι οποίοι λειτουργούν με προσωρινές άδειες. Έτσι, οποιοσδήποτε σοβαρός επενδυτής αποθαρρύνεται να συμμετάσχει αφού δεν έχει νόμιμους πελάτες. Λίγες ημέρες πριν την προκήρυξη, ανανεώνουν τις προσωρινές άδειες με μοναδικό κριτήριο ότι εξέπεμπαν στις 31 Αυγούστου 2013. Στα εθνικής εμβέλειας κανάλια περιλαμβάνονται μόνον δύο επί πλέον εκείνων που είναι μέτοχοι της DIGEA (E TV και ART TV)
- Λίγες ημέρες πριν την προκήρυξη του διαγωνισμού αλλάζουν τον τρόπο διορισμού της διοίκησης της ΕΕΤΤ, υποτιθέμενης ανεξάρτητης αρχής. Ενώ διοριζόταν από την διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, τώρα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Η νέα διοίκηση που διορίζεται προκηρύσσει τον διαγωνισμό.
- Αποδέχονται να συμμετάσχει η DIGEA στο διαγωνισμό ως πάροχος δικτύου, ενώ είναι κοινοπραξία παρόχων περιεχομένου (τηλεοπτικών σταθμών). Έτσι, ο προμηθευτής της υπηρεσίας θα είναι και πελάτης. Για τα μέλη της DIGEA τα χρήματα απ' τη μια τσέπη θα βγαίνουν και στην άλλη θα μπαίνουν. Ένας τρίτος επενδυτής, όμως, εμποδίζεται να πάρει μέρος στο διαγωνισμό, αφού κατά την αναγκαία έρευνα αγοράς θα διαπίστωνε ότι η πλειονότητα των πελατών του αποτελούν και ανταγωνιστή του, με δεσπόζουσα θέση στο πελατολόγιο της υπηρεσίας, πράγμα που δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό.
- Εξαναγκάζουν από τις προδιαγραφές τον ανάδοχο, αν είναι άλλος από την DIGEA, εντός 91 ημερών από τη χορήγηση των δικαιωμάτων να έχει εγκαταστήσει τους απαραίτητους πομπούς, σε όλα τα σημεία που έχει ήδη εγκαταστάσεις η DIGEA, ως προσωρινός έως τώρα πάροχος δικτύου (Παράρτημα Ε, άρθρο 6, παρ. 4). Θα έπρεπε δηλαδή αυτό που έκανε η Digea σε 4 έτη, να το επιτύχει ο νέος πάροχος σε 91 ημέρες.
Μετά τον αποκλεισμό όμως οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου έπρεπε να εξασφαλίσουν την έναντι πινακίου φακής διάθεση του φάσματος στους υπερχρεωμένους μετόχους της DIGEA, αλλά και τη διασφάλιση ότι δεν θα ακυρωθεί ο διαγωνισμός όπως γίνεται πάντοτε όταν εμφανιστεί ένας μόνον υποψήφιος.
- Ορίζουν μια εξαιρετικά χαμηλή τιμή εκκίνησης (18.336.000 € για 15 έτη, διαθέτοντας φάσμα στο οποίο μπορούν να φιλοξενούνται περισσότερα από 40 τηλεοπτικά προγράμματα), πληρωτέα με το 30% προκαταβολή και το υπόλοιπο 70% σε 7 ετήσιες δόσεις, με την πρώτη καταβλητέα την 1η Μαρτίου 2017!
- Ορίζουν μια αστεία εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης (100.000 €). Αν δηλαδή ρίξει διαρκές μαύρο η DIGEA σε όλη τη χώρα θα τιμωρηθεί με το αστείο αυτό ποσό.
- Διασφαλίζουν, ανεξάρτητα από το πλήθος των πελατών της, να πληρώνεται όλα τα έξοδά της πλέον ενός σίγουρου κέρδους 15,16% ετησίως, πράγμα που θα εκτοξεύσει στα ύψη το κόστος τρίτων καναλιών που θα θελήσουν να «φιλοξενηθούν».
- Διαθέτουν προς χρήση από την DIGEA όλες τις υποδομές της ΕΡΤ στα Κέντρα Εκπομπής (Κτήρια, ρευματοδότηση, γεννήτριες, ιστούς κεραιών, κεραίες)
- Προέβλεψαν σ τις προδιαγραφές της υποτιθέμενης δημοπρασίας ότι αν εμφανιστεί ένας υποψήφιος δεν ακυρώνεται ο διαγωνισμός αλλά του παραχωρείται το σύνολο των συχνοτήτων με την τιμή εκκίνησης (τεύχος προκήρυξης, παρ. 7.1.1). Κάτι τέτοιο, είναι αντίθετο με κάθε κανονισμό προμηθειών, και δεν μπορεί να τίθεται στις προδιαγραφές. Στους διαγωνισμούς με έναν υποψήφιο, γίνεται επανάληψη με τροποποίηση των προδιαγραφών για να επιτευχθεί ευρύτερη συμμετοχή, για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Ίσως θεωρήσει κανείς ότι πρόκειται για ένα αριστουργηματικά εκτελεσμένο σχέδιο, που θα οδηγήσει σε πλήρη σκοταδισμό την τηλεόραση. Εν τούτοις, οι παραβιάσεις της νομοθεσίας που έχουν γίνει στις μεθοδεύσεις τους είναι τέτοιες που αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν και θα ανατραπούν.
Του Νίκου Μιχαλίτση, Μηχανικού – εργαζόμενου στην ΕΡΤ
Υπάρχουν στιγμές, όπου πυκνώνει ο χρόνος – κι αυτό, με την σειρά του, οδηγεί απροσδόκητους ανθρώπους σε ιδιαίτερα αποκαλυπτικές τοποθετήσεις. Έτσι, στην περίεργη εκείνη διοργάνωση των Γάλλων στην Αθήνα (ένα είδος «γαλλικής επαναφοράς» στην υπό Γερμανική επικυριαρχία, πλέον, Ελλάδα), που τιτλοφορήθηκε με διεισδυτικότητα Oser la Démocratie/Ας αποτολμήσουμε και λίγην δημοκρατία (ελαφρά στρεβλωτική μετάφραση, με βάση όμως το περιεχόμενο των δυο ημερών...) ο Κώστας Σημίτης έφερε στην προσοχή όλων την χειρουργικής ευθύτητας απόφανση του Ζακ Ντελόρ: με όλα όσα θεσμικά στήθηκαν στην Ευρώπη για την διαχείριση της κρίσης – με την Ελλάδα ως πρόθυμη Ιφιγένεια: αυτό δεν είναι των Σημίτη/Ντελόρ, είναι δική μας παρέκβαση... - με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το six-pack. το two-pack, το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο, το Σύμφωνο Ανάπτυξης, τις ρυθμίσεις για τους μηχανισμούς διάσωσης και τους κανονισμούς της ΕΚΤ «ποιος είναι σε θέση να κατανοήσει ή και να διαχειριστεί το σύστημα;». Σοφό! «Ποιος μπορεί να συναγάγει με βεβαιότητα, πού πρόκειται να οδηγήσει τελικά την Ευρωπαϊκή Ένωση;»
Αυτή η σεμνότητα, αν μη ταπεινότητα – το εννοούμε – με την οποία εμβληματικές φιγούρες της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης αναγνωρίζουν την πραγματικότητα, που προσγειώνει πλέον άγαρμπα και τους πιο ιδεοληπτικούς πιστούς του «μια παραπάνω δόση Ευρώπης αποτελεί την λύση των πάντων», λειτουργεί λυτρωτικά. Καθώς, επιτρέπει/επιβάλλει, για παράδειγμα, στον Βαγγέλη Βενιζέλο, στην ίδια διοργάνωση, να διακόψει την υψηλή πτήση τού «έληξε (στην Ευρώπη) η Καντιανή ειρήνη» και να αναγνωρίσει την εμπειρία εκείνου που κι ο ίδιος έζησε: «το ιδεολογικό πολιτικό πείσμα», τον οικονομικό εθνικισμό των ισχυρών «υπό το πρόσχημα των εθνικών Συνταγμάτων». Αλλά και οδηγεί τον Κώστα Σημίτη στο να προσπεράσει το «σχέδιο για το μέλλον, που να δώσει στην ΟΝΕ ιδίως την δυνατότητα να αποφασίζει γρήγορα, πιο αποφασιστικά, με μέσα και δυνατότητες που δεν διαθέτει σήμερα αν και αναγκαίες» [αυτό αντιστοιχεί με την «ανάγκη για επανακοινοτικοποίηση και επαναπολιτικοποίηση», κατά την διατύπωση Βενιζέλου...] και να παραδέχεται , τι; Ότι «η διαφορά των επιπέδων ανταγωνιστικότητας, διοικητικής ικανότητας ή παιδείας δεν αίρεται εάν τώρα δοθούν χρήματα προς κάθε κατεύθυνση ώστε να εξοφληθούν χρέη, να χορηγηθούν εγγυήσεις» να ανακεφαλαιοποιηθουν οι τράπεζες». Σε απλούστερη εκδοχή: εύκολες λύσεις, μην περιμένετε!
