Tuesday, 23 April 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Το μετεκλογικό σκηνικό
1. Η μετεκλογική κατάσταση εξελίσσεται ανησυχητικά. Η κυβέρνηση εμφανίζεται χωρίς σταθερή κατεύθυνση, κατακερματισμένη, έτοιμη να επιστρέψει, όσο η διεθνής επιτήρηση της το επιτρέπει, σε παλαιές και αποτυχημένες πρακτικές και συνταγές.
Ο ανασχηματισμός αποτέλεσε απόδειξη αυτής της σύγχυσης.
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών δεν δικαιολογούν αυτές τις σπασμωδικές αντιδράσεις ούτε από τη μεριά τηςκυβέρνηση ούτε από τα δύο κόμματα (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ) που τη στηρίζουν.
Η επιστροφή στις πολιτικάντικες πρακτικές και μάλιστα στην τελευταία φάση, λίγο πριν ολοκληρωθεί η εποχή των Μνημονίων, θα είναι ένα τεράστιο ολίσθημα. Θα ακυρώσει τις θυσίες που υποστήκαμε όλα αυτά τα τελευταία χρόνια. Θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την αντιμετώπιση των δραματικών προβλημάτων που βιώνουν πλατιά λαϊκά στρώματα. Θα αποπροσανατολίσει τον λαό σε βάθος χρόνου, στο μέτρο που θα επιβραβεύσει την εθνολαϊκιστική τακτική των αντιπολιτεύσεων. Θα ετοιμάσει το έδαφος για να επικρατήσει η χειρότερη εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ σε περίπτω ση που αυτός κερδίσει στις επόμενες εκλογές.
2. Η ευκολία με την οποία σημειώνεται η υποτροπή δεν είναι μόνο συγκυριακή, ούτε οφείλεται μόνο στην ανησυχία των κυβερνητικών κομμάτων για το εκλογικό αποτέλεσμα.
Αποτελεί απόδειξη τού ότι η Ελλάδα και το πολιτικό σύστημα δυσκολεύονται να περάσουν από τη μνημονιακή φάση στην νέα εποχή της εθνικής ανασυγκρότησης. Η πολιτική ζωή και η εθνική ατζέντα εξαντλούνται σταεναπομένοντα μνημονιακά μέτρα, ενώ χάρη στις επιτυχίες που σημειώθηκαν,έχουν δημιουργηθεί οι όροι να τεθούν πλέον με έμφαση οι προτεραιότητες της ανασυγκρότησης, της υγιούς ανάπτυξης, της απασχόλησης, της κοινωνικήςσυνοχής και των διαρθρωτικών αλλαγών.
Διαφορετικά, η Ελλάδα θα φυτοζωεί επί μακρόν, παλεύοντας μεταξύ ύφεσης και επισφαλούς ανάκαμψης, φτωχότερη αλλά με τις ίδιες παθογένειες του παρελθόντος. Η σημερινή ευνοϊκή συγκυρία των «διεθνών αγορών» δεν θα κρατήσει επ' αόριστον. Αυτό το μάθαμε στο πετσί μας. Θα πρέπει να έχουμε γίνει πιο σοφοί.
Ο «τρίτος πόλος» μετά τις εκλογές
3. Ο λεγόμενος τρίτος πόλος που βρίσκεται μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, όπως και η Κεντροαριστερά, συγκέντρωσαν αθροιστικά ένα αξιόλογο ποσοστό δείχνοντας ότι αυτός ο πολιτικοκοινωνικός χώρος διατηρεί το βάρος του και τη διακριτότητά του σε σχέση με τον «μικρό δικομματισμό». Κατά τούτο, οι συζητήσεις και οι διεργασίες για την «Κεντροαριστερά» έχουν κοινωνική βάση και δεν αφορούν μόνο μηχανισμούς και πρόσωπα. Ταυτόχρονα επιβεβαίωσε ότι ζει μια κρίση αντιπροσώπευσης και κατακερματισμού. Φαίνεται έτσι ότι αν δεν ανασυγκροτηθεί, κινδυνεύει να υ ποστεί νέα συρρίκνωση στις εθνικές εκλογές.
4. Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος που εμφανίζεται για την «Κεντροαριστερά»μετεκλογικά, είναι ο ετεροκαθορισμός της, και πιο συγκεκριμένα η υποβάθμισή της σε μικρό εξάρτημα για τον σχηματισμό κυβέρνησης είτε από τη ΝΔ είτε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Πριν από τις ευρωεκλογές εκφραζόταν ο φόβος ταύτισης με τη «Δεξιά», μετά τις εκλογές προβάλλεται εμφατικά η εθελούσια υποταγή στον ΣΥΡΙΖΑ.
Πρώτιστη ανάγκη σήμερα είναι να εμπεδωθεί η αντίληψη ότι η Κεντροαριστερά έχει νόημα αν μπορεί να αυτοκαθοριστεί, προγραμματικά, ιδεολογικά, πολιτικά και γεωπολιτικά.
Η βάση του αυτοκαθορισμού είναι η πολιτική για την εθνική ανασυγκρότησηκαι η αντίσταση στην επιστροφή στις παλαιές ισορροπίες και στις καταδικασμένες πρακτικές του κρατικιστικού – πελατειακού μοντέλου.
Οι συνεργασίες θα προκύψουν ως επέκταση του αυτοκαθορισμού. Διαφορετικά γίνονται ψευδώνυμο της «τσόντας» για τη νομή της εξουσίας.
