Friday, 19 April 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Στην παρουσίαση των δυνατοτήτων του «Ελλάδα 2.0», με την στήριξη/χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, για να «μετατραπεί η κρίση σε ευκαιρία», όπως παρουσιάστηκε σε διημερίδα που οργάνωσε το ΙΟΒΕ μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα χαρακτηριστικό επεισόδιο ήταν εκείνο που παρουσίασε την διάσταση των μέτρων ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής τα οποία κρίθηκε αναγκαίο να συνοδεύουν την κυρίως προσέγγιση του Ταμείου Ανάκαμψης. Στον σχεδιασμό της διημερίδας, το τμήμα αυτό βρέθηκε τοποθετημένο ανάμεσα στην ανάλυση του «πράσινου» μετασχηματισμού της οικονομίας και της ενότητας η οποία προσέγγιζε τους διαθέσιμους πόρους που μπορεί να κινητοποιήσει το Ταμείο Ανάκαμψης για την χρηματοδότηση δράσεων του «Ελλάδα 2.0», σε άμεση συνάφεια και με την ενότητα περί επενδύσεων/εξωστρέφειας.
Η τοποθέτηση αυτή ήταν περισσότερο από συμβολική: όποιος παρακολούθησε την ροή των συζητήσεων, θα έβλεπα ευθέως πώς λειτουργούν οι προτεραιότητες. Τα 5 δις των πόρων του Ταμείου (που θα κινητοποιήσουν συνολικά πάνω από 11 δις σε ιδιωτικούς και δημόσιους πόρους για την «πράσινη» μετάβαση, με σωρευτικό μάλιστα μέγεθος επενδύσεων στα 44 δις μέχρι το 2030!), έτσι μάλιστα όπως συνδέθηκε με το σχέδιο «Fit for 55» της ΕΕ, ήταν φανερό ότι αποτελεί σαφή/ «σκληρή» δέσμευση του «Ελλάδα 2.0». Η από πλευράς εκπροσώπων των εναλλακτικών μορφών ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ αλλά και WWF Ελλάς) καθώς και εκπροσώπων διεθνών θεσμών (Πράσινοι της Γερμανίας, Παγκόσμια Τράπεζα) συνηγορία υπήρξε ισχυρή για επιτάχυνση αυτής της κατηγορίας παρεμβάσεων, με επιδαψίλευση επαίνων για την επιτάχυνση της απολιγνητοποίησης.
Στο άλλο άκρο της συζήτησης, δηλαδή στην επισήμανση/αναζήτηση των αναγκαίων πόρων για μια μείζονα παρέμβαση, προβλήθηκε – με παράλληλες παρεμβάσεις από πλευράς Μαξίμου, Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και ΣΕΒ – το στοιχείο της διαθεσιμότητας χρηματοδότησης με φθηνό κόστος (grants και δανεισμός Ταμείου Ανάκαμψης συν επανακινητοποίηση του τραπεζικού συστήματος) ως στοιχείο που θα μπορούσε να εξασφαλίσει πραγματική αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και μάλιστα με ένα στοιχείο «βιώσιμης ανάπτυξης» στηριζόμενο προπάντων στην εξωστρέφεια. Οι επισημάνσεις/φιλοδοξίες αυτές – που συνοδεύθηκαν βέβαια από αναφορές στις δεσμεύσεις/αιερεσιμότητες του Ταμείου Ανάκαμψης και στον βραχύ χρονικό ορίζοντά του: υπενθύμιση της ανάγκης ταχύτατης ωρίμανσης των έργων και τήρησης κανόνων και δεσμεύσεων για αποτέλεσμα – έδεσαν εν συνεχεία με τις τοποθετήσεις σχετικά με τομείς επενδύσεων στο άμεσο μέλλον. Και η μεν έμφαση σε εξωστρεφείς κλάδους και βιομηχανία, με αιχμή π.χ. την φαρμακοβιομηχανία, θα θεωρούσε κανείς ότι ήταν αναμενόμενη, ομοίως η προβολή των δυνατοτήτων του venture capital για επιτάχυνση της στροφής στο παραγωγικό μοντέλο. Ωστόσο, η ένταξη στην συζήτηση Ταμείου Ανάκαμψης μιας – αξιόλογης – περιγραφής δυνατοτήτων και προκλήσεων του τουριστικού προϊόντος παραξένεψε κάπως, με χρήσιμες ειν' αλήθεια επισημάνσεις όσον αφορά τις απαιτήσεις σε υποδομές (από λιμάνια μέχρις ανακυκλώσεις ή βιολογικούς καθαρισμούς) αν είναι να αναβαθμιστεί πειστικά το τουριστικό προϊόν. ..
Σφηνωμένα, λοιπόν, ανάμεσα σε αυτής της λογικής προσεγγίσεις, βρέθηκε η αναφορά στα μέτρα ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Η ανάπτυξη των σχετικών προτεραιοτήτων από την αρμόδια διευθύντρια Απασχόλησης και Κοινωνικών Δικαιωμάτων της Επιτροπής Barbara Kaufmann, μάλιστα σε αντιπαραβολή με τα ελλείμματα της Ελληνικής πραγματικότητας ήταν προσγειωτική: οι βασικοί στόχοι της ΕΕ για συγκρατημένη προσέγγιση της κοινωνικής συνοχής, είναι η βελτίωση της εικόνας της απασχόλησης, η στήριξη των δεξιοτήτων και η μείωση της φτώχειας. η εικόνα στην Ελλάδα «δίνει» υψηλή ανεργία (ιδίως των νέων), υστέρηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας των γυναικών ή των ανθρώπων με αναπηρία κυρίως δε συνεχιζόμενη κακή εικόνα από πλευράς δεξιοτήτων. Ακόμη σαφέστερα, δε, προβλήματα φτώχειας και πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας.
Απέναντι σ' αυτό το τείχος προβλημάτων, το δίδυμο πολιτικών εκπροσώπων – η νυν υφυπουργός Εργασίας/Κοινωνικών Υποθέσεων Δόμνα Μιχαηλίδου και η προκάτοχος της και νυν τομεάρχης ΣΥΡΙΖΑ για θέματα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώ Φωτίου – μίλησαν για μια εικόνα περιορισμένων παρεμβάσεων. Αφήνοντας κατά μέρος την διάσταση (ήπιας) πολιτικής αντιπαράθεσης, εκείνο που προέκυψε είναι ότι είτε δεχθεί κανείς ότι η συνολική χρηματοδότηση του «Ελλάδα 2.0» για την κοινωνική συνοχή είναι ανεπαρκής, είτε σημειώσει ότι η επιλεξιμότητα δράσεων με μόνιμη δαπάνη (μακροχρόνια φροντίδα, αναμόρφωση καθεστώτος αναπηρίας) είναι περιορισμένη, πάντως η διάσταση της κοινωνικής συνοχής στο Ταμείο Ανάκαμψης είναι περιορισμένη/φιλοξενούμενη/συνοδευτική.
Η ανάπτυξη του γενικού φάσματος αναγκών στην Ελληνική πραγματικότητα με την ματιά του μελετητή των κοινωνικών Μάνου Ματσαγγάνη, με την αναφορά σε «ελέφαντες στο δωμάτιο» όπως η εξαιρετικά περιορισμένη κάλυψη της ανεργίας με επιδόματα, η περιορισμένη πρόσβαση (με εφικτούς όρους) στο σύστημα υγείας, ή η αληθινή αναβάθμιση των δεξιοτήτων έδειξε το ίδιο – με την ακαδημαϊκή πειστικότητα. Άμα δε κανείς πρόσεχε τον τρόπο με τον οποίο ο Μ. Ματσαγγάνης αναφέρθηκε στο πόσο – τα τελευταία χρόνια... – η έμφαση δίνεται και πάλι στο συνταξιοδοτικό, θα νομιμοποιούνταν να φύγει από την διημερίδα με στοιχεία ανησυχίας.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr την 1/10/2021.
Έχει σβήσει – για τους περισσότερους πάντως – από την μνήμη η εποχή που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διέγνωσε (με αφορμή τα γεγονότα της εποχής φθοράς/σκανδάλου Κοσκωτά, το 1989) ότι «η χώρα έχει μεταβληθεί σε απέραντο φρενοκομείο». Άμα οι λέξεις είχαν το σωστό τους βάρος, τότε η αίσθηση φρενοκομείου – απέραντου, αληθινά – ανήκει στην σημερινή ατμόσφαιρα στην Ελλάδα. Την ατμόσφαιρα που πάει να δημιουργηθεί στην υγειονομική πραγματικότητα, τις ημέρες του τέταρτου κύματος του Covid-19 (της μετάλλαξης «Δέλτα»), της συνεχιζόμενης υστέρησης στην εμβολιαστική εκστρατεία (όπου από πρότυπο την περασμένη άνοιξη, καταλήγουμε στις τελευταίες θέσεις στην ΕΕ, - μαζί με την Βουλγαρία - σε κρούσματα, αλλά και θανάτους).
Από τη μια, το έως τώρα περιθωριακό (σε αριθμούς αλλά και σε επιθετικότητα, σε σύγκριση με χώρες όπως η Γαλλία ή και η Γερμανία) αντιεμβολιαστικό κίνημα στην Ελλάδα αίφνης ισχυροποιήθηκε – μέχρι σημείου αντεμβολιαστές γονείς να επιτίθενται νομικά έναντι δασκάλων, ή οικείοι ασθενών εναντίον γιατρών οι οποίοι, εκ της θέσεως και της λειτουργίας τους, στηρίζουν την εμβολιαστική ή την θεραπεuτική για Covid-19 λογική. Δηλαδή δασκάλων που απαιτούν την χρήση μάσκας στα παιδιά, ή την προσκόμιση σελφ τεστ για να μπουν στις τάξεις. Δηλαδή γιατρών που διαγιγνώσκουν Covid-19 και δίνουν την ανάλογη θεραπεία.