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 11-2-2014
Κατερίνα Ζαχαροπούλου «Ρωτώντας»
Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου παρουσιάζει την εγκατάσταση «Ρωτώντας» στους χώρους του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης-iset, μια ηχητική εγκατάσταση που βασίζεται στο υλικό των εκατοντάδων συνεντεύξεων που η Κατερίνα Ζαχαροπούλου, επί δύο δεκαετίες, έχει πραγματοποιήσει με καλλιτέχνες, θεωρητικούς και εκπροσώπους μουσείων και καλλιτεχνικών φορέων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Από αυτές τις εκατοντάδες συνεντεύξεις, που έχουν παρουσιαστεί στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, δημιουργήθηκε ένα σημαντικότατο αρχείο καταγραφής του καλλιτεχνικού λόγου και έργου, από το οποίο η Κατερίνα Ζαχαροπούλου, για τις ανάγκες της εγκατάστασης στο iset, αντλεί το υλικό της με σκοπό να σχηματίσει ένας είδος αφήγησης που φωτίζει προβληματισμούς της εποχής μας. Αφαιρώντας, σκόπιμα, την εικόνα εστιάζει στον προφορικό λόγο, επιδιώκοντας να αναδείξει, κυριολεκτικά και συμβολικά, τη σημασία του λόγου για την τέχνη, την κοινωνία και τον άνθρωπο και να υπογραμμίσει τη σημασία να δούμε πέρα από το ίδιο το καλλιτεχνικό έργο, πέρα από την έκθεση-γεγονός.
Ο επισκέπτης εισέρχεται στο χώρο ακούγοντας ερωτήσεις από διάσπαρτα ηχεία, ερωτήσεις 25 μεγάλων δημιουργών και ανθρώπων του πνεύματος, όπου σε μια «κατ' ιδίαν» ακρόαση 2 περίπου λεπτών ακούγονται οι βαθύτεροι συλλογισμοί των προσώπων αυτών. Η εγκατάσταση στοχεύει στην ελάχιστη προσωπική σχέση που κανείς μπορεί να συνάψει με τους δημιουργούς ή γενικότερα με τους πνευματικούς ανθρώπους, ακούγοντας έστω για μια φορά αυτό που έχουν να πουν, ήσυχα, αδιάσπαστα από εικόνες και άλλους περισπασμούς, σαν μυστικό στο αυτί.
Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου φτιάχνει μια εγκατάσταση χωρίς εικόνα για έναν επιπλέον λόγο: Το απότομο κλείσιμο της ΕΡΤ το καλοκαίρι που μας πέρασε, η αισθητή απουσία ανθρώπων του πνεύματος στα media και το τρομακτικό μαύρο στο σήμα της ελληνικής τηλεόρασης, έδειξε πόσο εύκολα μπορεί ενδεχομένως να αποσιωπηθεί κάθε δημόσια εκφορά ποιοτικού και στοχαστικού λόγου. Η εγκατάσταση αυτή είναι, λοιπόν, φόρος τιμής σε σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς, οι οποίοι μέσα από το έργο τους και το λόγο τους διασώζουν αξίες και έννοιες καθολικές, ικανές να ακουστούν σε οποιαδήποτε γλώσσα, οπουδήποτε και ανά πάσα στιγμή.
Οι 25 φωνές: Βλάσης Κανιάρης, Γιάννης Κουνέλλης, Νίκος Κεσσανλής, Κώστας Τσόκλης, Γιώργος Μαυροΐδης, Γιώργος Λάππας, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Γιώργος Χατζημιχάλης, Νίκος Ναυρίδης, Μαρία Λοϊζίδου, Στέφανος Τσιβόπουλος, Αλέξανδρος Γεωργίου, Νίκος Αλεξίου, Κωνσταντίνος Γιάνναρης, Μάνος Παυλίδης, Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Άγγελος Δεληβορριάς, Ντένης Ζαχαρόπουλος, Χρήστος Ιωακειμίδης, Άννα Καφέτση, Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Δάκης Ιωάννου, Μαρίνα Ηλιάδη, Στέλιος Ράμφος, Δημήτρης Δημητριάδης.
Στο πλαίσιο της εγκατάστασης «Ρωτώντας» το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης οργανώνει στις 6 Μαρτίου εκδήλωση-συζήτηση στρογγυλής τράπεζας με θέμα Οπτικοακουστικά αρχεία τέχνης - προσεγγίζοντας τις δημόσιες χρήσεις τους με προσκεκλημένους ομιλητές τους: Δάφνη Βιτάλη, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Αθήνα, Allison Foster, Tate – Audiovisual Archives, Λονδίνο, Robert Perks, British Library - Oral History Department, Λονδίνο, Συραγώ Τσιάρα, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θεσσαλονίκη. Σχεδιασμός–Επιμέλεια: Ευγενία Αλεξάκη.
Η έκδοση του δίγλωσσου καταλόγου της έκθεσης καθώς και η εκδήλωση Οπτικοακουστικά αρχεία τέχνης - προσεγγίζοντας τις δημόσιες χρήσεις τους πραγματοποιούνται με τη στήριξη του Οργανισμού ΝΕΟΝ.
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη-Παρασκευή: 10:00-17:00
Σάββατο: 10:00-15:00
Ημερομηνίες:
30/01/2014-22/03/2014
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Βαλαωρίτου 9 Κέντρο, 210-4516264
Άρθρο του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η ελληνική επιχειρηματικότητα εξακολουθεί να παραμένει εσωστρεφής και αντιπαραγωγική, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται ουσιαστικά και η περιλάλητη δημοσιονομική εξυγίανση
Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις χώρες που κατέφυγαν σε προγράμματα στήριξης και σε Μνημόνια. Οι χώρες αυτές, όπως η Ελλάδα, προχώρησαν εκατοντάδες μεταρρυθμίσεις και πραγματοποίησαν εσωτερική υποτίμηση με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την μετάβαση σε ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο.
«Όταν ο τομέας των διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών παραμένει στάσιμος», μάς λέει ο οικονομολόγος κ. Χρ. Ιωάννου, του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, «τότε η μία στις τέσσερις θέσεις εργασίας –την οποία μέχρι το 2008 συντηρούσε τεχνητά ο δανεισμός– δεν μπορεί πλέον να υπάρχει. Εκεί οφείλεται και το, από το 2008, άλμα της ανεργίας κατά ένα εκατομμύριο άτομα. Αυτό σημαίνει ότι, τα άτομα που έχασαν την θέση εργασίας τους, αν είναι να βρουν ξανά εργασία αυτό θα γίνει σε άλλους κλάδους, σε αρκετές δε περιπτώσεις με άλλες ειδικότητες. Αυτό δεν γίνεται αυτόματα. χρειάζονται αποτελεσματικές και μακρόπνοες πολιτικές απασχόλησης».
Αυτό είναι και το σοβαρότερο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας και, όπως προκύπτει από τις εξελίξεις, οδεύει προς επιδείνωση και όχι βελτίωση. Κατά συνέπεια, ουσιαστικά ακυρώνονται οι προσπάθειες και οι θυσίες δημοσιονομικής εξυγίανσης και η Ελλάδα θα βλέπει την θηλιά του δημοσίου χρέους της να σφίγγει περισσότερο. Γιατί, όμως; Διότι, απλά, παρά τις θυσίες, το παραγωγικό μοντέλο της χώρας παραμένει αναποτελεσματικό και εσωστρεφές και άρα είναι αδύνατον να παράγει πόρους ικανούς να οδηγήσουν σε βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτή είναι η πραγματικότητα και καταγράφεται αδρά τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από διεθνείς οργανισμούς.
Αυτό συμβαίνει γιατί οι νέες επενδύσεις που γίνονται στην Ελλάδα κατευθύνονται πάντα προς την μαζική εστίαση, τα κομμωτήρια και τις καφετέριες και όχι προς καινοτόμες παραγωγικές δραστηριότητες. Το δε ειρωνικό στην περίπτωση αυτή είναι ότι, όσοι επενδύουν στις παραπάνω «αξίες» της ελληνικής οικονομίας, επιβραβεύονται περισσότερο από αυτούς που αναλαμβάνουν κινδύνους σε τομείς με σαφώς υψηλότερη προστιθέμενη αξία. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από επιστημονική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ήθελε να διαπιστώσει κατά πόσον μεταβλήθηκε το παραγωγικό μοντέλο κατά την διάρκεια της κρίσης. Τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής επιβεβαιώνουν μία επίσης πρόσφατη έρευνα του διεθνούς οργανισμού Endeavor.
Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις χώρες που κατέφυγαν σε προγράμματα στήριξης και σε Μνημόνια. Οι χώρες αυτές, όπως η Ελλάδα, προχώρησαν εκατοντάδες μεταρρυθμίσεις και πραγματοποίησαν εσωτερική υποτίμηση με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την μετάβαση σε ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο.