Η «πρωτοβουλία 58»
5. Η «Πρωτοβουλία 58» θα συνεχίσει να δίνει το «παρών» της σε αυτή την κατεύθυνση. Ως δίκτυο και φόρουμ συνεννόησης προτάσσει την ενότητα και τον αυτοκαθορισμό του χώρου. Διατηρεί επαφή και αναπτύσσει τον διάλογο με όλες τις πολιτικές δυνάμεις του χώρου. Ενεργοποιεί το δίκτυο των τοπικών Ομάδων που έχουν σχηματιστεί στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας 58». Συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας κοινής μεταρρυθμιστικής ατζέντας των δυνάμεων του ευρύτερου χώρου στην πορεία προς τις εκλογές και ενόψει της νέας φάσης της Εθνικής Ανασυγκρότησης.
Ενημερώστε όσους ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία ότι μπορούν να εγγραφούν στο http://kentro.aristera.gr/start/form/
ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ
ΤΟΥΣ ROLLING STONES
Μόνο ἡ νύχτα μέ ἀναγνωρίζει πιά
Τή μαύρη φόδρα της χαρίζει
σέ δέρμα μου πανωφόρι
γιά κόκαλα, δυσοσμία καί φουσκωμένες φλέβες
Ἔτσι πατῶ τή γῆ καί τήν πικραίνω
Δέν κρατῶ πιά στά χέρια μου τόν κόσμο
πού κατασκεύασα γιά σένα
Ἐξόριστος στή μέση τῆς κεντρικῆς λεωφόρου
ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΣ
ΤΟΝ LEONARD COHEN
Δέν θέλω νά εἶμαι δεξιός
ἤ ἀριστερός
Θέλω μόνο νά μείνω σπίτι ἀπόψε
"Because you've touched
her perfect body
with your mind"
Ὑπάρχει μιά ρωγμή σέ κάθε τί
Ἔτσι μπαίνει τό φῶς
Ἄργησες νά καταλάβεις
Στή ρωγμή τῆς ἀγάπης φωτιά φουντώνει
Κι ὅσοι φοβηθοῦν στάχτη θά γίνουν
Κι ὅσοι ζεσταθοῦν τό φῶς γίνονται
Υπήρξε αρκετή μια πρώτη επαφή με την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, για να λειώσει σαν τα χιόνια την άνοιξη η τάση της Κυβέρνησης Σαμαρά/Βενιζέλου - αλλά και οι εσωκομματικές διαθέσεις, σε Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ - να επιχειρηθεί κάτι που στο εσωτερικό μεν θα "πουλούσε" σαν αντάρτικο απέναντι στην Τρόικα, προς τα έξω δε θα ελπιζόταν να λειτουργήσει σαν προσπάθεια επανατοποθέτησης, αν μη μαχητικής επαναδιαπραγμάτευσης, του Μνημονίου/του Προγράμματος Προσαρμογής.
Στην παρθενική του εμφάνιση στο Eurogroup, ο νεόκοπος αλλα συνάμα πολύπειρος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης το εξέφρασε: "there is no free lunch anymore, for anybody"/ δεν υπάρχει πλέον για κανέναν "δωρεάν γεύμα". Είχε βέβαια φροντίσει ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάϊσσελμπλούμ να το ξεκαθαρίσει: πρώτα θα τηρηθούν από την Ελλάδα τα συμφωνημένα προαπαιτούμενα (απο τα οποία εξαρτώνται οι δυο μίνι-δόσεις 1+1 δις ευρώ, αλλά και η επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών κεντρικών τραπεζών/ΕΚΤ απο την αγορά Ελληνικών ομολόγων, άλλων 2,5 δις περίπου), ύστερα θα πάμε στην τελική αξιολόγηση Τρόικας που θα ξεκινήσει το καλοκαίρι, κι έπειτα με το καλό θα ανοίξει η μείζων συζήτηση για την όποια διευθέτηση του χρέους.
Άλλωστε και ο Γκίκας Χαρδούβελης διευκρίνησε ότι τα διαβόητα "θερινά προαπαιτούμενα" προσδοκάται να εκπληρωθούν τώρα, άμεσα - πριν τα μπάνια του λαού - κι ας περιλαμβάνουν ζητήματα σαν την "μικρή ΔΕΗ" και τα χωροταξικά (τα οποία πιάνουν και αιγιαλό), ή πάλι τραυματικές εμπειρίες σαν την χρηματοδότηση των κομμάτων ή το αληθινό "Πόθεν Έσχες". Ενώ οι δυο αρχηγοί του ρεμπετ-ασκεριού της ανασχηματισμένης Κυβέρνησης έσπευδαν να περάσουν το μήνυμα σε υπουργούς και (υποτίθεται) βουλευτές - με βολική την πειθαρχία/υποκρισία των θερινών τμημάτων - ότι τα περιθώρια για διαφοροποιήσεις είναι πολύ, μα πολύ περιορισμένα. Τα συμφωνημένα θα συνεχίσουν να τηρούνται, και μόνο με συνεννόηση με την Τρόικα θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες παρεκκλίσεις. Συν, να τεθούν τα προσφιλή σε Σαμαρά φορολογικά - αυτά με βάθος χρόνου. (Η ιδέα να δημοσιοποιηθεί "Μαύρη Βίβλος" των αστοχιών της Τρόικας , που θα βοηθούσε σε μια κάπως δημόσια διεκδίκηση αλλαγών απο εδώ και πέρα, δείχνει να πηγαίνει πίσω. Εδώ, για να εξισορροπηθεί η αποπομπή Θεοχάρη, συζητήθηκε στα σοβαρά να είναι Γάλλος ο διάδοχός του - πάντως ήταν ψηλά στην short list για Γ.Γ. Εσόδων!...).