Μπορεί οι προηγηθείσες εικόνες αντιεμβολιαστικών συλλαλητηρίων, με Ελληνικές σημαίες, εικόνες και σταυρούς δίπλα σε Χρυσαυγιτικά σύμβολα να τραντάζουν περισσότερο σε επίπεδο εντυπώσεων, όμως η δηλητηριαστική επίδραση των νομικά οργανωμένων αντιεμβολιαστών, που φθάνουν μέχρις άρνησης της νοσηλείας σε θαλάμους ή εντατικές νοσοκομείων, μέχρις εκταφών προκειμένου να αποδειχθεί η μη-νόσηση από Covid-19, ή πάλι μέχρι συμπλοκών στις εισόδους σχολείων, είναι πολύ μεγαλύτερη. Και, προσοχή!, δικαστικές αποφάσεις νομιμοποίησαν κινήσεις εναντίον γιατρών, ή πάλι υπήρξαν προσαγωγές δασκάλων και διευθυντών σχολείων σε αστυνομικά τμήματα.
Δυστυχώς, στην άλλη όχθη των πραγμάτων – που την θεωρεί/υποθέτει κανείς λογοκρατούμενη και οδηγούμενη από την επιστημονική γνώση – ο εκνευρισμός χαλάει την εικόνα και, κοντά στην εικόνα, την συνοχή του μηνύματος. Παράδειγμα, η διαχείριση της τρίτης δόσης εμβολίων (ειρήσθω εν παρόδω, μόνον με mRNA εμβόλια: δυσάρεστη ανάκληση στην μνήμη της αγωνιώδους εκείνης προσπάθειας, την περασμένη άνοιξη, να θεωρηθεί περίπου εθνική υπόθεση η προώθηση του εμβολίου της Astra Zeneca, καμπάνια που με το ύφος της έσπειρε την αμφιβολία) έσπευσαν οι εδώ επιτροπές εμβολιασμών να προχωρήσουν στην απόφαση για την τρίτη δόση. Όταν όντως χώρες όπως το Ισραήλ είχαν προχωρήσει σ' αυτή, αλλά προτού οι Ευρωπαϊκοί και Αμερικανικοί οργανισμοί δώσουν την επίσημη έγκριση. Ύστερα – κι αυτό λειτουργεί χειρότερα – διευκρινίστηκε επισήμως ότι «η τρίτη δόση δεν θα είναι υποχρεωτική»! Τώρα... αυτό τι κάνει στην εμπιστοσύνη; (Εν τω μεταξύ, η πλειοψηφία των ήδη εμβολιασμένων είχε ήδη την τάση να επιλέξει την τρίτη δόση, όταν φθάσει η σειρά τους). Α, ναι, και φωτογραφίζεται εντωμεταξύ το κλείσιμο των μεγάλων εμβολιαστικών κέντρων της «Επιχείρησης Ελευθερία» , λόγω ελλείψεως ενδιαφέροντος και εξαιρετικά μειωμένης προσέλευσης.
Και είναι ζήτημα χρόνου να δημιουργηθεί ατμόσφαιρα ανησυχίας με τον καίριας σημασία εμβολιασμό των παιδιών, όπου οι ανακοινώσεις-ακορντεόν για τις ηλικίες που μπαίνουν στην σειρά, αλλά και η καθυστέρηση να έρθουν στο προσκήνιο οι παιδίατροι – οι κατ' εξοχήν γιατροί της εμπιστοσύνης στον εμβολιασμό – λειτουργούν αυτοϋπονομευτικά. Μαζί, βέβαια, με την ανακοίνωση της αρχής «50%+1» για την διατήρηση σε λειτουργία τάξεων σχολείων, όπου ας πούμε με 6 παιδάκια διαγνωσμένα με Covid-19 περιμένουμε ότι οι μανάδες των υπολοίπων 20 (δεν είναι, δε, άγνωστες οι τάξεις των 26 παιδιών!) θα αφήνουν τα δικά τους παιδιά να φοιτούν – η φοίτηση υποχρεωτική, εν τω μεταξύ.
Σ' αυτήν την ατμόσφαιρα, η νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας – Θάνος Πλεύρης-Μίνα Γκάγκα – σπεύδει στην Θεσσαλονίκη που περιέρχεται στο κόκκινο, περίπου ένα χρόνο μετά την περσινή εμπειρία του Αγίου Δημητρίου. Και... μας λείπει και ο θυμώδης Νίκος Χαρδαλιάς, να κουνάει το δάχτυλο και να επιτιμά τους πολίτες, ώστε να ολοκληρωθεί η εικόνα.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 22/9/2021.
1. Η συμφωνία AUKUS μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου, ΗΠΑ και Αυστραλίας για την εγκατάσταση πυρηνικών όπλων σε υποβρύχια της τελευταίας, είναι μια κίνηση εξαιρετικά επικίνδυνη. Μπορεί να αλλάξει καθοριστικά την ισορροπία δυνάμεων στον σύγχρονο κόσμο. Σίγουρα θα αλλάξει την σχέση Κίνας και ΗΠΑ. Η Κίνα αντέδρασε με αίτηση να ενταχθεί στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία στον Ειρηνικό Ωκεανό. Από την παραπάνω Συμφωνία είχε αποκλειστεί από τον πρόεδρο Τραμπ. Η Κίνα σήμερα απαίτησε ξανά την ένταξή της σε μια συμφωνία που κεντρικό ρόλο έπαιξε η Αυστραλία με στόχο την στενή συνεργασία μεταξύ αυτής και της Κίνας. Λόγω του AUKUS, είναι πολύ πιθανόν αυτή η πρόταση να απορριφθεί για μια ακόμα φορά από τις ΗΠΑ – πράγμα που θα επιβαρύνει περαιτέρω την σχέση Κίνας-ΗΠΑ. Αυτές οι εξελίξεις μπορεί να οδηγήσουν τον Κινέζο πρόεδρο να εντάξει την Ταϊβάν στη χώρα του με το σλόγκαν «μία χώρα, δύο συστήματα» όπως από καιρό θέλει. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, οι ΗΠΑ θα βρεθούνε μπροστά σε ένα δίλημμα. Τυπικά δεν υποχρεώνονται να υπερασπιστούν στρατιωτικά την Ταϊβάν. Αλλά δεν αποκλείεται να εμποδίσουν δυναμικά την κινεζική παρέμβαση. Όπως έγραψε ο Economist, η Ταϊβάν μπορεί να εξελιχθεί στην πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο.
Όσο για την σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης, η Γαλλία αντέδρασε δυναμικά στην Βρετανοαμερικανική συμφωνία. Γιατί είχε προηγουμένως έρθει σε συμφωνία με την Αυστραλία για τον εκσυγχρονισμό των υποβρυχίων της, αρχικά χωρίς εγκατάσταση πυρηνικών όπλων. Ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών θεώρησε την AUKUS «μια πισώπλατη μαχαιριά». Δεν είναι λοιπόν περίεργο που η γαλλική κυβέρνηση ανακάλεσε τους δύο πρέσβεις της από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Επιπλέον, η Ευρωζώνη μέσω της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια συζήτηση για την ασφάλεια της Ένωσης, κάλεσε την Ευρώπη να επιταχύνει την στρατηγική αυτονομία της ΕΕ από ΗΠΑ και Κίνα. Με αυτόν τον τρόπο, ο Μπάιντεν ουσιαστικά ενέτεινε την απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Ευρώπη που ξεκίνησε ο Τραμπ.
2. Πώς εξηγούνται οι παραπάνω κινήσεις του Αμερικανού προέδρου; Νομίζω πως ο Μπάιντεν δεν αντιλαμβάνεται πως η άνοδος της Κίνας τα τελευταία 20 χρόνια έχει αλλάξει τη δομή του παγκοσμιοποιημένου κόσμου. Βέβαια οι ΗΠΑ, επειδή στην πρώιμη μεταπολεμική περίοδο επέβαλαν τους κανόνες λειτουργίας της καπιταλιστικής οικονομίας και επειδή έχουν τα πρωτεία στην έρευνα, θεωρητική και εφαρμοσμένη, θα εξακολουθήσουν να παίζουν τον ηγεμονικό ρόλο. Αλλά δεν μπορούν πλέον να αλλάξουν την τεκτονική αλλαγή που η άνοδος της κινεζικής υπερδύναμης επέφερε. Δηλαδή την εξάπλωση της κινεζικής επιρροής μέσω του «δρόμου του μεταξιού» που οδήγησε σε μαζικές επενδύσεις σε όλον σχεδόν τον πλανήτη – καθώς και μέσω της επίδρασης του κινεζικού μοντέλου ανάπτυξης σε φτωχές χώρες που ενδιαφέρονται λιγότερο για την ψήφο και περισσότερο για το ψωμί (η Κίνα μείωσε την απόλυτη φτώχεια σημαντικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες).
Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ηγεμονεύουν, αλλά δεν μπορούν πια να αλλάξουν τον καθοριστικό μετασχηματισμό που η άνοδος του κινεζικού γίγαντα επέφερε. Γιατί δημιούργησε έναν μη αναστρέψιμο διαχωρισμό μεταξύ Δύσης και μη Δύσης – είτε η τελευταία είναι φιλική, αντιθετική ή ουδέτερη προς τις ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει αντιληφθεί ακόμα πως οι παραπάνω εξελίξεις δεν μπορούν να ανακοπούν. Επιμένει σε μια αυταπάτη πως τα πράγματα μπορεί να επιστρέψουν στο παρελθόν όπου η αμερικανική κυριαρχία ήταν ολοκληρωτική. Όμως η συνεχώς αυξανόμενη επιρροή της Κίνας είναι ένα ποτάμι που δεν γυρίζει πίσω.
3. Όσο εξακολουθεί ο Αμερικανός πρόεδρος την ιδεολογική σταυροφορία εναντίον της Κίνας, αυτό θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη μη συνεργασία μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Άρα, οι παγκόσμιοι κίνδυνοι όπως η κλιμακούμενη οικολογική καταστροφή, η συνεχιζόμενη πανδημία και ένας δεύτερος Ψυχρός Πόλεμος που μπορεί να οδηγήσει σε ολική πυρηνική καταστροφή δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Για την αντιμετώπισή τους δεν αρκεί ο πολυπολισμός (multipolarity) που πολλοί προτείνουν. Απαιτείται επιπρόσθετα η συνεργασία των υπερδυνάμεων. Αν αυτό δεν συμβεί, σε περίπτωση σύγκρουσης, δεν θα υπάρχουν νικητές και νικημένοι όπως στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Θα υπάρχουν μόνο ηττημένοι.
Ας ελπίσουμε πως κάποια στιγμή ο Αμερικανός πρόεδρος θα το αντιληφθεί αυτό και θα έρθει ξανά σε επαφή με τη σημερινή πραγματικότητα. Αν γίνει αυτό, σίγουρα θα επιλέξει τη συνεργασία και όχι τον πόλεμο με την Κίνα. Θα επιλέξει τον ανταγωνισμό μέσω του εμπορίου και όχι μέσω των όπλων.
*Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 25/9/2021.
Tην στιγμή που άτυπο EcoFin/Eurogroup έδινε στην Σλοβενία το εναρκτήριο λάκτισμα στην μείζονα συζήτηση για το δημοσιονομικό αύριο της Ευρώπης, οι λεγόμενοι «φειδωλοί» της Ευρώπης ξαναχτύπησαν: με (άτυπη) τοποθέτηση των Οκτώ ζητήθηκε επίσπευση της άρσης της ρήτρας διαφυγής που χαλάρωσε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς/το δημοσιονομικό straightjacket – «ζουρλομανδύα» κατά τους Αγγλοσάξονες παρατηρητές της Ευρωζώνης – πάντως όχι παράταση μετά το τέλος του 2022. Η χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών είχε αποφασισθεί ώστε να αποφευχθεί ένα φαινόμενα κατάρρευσης των ΑΕΠ αλλά και επικίνδυνης διεύρυνσης των ανισοτήτων εντός της Ευρωζώνης λόγω της πανδημίας. είχε, δε, αποφασισθεί αστραπιαία (για τα Ευρωπαϊκά μέτρα).
Μολονότι, δε, η αρμοδιότητα για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας (και Ανάπτυξης: αυτό το τελευταίο σταθερά «λησμονείται») ανήκει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την προσοχή κανενός δεν διαφεύγει ότι – σε θέμα τέτοιας βαρύτητας, υπό συνθήκες δε κρίσεως σαν εκείνες των επιπτώσεων της πανδημίας – οι αποφάσεις έχουν βαρύ πίσω τους το χέρι των πρωτευουσών. αυτό θύμισαν οι Οκτώ.
Πλην όμως... στην τοποθέτησή τους, Αυστρία (με ηγετικό ρόλο), Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία, Τσεχία, Σλοβακία, Λεττονία δεν είδαν τον νυν ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας και πιθανό αυριανό Καγκελάριο της Γερμανίας Ολαφ Σόλτς να συνυπογράφει μαζί τους. Το οποίο παραπέμπει στο αυτονόητο: στην στάση της Γερμανίας. Ποιας Γερμανίας; Της μετεκλογικής.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Αλέκος Κρητικός στο (όλο και πιο καίρια ενημερωτικό/σχολιαστικό) KReport, ο μέχρι το 2018 επικεφαλής του SPD και πρώην αντικαγκελάριος και ΥΠΕΞ της Γερμανίας Ζίγκμαρ Γκάμπριελ – όχι πλέον στην πρώτη γραμμή των πραγμάτων στην χώρα του, αλλ' ακόμη με απήχηση στην κοινή γνώμη και με Ευρωπαϊκή παρουσία – τοποθετήθηκε τον τελευταίο καιρό και αρθρογραφώντας και σε συνέντευξή του (στο Project Syndicate) με τρόπο που δείχνει ότι στην Γερμανία υπάρχουν καταστάσεις που ωριμάζουν.
Αποτολμά ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ να αναφερθεί σε Transferunion, σε Ένωση Μεταβιβαστικών Πληρωμών, μια που αποτελούσε έννοια απαγορευμένη/Interdictum για την Γερμανική δημόσια συζήτηση επί δεκαετίες. Το αποτολμά δε αυτό κυριολεκτικώς παραμονή των εκλογών της 26ης Σεπτεμβρίου, η οποία γίνεται φανερό – όσο περνούν οι μέρες – ότι θα φέρει αξιόλογες ανακατατάξεις όχι απλώς στην σειρά των Γερμανικών κομμάτων, αλλά και στις νοοτροπίες. Και μάλιστα στο επιχείρημα του ο Ζ. Γκάμπριελ εντάσσει – και αυτό το τονίζει ιδιαίτερα ο Αλ. Κρητικός, ο οποίος κουβαλάει την εμπειρία δεκαετίας του ΄80 και του΄90, όταν η επιδίωξη της σύγκλισης και της διόρθωσης των ανισοτήτων οδηγούσε τα βήματα της ΕΕ, με ειλικρινή Γερμανική συμμετοχή – την ουσιαστική πολιτική βάση της συζήτησης. Η αποδοχή της Transferunion, τόσο ως χρηματοδότηση δημοσιονομικών παρεμβάσεων, όσο και ως κατεύθυνση επενδύσεων/ Investitionslenkung, είναι προς το συμφέρον της ίδιας της Γερμανίας. Που δεν – ΔΕΝ – είναι καθαρός πληρωτής στην ΕΕ, άμα σοβαρά λάβει κανείς υπόψη του τις εμπορικές ροές της χώρας αυτής (40% προς άλλες χώρες της ΕΕ, τετραπλάσιες από εκείνες προς ΗΠΑ ή Κίνα) και ό,τι σημαίνουν οι επενδύσεις, ΑΕΠ, «καλή» απασχόληση. Μήπως ο Ζ. Γκαμπριελ λέει όσα δεν μπορεί προεκλογικά να πει, ή να υπαινιχθεί ο Ολαφ Σόλτς; [Μικρή παρέκβαση: ακόμη κι αν η άλλοτε κυρίαρχη CDU/CSU δεν βουλιάξει όπως δείχνουν κάποιες δημοσκοπήσεις, πάλιν η πρωτοπορία της SPD και η ισχυρή παρουσία των Πρασίνων θα στερήσει την Προεδρία της Βουλής/Bundestag από τον ... φίλο Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε. Δεν ήταν τόσο ο εκεί πολιτικός του ρόλος, ρόλος ήδη ευγενούς ψυγείου, όσο η συμβολική συνέχεια των απόψεών του που θα πάει κι άλλο πίσω].
Κάτι τέτοια, μάλλον είχε κατά νουν ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ΔΕΘ, όταν – διακριτικά – στοιχημάτισε ότι η δημοσιονομική χαλάρωση στην Ευρωζώνη θα συνεχιστεί και το 2023, μαζί με νομισματική πολιτική accommodating για την επεκτατική πολιτική μιας Ελλάδας με δημόσιο χρέος στο +/- 210% του ΑΕΠ.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 15/9/2021.
Ασφαλώς όλα τα μάτια σήμερα είναι στραμμένα – και θα παραμείνουν, για μέρες – στην ΔΕΘ και στις (εν πολλοίς προαναγγελμένες/προεξοφλημένες) τοποθετήσεις Κυριάκου Μητσοτάκη, Πρωθυπουργού, σχετικά με την οικονομική πολιτική της επομένης περιόδου, κυρίως δε των μέτρων αντιστάθμισης του κύματος ανατιμήσεων που απειλεί να ανατρέψει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Αντίστοιχο σασπένς παρατηρείται και στο μέτωπο της πανδημίας του κορωνοϊού – που, μην αυταπατώμεθα, ούτως ή άλλως «οδηγεί» ακόμη της κυρίως οικονομική πολιτική και τις αποφάσεις στο μέσον (τυπικά) της κυβερνητικής θητείας: μιαν ανάσα πριν το άνοιγμα των σχολείων, με την «Δέλτα» να σαρώνει με τον δικό της τρόπο, οι καθησυχαστικές προσπάθειες των επιδημιολόγων και των πολιτικών κάνουν ό,τι αντέχουν – αλλά... αρκούν;
Ωστόσο, την ίδια στιγμή η φετεινή σαιζόν ανοίγει μ' έναν τρόπο που αξίζει την προσοχή – κάπως πιο μακριά από μας, αλλά μας αφορά άμεσα. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας μετέχουν στις άτυπες συνόδους του Eco Fin/Eurogroup και των Διοικητών του Ευρωσυστήματος στην Σλοβενία (έχει την Προεδρία της ΕΕ αυτό το 6μηνο). Εκεί, στο δυσπρόφερτο Μπριντό πρι Κράνιου – στο κάστρο του Brdo, λίγο έξω από την μικρή πόλη Κraniju, σε ειδυλλιακή ΜεσοΕυρωπαϊκή εξοχή (οι Σλοβένοι δεν δέχονται το Βαλκανικό τους ανήκειν, και μάλλον δίκιο έχουν) λίγο έξω από την Λιουμπλιάνα – θα τεθούν στο τραπέζι οι μεσοπρόθεσμοι σχεδιασμοί της ΕΕ/της Ευρωζώνης για το (συνεχώς μετακινούμενο...) «μετά». Το μετά την κρίση της πανδημίας, το μετά το ξεπάγωμα του Συμφώνου Σταθερότητας (και, θυμίζουμε, Ανάπτυξης), το μετά την σωστική παρέμβαση του Ταμείου Ανάκαμψης (και Ανθεκτικότητας), το μετά την βαθμιαία απόσυρση της στήριξης/ειδικής ποσοτικής χαλάρωσης ΡΕΡΡ της ΕΚΤ.