Η Ελλάδα ήταν η χώρα με τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις και την μεγαλύτερη προσαρμογή, ύψους 63 δισεκατ. ευρώ. Θα περίμενε κανείς να παρατηρηθεί σημαντική μετατόπιση επενδύσεων από τους λεγόμενους μη παραγωγικούς προς τους παραγωγικούς κλάδους. Όμως, κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Αντίθετα, συνέβη στην Πορτογαλία, στην Ιρλανδία, ακόμα και στην Ισπανία, η οποία ζήτηση στήριξη μόνον για τον τραπεζικό κλάδο. Επίσης, είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι στην Ελλάδα οι λιγότερες συγκριτικά παραγωγικές επιχειρήσεις (κάτω από 20%) απασχολούν άνω του 70% των ιδιωτικών υπαλλήλων. Οι συγγραφείς της έρευνας υπογραμμίζουν ότι η ένδειξη αυτή δεν είναι ενθαρρυντική. Από την άλλη, παραδέχονται ότι μία σειρά από παράγοντες δεν άφησε την Ελλάδα να μεταβεί σε ένα πιο παραγωγικό επιχειρηματικό μοντέλο.
Κατ' αρχάς, η βασικότερη αιτία ήταν η διακοπή της τραπεζικής χρηματοδότησης. Στα άλλα κράτη περιορίστηκε, αλλά δεν μηδενίστηκε. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα ποσοστά απόρριψης τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα (και στην Πορτογαλία) ήταν πάνω από 50%. Το ποσοστό απόρριψης ξεκίνησε από το 37%, για να φθάσει σε κάποια περίοδο το 100%. Στην συνέχεια, ακολούθησε η περίοδος κατά την οποία ούτε οι ίδιες οι επιχειρήσεις ήθελαν δάνειο από τις τράπεζες. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις μεγαλύτερες και παλαιότερες (άνω των 10 ετών). Αντίθετα, ανάγκη από κεφάλαια είχαν οι νεότερες. Η τάση αυτή επιδεινώθηκε στην Ελλάδα –καθώς και σε Ισπανία και Ιταλία– το 2012 και εξής.
Δεύτερος λόγος ήταν η χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση εξαιτίας των προγραμμάτων διάσωσης. Αυτό είχε ως συνέπεια οι ελληνικές επιχειρήσεις να μην μπορούν να βγουν εύκολα στις αγορές, αφού δεν είχαν τις εγγυήσεις ή τις αποκτούσαν πολύ ακριβά.
Τρίτον, όσοι τα κατάφεραν στις εξαγωγές αναγκάστηκαν να συμπιέσουν σημαντικά τα περιθώρια κέρδους λόγω του έντονου διεθνούς ανταγωνισμού, σε μία περίοδο κατά την οποία και η εξωτερική ζήτηση είχε πτωτική πορεία.
Άρθρο του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
H αποκάλυψη – χαρακτηριστικό: από την Wall Steet Journal.... – ότι την ώρα που ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών, κατά τα άλλα «προεδρεύων του Συμβουλίου Eco/Fin», ενημέρωνε τους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, σε διπλανό κτίριο υψηλά στελέχη σε σύνθεση Τροϊκας (ΔΝΤ, Ευρω. Επιτροπή, ΕΚΤ) συν οι ΥΠΟΙΚ Γερμανίας – Γαλλίας συσκέπτονταν (α) για το πώς θα πεισθεί η Ελλάδα να προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις «της», που λόγω προεκλογικής πορείας έχουν (ξανα)παγώσει και (β) πώς θα καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό για το «μετά τις Ευρωεκλογές 2014», που η Αθήνα αρνείται αλλά Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον και Βερολίνο υπολογίζουν σε 5+ δις ευρώ , σε 10-11 δις σε ορίζοντα 2015, η αποκάλυψη αυτή δείχνει κάτι.
Τι; Ότι οριστικά πλέον η Ελλάδα, από υποκείμενο (έστω και αδύναμο...) οριστικά πλέον πάει να μεταταγεί σε αντικείμενο των διεθνών σχέσεων.
Ας έρθουμε, όμως, σ' ένα άλλο μέτωπο που άνοιξε κι έκλεισε, θάλεγε κανείς, μέσα σε μια βδομάδα. Στο μέτωπο της αναζήτησης συναίνεσης. Μιας κάποιας συναίνεσης.
Έλεγε, πριν κάπου 10 χρόνια, ο Γιώργης Γραμματικάκης, μαθημένος να κοιτάζει από πιο ψηλά τα πράγματα, για την «υπό Ελληνικές συνθήκες» αναζήτηση συναίνεσης:
«Η συναίνεση πρέπει να είναι το ζητούμενο και όχι αυτοσκοπός. Συνήθως η συναίνεση διαμορφώνεται ως ο ελάχιστος κοινός παρανομαστής – και υπό την έννοια αυτή δεν με ενδιαφέρει. Προτιμώ μιαν Κυβέρνηση με σαφή πολιτική, που θα εξειδίκευε το πρόγραμμά της – και επ' αυτού να γίνει διάλογος». Μιλούσε για την παιδεία. Ισχύει πολύ γενικότερα.
Βέβαια, να σπεύσουμε να διευκρινίσουμε ότι – αυτήν την φορά, υπό τις τωρινές συνθήκες – η αναζήτηση συναίνεσης στην κεντρική πολιτική σκηνή της Ελλάδας του 2014 προκύπτει (ή: θα προκύψει) ως αποτέλεσμα της ανάγκης. Της βίαιας απαίτησης να προχωρήσουν κάπως τα πράγματα. Αν δηλαδή, δεν επαληθευθούν οι προβλέψεις/προεξοφλήσεις ότι ο συνδυασμός (α) του διαβόητου πρωτογενούς πλεονάσματος (που αποτελεί όντως μείζονα...διπλωματική επιτυχία της κυβέρνησης, αν πείσει Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον να δεχθούν την ύπαρξή του παρά, π.χ., τις δικαστικές αποφάσεις που «μοιράζουν» εκατοντάδες εκατομμύρια, παρά τις εκκρεμείς οφειλές 6-7-8 δις του Δημοσίου προς ιδιώτες), συν (β) η υποτιθέμενη δυσενεξία των «εταίρων» μας προς όποιο πολιτικό σχήμα στην Ελλάδα καταγράφεται ως «αντι-μνημονιακό», θα υποχρεώσουν σε Ευρωπαϊκή ανοχή/στήριξη προς την σημερινή πολιτική τάξη πραγμάτων.
Από την πρόταση Αλέκου Παπαδόπουλου
στην δυναμιτισμένη πολιτική προσέγγιση
Πριν μερικές εβδομάδες, με παρεμβάσεις του αρχικά στο «ΒΗΜΑ» και εν συνεχεία στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», ο δύσθυμος Κινκινάτος της πολιτικής ζωής – υπό την έννοια του πεισματικά αποσυρμένου από τα δημόσια πράγματα – Αλέκος Παπαδόπουλος είχε περιγράψει μια διαφορετική αναζήτηση συναινετικής προσέγγισης στο αδιέξοδο που (πάλι) χτιζεται. Έλεγε – αν τον αποκρυπτογραφήσαμε σωστά – ότι, θα χρειαστεί μια σε νέα βάση αντιμετώπιση του Προγράμματος για την Ελλάδα. Προς τέσσερεις κατευθύνσεις: (α) παράτασης/ελάφρυνσης του χρέους, που ήδη συζητείται (β) εξασφάλισης ουσιαστικών επενδυτικών πόρων, χωρίς τους οποίους ούτε επανεκκίνηση θα υπάρξει, ούτε οποιαδήποτε/οποτεδήποτε διέξοδος, (γ) εξασφάλισης «κάποιων» πόρων προκειμένου να μην καταρρεύσουν βασικοί τομείς κοινωνικής συνοχής, όπως Ασφάλιση και Υγεία και (δ) αυτοδέσμευση της Ελλάδας, σε βάθος χρόνου όμως, ότι δεν θα ξαναφτιάξει ελλείμματα.
Επειδή αυτά δεν γίνονται εύκολα, όσο κι αν εύκολα εκφωνούνται από τους καθημαγμένους πολιτικούς σχηματισμούς μας που είναι πλέον εγκατεστημένοι σε προεκλογική λογική, μόνον άμα ξεκινούσε ανηφορική πορεία διαπραγμάτευσης από ένα σχήμα με ευρύτερη πολιτική στήριξη. άμα έβγαινε πέρα υπό την πίεση της ανάγκης – και Ευρωπαϊκής ανάγκης – και της σοβαρότητας αυτοδέσμευσης. κι άμα ετίθετο εν συνεχεία στην έγκριση του λαού στις κάλπες (οι οποίες και μόνον δεσμεύουν: ούτε οι υπογραφές, ούτε άλλα αστεία...), μόνον τότε θα μπορούσε να προκύψει διαφωτισμένη και όχι συνθηματολογημένη συναίνεση.