Θα μπορούσε να προωθηθεί
μια διαφορετική αποτύπωση των δημοσιονομικών μας;
Ενώ πάντως αυτά συντελούνταν στον σκληρό κόσμο της άμεσης επαφής με την πραγματικότητα (και την Τρόικα, και τους Ευρωπαίους "εταίρους"), στην Αθήνα - λίγες μέρες πριν την εξαιρετικά σημαντική σύναξη του ανθού της κεντρικοτραπεζικής, με πρωτοβουλία Λουκά Παπαδήμου - πραγματοποιήθηκε μια διήμερη πιο κλειστή συνάντηση. Η οποία αποτελούσε έκκληση να μετακινηθεί η λογιστική αποτύπωση των δημοσιονομικών της χώρας - άρα και του ελλείμματος και του χρέους, με τα οποία μάθαμε να ζούμε τα τελευταία χρόνια - κατά τρόπο που να περιγράφει σωστότερα το πόσο έχει βελτιωθεί η πραγματική κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας (Και, συνεπώς, να βελτιώνεται η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας και έναντι των αγορών, αλλά και στην μεγάλη συζήτηση με τα θηρία για το χρέος).
Την συνάντηση είχε οργανώσει - όπως και προ καιρού αντίστοιχη, στο Λονδίνο - η γνωστή/άγνωστη στα Ελληνικά πράγματα Japonica του Πωλ Καζαριάν. Μετείχαν άνθρωποι που ασχολούνται διεθνώς με την λογιστική αποτύπωση των δημοσιονομικών μεγεθών, ενώ από την Ελληνική πλευρά η συμμετοχή από Νίκου Νανόπουλου μέχρι Νίκου Καραβίτη, από Δημήτρη Παπαλεξόπουλου μέχρι Νίκου Βέττα , απο Ηλία Λεκκού μέχρις Αρι Συγγρού έδειχνε ότι κάποια συνειδητοποίηση της προβληματικής αυτής βρίσκεται σε εξέλιξη. Αναλύθηκε η λογική μιας μετάβασης σε καθεστώς GAAP,Generally Accepted Accounting Principles/ Γενικώς Αποδεκτών Λογιστικών Αρχών, που δίνουν πληρέστερη και ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης των δημόσιων οικονομικών, τα οποία διαφοροποιούν από την λογιστική των επιχειρήσεων τόσο όσον αφορά την απεικόνιση του ενεργητικού και του παθητικού, όσο και (καθοριστικά) τον χρόνο των λογιστικών εγγραφών. Η μετάβαση σε μια λογική καθαρού χρέους θα είχε ιδιαίτερη σημασία γι την Ελληνική περίπτωση. Η ίδια η έννοια του πλεονάσματος (ή ελλείμματος) διαφοροποιείται.
Όταν μια τέτοια πρόταση, για ριζική αλλαγή λογιστικής αποτύπωσης των δημοσιονομικών, έρχεται στο προσκήνιο - καθώς μάλιστα ακριβώς γύρω από την εικόνα του Ελληνικού ελλείμματος και χρέους είχαμε όλο τον πολιτικά τόσο τραυματιστικό σάλο για τα Greek Statistics... - εύλογο είναι να διερωτηθεί κανείς το γιατί. Γιατί να κάνουμε κάτι άλλο απ' εκείνο που είναι η σύμβαση καταγραφής κατά Eurostat ή/και η αποδοχή καταγραφής από την Τρόικα; Μάλιστα το ερώτημα τέθηκε ευθέως, πώς και γιατί να κάνει η Ελλάδα κάτι που δεν κάνουν "οι άλλοι": όμως η απάντηση είναι ότι ήδη υπάρχει μετακίνηση προς την κατεύθυνση αυτή από, ας πούμε, την Αυστρία και την Γαλλία που έκαναν την μετάβαση (όπως και ο Καναδάς ή το Ισραήλ, εκτός ΕΕ), ενώ Πορτογαλία και Ισπανία ετοιμάζονται για το 2015. Ο καθηγητής Jacob Soll, που στο βιβλίο του "The Reckoning" περιγράφει την ιστορική διαδρομή της δημόσιας λογιστικής και την σημασία που έχει διαχρονικά για την ευημερία των χωρών, θεωρεί πως "Η Ελλάδα θάπρεπε από μια θέση υστέρησης να βρεθεί σε πρωτοπόρα θέση στην δημόσια λογιστική", πράγμα που θα συντελούσε στην επίτευξη συνθηκών διατηρήσιμης ανάπτυξης λόγω καλύτερης διαφάνειας κι αξιοπιστίας στις αγορές.
Με βάση λογιστική απεικόνιση GAAP, η εικόνα του Ελληνικού χρέους θα προέκυπτε ριζικά βελτιωμένη σε σύγκριση με το χρέος συγκρίσιμων χωρών σαν την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ιρλανδία ή την Ιταλία. Ενώ έχουμε στον νου μας μιαν εικόνα με Ελλάδα στο 170% του ΑΕΠ, Ιταλία 121% του ΑΕΠ, Πορτογαλία 108% , Ιρλανδία 104% και Ισπανία 70%, μια μετάβαση σε βάση GAAP θα έδινε Ιταλία στο 112%, Ιρλανδία στο 69%, Πορτογαλία στο 65%, Ισπανία 63% - αλλά Ελλάδα γύρω στο 60%.
Πώς το haircut που επιβάλλει η ΕΚΤ
στερεύει την ρευστότητα
Μια τέτοια συνειδητοποίηση (προς την οποία βέβαια θα πρέπει να προσέλθουν και οι Ευρωπαϊκές αρχές. όμως αυτή είναι ακριβώς η αξία του γυμνάσματος : μια ακόμη βάση για την βελτιωμένη συζήτηση γύρω από το Ελληνικό χρέος) θα καταδείκνυε πόσο ιδιαίτερα επιβαρυντικό για την Ελλάδα παραμένει το καθεστώς υπό το οποίο τα Ελληνικά ομόλογα συνεχίζουν να γίνονται αποδεκτά για παροχή ρευστότητας απο την ΕΚΤ.