Περιττό, βέβαια, να εθελοτυφλούμε: τίποτε απ' όλα αυτά- μα τίποτε! – δεν θα αρχίσει να συζητιέται στα σοβαρά πριν γίνουν σε δυο βδομάδες από τώρα οι Γερμανικές εκλογές και πριν συμφωνηθεί ο μετεκλογικός κυβερνητικός συνασπισμός στο Βερολίνο και πριν διαβάσουμε προσεκτικά την Koalitionvertrag του. Ωστόσο, στις άτυπες συναντήσεις της Σλοβενίας δίνεται επισήμως η εκκίνηση για εκείνο που θα οδηγήσει την ΕΕ και την Ευρωζώνη σε νέες ισορροπίες. Ας μας επιτραπεί να καταγράψουμε τέσσερα μη-κεντρικά (υπό την συνήθη προσέγγιση των Ευρωπαϊκών πραγμάτων) σημάδια με υπόσχεση/ενδιαφέρον. Το πρώτο, Γερμανικό: η απερχόμενη με διόλου διακριτικό τρόπο Καγκελάριος Μέρκελ, σε μια από τις εξομολογήσεις της έκρινε επάναγκες να δηλώσει ότι η πιο δύσκολη στιγμή των τεσσάρων θητειών της ήταν όταν πίεσε υπερβολικά τους Έλληνες: ασφαλώς και ελάχιστα χρησιμεύει σ' εμάς, ex post, αυτή η αναγνώριση (όπως π.χ. και η αντίστοιχη της Κριστίν Λαγκάρντ ότι η κύρια λογική της «Ελληνικής διάσωσης» ήταν η εξουδετέρωση των κινδύνων στους ισολογισμούς των Ευρωπαϊκών τραπεζών), όμως ανάβει ένα φωτάκι που λέει στην αυριανή Ευρώπη πόσο εύκολα οι υπεραντιδράσεις και οι Σωϋμπλικές εμμονές αφήνουν πίσω ζημιά διαρκείας.
Το δεύτερο σημάδι έγκειται στο ότι όσοι Διοικητές Κεντρικών Τραπεζών βρίσκονται στο Brdo κατέφθασαν μεν με απαρχή μείωσης των αγορών κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ από τα 80 στα 70 δις ευρώ τον μήνα, αλλά και με την διαβεβαίωση Λαγκάρντ ότι δεν πρόκειται για συνολικό tapering/σβήσιμο της στήριξης. Οι αγορές, ψύχραιμες! Και η μεν Ελλάδα θα χρειαστεί να παραμείνει κάποιους μήνες ακόμη για να σιγουρευτεί ότι η ίδια θα συνεχίσει να καλύπτεται από την ΕΚΤ άμα θα έχει λήξει το έκτακτο πρόγραμμα ΡΕΡΡ για την πανδημία. ωστόσο συνολικά δίνεται το σήμα όσο γίνεται προσεκτικής προσγείωσης των οικονομιών.
Το τρίτο σημάδι που αξίζει να προσεχθεί, είναι η – επικοινωνιακά τονισμένη, μάλιστα – συμμετοχή στις εργασίας του Eurogroup της Andrea Ammon, επικεφαλής του ECDC ώστε οι οικονομικοί υπεύθυνοι της Ευρώπης να ακούσουν από πρώτο χέρι τι έχει να πει η επιστημονική κοινότητα για τις αληθινές προοπτικές της πανδημίας. Το γεγονός και μόνον ότι οι αποφάσεις για την οικονομική συνέχεια ρητώς γίνεται παραδεκτό ότι θα ενσωματώσουν τα της υγειονομικής συνέχειας, είναι εξαιρετικά θετικό.
Το τέταρτο – και πιο παραδοσιακά «Ευρωπαϊκό» – σημάδι, έγκειται στο ότι η ατζέντα του Brdo το ζήτημα του «αύριο» των οικονομιών έχει διατυπωθεί ευρύτατα: ενώ δε ευθέως βρίσκεται ήδη υπό συζήτηση το μέλλον (δηλαδή το ενδεχόμενο χαλάρωσης) του Συμφώνου Σταθερότητας, π.χ. με την εξαίρεση των πράσινων επενδύσεων, πέρα από τις υγειονομικές, από τον «κόφτη» των ελλειμμάτων, ενώ ήδη καταγράφηκε η απόφαση της ΕΚΤ να χαλαρώσει την οροφή του 2% ως απαράβατου στόχου πληθωρισμού στην νομισματική πολιτική, τώρα βλέπουμε στις συζητήσεις να εντάσσεται και το θέμα των ανισοτήτων μεταξύ περιοχών της ΕΕ, μάλιστα δε με λογική αποφυγής των εντονότερων αποκλίσεων μετά την ανάκαμψη.
Ποτέ δεν ξέρει κανείς την συνέχεια των Ευρωσυζητήσεων – δείτε για παράδειγμα πόσο γρήγορα εκφυλίζεται η με τυμπανοκρουσίες συζήτηση, με συμμετοχή δε και της κοινωνίας πολιτών! «Για το Μέλλον της Ευρώπης» - όμως στο Brdo pri Kraniju τα πρόδρομα σημάδια έχουν την σημασία τους.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 10/9/2021.
Εκείνο που ξεκίνησε ως ο (τρίτος, κάπως ουσιαστικός) ανασχηματισμός επαναδιεκδίκησης της πρωτοβουλίας από την Κυβέρνηση μετά τις πυρκαγιές και ενόψει του φθινοπωρινού κύματος της πανδημίας, κατέληξε: σε αυτοτραυματισμό του κύρους του Πρωθυπουργού. σε αποδόμηση της έννοιας της συναίνεσης (έστω και σε φάσεις μεγάλης κρίσης/απειλής) . σε μια νέα ανάδυση του συθλιπτικού λόγου («αποστάτης», «εξαγορά», «ηχηρή απαξίωση», «κατώτερος των περιστάσεων», «δείλιασε μπροστά στις απειλές») . και σε ό,τι αρνητικότερο θα μπορούσε να σχεδιάσει/φαντασθεί κανείς.
Ο λόγος για τον ανασχηματισμό της Κυβέρνησης Μητσοτάκη που χαρακτηρίσθηκε ήδη προτού συντελεσθεί «μικρομεσαίος» (από φίλια έδρανα προήλθε το σχόλιο...). Τελικά μεσαίος μας προέκυψε, σίγουρα όχι δομικός ή ανατρεπτικός, αλλά με πυρήνα/σύνθημα ένα: «Προχωράμε». Μέχρις ότου... προέκυψε μείζων ανατροπή με την μη-υπουργοποίηση του αναγγελθέντος Βαγγέλη Αποστολάκη σε αυτοτελές υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, αναγγελία η οποία διαψεύσθηκε προτού ολοκληρωθεί. Κατά τα άλλα, ολική επαναφορά Τάκη Θεοδωρικάκου στο υπουργείο ΠροΠο, υπουργοποίηση Θανάση Πλεύρη στο Υγείας (με τεχνογνωσία στο χαρτοφυλάκιο από την αναπληρώτρια Μίνα Γκάγκα – τώρα πλέον ευθέως γιατροί θα μιλούν πολιτικά). Καραμπόλα υπήρξε η διάσωση δια πλευρικής μετακίνησης στο Αμύνης του Νίκου Χαρδαλιά, δημοφιλέστερου παρά ποτέ μετά την περιπέτεια υγείας του, ενώ επιλογή ουσίας η απομάκρυνση Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, λιγότερο Χάρη Θεοχάρη ή Γιώργου Ζαββού. «Φυσικά» τις εντυπώσεις μονοπώλησε το επεισόδιο υπουργοποίησης/απο-υπουργοποίησης Βαγγέλη Αποστολάκη, που πήγε να φέρει στον ανασχηματισμό οσμή συναίνεσης αλλά κατέληξε στο ακριβώς αντίθετο.
Πάντως, μερικές κάπως ευρύτερες παρατηρήσεις.