Όμως μετά το πρωτοσέλιδο του ΕΘΝΟΥΣ και την αναλυτική εκπομπή του Παύλου Τσίμα στο MEGA την περασμένη εβδομάδα γύρω από τις δημοσκοπήσεις, ξεκίνησε παραδοσιακά «πολιτικά» συζήτηση για την δημιουργία, την επώαση, την κατεύθυνση προς σχήματα συναινετικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα – μέσα στο 2014. Παρευθύς έπεσε πάνω στην ίδια την έννοια της «υπό μηντιακή πίεση» συναίνεσης, σαν αγριεμένο μελίσσι, η προσπάθεια αυτοσυντήρησης του πολιτικού σκηνικού. Και... όπως συνέβη π.χ. με την λύση Λουκά Παπαδήμου η οποία πέτυχε-εφαρμόστηκε-αδειάστηκε ακριβώς επειδή μηντιακά οικοδομήθηκε, όπως παλιότερα υπονομεύθηκε και η διαδοχή στο ΠΑΣΟΚ (το ήδη δημοσκοπικά μη ανιχνευόμενο...) με το θαμπό δαχτυλίδι Σημίτη-ΓΑΠ και το «Παραιτηθείτε, κύριε Πρόεδρε», έτσι και τώρα η συναίνεση καταβυθίστηκε. Και γυρίσαμε στον σκυλοκαυγά.
Μα, υπάρχει πρόβλημα στον ορίζοντα;
Ναι, αν κοιτάς μπροστά σου
Υπάρχουν όμως στον ορατό ορίζοντα προβλήματα, που να δικαιολογούν παρόμοιες συζητήσεις περί αδιεξόδου; Μετά το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, που μίλησε ευθέως και τεκμηριωμένα και διεξοδικά για υπερφορολόγηση και αμφέβαλλε για την δημοσιονομική διατηρησιμότητα το 2014, ήρθε και το ΙΟΒΕ. Γενικός διευθυντής του – μην το ξεχνούμε – υπήρξε μέχρι την υπουργοποίησή του ο Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος και του εξασφάλισε το υψηλό προφίλ και το κύρος στον δημόσιο λόγο (δουλειά έκανε από παλιότερα το ΙΟΒΕ, όμως έμενε κλεισμένο σαν την χελώνα στο καβούκι του...). Με την τελευταία τριμηνιαία του έκθεση που «κλείνει» το 2013 το ΙΟΒΕ ανέβασε στην επιφάνεια αντίστοιχα σοβαρά ζητήματα. Τον Γενικό Διευθυντή του Νίκο Βέττα πλαισίωσαν και ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Οδυσσέας Κυριακόπουλος και ο διευθυντής ερευνών Άγγελος Τσακανίκας: το τριπρόσωπο έχει την σημασία του, όπως θα δείξει η συνέχεια.
Είχε την πολιτική/τεχνική σοφία το ΙΟΒΕ να δώσει, στο μείγμα που παρουσίασε στην δημοσιότητα, μιαν σχετικά θετική πρόγνωση για τις προοπτικές της απασχόλησης στο αμφίβολο 2014 (χαρακτηριστικό, «έπεσε» αυτή η μικρή αισιοδοξία μαζί με τις θορυβώδεις εξαγγελίες Σαμαρά για «πρόγραμμα» δημιουργίας... 440.000 θέσεων εργασίας). Το «σχετικά θετικό» έχει την έμφαση στο «σχετικά», βέβαια, καθώς η προσδοκία του ΙΟΒΕ ήταν να έχουμε στο 2014 ανεργία στο 26% - σε ελαφρά υποχώρηση από το προβλεπόμενο 27,3% του 2013. Άμα εδώ σοβαρέψουμε την συζήτηση, άμα δηλαδή δούμε κατάματα το 1.375.000 ανθρώπους «εκτός» και με την ανεργία των «εκτός εκπαίδευσης, εκτός κατάρτισης, εκτός εργασίας» νέων να έχει ξεφύγει τελείως, τότε ειλικρινά οι αναφορές στο μέτωπο της ανεργίας οφείλουν – πολιτικά – να γίνονται με τα μάτια χαμηλωμένα!
Πάντως, ο πυρήνας της άποψης του ΙΟΒΕ για το 2014 ήταν άλλος: ήταν η πρόβλεψη ότι αντί για την επίσημα προβλεπόμενη ανάκαμψη (Κυβέρνηση, Τράπεζα της Ελλάδος, ακόμη και ΕΕ), μάλλον κάτι σαν στασιμότητα θα πρέπει να περιμένει κανείς: «το προϊόν θα σταθεροποιηθεί φέτος, χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο μείωσής του». Βέβαια, αυτό το σκέλος φράσης, άμα συνδυαστεί με την διαπίστωση ότι λειτουργεί εξυγιαντικά η «τάση αποκατάστασης της ισορροπίας στα δίδυμα ελλείμματα» (δημοσιονομικό και ισοζυγίου – Βέττας), ακούγεται πιο καθησυχαστικά. Άμα πάνω του προβληθεί η διαπίστωση ότι υπάρχει στασιμότητα στην ανάκαμψη των οικονομικών προσδοκιών – την κάνει κι αυτήν την δουλειά το ΙΟΒΕ – «από το περασμένο καλοκαίρι έως σήμερα» (Τσακανίκας), ακούγεται πιο δυσοίωνο.
Την ουσία, μάλλον θα την αναζητήσει κανείς στην ανησυχία για την όξυνση σε επίπεδο πολιτικής ομαλότητας (πάλιν Βέττας), και τούτο τόσο στην πορεία προς τις εκλογές όσο και εν συνεχεία. Ας θυμηθεί κανείς την ανάλογη προειδοποιητική βολή Προβόπουλου προ εβδομάδων....
Αντανάκλαση, στην ουσία, αυτής της ανησυχίας αποτύπωσαν και οι παρατηρήσεις του Οδ. Κυριακόπουλου – μίλησε για «μη-δημιουργική αξιωματική αντιπολίτευση» αλλά και για «κόπωση στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων». (Η δεύτερη, λογικά, αφορά την Κυβέρνηση που, ειδικά στις τελευταίες στροφές, σέρνει πρόδηλα τα βήματά της).
Όποιος, τώρα, αληθινά θέλει κάτι πιο οργανικά αισιόδοξο προκειμένου να περπατήσει το 2014, θα προτείναμε να σταθεί στο άλλο που ανέβασε ο Νίκος Βέττας: την εκτίμηση του ΙΟΒΕ ότι, μέσα στο 2014, η Ελλάδα θα βγει από την παγίδα του αποπληθωρισμού, που έως τωρα δεν την πολυείχαμε πολυ-πάρει στα σοβαρά. Αλλά που – άμα συνεχιζόταν/άμα εγκατασταθεί – κινδυνεύει να δημιουργήσει ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα με τα «κόκκινα» δάνεια, που το πραγματικό βάρος τους όλο και μεγαλώνει. Μια επιπρόσθετη παρατήρηση που καλό θα ήταν να «αποφλοιωθεί» προσεκτικά είναι ότι το πρωτογενές πλεόνασμα (το οποίο επετεύχθη νωρίτερα απ' όσο προσδοκούσαμε κλπ. κλπ.) θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή πως θα χρησιμοποιηθεί. (Δεν ειπώθηκε ρητά, αλλά η υπερπροβολή της κατανομής του στους «περισσότερο αδικημένους» κλπ. αντί για οποιανδήποτε π.χ. επενδυτική του χρήση, αποτελεί σημάδι επιστροφής στο παρελθόν, σε μια τραγική απομίμηση του ενός δις ΓΑΠ προς τους μη-προνομιούχους της εποχής του «Λεφτά υπάρχουν»).
Έτσι πορευόμαστε, λοιπόν. Με νέα εκδοχή αισιοδοξίας να αναζητείται στην ... άνοδο των πωλήσεων λιανικής, κατά την ΕΛΣΤΑΤ, «μετά από 44 μήνες».
Όμως η συναίνεση – προς ώρας – καταβυθισμένη.
Το Tvxs ανοίγει το διάλογο για την οικονομία, τους νέους & το μέλλον
Η εφαρμογή του μνημονίου έχει καταστροφικά αποτελέσματα για την πραγματική οικονομία και τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις συρρικνώνονται, κλείνουν ή μεταφέρουν την έδρα τους στο εξωτερικό. Ακόμη και μετά το τέλος του μνημονίου ή μια πιθανή πολιτική αλλαγή, οι νέοι, τα μεγάλα θύματα της κρίσης, θα συνεχίσουν να βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εφιάλτη της ανεργίας. Ποια είναι τα βήματα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σε ένα περιβάλλον κοινωνικής δικαιοσύνης; Γιορτάζοντας τα 5 χρόνια από την δημιουργία του, το Tvxs διοργανώνει μια επίκαιρη και ουσιαστική συζήτηση: «Παραγωγική ανασυγκρότηση. Η πρόκληση της επόμενης μέρας».
