e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Η ζωή στον πλανήτη Τραμπ: Ημέρα πρώτη

Όσο όλοι, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο, θα στρέφονται στην ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ – την inauguration: το Αμερικανικό τυπικό θέτει την έμφαση στο ξεκίνημα της πορείας του νέου Προέδρου, δανειζόμενο από την Ρωμαϊκή εικόνα των augures/των οιωνοσκόπων οι οποίοι αναζητούσαν τα σημάδια της [καλής, ελπιζόταν] μοίρας στην πρώτη δημόσια εμφάνιση των αρχόντων – μια μικρότερη πλην διόλου ασήμαντη μερίδα παρατηρητών ήδη ασχολείται με το πού θα οδηγήσουν οι πρώτες/ανακοινωμένες επιλογές πολιτικής του… Αυτή την φορά, η προσέγγιση Τραμπ, με την θεοποίηση των δασμών, πάει να δανειστεί από την προπολεμική εργαλειοθήκη. Μολονότι η επιλογή του για υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπεσέντ και στο Εθνικό Οικονομικό Συμβούλιο Κέβιν Χάσσετ επιχειρεί να ζυγιάσει αγοραία/πρακτική και ακαδημαϊκή/ιδεολογική προσέγγιση, η «υπόσχεση» ότι οι δασμοί θα φέρουν διόρθωση στο δημοσιονομικό σκέλος παράλληλα με γεφύρωση του ελλείμματος – και εν συνεχεία θα πιέσουν τις τρίτες χώρες: αυτή την φορά την Κίνα και ό,τι απομένει όρθιο από την Ευρώπη… να ακολουθήσουν νέα πολιτική ισοτιμιών – μάλλον παραβλέπει ένα διπλό πρόβλημα. Μια άλλη διάσταση πολιτικής, όπου η Προεδρία Τραμπ υπόσχεται/απειλεί άμεση ανάληψη δράσης είναι η – μαζική; θα δούμε! – απέλαση παράνομων μεταναστών. Εδώ πάλι, από τον τομέα των υπηρεσιών όπου η ανεργία στις ΗΠΑ είναι ήδη όσο χαμηλή γίνεται χωρίς πληθωριστική πίεση από το σκέλος των αμοιβών, και μέχρι τον αγροτικό τομέα που κατά πολύ στηρίζεται σε μετανάστες-με-ασαφές-καθεστώς, μπορεί να υπάρξουν πιέσεις στο επίπεδο των τιμών… Ούτως ή άλλως, we shall live in interesting times με την οικονομική πολιτική Τραμπ. Δείτε εδώ το άρθρο ("Οικονομική Επιθεώρηση", 20/1). 

Π. Κ. Ιωακειμίδης: Χωρίς ελπίδα για τον κόσμο

Ομιλία ορκωμοσίας Τραμπ. Αν και σε χαμηλούς τόνους, ένας διχαστικός λόγος, μεσσιανικός («τον έσωσε ό Θεός για να κάνει μεγάλη την Αμερική»!), αντιδραστικός, αυτοκρατορικός. Αγενής με ψέματα και στρεβλώσεις. Δεν είχε απολύτως τίποτα το θετικό, ούτε μια λέξη που θα μπορούσε να συγκρατήσει κάποιος ως ελπίδα ότι κάτι μπορεί να πάει καλά στον κόσμο με τη διακυβέρνηση Τραμπ. Επίθεση σε όλες τις αξίες της ανεκτικότητας, του φιλελευθερισμού, της ισότητας που ορίζουν την Αμερική. Παρά ταύτα, η 20ή Ιανουαρίου 2025 κηρύχθηκε «ημέρα της απελευθέρωσης» για την Αμερική. Η Αμερική πρώτα και πάνω απ’ όλα. Καμιά αναφορά, ούτε καν η λέξη «σύμμαχος», όπως και καμία αναφορά στην Ουκρανία (και – ευτυχώς – στη Γροιλανδία). Ο Κόλπος του Μεξικού μετονομάζεται σε «Κόλπο της Αμερικής», η Διώρυγα του Παναμά επανακατακτάται (πώς;), το εμπορικό σύστημα αναμορφώνεται με επιβολή δασμών, οι ΗΠΑ αποχωρούν ξανά από τη συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα, οι μαζικές απελάσεις μεταναστών αρχίζουν αμέσως. Με εκτελεστικές αποφάσεις καταργούνται τα μέτρα για τη διαφορετικότητα, ισότητα (DEI) και αναγνωρίζονται μόνο δύο φύλα – άνδρας, γυναίκα – στις ΗΠΑ. Δείτε εδώ το άρθρο ("Νέα", 21/1). 