Πρώτον: όταν δημιουργείται ένα νέο υπουργείο (όπως θα ήταν, ας πούμε, ένα Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής), ή όταν μετακινούνται ή συγχωνεύονται αρμοδιότητες (ας πούμε για να λειτουργήσει μια αναβαθμισμένη Πολιτική Προστασία με πρόσθετη την αρμοδιότητα της Πυροσβεστικής), μέχρι να «κατακαθίσουν» οι αρμοδιότητες και να λειτουργήσουν οι νέες διαδικασίες και να επαναπροσδιοριστούν οι συναρμοδιότητες, χρειάζονται μήνες. Αρκετοί μήνες. Αν, τώρα, όντως προκύψει τέτοιο αυτοτελές υπουργείο, αυτό ας το θυμηθεί κάποιος... Δεύτερον: όταν επιχειρείται ο κεντρικός συντονισμός – και τώρα, περισσότερο παρά ποτέ, αποτελεί αυτό βασική επιλογή με το καημένο το «Επιτελικό Κράτος» - με παράλληλες γραμμές/διαδικασίες αποφάσεων, τότε η εκκρεμότητα της αναδιοργάνωσης επιτείνεται, ΔΕΝ αμβλύνεται. Το δείγμα γραφής που ζήσαμε με τα τηλεφωνήματα προς/από Αποστολάκη, και ύστερα με εκείνα για συναίνεση προς ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ το δείχνουν αυτό ανάγλυφα!
Τα δυο παραπάνω ίσως εξηγούν γιατί ευτυχώς απεφεύχθη ο ευρύτερος/δομικός/σαρωτικός/αναδιαρθρωτικός ανασχηματισμός που πολλοί διέβλεπαν.
Τρίτον: η κινητοποίηση ισχυρών ή/και εμβληματικών προσωπικοτήτων, ιδίως άμα πάνε να εκφράσουν νέες ισορροπίες, προσθέτουν κι αυτές σε πολυπλοκότητα: εδώ, ίσως ο στρατιωτικός χαρακτήρας του Βαγγέλη Αποστολάκη θα είχε βοηθήσει να συγκρατηθούν τα πράγματα, πλην όμως ο συνολικός εκτροχιασμός της κίνησης τα διέλυσε όλα. Τέταρτον: οι μετονομασίες, όταν μάλιστα θέλουν να αποτυπώσουν πολιτικό/ιδεολογικό περιεχόμενο όπως όταν το Δημοσίας Τάξεως έγινε ΠροΠο/Προστασίας του Πολίτη, ή όταν οι μετενσαρκώσεις του Περιβάλλοντος πήγαν να εκφράσουν περιβαλλοντικές ευαισθησίες/δεσμεύσεις δεν κάνουν και τόσο καλό: πάλι καλά, λοιπόν, που τώρα τα πιο συμβολικά αποφεύχθησαν.
Πέρα από τα κάπως τεχνικά ζητήματα αυτού του (μεσαίου, επαναλαμβάνουμε) ανασχηματισμού, υπάρχουν και κάποια πιο πολιτικά ερωτηματικά. Λιγότερες όμως απαντήσεις:
Συνεχίζει ή όχι να κυριαρχεί πολιτικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Είναι τελικά τρικομματική Κυβέρνηση ισορροπιών – Καραμανλικός πυρήνας, σημαντική Σαμαρική πτέρυγα, Μητσοτακική διαχείριση – αυτό που βλέπουμε; Πόσο μπορεί (πόσο νοείται) να επηρεάζεται η «προνομία» του Πρωθυπουργού στο πρωθυπουργοκεντρικό μας σύστημα ως προς το να ορίζει την σύνθεση της Κυβέρνησης από μπλοκ συμφερόντων (όποιος αρνηθεί ότι το φαινόμενο αυτό υπήρξε ακόμη και επί γενάρχου ΝΔ Κ. Καραμανλή ή ιδρυτή ΠΑΣΟΚ Α. Παπανδρέου, εθελοτυφλεί!), ήδη όμως και από ρομφαιοφόρους της κοινωνίας πολιτών, ακόμη και μέσω διαδικτύου; Τι ρόλο διαδραματίζει η πρόδηλη προσπάθεια του Κυριάκου να μπολιάσει ένα κόμμα της Δεξιάς με καταβολάδες του Κέντρου, προσπερνώντας την μονόδρομη αντι-ΣΥΡΙΖΑ στράτευση;
Εδώ ασφαλώς ο καθένας δίνει τις δικές του απαντήσεις. Πάντως, η μη-διατήρηση στο κυβερνητικό σχήμα του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη (μετά την πανστρατιά που είχε επιχειρηθεί προκειμένου να αποκλεισθεί έξοδός του...) δείχνει ότι ο Πρωθυπουργός αντελήφθη τι πήγαινε να διακυβευθεί για τον ίδιο. Ασφαλώς αυτό δεν σημαίνει τίποτε για το πολιτικό μέλλον του ίδιου του Μιχ. Χρυσοχοΐδη – ο οποίος θα κληθεί ούτως ή άλλως να δοκιμάσει την περαιτέρω πολιτική τύχη του σε ψηφοδέλτιο – όμως ίσως σημαίνει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης προτιμά να καθορίζει ο ίδιος το τι συμβολίζει η κάθε προσερχόμενη πολιτική προσωπικότητα (άνοιγμα στο Κέντρο κλπ.) για το δικό του (του Πρωθυπουργού) το πολιτικό σχέδιο.
Αυτά ακριβώς θα ίσχυαν πολύ περισσότερο αν είχε προχωρήσει η «επιστράτευση» ενός ανθρώπου της διαδρομής του Βαγγέλη Αποστολάκη – Α/ΓΕΕΘΑ σε στιγμές σοβαρών κρίσεων, Υπουργός Άμυνας στην Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, διαδεχόμενος δε Πάνο Καμμένο, σε ακόμη πιο κρίσιμη φάση των ΕλληνοΤουρκικών – να προσέρχεται σε πύρινο (κατά κυριολεξία!) χαρτοφυλάκιο. Αφενός γιατί θα έδινε ένα επιχείρημα διεύρυνσης και ταυτόχρονης ανάληψης κινδύνου (γιατί το τελευταίο; θυμηθείτε την περιπέτεια Τάκη Χηνοφώτη στην Κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή), αφετέρου γιατί θα συμμάζευε ίσως την αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρητορεία των Ηρακλέων της νυν Κυβέρνησης.
Όπως κατέληξε όμως το πράγμα, περισσότερο λειτουργεί ως προειδοποίηση προς οποιονδήποτε θεωρεί ότι εκφράζει «κάτι» το συναινετικό, να κρατηθεί με κάθε τρόπο μακράν εξουσίας.
Ασφαλώς, η τραγωδία των φετεινών πυρκαγιών – στην Αττική, λίγα χιλιόμετρα από την Πλατεία Συντάγματος όπου εδρεύει η Βουλή των Ελλήνων, στην κυριολεκτικά απανθρακωμένη Βόρεια Εύβοια και στην Ηλεία – απορρόφησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σ' ένα καλοκαίρι όπου «εδικαιούτο» λίγη χαλάρωση. Ωστόσο τώρα που η επιστροφή από τις διακοπές προσγειώνει στα πιο μόνιμα προβλήματα, το μέτωπο του κορωνοϊού επανέρχεται πρώτο-πρώτο στο επίκεντρο.
Όσο κουρασμένη κι αν είναι η κοινωνία, όσο διαψευσμένες κι αν είναι οι προσδοκίες (ιδίως εκείνη περί ανοσίας της αγέλης στο μέσο – ή, έστω, στο τέλος – του καλοκαιριού), ένα είναι βέβαιο: η Covid-19 είναι εδώ. Τα ποσοστά εμβολιασμού μόλις ξεπέρασαν το 52% (με δυο δόσεις: τα ταχυδακτυλουργικά του να αθροίζονται στις ανακοινώσεις οι πρώτες δόσεις με τις δυο, ώστε να «βγαίνει» θετικότερη εικόνα, έχασαν πρόδηλα την όποια χρησιμότητά τους). Η όχι-και-τόσο-νέα μετάλλαξη «Δέλτα» αποδεικνύεται πολύ πιο μεταδοτική – λειτουργεί ως νέος ιός, κατά Γ. Παυλάκη – ενώ «ενδιαφέρεται» ιδιαίτερα για τις νεότερες ηλικίες. Όμως η εικόνα των κρουσμάτων που αυξάνονται ραγδαία εντυπωσιάζει πλέον λιγότερο – ιδίως επειδή οι νέες εισαγωγές σε νοσοκομεία δεν συνοδεύονται (ακόμη) από αντίστοιχες διασωληνώσεις, δηλαδή η νόσηση είναι ελαφρότερη. Αυτή, η αίσθηση, με την σειρά της, μαζί και με την αναγκαία/αναπόδραστη χαλάρωση των όποιων προφυλάξεων κατά την διάρκεια των διακοπών (των αληθινών προφυλάξεων, όχι των νομοθετημένων «υγειονομικών πρωτοκόλλων»!) έσπασε δυσοίωνα τον ρυθμό των εμβολιασμών.
Η εικόνα αυτή θα συνοδεύσει , τώρα, την επιστροφή από τις διακοπές και – οι εποχές έχουν βλέπετε τον δικό τους ρυθμό, δεν νομοθετούνται... - την επάνοδο στην καθημερινότητα με την τρίτη περίοδο της Covid (το τέταρτο κύμα της πανδημίας) . Υποτίθεται – έχει κατ' επανάληψιν διακηρυχθεί επισήμως, κυρίως όμως αποτελεί «βαρύ» κοινωνικό ζητούμενο – ότι περιθώριο για lock-down δεν υπάρχει πλέον: η μάλλον κωμική εμπειρία των «ήπιων lock-down» π.χ. τύπου Μυκόνου ή Ζακύνθου, τα οποία ξηλώθηκαν άδοξα μεσοκαλόκαιρα λόγω των πιέσεων των τουριστικών παραγόντων και των τοπικών κοινωνιών, κάτι διδάσκει...