Στο στρογγυλό τραπέζι συμμετέχουν Άννυ Ποδηματά, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου - Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ, Προκόπης Παυλόπουλος βουλευτής ΝΔ, Θόδωρος Σκυλακάκης, Ευρωβουλευτής - Πρόεδρος του Κόμματος «ΔΡΑΣΗ», Γιώργος Σταθάκης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ.
Συντονίζει ο Στέλιος Κούλογλου.
Η συζήτηση θα κλείσει με παρεμβάσεις: Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Πρόεδρος ΣΕΒ, Αλέξης Τσίπρας, Πρόεδρος ΣΥΡΙΖΑ
Την Πέμπτη, 13 Φεβρουαρίου 2014 και ώρα 18:00 στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου Ριζάρη 2 & Βασ. Σοφίας, Αθήνα.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΕΝΤΕΡΑΛΙΣΤΕΣ
Η Ελληνική Κίνηση Ευρωπαίων Φεντεραλιστών - UEFGreece
διοργανώνει εκδήλωση με θέμα
EE: Aπό την οικονομική κρίση στην τραπεζική ένωση
και κεντρικούς ομιλητές
τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα
και τον καθηγητή, πρώην Υπουργό, Νίκο Χριστοδουλάκη,
την Τρίτη, 4 Φεβρουαρίου 2014 και ώρα 16.00
στην αίθουσα εκδηλώσεων του
Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα,Αμαλίας 8, Αθήνα
Δηλώστε τη συμμετοχή σας -είναι απαραίτητη για την είσοδο στην αίθουσα
Δήλωση Συμμετοχής http://uef-greece.blogspot.gr/p/srchttpsdocs.html
Άρθρο του Αντώνη Δ. Παπαγιαννίδη
Το πράγμα ξεκινάει από κάτι που με ελαφρότητα – αποδεικνύεται – προσπεράσαμε όταν είχε εκδηλωθεί τον Νοέμβρη, στην προ-προπερασμένη «επίσκεψη» της Τρόικας στην Αθήνα. Τότε δηλαδή που είχε ακουστεί εκείνο που συμφωνήσαμε να θεωρήσουμε ανοίκεια προσβολή όχι απλώς από στέλεχος της Τρόικας την οποία-μάθαμε-να-μισούμε, αλλά από τον Πρόεδρο του Eurogroup Τόμας Βίζερ (Αυστριακός, όπως και ο Χάννες Σβόμποντα, Πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωκοινοβούλιο που πρόσφατα δήλωνε ότι «είναι καιρός να φύγει η Τρόικα»). Είχε πει: «πρώτα θα πάω για σκι, κι ύστερα θα τα βρούμε με τους Έλληνες».
Οι διακοπές του σκι για τους Ευρωπαίους δεν είναι τα Χριστούγεννα, τότε που η δική μας νομενκλατούρα ανεβαίνει Courchevel και Gstaad, Chamonix και St. Moritz ή έστω Παρνασσό, είναι τέλη Ιανουαρίου – μέσα Φεβρουαρίου. Εκεί και βρισκόμαστε, λοιπόν!
Δυο σημάδια/milestones τοποθετήθηκαν αυτές τις μέρες από τους Ευρωπαίους «εταίρους» της Ελλάδας, στην πορεία προς την υπόθεση της συζήτησης για το χρέος (που η Κυβέρνηση Σαμαρά την έχει αναγάγει σε κεντρικό αρμό της Ευρωπαϊκής στρατηγικής της) και προς την διαπραγμάτευση για την τρέχουσα διαχείριση του Προγράμματος Προσαρμογής (με τις τετριμμένες επόμενες δόσεις, την κάλυψη λήξεων ομολόγων κάπου 10 δις μέχρι και μετά τις Ευρωεκλογές, την συζήτηση για το δημοσιονομικό και το χρηματοδοτικό κενό). Το ένα σημάδι ήρθε, on-the-record/σαφέστατο, από τον Ολλι Ρεν «μας», ο οποίος μιλώντας στην WSJ στο περιθώριο του Davos – άλλο ski resort κι αυτό –μετέθεσε για το καλοκαίρι την συζήτηση για το δημόσιο χρέος της Ελλάδας και την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού.
[Οι εκτιμήσεις ΔΝΤ για κενό 11 δις ευρώ για το 2014-15 είναι κατατεθειμένες. Ποσά/εκτιμήσεις για 12-15 δις ακούγονται από Βρυξέλλες. Το ενδεχόμενο roll-over των Ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται εις χείρας Κεντρικών Τραπεζών και ΕΚΤ και που θα διευκόλυνε αποφασιστικά την κατάσταση παραμένει, απλώς, δυνατότητα. Η πονηρία της χρήσης πόρων από το υπόλοιπο 8-9 δις που είναι εις χείρας του ΤΧΣ έχει ανακοπεί, καθώς «ανεβαίνει» πάλιν αμφιβολία για τα stress tests της BlackRock, καθώς ευθέως συζητείται ότι τα NPLs των συστημικών τραπεζών από το 30-32% ανηφορίζουν κοιτάζοντας προς το 40%, καθώς το αίτημα για επαναφορά του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 8% από 9% έχει «κολλήσει»].
Το δεύτερο σημάδι, ανώνυμο/διαρροή, έχει ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον: αναφέρει αξιωματούχος των Βρυξελλών ότι «η Ευρώπη» (λογικά: το ESM ως διάδοχος του EFSF) θα αναλάβει να σηκώσει – είτε για κάποιο διάστημα, τώρα, είτε οριστικά – την αδιατάρακτη συνέχιση της χρηματοδότησης/seamless financing της Ελλάδας. Θέτοντας, έτσι, τα θεμέλια μιας βήμα-βήμα απομάκρυνσης του ΔΝΤ από την διαχείριση της «Ελληνικής περίπτωσης».
Πώς τα διαρθρωτικά – τα γάλατα, τα χάπια,
τα βιβλία, τα ψωμιά – αποκτούν περιεχόμενο
Αυτή η συνολική εικόνα που διαμορφώνεται – για «διώξιμο της εμπλοκής με την Ελλάδα προς το μέλλον» - θα μπορούσε να πει κανείς ότι βολεύει τους πάντες. Τους Ευρωπαίους «εταίρους» (ανάγνωθι: το Βερολίνο) που πρόδηλα δεν έχουν ακόμη διαμορφώσει πολιτική επόμενης μέρας για την Ελλάδα. Τους κοινοτικούς/ενωσιακούς μηχανισμούς, διότι ήδη βρίσκονται σε standstill λόγω Ευρωεκλογών. Το ΔΝΤ που, εδώ και καιρό, αναζητά δρόμο απεμπλοκής από την μεγαλύτερη αστοχία της πρόσφατης διαδρομής του (όχι, δε, μόνον του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή: the Greek mess έχει καταστεί σταδιακά διεθνές αντικείμενο μελέτης/πρότυπο προς αποφυγήν). Την ίδια την Κυβέρνηση Σαμαρά, που έχει χάσει εδώ και καιρό, πια, και την αίσθηση κατεύθυνσης και την βούληση για κάτι το συγκεκριμένο.
Η προσπάθεια να απωθηθούν τα προβλήματα – ή μάλλον ή άμεση εμπλοκή – κάποιους μήνες παρακάτω, εξηγεί και την άλλη κίνηση παρασκηνίου: η Τρόικα, αφού πρώτα «πάγωσε» την πολυπόθητη έλευσή της, άφησε να φανεί ότι θα δεχόταν ως ισοδύναμο του διαφαινόμενου όλο και μεγαλύτερου δημοσιονομικού κενού την άμεση προώθηση του πακέτου διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το οποίο μας έχει προτείνει (κατά παραγγελίαν Κυβέρνησης-Τρόικας) ο ΟΟΣΑ.
Να θυμίσουμε στην αναγνώστη ότι στο εδώ πέρασμά του ο Γενικός Διευθυντής του ΟΟΣΑ Άνχελ Γκουρία είχε εγχειρίσει στην Ελληνική Κυβέρνηση έναν κατάλογο με ... 329 συστάσεις για διαρθρωτικές τομές. Με βάση ανάλυση, επιχειρηματολόγηση, ακόμη και ποσοτικοποίηση (μέχρι και για συνεισφορά σε 2-3 μονάδες του ΑΕΠ, ετησίως! , έγινε τότε λόγος άμα υλοποιούνταν: ύστερα ο ευπροσήγορος Α. Γκουρία απήλθε και... λησμονήθηκε), προχωρούσαν οι συστάσεις του ΟΟΣΑ. Φυσικά, τίποτε δεν έγινε. Ή, μάλλον , όχι! σειρά εμφυλίων ξέσπασε μέσα στην Κυβέρνηση. Για το γάλα μακράς παστερίωσης μεταξύ Τσαυτάρη/Μαξ.Χαρακόπουλου και Χατζηδάκη. Για τα μη-συνταγογραφούμενα φάρμακα στα σουπερμάρκετ μεταξύ Χατζηδάκη και Γεωργιάδη. Για το παιδικό γάλα/φόρμουλας εκτός φαρμακείων, ομοίως. Για την ελάχιστη τιμή βιβλίων, για το φρέσκο ψωμί στα σουπερμάρκετ κοκ άνευ τέλους.
