e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Shoshana Zuboff: Ο καπιταλισμός της επιτήρησης είναι εγγενώς αντιδημοκρατικός (συνέντευξη: Αντώνης Παπαγιαννίδης, Κωνσταντίνος Τσαλακός)

Υπήρχε γενικευμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά δεν είχε εισαχθεί στον καταναλωτικό χώρο. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ του τότε και του τώρα. Ο Σαμ Άλτμαν, χωρίς καμία προειδοποίηση, αποφάσισε να κάνει το άλμα στον καταναλωτικό χώρο με το ChatGPT, χωρίς καμία προειδοποίηση. Ήταν απελπισμένος και αποφασισμένος να είναι ο πρώτος που θα κυκλοφορούσε στην αγορά μια κάποια μορφή «παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης». Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση. Η πρώτη φάση της τεχνητής νοημοσύνης δημιούργησε τον καπιταλισμό της επιτήρησης. Τώρα η δεύτερη φάση τον εντείνει και τον επιταχύνει. Τα δεδομένα για την εκπαίδευση των μοντέλων απαιτούν ακόμα περισσότερη παγκόσμια επιτήρηση και κλοπή. Η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη θέτει ακόμα μεγαλύτερες απειλές διαφθοράς πληροφοριών και χειραγώγησης συμπεριφοράς… Ζούμε σε μια εποχή που χρειαζόμαστε περισσότερη δημοκρατία και όχι λιγότερη. Και οι δημοκρατίες πρέπει να βρουν νέους τρόπους για να σταθούν μαζί διαμορφώνοντας νέες συμμαχίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σε θέση να συμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια αυτή τη στιγμή. Η Ευρώπη και άλλες περιοχές θα πρέπει να ηγηθούν. Δείτε εδώ την συνέντευξη ("Οικονομική Επιθεώρηση", 8/2). 

Liberation/ Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα καλούν τα μέσα ενημέρωσης να συνεργαστούν για την ηθική τεχνητή νοημοσύνη

Στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Παρισιού για την τεχνητή νοημοσύνη, η RSF κάλεσε τη Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου για μεγαλύτερη συμμετοχή του συντακτικού προσωπικού στην «υπεύθυνη χρήση» αυτής της τεχνολογίας. Η RSF απευθύνει περίπου δέκα συστάσεις στα γραφεία σύνταξης, όπως «έναρξη συνεργατικών έργων για την ανάπτυξη εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης μεταξύ των μέσων ενημέρωσης». Γενικότερα, η ΜΚΟ προτείνει «να αντλήσουμε έμπνευση από τη Χάρτα του Παρισιού για την τεχνητή νοημοσύνη και τη δημοσιογραφία», την οποία ξεκίνησε το 2023, και να σεβόμαστε τα πνευματικά δικαιώματα των δημοσιογράφων και τα συναφή δικαιώματα των εκδοτών τύπου. Την περασμένη εβδομάδα, η Apig και άλλοι οργανισμοί γαλλικού Τύπου κάλεσαν τις δημόσιες αρχές να «επιβάλουν έναν διάλογο» μεταξύ των εταιρειών τεχνητής νοημοσύνης και των μέσων ενημέρωσης, «να βάλουν τέλος στη λεηλασία» του περιεχομένου τους και να διατηρήσουν «αξιόπιστες πληροφορίες». Εστιασμένο σε κλιματικά θέματα, το πρωτότυπο βασίζεται σε ένα σύστημα έρευνας και σύνθεσης που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη, σχεδιασμένο να βοηθά τους δημοσιογράφους και όχι να τους αντικαθιστά, σύμφωνα με διάφορες ηθικές αρχές όπως η αξιοπιστία των πληροφοριών, η διαφάνεια των πηγών ή ο σεβασμός των πνευματικών δικαιωμάτων. Δείτε εδώ περισσότερα.

Steven Levitsky - Lucan A. Way: Ο δρόμος προς τον αμερικανικό αυταρχισμό

Η κατάρρευση της δημοκρατίας στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα οδηγήσει σε μια κλασική δικτατορία στην οποία οι εκλογές θα είναι μια απάτη και η αντιπολίτευση θα φυλακίζεται, θα εξορίζεται ή θα σκοτώνεται. Ακόμη και σε ένα χειρότερο σενάριο, ο Τραμπ δεν θα μπορέσει να ξαναγράψει το Σύνταγμα ή να ανατρέψει τη συνταγματική τάξη. Θα περιοριστεί από τους ανεξάρτητους δικαστές, τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα, τον επαγγελματοποιημένο στρατό της χώρας και τα υψηλά εμπόδια στη συνταγματική μεταρρύθμιση. Θα γίνουν εκλογές το 2028 και οι Ρεπουμπλικάνοι θα μπορούσαν να τις χάσουν. Αλλά ο αυταρχισμός δεν απαιτεί την καταστροφή της συνταγματικής τάξης. Αυτό που βρίσκεται μπροστά μας δεν είναι η φασιστική ή μονοκομματική δικτατορία αλλά ο ανταγωνιστικός αυταρχισμός — ένα σύστημα στο οποίο τα κόμματα ανταγωνίζονται στις εκλογές αλλά η κατάχρηση της εξουσίας από τον εκάστοτε κρατούντα κλίνει τον ανταγωνιστικό χώρο σε βάρος της αντιπολίτευσης. Δείτε εδώ τη μετάφραση και εδώ το άρθρο στα αγγλικά (“The Path to American Authoritarianism”, foreign affairs.com, 11/2).