Οπότε η συνολική διαχείριση υπόσχεται θα είναι ανηφορική. Μπορεί η επίδειξη αποφασιστικότητας στον de facto υποχρεωτικό εμβολιασμό του νοσηλευτικού προσωπικού να έχει προχωρήσει – αν και να δούμε τα πρακτικά αποτελέσματα με το ΕΣΥ υπό πίεση! Πάντως, στο άλλο μείζον μέτωπο – εκείνο των εκπαιδευτικών – η Κυβέρνηση δείχνει να συνειδητοποιεί το «δεινόν προς κέντρον λακτίζειν». Σε μη-βιβλικά Ελληνικά, αυτό μεταφράζεται ως «δεν προσπαθούμε να επιβάλουμε κάτι, που μάλλον δεν μας παίρνει να επιχειρήσουμε!».
Εδώ όμως ανακύπτει ένα βαρύτερο πρόβλημα: με δεδομένη, πλέον, την μεταδοτικότητα της «Δέλτα» στις μικρότερες ηλικίες, προκύπτει ζήτημα υγείας των παιδιών, των μαθητών. Κι αν η συζήτηση είχε επικεντρωθεί έως τώρα στους κινδύνους τα παιδιά να μεταδίδουν σε γονείς και παπουδογιαγιάδες («ενδο-οικογενειακή μετάδοση») , δεν θα αργήσει η γνήσια ανησυχία για την υγεία των ίδιων των παιδιών εφόσον – όλοι το ελπίζουν! – ισχύσει για την εκπαιδευτική περίοδο που ανοίγει σε λίγες ημέρες η δια ζώσης διδασκαλία. Και στις μεν μεγαλύτερες ηλικίες, στις εφηβικές, υπάρχει ήδη η δυνατότητα εμβολιασμού (φυσικά με επιλογή/άδεια των γονέων: οι φωνές για υποχρεωτικό εμβολιασμό ανηλίκων μένουν ακόμη περιορισμένες σε κάποιους ζηλωτές της επιβολής). Στις μικρότερες ηλικίες όμως; Στις ΗΠΑ, όπου η Τραμπική επικράτηση σε πολλές Πολιτείες έχει καταστήσει το ζήτημα απόλυτα (και βιτριολικά, σε κάποιες περιπτώσεις) πολιτικό, έχει ήδη επιστρατευθεί για την άσκηση πειθούς το τραγικό σύνθημα «Children are not supposed to die». Η μεταφορά ενός τέτοιου άγχους στις κοινωνίες μας, με την φθορά εμπιστοσύνης που έχουν ήδη υποστεί, θα είναι δύσκολα διαχειρίσιμη: ο περιορισμός της συζήτησης στο αν οι δάσκαλοι και καθηγητές θα πρέπει να επωμίζονται το κόστος των τεστ, άνευ των οποίων δεν θα μπορούν να προσέρχονται στις τάξεις, αποτελεί παρωνυχίδα σε σχέση με την ουσία. Που είναι η μη-διακινδύνευση της υγείας των ίδιων των παιδιών.
Γιατί να μην κατηγορηθούμε πάντως ότι μένουμε μονομερώς στα ζητήματα των νεότερων γενεών – στις ηλικίες των 18+ θα έχουμε ως φαίνεται τον εμβολιασμό στα Πανεπιστήμια. εκεί, θα υπάρξει η ιδιαίτερου συμβολισμού εικόνα των εμβολιαστικών κέντρων στα προαύλια, δίπλα στις εγκαταστάσεις των ΟΠΠΙ/ της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας εφόσον η αυριανή Κυβέρνηση βρει τις αντοχές να προχωρήσει!... – ας μην κλείσουμε προτού αναφερθούμε στην τρίτη δόση εμβολιασμού/booster shot. Αυτή, με το 9μηνο-12μηνο από τους πρώτους εμβολιασμούς να πλησιάζει, με την Pfizer δημοσίως να εξηγεί την ανάγκη τρίτης δόσης, με την κάλυψη έναντι της μετάλλαξης «Δέλτα» να έχει μειωθεί, δεν θα αργήσει να γίνει κεντρικό ζήτημα. Και δεν ενδιαφέρει τόσο – το ελπίζει κανείς, τουλάχιστον! – η μοίρα όσων εμβολιάσθηκαν πρώτα-πρώτα ως «επίσημοι» και ως «απαραίτητοι για την λειτουργία του Κράτους», αν και η νόσηση του δισ-εμβολιασμένου Αδώνιδος σίγουρα λειτούργησε για την επίλεκτη αυτή ομάδα αφυπνιστικά. Όχι, το αληθινά σημαντικό είναι αν θα βρίσκονται καλυμμένοι όσοι, πιο ηλικιωμένοι ή/και ευάλωτοι, εμβολιάσθηκαν νωρίς το 2020.
Μην την παραβλέπετε, αυτήν την διάσταση. ούτε βέβαια το κατά πόσον θα είναι πειστικά τα «πράσινα πιστοποιητικά» της πρώτης εποχής, όσο ο καιρός θα περνάει. Και ενώ η διχοτομία εμβολιασμένων/ανεμβολίαστων θα οδηγεί την κοινωνική ζωή: ποιος και για πόσο θα θεωρείται «εμβολιασμένος»; Δεν αρκεί η εκάστοτε ΠΝΠ εδώ.
Αυτό λοιπόν είναι το γενικότερο φόντο, μπροστά στο οποίο αναμένεται η ανακοίνωση μέτρων για το φθινόπωρο. Μέτρων γενικής ισχύος. Φαίνεται ότι η Κυβέρνηση, έχοντας οριστικά χάσει το στοίχημα της ανοσίας της αγέλης, πάντως της πειθούς, θα χτίσει την πολιτικής της με βάση τις απαγορεύσεις προς ανεμβολίαστους. Και αυτή όμως η πρακτική, στο αποτέλεσμα θα κριθεί, όπως κρίθηκε και η καμπάνια του εμβολιασμού με στόχο την (χαμένη) ανοσία της αγέλης. Τουλάχιστον αν μπορούσε το ύφος να είναι λίγο πιο συγκρατημένο...
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 23/8/2021.
1. Η αντιμετώπιση της πανδημίας δεν θα είναι ποτέ αποτελεσματική αν συνεχιστεί η σημερινή διαχείριση. Ούτε οι G7, ούτε οι G20, ούτε οι διάφοροι διεθνείς οργανισμοί δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω προσπαθειών είναι αποκαρδιωτικό. Οδηγεί στην ένταση του χάσματος μεταξύ των ανεπτυγμένων/πλούσιων χωρών όπου οι εμβολιασμοί οδηγούν στην ανοσία της αγέλης και των φτωχών χωρών του τρίτου κόσμου όπου τα εμβόλια είναι λίγα και τα κρούσματα αναρίθμητα, κρούσματα που συχνά οδηγούν στο θάνατο.
2. Επειδή το πρόβλημα είναι παγκόσμιο, ο μόνος τρόπος να λυθεί είναι από φορείς δράσης που έχουν την πολιτική και οικονομική ισχύ να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ του πρώτου και του τρίτου κόσμου. Τρεις είναι αυτές οι δυνάμεις. Πρόκειται για δυνάμεις που ξοδεύουν αμύθητα ποσά για πυρηνικούς εξοπλισμούς σε μια ξέφρενη κούρσα που δεν έχει τέλος. Πρόκειται βέβαια για τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ρωσία. Αν και οι τρεις παραπάνω δυνάμεις αποφάσιζαν συγχρόνως να μειώσουν κατά 0,01% τους πόρους που κατευθύνονται σε νέους τρόπους καταστροφής του πλανήτη θα λύνονταν το πρόβλημα του εμβολιασμού όλων – αναπτυγμένων, αναπτυσσόμενων και των φτωχών χωρών της παγκόσμιας περιφέρειας.
Βέβαια, για πολλούς η παραπάνω πρόταση είναι ουτοπική. Και οι τρεις υπερδυνάμεις έχουν διαφορετικά συμφέροντα και στόχους. Η καθεμιά προσπαθεί όχι μόνο να διατηρήσει την ισορροπία τρόμου, αλλά και να ηγεμονεύσει σε αυτόν τον χώρο. Αναμφίβολα, το πώς θα εξελιχθεί αυτός ο παράλογος αγώνας δρόμου εξαρτάται όχι μόνο από τις πολιτικές ελίτ των εν λόγω υπερδυνάμεων, αλλά και από τα οικονομικά και στρατιωτικά συμφέροντα με τα οποία συνδέονται. Και στις τρεις περιπτώσεις υπάρχει ένα πλέγμα το οποίο αποτελεί αυτό που C. Wright Mills ονόμασε «the rulling class» (η κυβερνώσα τάξη), η οποία αποτελείται από την κυβέρνηση, τους μεγάλους επιχειρηματίες και τις στρατιωτικές ηγεσίες. Βέβαια, ο Mills αναφερόταν κυρίως στις ΗΠΑ αλλά επειδή σήμερα ο καπιταλισμός κυριαρχεί με ελάχιστες εξαιρέσεις παντού, το τρίπτυχο του αμερικανού στοχαστή το βλέπουμε και στις τρεις υπερδυνάμεις.
3. Είναι παράλογη και ουτοπική η προτεινόμενη λύση; Ίσως λιγότερο από ό,τι φαίνεται αρχικά. Γιατί πρόκειται για μια αμοιβαία επωφελή λύση (win-win). Δηλαδή κανένας από τους τρεις παγκόσμιους παίκτες δεν θα βγει χαμένος. Η ισορροπία τρόμου δεν θα αλλάξει. Αυτό που θα αλλάξει είναι πως και οι τρεις παίκτες θα κερδίσουν ένα σημαντικό «παράσημο». Δηλαδή και η Ρωσία και η Κίνα και οι ΗΠΑ θα αυξήσουν αυτό που ο Bourdieu ονομάζει πολιτισμικό κεφάλαιο. Γιατί και οι τρεις θα συμβάλλουν καθοριστικά στη λύση της τωρινής πανδημίας και των επόμενων πανδημιών που σίγουρα θα ακολουθήσουν.