Τελικά, κόντεψε να χαθεί κι η Κυβερνητική πλειοψηφία (το ΠΑΣΟΚ ανακάλυψε τον εαυτό του). Το γάλα και το ψωμί αφέθηκαν «εκτός» διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε επίπεδο κορυφής (Σαμαράς-Βενιζέλος), και... θα δούμε. Διότι άλλες μεταρρυθμίσεις – κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, αδειοδοτήσεις – κινδυνεύουν να αποδειχθούν ακόμη αιχμηρότερες.
Το ευρώ ως φυλακή ή ως μπούρκα;
Χρέος επαχθές ή μη-βιώσιμο;
Πάντως, ενώ έτσι επιχειρείται το ροκάνισμα του χρόνου, υπάρχει ένα στοιχείο που σταθερά ανεβαίνει, ενώ ένα άλλο υποχωρεί. Ανεβαίνει το στοιχείο της συνεννοημένης προσέγγισης στα επόμενα βήματα, ακόμη κι αν η συνεννόηση συμβαίνει να είναι άτυπη, παρασκηνιακή. Ενώ υποχωρεί η λογική της αντιπαράθεσης, της κόντρας με τους «εταίρους» που η προσέγγιση των εκλογών άφηνε να φανεί ότι (ξανα)πλησιάζει στην επιφάνεια. Ίσως, μάλιστα, το πιο ενδιαφέρον να είναι ότι η λογική της συνεννοημένης προσέγγισης αρχίζει να καταλαμβάνει και τον - δημοσκοπικά σε τροχιά απογείωσης – ΣΥΡΙΖΑ.
Τον ρόλο του ανθρώπου που, έστω και στις 12 παρά 5΄, λέει τα πράγματα με τρόπο συμβατό με την πραγματικότητα (αυτή την τόσο δυσάρεστη, πλην αναπόδραστη σκληρή θεότητα) από τον χώρο, καταλαμβάνει όλο και περισσότερο/όλο και αιχμηρότερα ο Γιώργος Σταθάκης. Τις τελευταίες μέρες, τρεις διαδοχικές παρεμβάσεις του καταγράφηκαν που αλλάζουν συνολικά το «αφήγημα» με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ προσέρχεται.
Το πρώτο βήμα: σε παρουσίαση (στον ΙΑΝΟ, με Ν. Χριστοδουλάκη και Αλ. Αλαβάνο) με θέμα «Ευρώ ή δραχμή» ο Σταθάκης ανέφερε ότι ακόμη και συμφωνημένη αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα είχε δυσανάλογα μεγάλο κόστος. Eπεξηγώντας τι θα σήμαινε συμφωνημένη (με τους «εταίρους») αποχώρηση περιέγραψε ένα σχήμα όπου θα ανελάμβαναν – δηλαδή θα ανελάμβανε η Γερμανία – να στηρίξουν (επιπρόσθετα από τα μέχρι τώρα) την Ελλάδα επί μια 5ετια ώστε κάπως να πορευθεί, ιδίως το άνοιγμα που θα εμφανιζόταν στο τραπεζικό σύστημά της. Συν, να στηρίξουν ένα νόμισμα που θα ξεκινούσε με υποτίμηση (αυτός θα ήταν ο πυρήνας του χειρισμού) - και εν συνεχεία θα προσδενόταν πάλι στο ευρώ (άρα θα χρειαζόταν στήριξη), ώστε να μην αναφλεγεί η οικονομία με υπερπληθωρισμό.
Το δεύτερο βήμα: καλούμενος στα πλαίσια ραδιοφωνικής εκπομπής (στον ΣΚΑΙ) να εξηγήσει «ποιοι είναι πλούσιοι» (δηλαδή ποιοι θα κληθούν να χρηματοδοτήσουν – φορολογικά – τις μίνιμουμ παροχές που υπόσχεται ο ΣΥΡΙΖΑ), ο Σταθάκης αρνήθηκε να κάνει προσέγγιση εισοδηματική (του τύπου οι άνω των 20.000, οι άνω των 40.000 ή οι άνω των 100.000 τον χρόνο, γνωρίζοντας ότι άμα πάει πολύ ψηλά απλώς δεν μαζεύεται αρκετός κόσμος-στόχος, άμα μείνει πολύ χαμηλά θα τραυματίσει δυνητικά πολύ το εκλογικό σώμα). Αντίθετα, ταύτισε τους «πλούσιους» με εκείνους που φοροδιαφεύγουν. Αντί δηλαδή για τους «έχοντες» που σταθερά στοχοποιούνται, αναφέρθηκε στους «απέχοντες» της δημοσιονομικής πραγματικότητας....
Το τρίτο βήμα: πάλι στα πλαίσια συνέντευξης (στο ΚΟΚΚΙΝΟ), καταπιάστηκε με το διαβόητο «επαχθές χρέος». Χωρίς περιστροφές, είπε ότι είναι περιορισμένο – πάντως ανεπαρκές προκειμένου να δημιουργήσει, αποκηρυσσόμενο, αξιόλογη ελάφρυνση από πλευράς συνολικού χρέους. Το προσδιόρισε μόλις στο 5% του σημερινού χρέους (αν είναι 320 δις, δηλαδή, μιλάμε για κάτι σαν 15 δις: όχι βέβαια αμελητέο ποσό, αλλά...) , προερχόμενο από τα εξοπλιστικά, συν το δάνειο για την ηλεκτροκίνηση του ΟΣΕ που αναλώθηκε συνειδητά καταναλωτικά.
Όλη η υπόλοιπη συζήτηση για επαναδιαπραγμάτευση και κούρεμα χρέους κατά Σταθάκη θα μετακινηθεί, αναγκαστικά, στο μέτωπο της μη-βιωσιμότητας του χρέους. δηλαδή; Δηλαδή στην (συμφωνημένη: αυτή είναι πάλιν η ουσία) αναγνώριση ότι το Ελληνικό χρέος θα πνίξει την οικονομία/την χώρα, και γι αυτό χρειάζεται/πρέπει/δεν μπορεί παρά να υπάρξει haircut – όχι σε μια λογική «Δεν πληρώνω! Δεν πληρώνω!».
Είναι ενδιαφέρον ότι τις δυο τελευταίες τοποθετήσεις Σταθάκη, ήρθε να στηρίξει μιλώντας στον Ν. Ευαγγελάτο του ΣΚΑΙ ο Γιάννης Μηλιός. Γιατί το λέμε; Διότι ο Μηλιός είναι, στον ΣΥΡΙΖΑ, ο αρμόδιος για την οικονομική πολιτική – ο Σταθάκης έχει τα θέματα ανάπτυξης. Ενδιαφέρον, το όλο σκηνικό!
Άρθρο του πολιτικού επιστήμονα Αθανάσιου Θεοδωράκη
Το θέμα που θέτει ο Περικλής Βασιλόπουλος στο άρθρο του «Πολιτικά κόμματα, αλλοιώς προτάσεις άμεσης εφαρμογής προς ένα ΝΕΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ» γράφει συγκεκριμένα: «Με την χώρα σε μετάβαση εν μέσω κρίσης, σταθερά ακροβατώντας δίπλα από τον γκρεμό, πρέπει να συνδυάσουμε τρία διακριτά και εν μέρει αντιφατικά μεταξύ τους καθήκοντα, κάτι που σε κανονικές συνθήκες θα ήταν ακατόρθωτο. Πρώτον, να διασφαλίσουμε την ομαλή και ειρηνική μετεξέλιξη του κοινοβουλευτισμού, δεύτερον να βελτιώσουμε την κυβερνησιμότητα (governance) του σημερινού συστήματος για να μην καταρρεύσει η χώρα ξαφνικά και τρίτον να επιτύχουμε μια ριζοσπαστική και ανοιχτή στο μέλλον μετεξέλιξη με νέες, υγιείς και δυναμικές πολιτικές ομάδες και κόμματα στη βάση αλλαγών που θα αποτυπωθούν στη συνέχεια στο νέο Σύνταγμα μέσα από μια καινοτομική διαδικασία Αναθεώρησης».
Οι προτάσεις του σχετικά με τη διασφάλιση της δημοκρατικής λειτουργίας των κομμάτων αξίζουν κάθε προσοχής. Στο μεταξύ ο πολλαπλασιασμός των νέων κομμάτων ενόψει των ευρωεκλογών του Μαίου 2014 και οι ποικίλες απόψεις σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος φέρνουν στην επιφάνεια ένα ευρύτεο θέμα:αυτό της λειτουργίας του Πολιτεύματος.