Ράνια Παπαδοπούλου: Η Αμερική Αποχωρεί, το Κλίμα Περιμένει

Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να καλύψει τα κενά. Με πληθυσμό μεγαλύτερο από των ΗΠΑ, κορυφαία πανεπιστήμια και σπουδαία επιστημονική κοινότητα, πρέπει να αντιδράσει σε αυτό το ύστατο ταρακούνημα. Η ανακοίνωση της μελλοντικής αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού – για δεύτερη φορά – λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του νέου Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, δεν αποτέλεσε έκπληξη για κανέναν. Είναι, όμως, μια απόφαση που μπορεί να κλονίσει το μέλλον της κλιματικής δράσης. Ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής του κόσμου γυρίζει την πλάτη σε μια διεθνή συνθήκη που δεσμεύει 195 χώρες να παλέψουν ενάντια στην κλιματική κρίση. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Κενά. Κενά που απειλούν να εξανεμίσουν την ελπίδα για έναν βιώσιμο πλανήτη. Αυτά τα κενά δεν είναι απλά αριθμοί. Είναι η απουσία ηγεσίας που επηρεάζει μεγάλους παίκτες, όπως η Κίνα και η Ινδία, η έλλειψη πόρων που σταματά τη στήριξη σε αναπτυσσόμενες χώρες για την πράσινη μετάβαση και η αμφιβολία που γεννιέται σε κράτη που διστάζουν να δεσμευτούν. Αναμφισβήτητα, η αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συμφωνία του Παρισιού αποτελεί μια σημαντική πρόκληση. Ωστόσο, η απάντηση στην κλιματική αλλαγή έγκειται στη συλλογική δράση, τη στρατηγική συνεργασία και την πολιτική αποφασιστικότητα. Ο πλανήτης δεν αντέχει περαιτέρω καθυστερήσεις και κενά στην παγκόσμια προσπάθεια. Η ώρα της Ευρώπης είναι εδώ, και η αντίστροφη μέτρηση για να προλάβει έχει ήδη ξεκινήσει. Δείτε εδώ το άρθρο ("Βήμα", 21/1). 

Αντώνης Καραμπατζός: Θεσμικός συγκεντρωτισμός

Εδώ και καιρό, ο Πρωθυπουργός αναφερόταν στην ανάγκη διαμόρφωσης ευρύτερων συναινέσεων τόσο για το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) όσο και για τη συνταγματική αναθεώρηση. Η στάση αυτή είναι σύμφωνη με το πνεύμα του Συντάγματος. Ιδίως αναφορικά με την εκλογή ΠτΔ, παρά την αναθεώρηση του 2019 που αποσυνέδεσε την προεδρική εκλογή από τη διάλυση της Βουλής, είναι σαφές ότι πρέπει να αναζητούνται ευρείες συναινέσεις, εξ ου και οι αυξημένες πλειοψηφίες (2/3 και 3/5 των βουλευτών) που απαιτούνται στις τρεις πρώτες ψηφοφορίες… Για την απόφαση του Πρωθυπουργού εισφέρονται διάφορες ερμηνείες ή δικαιολογίες: διαφύλαξη εσωκομματικής ενότητας, δεξιά στροφή λόγω διεθνούς πολιτικού κλίματος, ενίσχυση της θέσης του κ.ά. Εν τούτοις, σε τέτοιες προσπάθειες δικαιολόγησης ενυπάρχει ένα στοιχείο ιδιαίτερα ανησυχητικό για τα πολιτικά πράγματα στον τόπο: η κυνική διάθεση ταύτισης του συμφέροντος Πρωθυπουργού και κυβερνώντος κόμματος με το συμφέρον της χώρας, σαν να ταυτίζεται η πολιτική επιβίωση ενός πολιτικού ή ενός κόμματος με το εθνικό συμφέρον. Πριν λίγες ημέρες, στον επικήδειο λόγο του για τον Κ.Σημίτη ο Πρωθυπουργός προσυπέγραφε τα ακόλουθα λόγια του εκλιπόντος: «Η κυβέρνηση υπάρχει όχι για να διαιωνίζει η ίδια την εξουσία της, αλλά για να διαμορφώνει μια καλύτερη κοινωνία […], επιδιώκοντας τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις, όμως βαδίζοντας συχνά και κόντρα στο ρεύμα. Φαίνεται ότι τώρα οι προτεραιότητες (ξαν)άλλαξαν: από το όραμα ενός «πολυδύναμου εκσυγχρονισμού» μεταβαίνουμε στη λογική ενός κλειστοφοβικού θεσμικού συγκεντρωτισμού. Δείτε εδώ το άρθρο ("Νέα", 18/1).