4. Σε αυτό το όραμα ένας άλλος παίκτης μπορεί να συμβάλλει θετικά. Είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Προφανώς δεν είναι σημαντική πυρηνική δύναμη. Αλλά στη σημερινή συγκυρία ακολουθεί μια «πολιτική αυτονομίας». Με την έννοια αυτή προσπαθεί, αντίθετα με τον αμερικανό πρόεδρο, να έχει καλές σχέσεις όχι μόνο με τις δυτικού τύπου δημοκρατίες αλλά επίσης με την Κίνα και την Ρωσία. Με άλλα λόγια, η ΕΕ μπορεί να παίξει έναν σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο που θα βοηθούσε στην υλοποίηση της πρότασης διασύνδεσης της πανδημίας με την, έστω μικρή, μείωση των πυρηνικών εξοπλισμών.
5. Η παραπάνω προτεινόμενη λύση θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλα πεδία συμβάλλοντας στην αλλαγή του σημερινού, αδιέξοδου τοπίου. Για παράδειγμα, σε αυτό της κλιματικής αλλαγής. Όλοι σχεδόν οι ειδικοί πιστεύουν πως οι στόχοι των μεγάλων χωρών για την απεξάρτηση από τον άνθρακα (decarbonization) δεν είναι δυνατόν να επιτευχθούν λόγω έλλειψης πόρων. Οι τρεις πυρηνικές δυνάμεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν οικονομικά σε ό,τι αφορά αυτό το πρόβλημα χωρίς να αλλάξουν την ισορροπία δύναμης που αυτή την στιγμή υπάρχει μεταξύ τους.
Είναι θέμα βούλησης. Τα σημερινά προβλήματα είναι πιο παγκόσμια παρά ποτέ. Τόσο η αλλαγή του κλίματος που φέτος το καλοκαίρι έδειξε το ζοφερό μέλλον που μας περιμένει, όσο και η πανδημία που καλά κρατεί δεν πρόκειται να λυθούν χωρίς παγκόσμια συσπείρωση. Οι τρεις μεγάλες δυνάμεις, και η Ευρώπη στο μερίδιο που της αναλογεί, κρατούν τα κλειδιά της λύσης στα χέρια τους. Η, ίσως ουτοπική για πολλούς, παραπάνω πρόταση θα μπορούσε να αποτελέσει μια παραδειγματική αλλαγή διεξόδου από τον αδιέξοδο κλοιό που σφίγγει γύρω μας.
*Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 21/8/2021.
Το «τα μπάνια του λαού είναι ιερά» του Ανδρέα Παπανδρέου δεν έχει σβήσει, συνεπώς αποτελεί λάθος πολιτική ζαριά να τα διαταράσσει κανείς. Δεν έχει πάψει να ανήκει στα λιγοστά θέσφατα της Ελληνικής πολιτικής σκηνής – κι ας ήταν Αυγουστιάτικο το δημοψήφισμα του 2015, κι ας ήταν Ιουλιανές οι εκλογές του 2019. Αυτού του είδους η πρακτική φιλοσοφία αποθαρρύνει κι από κάθε ιδέα να επιχειρήσει κανείς καλοκαιριάτικα να δει προς το μέλλον, με την τιμημένη λογική του Καζαμία. άλλωστε αποθαρρυντικά λειτουργεί και η συσσώρευση γεγονότων στις εβδομάδες που πέρασαν, αφού και στο Κυπριακό/Ελληνοτουρκικά είχαμε αιχμές (κοτζάμ Συμβούλιο Ασφαλείας κακοκάρδισε τον Πρόεδρο Ερντογάν, που μόλις είχε αποκτήσει hotline με τον ημέτερο Κυριάκο Μητσοτάκη), και για το πολυ-αναμενόμενο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εγκρίθηκε η χρηματοδότηση του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0», και το τέταρτο κύμα του κορωνοϊού σε εκδοχή «Δέλτα» ξεκίνησε να περνάει από πάνω μας, οπότε τι να περιμένει κανείς πια...
Ας την κάνουμε, ωστόσο, την προσπάθειά μας. Πρωταγωνιστής στην προσπάθεια αυτή, το Ελληνικό αλφάβητο. Ή, αν προτιμάτε, ο επικοινωνιακά δυναμικός λοιμωξιολόγος Γκίκας Μαγιορκίνης – εκείνος που, στην πρώτη φάση της πανδημίας, είχε εξηγήσει με επιχειρήματα, και με διαγράμματα ακόμη πώς... είναι καλύτερο να έχουμε πολυπληθέστερες τάξεις στα σχολεία! Πού όμως, συναντώνται αλφάβητο και Μαγιορκίνης; Είναι απλό: από την μετάλλαξη «Δέλτα» όπου βρισκόμαστε (και ξανάπεσε κάποιος πανικός με την μεταδοτικότητα της, και συμμαζεύτηκαν οι αυτοδοξαστικές τάσεις για επιτυχία στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ξέρετε τώρα!), με την «Λάμδα» ήδη να συζητιέται (στο Περού ξεκίνησε, αυτή, έναντι της Ινδίας με την «Δέλτα» και της Νοτιας Αφρικής με την «Βήτα») από τον ΠΟΥ ως «άξια προσοχής» στα μέσα Ιουνίου. Όμως και «Έψιλον» έχουμε στα σκαριά, αυτή από Καλιφόρνια... Πού μπαίνει στην μέση ο Γκ. Μαγιορκίνης; Εξηγούσε προσφάτως, ότι με την Covid-19 θα χρειαστεί να ζήσουμε μέχρι και το καλοκαίρι του 2022: με την εξαιρετική όσφρηση που έχει δείξει ότι διαθέτει για το τι χρειάζεται η (εκάστοτε) δημόσια καμπάνια περί Covid-19, προαναγγέλλει τώρα εκείνο που σιγά-σιγά εκφωνούν οι εξουσίες. «Θα χρειαστεί να μάθουμε να ζούμε με τον ιό». Οι διαδοχικές μεταλλάξεις θα εξαντλήσουν λοιπόν τα γράμματα του Ελληνικού αλφαβήτου εικοσιτέσσερα έχουμε!. Όχι και πολύ ένδοξο για όσους έχτισαν πολιτικό κεφάλαιο με την εικόνα προστατών του πλήθους από την πανδημία, αλλά... πιο κοντά στην αλήθεια του φετεινού θερινού Καζαμία: το υπόλοιπο 2021 θα το ζήσουμε με τα κύματα της Covid να περνούν από πάνω μας, κι έτσι θα μπούμε στο 2022.
Πάμε τώρα σ' ένα επόμενο βήμα Καζαμία, που μας αφορά ειδικότερα εμάς, στην μαγευτική Ελλάδα (άνοιξε βλέπετε και η Μύκονος, αφού η επιστημονική κοινότητα, που στήριξε τα έκτακτα μέτρα σιωπητηρίου, αναγνώρισε την προεξαγγελθείσα – Άδωνις! – βελτίωση της υγειονομικής κατάστασης και πρότεινε το τωρινό άνοιγμα που ώφειλε να προτείνει). Τους μήνες που μας έρχονται, βήμα-βήμα και νόμο-νόμο, θα συνεχίσουν να προχωρούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που η σημερινή Κυβέρνηση (καλύτερα πείτε την: «σημερινή κατάσταση») έχει διαβλέψει ότι το πάγωμα της πανδημίας την βοηθά προκειμένου να τις περάσει. Πλήθος οι αντιδράσεις, βουή και αντάρα – που λέμε και οι δημοσιογράφοι – αλλά στρώση πάνω σε στρώση θα περνούν οι μεταρρυθμίσεις. Και την σε κεφαλαιοποιητική βάση επικουρική ασφάλιση Τσακλόγου για τους κάτω των 35 ετών – συνταξιοδότηση κάπου στο 2060 – μόνον τυχόν αντιρρήσεις Βρυξελλών θα την σταματήσουν. και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών Κεραμέως , το μείζον αυτό ταμπού, δεν την βλέπουμε να ανακόπτεται όπως δεν ανακόπηκε το Εργασιακό/Χατζηδάκη. ακόμη και οι ΟΠΠΙ Χρυσοχοΐδη/Κεραμέως με τις γκριζογάλανες στολές (χωρίς κουμπούρια, αλλά με γκλόμπς, θα δούμε αν πτυσσόμενα ή απλώςπαραδοσιακά) θα κοσμήσουν, μαζί με μπάρες και κάρτες εισόδου, τα ΑΕΙ «μας». Εδώ, ο Καζαμίας καλεί σε προσοχή! Είπαμε ότι όλα αυτά τα μεταρρυθμιστικά «θα περάσουν». Στην Ελλάδα όμως ζούμε, οπότε η διατύπωση αυτή δεν σημαίνει και πολλά για την εφαρμογή: θυμόσαστε ίσως τι ωραία που «πέρασε» το νομοθέτημα Χρυσοχοΐδη την πλαισίωση των διαδηλώσεων – παρακολουθήσατε μήπως την εφαρμογή του επ' εσχάτων;
Ο Καζαμίας μας ενδιαφέρεται και για την τσέπη σας. Πού θα ισορροπήσει για φέτος – 2021 – η ανάπτυξη; Λίγο πάνω από το 3,5% που έχει ακόμη ως επίσημο στόχο ο καημένος ο Χρήστος Σταϊκούρας (αρμόδιος ΥΠΟΙΚ) , ή 4,5% και πάνω όπως ήδη το ανέβασε ο Κυριάκος Μητσοτάκης (προϊστάμενός του), αλλά και αρκετοί «φορείς»; Γνωρίζοντας ότι – σ' αυτά, που καίνε! – είναι ζόρικο πράγμα οι προβλέψεις, ιδίως άμα αφορούν το μέλλον (πολύ πιο βολική η πρόβλεψη του παρελθόντος), το ΙΟΒΕ μιλάει μεν για 5-5,5% ανάπτυξη φέτος, όμως παρευθύς παραθέτει και «δυσμενές σενάριο» με 3,5-4%. Και τι θα γίνει με την συγκεκριμένη τσέπη σας; Αν ήδη ήταν ενισχυμένη, καλά πράγματα Αν είχε αδυνατίσει (και) λόγω κορωνοϊού, καλή σας τύχη! Σοβαρά τώρα: όσο πιο θετική η έκβαση του β' 6μήνου 2021, τόσο πιο συγκρατημένο το 2022. Αυτά όμως, σε επόμενο Καζαμία...