Θεωρώ ότι πέρα από τις νομικές πτυχές, αξίζει να ενσκύψουμε στις βαθύτερες αιτίες της αποτυχίας του πολιτικού μας συστήματος. Η πασίδηλη αυτή αποτυχία αυτή, έτσι όπως βιώνεται καθημερινά από τον ελληνικό λαό, θέτει ερωτήματα γενικότερης υφής. Η Προεδρευομένη Δημοκρατία απέτυχε και η ευθύνη των κομμάτων είναι μεγάλη. Μια λύση θα ήταν η υιοθέτηση, μέσα από καινοτόμες αλλά αποδεκτές δημοκρατικά διαδικασίες, όπως είναι το δημοψήφισμα, του Πολιτεύματος της Προεδρικής Δημοκρατίας. (1)
Εδώ που φτάσαμε όλα πλέον είναι ανοιχτά και γι αυτό όλα πρέπει να συζητηθούν νηφάλια, χωρίς υστεροβουλίες και αφορισμούς. Ο καλύτερος τρόπος διασφάλισης της δημοκρατίας είναι η ελευθερία της σκέψης και του λόγου. Η έννοια του ελευθέρου πολίτη είναι ελληνική εφεύρεση, αυτό έκανε την Ελλάδα να ξεχωρίσει από την εμπειρία του δεσποτισμού.
Σήμερα ζούμε μια μεγάλη συστημική κρίση. Θεσμοί, οικονομία, μύθοι, βεβαιότητες και ιδεολογήματα κατέρρευσαν. Εχουμε ανάκη από σχέδιο, πρόταση, κατεύθυνση. Ο διάλογος σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος είναι ενδεικτικός και διδακτικός. Σε ό,τι αφορά τα επί μέρους, η κάθε επαγγελματική ομάδα θέλει να δει τον εαυτό της να καθρεφτίζεται σε κάποια συνταγματική διάταξη. Οπως ισχύει ακριβώς και στο ισχύον Σύνταγμα. Αυτό όμως δεν βγάζει πουθενά αφού δεν ανταποκρίνεται στα σημερινά κοινωνικά και οικονομικά δεδομένα.
'Ηρθε η ώρα να δούμε με ειλικρίνεια τα χρόνια προβλήματα και να προετοιμάσουμε τη χώρα μας για τη νέα εποχή. Χρειάζεται όμως θάρρος και ανάληψη ευθύνης σε όλα τα επίπεδα για βαθιές τομές και επιλογές που θα ανυψώσουν τον δημόσιο βίο και θα ανοίξουν νέες προοπτικές. Το ζητούμενο σήμερα είναι: δημοκρατικό και αποτελεσματικό κράτος δικαίου, δημιουργική κοινωνία, ενεργοί πολίτες,παραγωγική οικονομία. Το κοινωνικό και εθνικό συμφέρον πρέπει να αναδειχθεί ως βασική συνισταμένη της ελληνικής κοινωνίας, πάνω από συντεχνίες, οικονομικά συμφέροντα και κυρίως πάνω από κομματικές διαμάχες.
Χρειαζόμαστε γι αυτό μια νέα αρχή, ένα νέο ξεκίνημα. Κι αυτό είναι μια ουσιαστική κι όχι μια μηχανική κίνηση, μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και πολίτη, και χρειάζεται άφθαρτη ηγεσία και ένα εντελώς νέο Σύνταγμα. Το πλέγμα αυτό προϋποθέτει άμεση λαϊκή παρέμβαση και νέους θεσμούς συμμετοχής και αντιπροσώπευσης. Το πολίτευμα που ανταποκρίνεται καλύτερα στις σημερινές ανάγκες και στις επείγουσες προκλήσεις της διακυβέρνησης είναι αναμφισβήτητα αυτό της Προεδρικής Δημοκρατίας. Με το σύστημα αυτό ο λαός επιλέγει ύστερα από ανοιχτό δημόσιο διάλογο τον Ανώτατο Άρχοντα και του αναθέτει τη διακυβέρνηση της χώρας στη βάση προγραμματικών αρχών και πολιτικών δεσμεύσεων. Η Προεδρική Δημοκρατία διασφαλίζει αποτελεσματικότητα, ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη των αποφάσεων, κινητοποίηση της κρατικής μηχανής και προϋποθέτει βέβαια την ύπαρξη κατάλληλων θεσμικών ερεισμάτων για την εξισορρόπηση των εξουσιών. Αναφέρω ενδεικτικά την αναγκαιότητα ύπαρξης ισχυρής Βουλής, την πραγματική διάκριση και ανεξαρτησία των εξουσιών, την οργάνωση δημοψηφισμάτων με λαϊκή παρέμβαση.
Η απίστευτη καταβαράθρωση του κύρους των σημερινών πολιτικών κομμάτων εξουσίας και η ηθική, κυρίως, χρεοκοπία δεν είναι καλός οιωνός. Επιπλέον η έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας του πολιτικού κόσμμου αποδεικνύεται επικίνδυνη. Ο κίνδυνος της εκτροπής και του αυταρχισμού υπάρχει και ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπισή του είναι η δημοκρατική λαϊκή παρέμβαση. Οι πολίτες, τα πρωτογενή στελέχη του κοινωνικού συμβολαίου, θα αποφασίζουν με βάση τον δημόσιο διάλογο σε ποιόν θα αναθέσουν την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας. Οχι σε κόμματα επαγγελματιών που διαπραγματεύονται εκ των υστέρων συμμαχίες και συνεργασίες, αλλά σε υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας που έχει τη βούληση και αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη ενώπιον του λαού. Ο «διεμβολισμός του κομματικού κατεστημένου» (Σταύρος Λυγερός) μπορεί να γίνει δημοκρατικά, με την υιοθέτηση του Πολιτεύματος της Προεδρικής Δημοκρατίας.
Δεν πρόκειται λοιπόν απλά για θέμα αλλαγής κυβέρνησης, κομμάτων ή προσώπων, το πολιτικό μας σύστημα χρειάζεται πλέον ριζική ανασυγκρότηση. Ο ουσιαστικός δημόσιος διάλογος και η εμπέδωση αρχών πρέπει να αποσκοπεί στη διασφάλιση της λειτουργικότητας του δημοκρατικού πολιτεύματος, ώστε να δοθεί ουσιαστικό περιεχόμενο στην πολιτική ζωή. Οι ζωντανές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας απαιτούν την συνολική επανεξέταση των δημοσίων πολιτικών και του δημοσίου βίου, τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής και την προώθηση μιας δημιουργικής αντίληψης της δημόσιας ζωής.
Εχουμε ανάγκη από ένα σύγχρονο κράτος δικαίου και από μια παραγωγική οικονομία. Χρειζόμαστε παράλληλα ισχυρή δημοκρατία, αποτελεσματικό και δίκαιο σύστημα διακυβέρνησης. Τώρα πρέπει να αρχίσει η Μεταμόρφωση της χώρας. Από την πολιτική.
Αποσπάσματα από την ραδιοφωνική εκπομπή «Ασκώ τα δικαιώματα μου, τηρείς τις υποχρεώσεις σου» με τον Περικλή Βασιλόπουλο και Αντώνη Παπαγιαννίδη σε συζήτηση με τον Αλέκο Αλαβάνο.
Ερώτηση: Πως συμβιβάζεται ένας πεπειραμένος Διεθνιστής της Αριστεράς που λέγεται Αλέκος Αλαβάνος να μιλάει για επιστροφή στο εθνικό νόμισμα? Ακούγεται αντιφατικό.
Αλ. Αλαβάνος: Το δίλημμα αυτό «με το ευρώ ή με δικό μας νόμισμα» έρχεται να συναντήσει την ιδεολογική αντίθεση ανάμεσα σε «διεθνικό» και «εθνικό» που στοιχειώνει για αιώνες την ελληνική πραγματικότητα, ιδιαίτερα τον χώρο των προοδευτικών ιδεών. Άγρια πόλωση, αδιάκοπες συγκρούσεις, πολλές φορές μίσος και εχθρότητα. Αντί να γίνεται συνεχώς μια γόνιμη σύνθεση όπως απαιτεί η σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα της εξέλιξης των εθνικών κρατών μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.