Nomarchia.gr – Editorial/ Στην αυγή του 2025

Στην αυγή του 2025, ο κόσμος συνεχίζει να μεταλλάσσεται γοργά σε κάτι άλλο, μη οικείο, πολλές φορές απερίγραπτο και ενίοτε τρομακτικό. Η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και η ειρήνη εμφανίζονται ολοένα και πιο ευάλωτα, σχεδόν ξεπερασμένα. Πολλοί από τους ηγέτες του κόσμου, ακόμη κι αν αναδεικνύονται μέσα από ελεύθερες εκλογές, δεν διακρίνονται ούτε επαίρονται για το δημοκρατικό τους ήθος, παραχωρούν απροσχημάτιστα εξουσίες σε ισχυρούς χορηγούς τους και απειλούν να κατακτήσουν ή να εξαγοράσουν άλλες χώρες...  Διεκδικούν και συχνά πετυχαίνουν να αναλάβουν αυτά την άσκησή της, χρησιμοποιώντας την απροκάλυπτα για να εξουδετερώσουν όλους όσοι, κατά τη γνώμη τους, θα μπορούσαν να σταθούν εμπόδιο στα όποια σχέδιά τους. Η ρητορική της ισχύος και του πολέμου μοιάζει να έχει καλύψει πλήρως εκείνη της δικαιοσύνης και της συνεργασίας... Αυτό που μας διδάσκει το αρχαίο δράμα είναι ο διαχρονικός και βαθύριζος πόνος του ανθρώπου, ο οποίος, τη στιγμή που συνειδητοποιεί πόσο εφήμερη και ευάλωτη είναι η ζωή του και πόσο επικίνδυνος μπορεί να είναι ο ίδιος για τον εαυτό του και τους άλλους, δεν παραγνωρίζει ότι είναι και μέλος μιας κοινότητας. Κι αν, πολύ συχνά, δυσκολεύεται να βρει τη γνωσιακή και ηθική πυξίδα του βίου του, έχει, πάντως, ως ελάχιστη συντεταγμένη ότι δεν μπορεί να σκεφτεί με συνοχή ή να πράξει δίκαια, εάν δεν είναι σε θέση να ακούει τον λόγο και τους λόγους των άλλων. Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο. 

Γιώργος Σιακαντάρης: Μεταπολιτική: Το άλλο όνομα της έκλειψης του Πολιτικού

Κατ’ αρχάς μια διευκρίνηση. Συμφωνώ με την επισήμανση εξαιρετικών επιστημόνων και διανοούμενων, όπως ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς και ο Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η χρήση του όρου «Μετά», υποκρύπτει την αδυναμία «επινόησης» νέων όρων για την αποτύπωση της σημερινής πραγματικότητας… Συνοψίζοντας, Μεταπολιτική είναι η απαίτηση όχι πλέον για λιγότερο κράτος, όπως ήθελε ο παλιός νεοφιλελευθερισμός, αλλά για λιγότερη πολιτική. Μεταδημοκρατία είναι η μετατροπή της δημοκρατίας σε σύστημα αδιάφορο για τη μείωση των ανισοτήτων και τη φορολόγηση του μεγάλου πλούτου. Και μετακόμμα είναι η μετάβαση από το κόμμα σουπερμάρκετ στο κόμμα της ρευστής βάσης, η οποία συνεχώς μετακινείται ανατρέποντας τις αρχές και τις αξίες του παραδοσιακού κόμματος. Μόνο ένα Κίνημα Αναγέννησης των Προοδευτικών Ιδεών μπορεί να αντισταθεί στη δυναμική των φαινομένων του «Μετά». Μόνο ένα τέτοιο κίνημα μπορεί να ξανακάνει Πολιτική τη «Μεταπολιτική» και Δημοκρατία τη «Μεταδημοκρατία». Και μόνο ένα τέτοιο Κίνημα μπορεί να μετατρέψει σε σύγχρονα Κόμματα τα μετακόμματα. Δείτε εδώ το άρθρο (mag.fear.gr).