Από τον Δεκέμβριο του 2012, το Ελληνικό χαρτί γίνεται δεκτό ως προς τις λήξεις 10 ετών και άνω με haircut 57%. Στις λήξεις 3 έως 10 χρόνων τα αντίστοιχα haircuts είναι 45-55%. (Η σχετική κλίμακα, ειδικά για την Ελλάδα, βρίσκεται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 της Guideline της ECB που δημοσιεύεται στην επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, L95/23, από 5/4/2013). Το βαρύτατο αυτό καθεστώς haircut, που αποστραγγίζει ρευστότητα από την Ελληνική οικονομία, ήταν κανονικά περιορισμένης χρονικής ισχύος κάποιων μηνών - όμως κοντεύει να κλείσει δυο χρόνια πλέον. Ποια είναι τα ανάλογα haircuts για τις άλλες χώρες; Είναι 13% για την Πορτογαλία, ενώ 5% για Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία... Στο ερώτημα "γιατί παραμένουμε εκεί;" μόνη πραγματική απάντηση είναι "επειδή δεν το ζήτησε η Ελλάδα/η Κεντρική της Τράπεζα που μετέχει στις αποφάσεις του Ευρωσυστήματος" , πάντως δεν το ζήτησε με επιτυχία - παρά την(μας λέγουν τακτικά...) αισθητή βελτίωση της κατάστασης της οικονομίας της χώρας.
Αν όμως η αποτύπωση της εικόνας του Ελληνικού χρέους γινόταν με την βάση που είδαμε παραπάνω, δηλαδή με τις συγκρίσεις της θέσης της Ελλάδας πολύ-πολύ πιο ευνοϊκές/κοντά στον μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής περιφέρειας, τότε η δυσμενής διακριτική μεταχείριση θα καθίστατο πρόδηλα μη-δικαιολογημένη. Και μπορεί οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί να εμφορούνται από πνεύμα μη-ίσης μεταχείρισης, αλλά... μέχρις ενός σημείου!
(Μαντεύουμε το εύλογο ερώτημα του αναγνώστη: "Και η διοργάνωση αυτών των συζητήσεων με πρωτοβουλία της Japonica ποιον ωφελεί;" Ασφαλώς την ίδια: έχοντας ολοκληρώσει μια δημόσια προσφορά αγοράς ελληνικών ομολόγων - είχε ξεκινήσει με οροφή τα 3 δις ευρώ, τελικά δεν έγινε γνωστό πόσα σήκωσε... - κι έχοντας φορτώσει Ελληνικό χαρτί απο 13 σεντς στο ευρώ, και σε μεγαλύτερη ποσότητα στην περιοχή των 20-30, όταν το είδε να σκαρφαλώνει στην περιοχή των 70 κατέγραψε πελώριο λογιστικό κέρδος . Οσο όμως το Ελληνικό χαρτί παραμένει ελάχιστα κινούμενο/illiquid, αυτό το κέρδος δεν υλοποιείται! Μια μαζική αλλαγή των συνθηκών, θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμη γι αυτούς).
Πάντως το ερώτημα είναι άλλο: μια προσπάθεια τέτοιας μεταβολής βάσης της συζήτησης, εμάς θα μας βοηθούσε; Αξίζει απάντηση.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 24/6/2014
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 06-06-14 - ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ/ ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ by Paremvassi on Mixcloud
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 30-05-14 - ΝΙΚΟΛΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ by Paremvassi on Mixcloud
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 28-03-14 - ΚΩΝΣΤ. ΓΑΤΣΙΟΣ/ ΔΗΜ. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ by Paremvassi on Mixcloud
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 04-04-2014 - ΑΙΜΙΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΛΕΑΣ/ ΧΡ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ by Paremvassi on Mixcloud
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 11-04-14 - ΜΑΣΟΥΡΑΚΗΣ/ ΣΩΤΗΡΙΟΥ by Paremvassi on Mixcloud
ΑΣΚΩ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΜΟΥ ertopen 13-06-14 - ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΛΕΙΟΣ/ ΑΛ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ/ ΕΦΗ ΣΙΜΟΥ by
ΕΡΩΤΗΣΗ: Θα ήθελα να συζητήσουμε μαζί σας τρία θέματα. Επιτρέψτε μου να σας πω την ατζέντα. 1. Οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη μείωση του ενός από τα βασικά της επιτόκια και τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στην ελληνική οικονομία, τις ελληνικές τράπεζες και κυρίως τον έλληνα πολίτη 2. Ελληνικές τράπεζες 3. Ρύθμιση του δημοσίου χρέους- την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε καλεσμένο τον Νικόλα Οικονομίδη καθηγητή Οικονομικών στο Stern School of Business στο N.Y.U. ο οποίος έχει μία ειδική πρόταση και θα ήθελα και τη δική σας άποψη. Ας αρχίσουμε με την Ε.Κ.Τ και ένα δικό σας πρώτο σχόλιο. Τι έκανε, τι δεν έκανε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Καταρχάς να χαρακτηρίσω την όλη προσπάθεια. Έκανε τρία πράγματα. Εάν θέλετε επιγραμματικά θα έλεγα ότι έκανε πολύ λίγα, πάρα πολύ αργά οπότε στην ερώτηση σας τι θα σημάνει αυτό για τον έλληνα πολίτη, η απάντηση είναι τίποτα, απολύτως τίποτα. Και το ξέρει ο κ. Ντράγκι και πιστεύω ότι είναι ιδιαίτερα θορυβημένος και στενοχωρημένος.