Έτσι η άποψη για την έξοδο από το ευρώ από πολλούς καταγράφεται ως εθνικιστική και απομονωτική. Αυτό έχει την εξήγησή του. Από τη στιγμή που χρησιμοποιείται ο όρος «εθνικό νόμισμα» παραπέμπει σε ένα είδος εθνικισμού. Πολύ περισσότερο γίνεται αυτό με τα βαφτίσια του παιδιού πριν γεννηθεί, με την ονομασία «δραχμή». Ένας λόγος ακόμα είναι ότι κάποιες από τις μικρές δυνάμεις που υποστηρίζουν την έξοδο έχουν όντως μια εθνικιστική ρητορική, που κάποτε προσεγγίζει και της Χρυσής Αυγής, δημαγωγώντας σε ένα λαϊκό ακροατήριο που όντως βλέπει την εθνική του πραγματικότητα να γίνεται κομμάτια και θρύψαλα. Πάντως στην Ελλάδα βαθμιαία η κεντρική αντιπαράθεση μετατίθεται από την αντίθεση «μνημόνιο ή όχι» στο δίλημμα «μέσα ή έξω από την Ευρωζώνη». Αυτό είναι θετικό και ουσιαστικό, αν και πολύ καθυστερημένο. Διότι η ίδια η Ευρωζώνη έχει ήδη αποκτήσει μια «μνημονιακή» υπόσταση – με την έννοια ότι η έγκριση των εθνικών προϋπολογισμών, οι εντολές, οι επιτόπιες αποστολές επιτηρητών, η συνεργασία με το ΔΝΤ, οι προειδοποιήσεις, οι κυρώσεις, η αυξημένη εποπτεία, όλη η μακάβρια τελετουργία που έχουμε γνωρίσει με το καθεστώς της τρόικα, γενικεύεται και ισχύει πια για όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Αυτά εκφράζονται με εντελώς συγκεκριμένο τρόπο στους κανονισμούς 472 και 473 του 2013 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ισχύουν από τη φετινή πρωτοχρονιά, μόνο για τις χώρες της Ευρωζώνης.
ΕΡ: Τι διαφορετικό κομίζει το Σχέδιο Β?
Α.Α.: Το Σχέδιο Β βλέπει την έξοδο από την Ευρωζώνη ως μια υποχρεωτική κίνηση για τη σωτηρία του τόπου, με εθνικές, ευρωπαϊκές και πλανητικές διαστάσεις μαζί. Ένα μεγάλο βήμα όχι απόσυρσης αλλά δυναμικής ένταξης στον παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας. Θα αναφέρω τρεις από τους βασικούς λόγους.
Πρώτο, το βάθος και η ποιότητα της συμμετοχής στο διεθνή καταμερισμό εργασίας δεν κρίνεται ούτε μόνο ούτε κυρίως από τις υπερεθνικές οργανώσεις που συμμετέχει μια χώρα και από το αν σε περιφερειακές ολοκληρώσεις είναι «εταίροι» της οι πιο ανεπτυγμένες δυνάμεις της περιοχής. Αυτές τις μέρες είχε σύνοδο ηγετών στην Κούβα η CELAC – Community of Latin American and Caribbean States. H Kοινότητα αυτή προωθείται σε βάρος του OAS – Organisation of American States - παρότι στη δεύτερη συμμετέχουν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Οι όροι της διεθνούς συνεργασίας μετράν περισσότερο από την τεχνολογική και οικονομική ανάπτυξη των εταίρων. Προτιμότερο να μοιραστείς ένα καρβέλι με τον φτωχό γείτονά σου παρά να φας τα αποφάγια από το κρέας του πλουσίου. Αυτή η διάκριση της ουσιαστικής συμμετοχής στο διεθνή καταμερισμό και της θεσμικής της διάστασης φαίνεται πολύ ευδιάκριτα μέσα στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Χώρες που είναι εκτός Ευρωζώνης οικονομικά μπορεί να είναι πολύ πιο «ευρωπαϊκές» από ότι χώρες εντός. Για παράδειγμα Δανία και Ελλάδα. Μόνο τα εμπορικά ρεύματα να πάρει κανείς, μπορεί να κατανοήσει τη διαφορά. Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat δείχνουν για το 2010 για την πρώτη 14,3 δις ευρώ περίσσευμα στο εμπορικό ισοζύγιο, για τη δεύτερη 14,3 δις ευρώ έλλειμμα παρά την καθοδική τάση των εξαγωγών λόγω της κρίσης. Αυτή η διαφορά είναι ακόμα πιο έντονη στη σύνθεση των εμπορικών ανταλλαγών, στην παραγωγική συνεργασία, στις τεχνολογικές ανταλλαγές. Για την Ελλάδα της κρίσης προτεραιότητα είναι να δει την ουσία κι όχι τους τύπους.
ΕΡ.: Ο Νίκος Χριστοδουλάκης στο πρώτο μέρος της εκπομπής είπε ότι δεν φεύγεις από ένα ισχυρό νόμισμα αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να αλλάξεις πολιτική. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο μιας αποχώρησης από το ισχυρό νόμισμα.
A.A.: Το νόμισμα είναι κώδικας επικοινωνίας με τη διεθνή οικονομία. Σε συνθήκες μεγάλης νομισματικής αποσταθεροποίησης σε όλο τον κόσμο, μέχρι στιγμής το ευρώ κρατάει ή και ανεβάζει την αξία του. Είναι εξαιρετικά δύσκολο μια χώρα που αντιμετωπίζει κατά το ΔΝΤ τη μεγαλύτερη ύφεση ποτέ σε όλο τον πλανήτη να βγει από αυτήν με ένα σκληρό νόμισμα. Στην τελευταία του επισκόπηση της ελληνικής οικονομίας το ΔΝΤ αποδίδει την αποτυχία του προγράμματος της τρόικα σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη νομισματικής πολιτικής από την Ελλάδα. Οι μειωμένες δυνατότητες εξαγωγών σε σχέση με τις ανταγωνιστικές χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης με συγκριτικά πιο αδύναμα νομίσματα και η μετατροπή σε μόνιμο εισαγωγέα εντός Ευρωζώνης λόγω της τεχνολογικής ανωτερότητας της Γερμανίας και άλλων χωρών του Βορρά δημιουργούν ασφυξία στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, στη δημοσιονομική ισορροπία, στο χρέος. Με αυτή την έννοια η αλλαγή νομίσματος προσδοκά κανείς ότι θα δημιουργήσει ένα αντίστροφο φίλτρο στις εμπορικές, κι όχι μόνο, σχέσεις μιας χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης,. Αντί να εμποδίζει τις εξαγωγές και να ευνοεί τις εισαγωγές, θα κάνει το εντελώς αντίστροφο που είναι και το φυσιολογικά ζητούμενο. Αυτή την εμπειρία την έχει βιώσει η Ελλάδα όταν το 1932 έβαζε τέλος στη «χρυσή δραχμή», μαζί με την παύση πληρωμών του εξωτερικού χρέους και την ενίσχυση του κεντρικού ρόλου της Τράπεζας Ελλάδας. Σήμερα παρακολουθούμε την αγωνιώδη προσπάθεια της Ιαπωνίας με τα abenomics να ανακτήσει τον παλιότερο ηγεμονικό ρόλο της στη διεθνή οικονομία με ένα πρόγραμμα που κεντρικό του εργαλείο είναι ο διπλασιασμός του όγκου της νομισματικής κυκλοφορίας μέσα σε δύο χρόνια, η υποτίμηση του γεν, ο πληθωρισμός.
ΕΡ.: Τι ρόλο παίζει η Ευρωπαική Ένωση σε όλα αυτά?
A.A.: Η αποχώρηση από την Ευρωζώνη, συνοδευόμενη όμως από ένα παραγωγικό σχέδιο, τη βαθιά δημοκρατική μεταρρύθμιση του κράτους σε εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις από την τρόικα, την επικέντρωση στην παιδεία, δεν συγκρούεται με την επιδίωξη μιας γενικότερης αλλαγής στην Ευρώπη. Το ακριβώς αντίθετο. Είναι ο μόνος δρόμος για να γίνει αυτό. Η συνεργασία των κινημάτων, των εργαζομένων, των διανοουμένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ένας κοινός δημοκρατικός και κοινωνικός ξεσηκωμός σε όλη την Ευρώπη δεν μπορεί, θεωρητικά τουλάχιστον να αποκλεισθεί και είναι επιδιωκόμενος. Δεν είναι όμως και το αναμενόμενο και για αυτό δεν μπορεί να γίνει το άλλοθι για την παραίτηση, για την αποφυγή των αναγκαίων μετασχηματισμών σε εθνικό επίπεδο, για την καταδίκη της μιας γενιάς νέων μετά την άλλη, για τη μόνιμη φτώχεια και ανεργία και για την ώθηση λαϊκών στρωμάτων στη ναζιστική ακροδεξιά. Για αυτό εμείς, στο Σχέδιο Β, την αποχώρηση δεν τη βλέπουμε ως μια δραπέτευση από τον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά ως μια κίνηση με ευρωπαϊκό περιεχόμενο, ως αρχή μιας διαδικασίας μετασχηματισμών που μέσω Λισαβόνας, Μαδρίτης ή Ρώμης θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και το Βερολίνο, ως μια πρόκληση και πρόσκληση για την οικοδόμηση μιας νέας Ευρώπης που θα ανταποκρίνεται στις αρχές και αξίες της γαλλικής επανάστασης για «ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη». Δεν κτίζουμε τείχη από την οικουμένη, αντίθετα, αξιοποιώντας και τα καλά διδάγματα της ελληνικής ιστορίας, γκρεμίζουμε τα τείχη που έχουν κτισθεί γύρο μας, ώστε τουλάχιστον οι νεώτερες γενιές να ανοίξουν τα φτερά τους σε πλανητικές πτήσεις.