Βενετία Κουσία: Ακολουθείς ή Προσπερνάς με την Μοναδικότητά σου;

Όπως «μια ιδέα δεν μπορεί να περάσει από μια γλώσσα σε άλλη χωρίς να αλλάξει» (Miguel de Unamuno) έτσι είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι το επενδυτικό κλίμα δεν είναι κάτι που μπορούμε απλώς να αντιγράψουμε από άλλες χώρες. Αξιοποιώντας τα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν τους Έλληνες, όπως είναι η ευελιξία, η προσαρμοστικότητα, η δυναμική κοινωνική δικτύωση και η έμφυτη επιθυμία για πρόοδο, η χώρα μπορεί να δημιουργήσει ένα μοναδικό και ελκυστικό περιβάλλον για επενδυτές, βασισμένο στις αξίες και παραδόσεις και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μας διαφοροποιούν. Σύμφωνα με την έρευνα World’s Best countries To Do Business For Non-European Investors (CEOWORLD, 2024), η Δανία κατατάσσεται πρώτη στον κόσμο για μη Ευρωπαίους επενδυτές, λόγω των απλών κανονισμών και της κεντρικής της θέσης στην Ευρώπη, ακολουθούμενη από τη Νορβηγία… Η έρευνα της Πυξίδας 2024 του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η Ελλάδα αν και ξεχωρίζει για την στρατηγική της θέση, την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και την ταχύτατη ανάπτυξη σε αρκετούς τομείς (πχ ψηφιοποίηση), εξακολουθούν να υπάρχουν διαχρονικά εμπόδια, όπως η γραφειοκρατία και η διαφθορά αλλά και η ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης του φορολογικού και ρυθμιστικού πλαισίου. Δειτε εδώ το άρθρο (competegr.org, 20/1). 

Έλσα Νικολαΐδου: Σενέκας: Ο θάνατος του φίλου σου

Το ζήτημα του θανάτου είναι κεντρικό τόσο στη Στωική φιλοσοφία. Ο Σενέκας θα αντιμετωπίσει την απώλεια του άλλου όχι με σκληρότητα αλλά με τη λογική που βασίζεται στο αναπόδραστο του θανάτου. Η απέραντη θλίψη της βίωσης του θανάτου ενός φίλου δεν αρμόζει σε όσους ακολουθούν τη Στωική φιλοσοφία. Η θλίψη που συνοδεύει τον θάνατο του αγαπημένου μας προσώπου δεν μπορεί παρά να είναι φυσιολογική, γεγονός που ο φιλόσοφος δεν μπορεί να παραβλέψει. Η ένστασή του αφορά τη χρονική διάρκεια και το μέγεθός της. Αυτά είναι που επιδέχονται κριτική. Ο θρήνος έχει όριο… Ωστόσο, ο χρόνιος θρήνος δεν είναι αποδεκτός και αποτελεί αντικείμενο γελοιοποίησης (inveteratus vero deridetur). Τι προσφέρει ο οδυρμός και η οιμωγή για τον θάνατο του φίλου μας πέρα από την ικανοποίηση του εγωισμού μας;… Το καλύτερο που μπορεί να κάνει κάποιος αντί να θρηνεί είναι να κρατήσει τις αναμνήσεις που είχε, δηλαδή τη ζωή που πέρασε με τον φίλο του. Ο Στωικός φιλόσοφος δεν διστάζει να διαφωνήσει με την άποψη του δασκάλου του, Αττάλου, ο οποίος υποστήριζε ότι η ενθύμηση της απώλειας του φίλου μας έχει γλυκόπικρη γεύση. Δείτε εδώ το άρθρο (philenews.com, 18/1).

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου "Σύνταγμα. Ερμηνεία κατ' άρθρο" (επιμέλεια Σπύρου Βλαχόπουλου, Ξενοφώντα Κοντιάδη, Γιάννη Τασσόπουλου) με ομιλίες των Προέδρων του Συμβουλίου Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα γίνει την Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2025, στις 6 μ.μ., στη Νομική Βιβλιοθήκη. Δείτε εδώ περισσότερα.