Διαισθανόμαστε σχετική αδημονία του αναγνώστη/χρήστη ετούτου εδώ του Καζαμία: «πολλές αναλύσεις, λίγες προβλέψεις». Οπότε ... επιταχύνουμε:
Θα έχουμε ήρεμο καλοκαίρι (και φθινόπωρο) στα Ελληνοτουρκικά; Ασφαλώς ναι, αφού ήδη από πέρσι συμφωνήσαμε με τον εαυτό μας – Αθήνα και Λευκωσία – ότι οι φραστικές καταδίκες του διεθνούς συστήματος μάς αρκούν ώστε να δεχόμαστε ως τετελεσμένα όσα επιλέγει να θέσει στο τραπέζι η Άγκυρα: τακτικές περαντζάδες στην (μη-κηρυγμένη) Ελληνική ΑΟΖ, γεωτρήσεις στην (κηρυγμένη, αλλά...) Κυπριακή ΑΟΖ, ήδη ανακοίνωση για άνοιγμα των Βαρωσίων (και βλέπουμε), νέα νομική κατασκευή για την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου.
Θα συνεχιστούν οι διερευνητικές Ελλάδας-Τουρκίας; Θα μείνει ανοιχτή η απευθείας γραμμή Μητσοτάκη-Ερντογάν (δηλαδή Σουρανή-Καλίν); Και στα δυο «ΝΑΙ», λόγω της διεθνούς πίεσης, παρά την αυστηρή αρθρογραφία Σαμαρά. Θα επικυρωθούν στην Βουλή των Ελλήνων τα μνημόνια συνεργασίας βάσει της Συμφωνίας των Πρεσπών; Δυσκολάκι, αυτό, αφού έχει τοποθετηθεί εδώ αρνητικά και Σαμαράς και Κώστας Καραμανλής.
Θα έχουμε πρόωρες εκλογές, π.χ. το φθινόπωρο; Εδώ, απογοήτευση: η προνομία του Πρωθυπουργού, να οδηγεί σε εκλογές όποτε βολεύει/βολεύεται, έχει αντικατασταθεί πλέον από την προνομία του κορωνοϊού – αυτός αποφασίζει, ιδιαίτερα όσο η προοπτική παραμένει για δίδυμες εκλογές/ «κάψιμο» της απλής αναλογικής (όποιος προσέχει τις λεπτομέρειες: τα επίδοξα κόμματα που συνωθούνται – Δεξιά. της Ν.Δ., Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ ή και του ΜέΡΑ και του ΚΚΕ – και πάνε να δημιουργηθούν, αλλοιώνουν το σκηνικό. Ροκανίζουν άμεσα τους ισχυρούς, υπονομεύουν την συνέχεια συμμαχιών). Θα έχουμε αλλαγή ηγεσίας στο ΚΙΝΑΛ – όπως συνεχίζει να αυτοαποκαλείται, για σκοτεινούς λογούς, το ΠΑΣΟΚ; Δύσκολο αυτό, παρά τον ενθουσιασμό Λοβέρδου και την διεκδίκηση νέας γενιάς Ν. Ανδρουλάκη.
Πάμε, λοιπόν, για τα μπάνια του λαού...
Υ.Γ. «Τρίτη δόση εμβολίου;» Αυτό, ναι! Αναμείνατε φθινοπωρινό μήνυμα στο κινητό σας.
*Δημοσιεύτηκε στο andro.gr την 1/8/2021.
Με οδηγό την πορεία της πανδημίας του κορωνοϊού φθάνουμε – στην Ελλάδα του 2021, η οποία όμως για μιαν ακόμη φόρα «ανακαλύπτει» ότι ανήκει σ' ένα ευρύτερο σύνολο, την Ευρώπη/ τον κόσμο – στο κέντρο του φετινού καλοκαιριού. Κι έτσι, ενώ μέχρι προ ημερών στην πρώτη γραμμή της ημερήσιας διάταξης βλέπαμε τους χάρτες του ECDC να μας δίνουν καλύτερους από πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, κι ενώ ανακαλύπταμε (έτσι μας έλεγαν «αρμοδίως») ότι οι τουριστικές κρατήσεις για τον Αύγουστο υπόσχονταν επιδόσεις καλύτερες από τις περσινές, πάντως η Μύκονος ήταν πάλι ανοιχτή γιατί «είχε βελτιωθεί η υγειονομική εικόνα» και ο Πρωθυπουργός δήλωνε «είστε εμβολιασμένοι, είστε ασφαλείς, είσαστε ανεμβολίαστοι, κινδυνεύετε. Tόσο απλά, τόσο καθαρά», ήδη έχουμε μια δυσάρεστη προσγείωση. Πολύ δυσάρεστη. Ο πιο πρόσφατος χάρτης του ECDC δίνει την Ελλάδα να περνάει από το πορτοκαλί στο κόκκινο, με Αιγαίο και Κρήτη στο βαθυκόκκινο. οι βασικές προελεύσεις τουριστών ξαναμελετούν καραντίνα για όσους έρχονται προς Ελλάδα («οι κρατήσεις δεν είναι εκείνες που φέρνουν εισόδημα, χρειάζονται αφίξεις») και ο παγίως αισιόδοξος Χάρης Θεοχάρης ανακαλύπτει ότι τον Αύγουστο θα κριθούν τα πάντα. η Μύκονος απειλείται να (ξανα)περάσει σε lock-down, με Ιο και Πάρο και... να απειλούνται παρομοίως. ο πλήρως εμβολιασμένος (και απολύτως εμβληματικός!) Άδωνις Γεωργιάδης βρέθηκε θετικός στον κορωνοϊό και τέθηκε ο ίδιος σε καραντίνα...
Αν, ναι, και η Κυβέρνηση που γενικώς κρατούσε ζηλότυπα για τον εαυτό της την ευθύνη (και, ήλπιζε, την ανταμοιβή!) της διαχείρισης της κρίσης του κορωνοϊού, τώρα στρέφεται προς την Εκκλησία, επιστρατεύει την βοήθεια των δημάρχων, ανακόπτει την αγριάδα της απειλής αναστολών χωρίς μισθό (πάντως για δασκάλους και καθηγητές, στους καθηγητές ΑΕΙ κάνει επιπροσθέτως και χαριστικές ρυθμίσεις...), στρέφεται προς οικογενειακούς γιατρούς και φαρμακοποιούς μήπως και αυξηθούν οι εμβολιασμοί. Την ίδια, δε στιγμή που η μετάλλαξη «Δέλτα» κυριαρχεί (και) σ' όλη την Ελλάδα, θεωρείται ότι η ελπίδα η νόσηση με αυτήν να είναι ελαφρότερη... αλλά σαν να αρχίζει η «Δέλτα» να επιλέγει τις μικρότερες ηλικίες, που τώρα μόλις αρχίζουν να εμβολιάζονται – αλλά ούτε ιδέα για υποχρεωτικότητες εμβολιασμών χωρίς ρητή συναίνεση των γονέων.
Τίποτε το περίεργο, τίποτε το αληθινά απροσδόκητο: «μαθαίνουμε να ζούμε με τον κορωνοϊό» μόνο που δεν είναι καθόλου απλό, αυτό, να το χωνέψει κανείς σε μια κοινωνία/μια εποχή όπου η διακινδύνευση είναι αδιανόητη γιατί... γι αυτό, για προστασία δεν το έχουμε το Κράτος;
Καλό καλοκαίρι, συνεπώς – και να δούμε πού θα μας βγάλει. Γιατί, π.χ. στις ΗΠΑ θα δίνουν 100 δολάρια σ' όποιον εμβολιάζεται (εμείς δίνουμε 150 – ευρώ, όχι δολάρια – για κάθε πρώτη δόση σε νέους). ή πάλι στην Γαλλία η υποχρεωτικότητα εμβολιασμού πάει μπρος-πίσω. Και μη κοιτάξτε καν προς την κατεύθυνση της συζήτησης για πληθωρισμό, για συνέχιση ή αποδρομή των μέτρων στήριξης για το πρόσθετο χρέος και το σβήσιμό του, για τις φούσκες νέας εποχής στα στοιχεία ενεργητικού. Αρκούν τα άμεσα και καθημερινά μας.
*Δημοσιεύτηκε στην economia.gr στις 30/7/2021.