ΕΡ: Υποχρεώθηκε να σταματήσει έως εδώ και να μην προχωρήσει; Υπάρχει ο Ιούλιος να περιμένουμε ή είναι όλη η συζήτηση αδιέξοδη;
ΑΠ: Το καλύτερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι προϊδεάζει ίσως κάτι καλύτερο, κάτι χρήσιμο που μπορεί να γίνει στο μέλλον. Αυτό που πραγματικά έγινε είναι μία τρύπα στο νερό, μία τριπλή τρύπα στο νερό διότι πρώτον μειώθηκε το επίσημο επιτόκιο της Ε.Κ.Τ στο 0.1% που είναι ουσιαστικά 0%. Αυτό δεν πρόκειται να παίξει κανέναν απολύτως ρόλο και θα σας πω γιατί. Όταν τα επιτόκια είναι στο 3, 4, 5% και υπάρχει ένας θετικός πληθωρισμός τότε η μείωση του επιτοκίου της Ε.Κ.Τ. σηματοδοτεί μία νομισματική χαλάρωση. Όταν όμως βρίσκεσαι στο μηδέν, στο 0.25 ή στο 0.1% είναι μικρή η διαφορά και να σας πω γιατί. Χθες μειώθηκαν τα επιτόκια, στις πραγματικές τους τιμές όμως δεν μειώθηκαν αλλά αυξήθηκαν. Γιατί το πραγματικό επιτόκιο είναι η διαφορά του ονομαστικού επιτοκίου και του πληθωρισμού. Σε καμία οικονομία του κόσμου δεν υπάρχει ένας πληθωρισμός. Άλλος είναι ο πληθωρισμός που πληρώνει ένας συνταξιούχος στο Πέραμα και άλλος αυτός που πληρώνει ένας πολύ πιο ευκατάστατος κύριος στην Εκάλη. Όταν ακούμε λοιπόν 0.7, 0.4, 0.5% πληθωρισμό στη Ρουμανία γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι σε πολλά από τα λαϊκά αγαθά μειώνονται οι τιμές τους και ο μέσος όρος βγαίνει θετικός γιατί π.χ μπορεί το πετρέλαιο, η ενέργεια να ακριβαίνει λόγω της σύρραξης της Ουκρανίας κλπ.
ΕΡ: Άρα ζούμε σε ημέρες αποπληθωρισμού; Αφορά και τη Γερμανία αυτό; Γιατί νομίζω ότι η Γερμανία αποτελεί εξαίρεση, δεν υπάρχει κίνδυνος αποπληθωρισμού στη Γερμανία.
ΑΠ: Να σας το πω λίγο συμβολικά. Να μην έχουμε φετιχισμό με τον αριθμό μηδέν. Δεν έχει σημασία αν είναι 0.4 ή 0.5%. Είναι πολύ χαμηλός. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ε.Κ.Τ. έχει ως στόχο το 2%. Αυτή τη στιγμή έχει συμβατική υποχρέωση να κρατάει τον πληθωρισμό κοντά στο 2% και το έχει παραβιάσει. Ουσιαστικά έχουμε συνεχή αύξηση του πραγματικού επιτοκίου και το ξέρει ο κ. Ντράγκι και πανικοβάλλεται. Και γι αυτό δεν έκανε μόνο αυτό. Το δεύτερο πράγμα που έκανε είναι τα χρήματα που «παρκάρουν» οι εμπορικές τράπεζες και η Ε.Κ.Τ. μέχρι τώρα με ένα απειροελάχιστο επιτόκιο κοντά στο 0% όπου στην ουσία αυτό που κάνει ο κ. Ντράγκι είναι να χρεώνει τις τράπεζες με 0.1%. Αυτό το κάνει και η Δανία εδώ και 10 μήνες αλλά εκεί δεν δούλεψε το μέτρο αυτό. Γιατί ο στόχος του μέτρου είναι ουσιαστικά να τιμωρήσει τις εμπορικές τράπεζες για το «παρκάρισμα» των χρημάτων στην Ε.Κ.Τ. ελπίζοντας να δανείσουν τις επιχειρήσεις, το οποίο δεν κάνουν. Ο λόγος που δεν έχω καμία αμφιβολία ότι αυτό το μέτρο θα απογοητεύσει είναι γιατί τους τελευταίους τρεις μήνες τα αποθεματικά που έχουν κρατήσει οι εμπορικές τράπεζες στην Ε.Κ.Τ. είναι ελάχιστα, άρα δεν έχει νόημα. Το τρίτο είναι αυτό το οποίο φαίνεται πιο ενδιαφέρον και πολλά υποσχόμενο. Ο κ. Ντράγκι ανακοίνωσε ότι 400 δις θα δοθούν τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο σε εμπορικές τράπεζες με χαμηλό επιτόκιο της τάξης του 0.1% υπό τον όρο ότι αυτές θα δανείσουν αυτά τα χρήματα σε επιχειρήσεις και ιδίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι για αγορά σπιτιών και ακινήτων, αλλά για την οικονομία.
ΕΡ: Έχουμε ελπίδα;
ΑΠ: Πιστεύω ότι θα έχει ένα θετικό αποτέλεσμα αυτό αλλά θα είναι πολύ αμυδρό.
ΕΡ: Στην Ελλάδα θα φτάσει καθόλου αυτός ο απόηχος;
ΑΠ: Όχι γιατί στην Ελλάδα έχουμε τεράστια προβλήματα. Ακόμα και εκεί που θα λειτουργήσει θετικά, οι τράπεζες δηλαδή θα δανειστούν για να τα δανείσουν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, παράλληλα μην ξεχνάμε ότι οι τράπεζες έχουν μεγάλες μαύρες τρύπες που φοβούνται μην αποκαλυφθούν και το αποτέλεσμα θα είναι να μειώσουν όλες τις άλλες τοποθετήσεις, όλα τα άλλα δάνεια. Οπότε συνολικά δεν θα υπάρξει καμία αύξηση.
ΕΡ: Άρα ζούμε σε ένα γενικευμένο αδιέξοδο; Ούτε από εκεί υπάρχει ελπίδα και όχι μόνο για εμάς αλλά και για τις άλλες χώρες του νότου;
ΑΠ: Αν θυμάστε ξεκίνησα λέγοντας σας ότι πέτυχε μία τριπλή τρύπα στο νερό. Ο ίδιος κατά βάθος αν δεν υπήρχαν μικρόφωνα θα σας έλεγε ότι συμφωνεί με αυτό, ως τραπεζίτης που ξέρει τη δουλειά του. Απλώς το βλέπει ως μία πρώτη κίνηση μετά το 2008 που η Budesbank συναίνεσε σε μία σειρά από μέτρα. Ο κ. Ντράγκι έκανε αυτά τα τρία πράγματα γιατί δεν μπορούσε να κάνει αυτό που πραγματικά μπορεί να λειτουργήσει αλλά ελπίζει ότι κάνοντας αυτά που δεν θα λειτουργήσουν τώρα θα του δοθούν περισσότεροι βαθμοί ελευθερίας για να κάνει αυτό που ξέρει ότι πρέπει να κάνει και δεν το έχει κάνει.
ΕΡ: Ας προχωρήσουμε τώρα στο θέμα των ελληνικών τραπεζών που είναι πολύ κρίσιμο. Η Deutsche Bank έκανε για πρώτη φορά ένα report πολύ θετικό για τις ελληνικές τράπεζες, ότι έχει τη γραμμή διακράτησης, αγοράς, άνοδο των στόχων στο χρηματιστήριο για τις μετοχές κλπ. Τι γίνεται τελικά με τις ελληνικές τράπεζες; Και θα σας πούμε και μία άποψη που είπε στην προηγούμενη εκπομπή ο κ. Οικονομίδης να μας τη σχολιάσετε.
ΑΠ: Ας αφήσουμε καταρχήν κατά μέρος τα χρηματιστηριακά όσον αφορά τις αξίες των μετοχών και ας δούμε το business model, την εμπορική τους κίνηση. Εάν δείτε τη συρρίκνωση της τραπεζικής πίστης έχει ενισχυθεί ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες. Δεν έχει σταματήσει ποτέ και ουσιαστικά συνεχώς εντείνεται η συρρίκνωση της τραπεζικής πίστης. Αυτό είναι το βασικό κριτήριο για να κρίνεις πως πηγαίνει ένα τραπεζικό σύστημα.
ΕΡ: Γιατί το κάνουν αυτό; Το κάνουν για να προστατευτούν, γιατί θα είναι πολύ χειρότερο στο μέλλον ή για να σπρώξουν το βάρος στους άλλους και ιδίως στις επιχειρήσεις και στους ιδιώτες;
ΑΠ: Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Καταρχήν δεν εμπιστεύονται τους επιχειρηματίες για τον λόγο του ότι οι επιχειρηματίες δεν εμπιστεύονται τους προμηθευτές τους. Είναι η σκοτοδίνη της ύφεσης. Το δεύτερο είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία δεν έχουν δηλωθεί πλήρως και δεν μπορεί να περιγραφεί το μέγεθος των μαύρων τρυπών που φτάνει το πρόσθετο ποσό των 20 δις κάτι που είχε αναφέρει και το I.M.F και το απέσυρε εσχάτως για λόγους πολιτικούς. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Να σας πω και κάτι άλλο που προσπαθώ να επικοινωνήσω αλλά τα συστημικά μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν το συζητούν. Μην ξεχνάτε ότι οι τράπεζες είναι με τις διαφημίσεις τους η μοναδική τους πηγή εσόδων. Εν έτει 2013 όλοι γνωρίζουμε ότι ο έλληνας φορολογούμενος δανείστηκε από τον ευρωπαίο φορολογούμενο 41 δις στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης. Εάν αυτή η ανακεφαλαιοποίηση λειτούργησε τότε οι τράπεζες γιατί την ίδια χρονιά εξέδωσαν άλλα 41 δις ομόλογα στον εαυτό τους, ιδιωτικά ομόλογα τα οποία πήραν χωρίς να έχει συζητηθεί πουθενά, χωρίς να έχει πληροφορηθεί η Βουλή, χωρίς εσείς κι εγώ και όλοι μας να έχουμε εμπλακεί σε ένα δημόσιο διάλογο γι' αυτό, έλαβαν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου αυξάνοντας ουσιαστικά... κατά 41 δις την ίδια χρονιά. Και αυτά τα δάνεια λήγουν μέσα στους επόμενους 6 μήνες και μάλιστα έχουν επιτόκιο 13% και είναι μονοετή. Βέβαια αυτά είναι εικονικά επιτόκια. Αυτά τα ομόλογα δεν έχουν εκδοθεί για να πουληθούν σε κανέναν αλλά για να τα κρατήσουν οι τράπεζες, να τα πάνε στην Ε.Κ.Τ. και να πάρουν ρευστό. Στόχος τους είναι- και το κάνουν άλλωστε εδώ και χρόνια αυτό- όταν τελειώσουν αυτά να εκδώσουν καινούργια, να τα καταθέσουν και να πάρουν νέα ρευστότητα.
ΕΡ: Μία άλλη άποψη όμως θα έλεγε ότι με αυτόν τον τρόπο σωθήκαμε τα τελευταία δύο χρόνια διαμέσου της επιπλέον χρηματοδότησης, του E.L.A. και της Ε.Κ.Τ των 80 δις περίπου, των χρημάτων που έδωσε η Ε.Κ.Τ στην κρίση την προηγούμενη διετία κι έτσι οι έλληνες καταθέτες δεν αναγκάστηκαν να σηκώσουν τα χρήματα τους από τα Α.Τ.Μ. Τι έχετε να πείτε σε αυτό το επιχείρημα;
ΑΠ: Δεν έχω καμία αντίρρηση. Θα συμφωνήσω σε αυτό που είπατε. Θα σας πω όμως τρία πράγματα. Γιατί το 2012 που ήταν η χειρότερη χρονιά για το τραπεζικό σύστημα, που παραλίγο να εκπαραθυρωθούμε από την ευρωζώνη εκδόθηκαν και κατατέθηκαν στην Ε.ΚΤ. μόνο 12 δις ομόλογα ενώ το 2013 πήγαν από τα 12 στα 41 δις; Αυτό είναι το ερώτημα. Με ποιο δικαίωμα (κ. Στουρνάρα, κ. Βενιζέλο) δεσμεύετε τον έλληνα φορολογούμενο για άλλα 41 δις χωρίς να τον πληροφορείτε; Σε ποιά κοινωνία του κόσμου έχει γίνει αυτό ποτέ; Και το τρίτο που θα έλεγα είναι τι θα γίνει τον Ιανουάριο του 2015 που θα λήξουν αυτά τα ομόλογα ενόψει της ανακοίνωσης της ίδιας της Ε.Κ.Τ. ότι από την 1η Μαρτίου 2015 δεν θα ξαναδεχθεί τέτοια ομόλογα;
ΕΡ: Να απαντήσω σε αυτό ότι μάλλον μέχρι τότε θα έχουν γίνει εκλογές οπότε δεν ρωτάτε τους σωστούς ανθρώπους.
ΑΠ: Ακριβώς, γιατί αυτοί δεν θα είναι τότε αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν αυτό το ερώτημα. Να το πω λοιπόν πολύ απλά. Οι ελληνικές τράπεζες είναι βαθιά πτωχευμένες, ο φαύλος κύκλος μεταξύ της ύφεσης της ελληνικής οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος συνεχίζεται απλώς γίνεται μία προσπάθεια για καθαρά πολιτικούς λόγους από πλευράς Βερολίνου και Φρανκφούρτης με συμπαράσταση και αρωγή των Αθηνών, μία προσπάθεια δημιουργίας φούσκας στην αγορά των μετοχών των τραπεζών γι αυτό όταν βλέπετε να μπαίνει ο κ. Πώλσον μέσα σημαίνει ότι πρόκειται για «πτώμα» γιατί δεν πηγαίνει ποτέ σε υγιή οργανισμό.
ΕΡ: Ναι αλλά περιμένει σε 6 μήνες να διπλασιάσει τα λεφτά του οπότε το «πτώμα» μπορεί να αναγεννηθεί. Με την πολιτική υποστήριξη που έχει η κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου πιστεύετε ότι μπορεί να επιτευχθεί αυτό;
ΑΠ: Το όρνιο τρώει τις σάρκες του πτώματος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το πτώμα θα αναστηθεί, απλώς θα φάει και θα φύγει.
EP: Μπορεί να είναι όμως μισοπεθαμένο, δεν είμαστε απολύτως σίγουροι.
ΑΠ: Απολύτως σίγουροι.
ΕΡ: Όπως βλέπετε κ. Βαρουφάκη εδώ συζητάμε τα πάντα. Αυτή άλλωστε είναι και η αποστολή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης.
ΑΠ: Κι εγώ συζητώ τα πάντα.
ΕΡ: Τι πιστεύετε ότι θα μπορούσε να γίνει με το κρίσιμο θέμα των τραπεζών;
ΑΠ: Ξέρετε το ελληνικό δημόσιο δεν μπορεί να στηρίξει το μέγεθος της πτώχευσης των ελληνικών τραπεζών. Ο έλληνας φορολογούμενος δεν έχει τη δυνατότητα να τη στηρίξει εντός του ευρώ. Αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ δεν μπορούμε να έχουμε ελληνικές τράπεζες.
ΕΡ: Είναι πολύ αιρετικό πάντως αυτό που λέτε. Κανένας δεν το υποστηρίζει. Ούτε καν ο Σύριζα.
ΑΠ: Δεν με ενδιαφέρει. Δεν με πληρώνει κανένας αρκετά για να λέω ψέματα (γέλια).
ΕΡ: Αυτού του είδους οι απόψεις δεν αναφέρονται καν ούτε ως διαπραγματευτική βάση. Αυτό δεν σας προβληματίζει;
ΑΠ: Θυμάστε την προηγούμενη συζήτηση που κάναμε, μιλήσαμε για το αδιέξοδο, για το δράμα και την τραγωδία του κ. Ντράγκι. Ο λόγος που ο κ. Ντράγκι που είναι ένας εξαιρετικός κύριος βρίσκεται σε αυτό το αδιέξοδο είναι γιατί στην Ευρώπη, εδώ και 4-5 χρόνια τώρα δεν γίνεται καμία συζήτηση επί της κρίσης. Απολύτως καμία. Ανεξαρτήτως αν είμαστε Ν.Δ, Σύριζα, ξέρετε εγώ έχω μία πολιτική ταυτότητα και δεν την κρύβω αλλά σας διαβεβαιώνω ότι τρίβω τα μάτια μου όταν π.χ. βρίσκομαι στο Λονδίνο σε συνέδριο του Economist και είμαι μαζί με τραπεζίτες της Βank of England ή στην Νέα Υόρκη και τους λέω αυτά που λέω και σε εσάς και μου λένε ότι έτσι ακριβώς είναι. Εδώ έχω υπερβεί πλέον τις ιδεολογικές διαφορές και εδώ υπάρχει μία σύγκρουση μεταξύ λογικής και της άρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης γιατί δεν είναι ότι αυτά δεν τα γνωρίζουν ο κ. Ντράγκι και ο κ Σόιμπλε. Απλώς λειτουργούν υπό συνθήκες πολιτικών πιέσεων. Οπότε μου λέτε ότι αυτά τα πράγματα δεν συζητιούνται. Πολύ σωστά. Γι αυτό βρισκόμαστε σε αυτήν την κρίση και όχι μόνο εμείς.
ΕΡ: Θα μπορούσε να ξυπνήσει το σύστημα εάν τα ευρωπαϊκά stress test του Οκτωβρίου δείξουν αντίστοιχα προβλήματα στις ευρωπαϊκές τράπεζες; Να βουλιάξει δηλαδή το δικό μας πρόβλημα μέσα στο μεγαλύτερο;
ΑΠ: Δεν θα δείξουν τίποτα. Αυτή είναι η τραγωδία μας. Έχουμε φτιάξει ένα εξάμβλωμα που λέγεται τραπεζική ένωση αλλά δεν είναι τραπεζική ένωση. Όπως η ημιμάθεια είναι πιο επικίνδυνη από την άγνοια μερικές φορές, έτσι και η ημιτελής τραπεζική ένωση είναι πιο τοξική από το να μην υπήρχε καθόλου. Και θα σας πω το γιατί. Πάρτε για παράδειγμα τoν κακομοίρη τον εκπρόσωπο της Ε.Κ.Τ. που θα έρθει όχι στην Ελλάδα-για να φύγουμε λίγο από τον ελληνικό χώρο- αλλά στην Ισπανία ή την Ιταλία και ο οποίος μπορεί να είναι ένας φιλότιμος, έξυπνος και τίμιος υπάλληλος και ανοίγει τα βιβλία και βρίσκει 40 δις μαύρη τρύπα. Κοιτάξτε να δείτε σε τι τραγωδία βρίσκεται. Έχει το εξής δίλημμα. Είτε θα πει την αλήθεια οπότε ξεκινάει πάλι η σκοτοδίνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα για τον απλούστατο λόγο ότι αυτή η τραπεζική ένωση δεν δίνει τη δυνατότητα στον E.F.M να καλύψει αυτή την μαύρη τρύπα και να έρθει η Ε.Κ.Τ να διορίσει ένα νέο διοικητικό συμβούλιο δηλαδή να εκκαθαρίσουν και να την πουλήσουν μετά από 6-12 μήνες και να πάρουν τα χρήματα πίσω, είτε θα αναγκαστεί να πει ψέματα.
ΕΡ: Κ. Βαρουφάκη, ο κ. Οικονομίδης ισχυρίζεται ότι σε 6-7 χρόνια και όταν προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των ελληνικών τραπεζών πρέπει να αναλάβουν τα 40 δις του Τ.Χ.Σ οι ίδιες και όχι το ελληνικό δημόσιο. Επίσης πιστεύει ότι πρέπει να γίνει μία επιμήκυνση του δημόσιου χρέους στα 75 χρόνια. Πως την ακούτε εσείς αυτήν την άποψη;
ΑΠ: Αυτή η άποψη είναι ουτοπική διότι εγώ πιστεύω ότι αν μπορούν οι τράπεζες να σηκώσουν αυτό το βάρος θα πρέπει να το κάνουν αλλά δυστυχώς δεν θα μπορούν γιατί είναι τόσο βαθιά πτωχευμένες και βρίσκονται σε έναν κυκεώνα αλληλεξάρτησης, με έναν ιδιωτικό τομέα σε ύφεση και ένα πτωχευμένο δημόσιο. Όσον αφορά την πρόταση του περί επιμήκυνσης του χρέους θα μπορούσα να πω ότι εάν η Γερμανία δεχθεί ότι εμείς θα έχουμε αυτό το χρέος για πάντα και θα αποπληρώνουμε 1 ευρώ τον χρόνο στο διηνεκές, ουσιαστικά αυτό σημαίνει κούρεμα. Πράγματι μπορούν να το κουρέψουν, χωρίς να πουν ότι το κουρεύουν, επιμηκύνοντας το στα 75 χρόνια, αλλά δεν θα το κάνουν γιατί δεν είναι τόσο ανόητοι. Πόσα χρήματα μπορούμε να βγάζουμε από το ελληνικό κράτος κάθε χρόνο ως αποπληρωμές; 10 δις; Εάν δίνουμε λοιπόν 10 δις για τα επόμενα 50 χρόνια, αυτό είναι χρεοδουλοπαροικία.
ΕΡ: Άρα θεωρείτε ότι είναι θετική η πρόταση του κ. Οικονομίδη αλλά εσείς δεν είστε αισιόδοξος ότι οι γερμανοί θα την δεχτούν.
ΑΠ: Αυτό που θα άκουγαν καλύτερα οι γερμανοί πολίτες και ψηφοφόροι είναι το εξής. Αυτή τη στιγμή σας χρωστάμε 300 δις, θα εκδώσουμε λοιπόν νέα ομόλογα των 300 δις και θα σας τα δώσουμε με αντάλλαγμα το χρέος το οποίο έχουμε ήδη στον Ε.F.S.N. Εμείς θα σας αποπληρώνουμε στο full αυτά που σας χρωστάμε, εφόσον η ανάπτυξη μας είναι πάνω από 3% και σε χρονιές που είναι κάτω από 3% θα διακόπτεται η αποπληρωμή. Το δεύτερο πράγμα που θα εισήγαγα θα ήταν η ημερομηνία λήξεως αυτών των ομολόγων, δηλαδή ότι και να έχει γίνει, σε 50 χρόνια να διαγράφεται.
ΕΡ: Σας ευχαριστούμε γι' αυτήν την τόσο ενημερωτική συζήτηση και όπως είδατε εδώ στην ertopen και στο «Ασκώ τα δικαιώματα μου» συζητάμε ανοιχτά τα πάντα διατηρώντας παρόλες τις δυσκολίες αυτό που θα έπρεπε να είναι μία πραγματική δημόσια ραδιοτηλεόραση.