Κώστας Αναγνωστόπουλος: Νότια Αφρική εναντίον Τραμπ

Στις αρχές του μήνα, ο Ντ. Τραμπ ανακοίνωσε ότι περικόπτεται κάθε χρηματοδότηση προς τη Νότια Αφρική (κάπου 440 εκατ. δολάρια ετησίως), εξαιτίας ενός νομοσχεδίου απαλλοτρίωσης της αγροτικής γης δίχως αποζημίωση στους λευκούς ιδιοκτήτες.  Ο πρόεδρος της χώρας, CyrilRamaphosa, είχε απαντήσει στις κατηγορίες ότι όλα γίνονται σύμφωνα με τη συνταγματική τάξη και το κράτος δικαίου. Πριν από λίγες μέρες, η Νότια Αφρική απαγόρευσε επίσημα όλες τις αμερικανικές επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται εντός των συνόρων της και σταμάτησε τις εξαγωγές ορυκτών προς τις ΗΠΑ (αξίας πάνω από 25 δισεκ. δολάρια ετησίως). Νοτιοαφρικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι αν ο Τραμπ βλέπει την Αφρική μόνο ως αποδέκτη βοήθειας, θα πρέπει να αναζητήσει πόρους αλλού — επειδή η Αφρική έχει βαρεθεί να ανέχεται την ασέβεια και την περιφρόνηση από τις δυτικές δυνάμεις. Δεν θυμάμαι καμιά αφρικανική χώρα να έχει πάρει τόσο τολμηρή θέση απέναντι στις ΗΠΑ. Είναι ενδιαφέρον που ο Τραμπ φροντίζει κατ’ εξαίρεση τους πατριώτες του Μασκ, ενώ δεν δίνει μία για τους Αφγανούς που πολέμησαν ή/και συνεργάστηκαν με τους Αμερικανούς και τώρα διώκονται από τους Ταλιμπάν. Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 18/2).

Ezra Klein: Το πρόβλημα NPC του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος – και το δικό μας (ανάρτηση του Νικόλα Μολφέτα)

Πριν από μερικά χρόνια, η διαδικτυακή δεξιά αγάπησε ένα νέο επίθετο για τους φιλελεύθερους: "NPC", συντομογραφία του "nonplayer character” (χαρακτήρας μη παίκτη). Ο όρος προέρχεται από τα βιντεοπαιχνίδια, όπου το "NPC" αναφέρεται στους χαρακτήρες που ελέγχονται από τον υπολογιστή και γεμίζουν το παιχνίδι ενόσω εσύ, ο ζωντανός παίκτης, λαμβάνεις αποφάσεις. Οι NPC δεν έχουν δικό τους μυαλό. Είναι αυτόματα. Κάνουν ό,τι τους λένε… Όπως κάθε καλή προσβολή, το μιμίδιο NPC εξυπηρετούσε διπλό σκοπό. Περιείχε έναν πυρήνα αλήθειας σχετικά με τον στόχο του. Εμείς οι φιλελεύθεροι κάποιες φορές είμαστε κομφορμιστές. Κάποιες φορές φοβόμαστε υπερβολικά μήπως προσβάλουμε. Ενίοτε δείχνουμε υπερβολικό σεβασμό στους θεσμούς. Τρομοκρατούμαστε από την εσωτερική αστυνόμευση που επιβάλλουμε στους εαυτούς μας και υιοθετούμε γρήγορα το εκάστοτε κοινωνικό αίτημα της στιγμής… Και ο λόγος που ο Τραμπ και η κυβέρνησή του θα μπορούσαν να επιτύχουν να υποκλέψουν την εξουσία του είναι ότι έχουν μετατρέψει τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου σε NPC. Δείτε εδώ τη μετάφραση και εδώ το άρθρο στα αγγλικά (“The Republican Party’s NPC Problem — and Ours”, nytimes. com, 16/2). 

Oμιλία του γερμανού Υπουργού Άμυνας Boris Pistorius (ανάρτηση της Χριστίνας Κατράκη)

Είμαι γεμάτος οργή τώρα. Νιώθω άρρωστος στο στομάχι. Ένας αντιπρόεδρος των ΗΠΑ στάθηκε σήμερα στο έδαφος όπου τόσοι Αμερικανοί έδωσαν τη ζωή τους για να νικήσουν τον φασισμό στην Ευρώπη. Εξέδωσε μια επαίσχυντη ομιλία που έφτυσε στους τάφους τους. Όχι ότι θα έπρεπε να περιμένουμε κάτι διαφορετικό, δεδομένου ότι το αφεντικό του δεν επισκέφθηκε τους τάφους πεσόντων Αμερικανών στην Ευρώπη από φόβο μην βρέξει τα μαλλιά του. Ο ίδιος άνθρωπος που αποκάλεσε τους ίδιους πεσόντες ήρωες κορόιδα και χαμένους. Ως Βρετανός που αγαπά την Αμερική και τον αμερικανικό λαό, είμαι βαθιά ενοχλημένος από τις προσβολές που έκανε ένας άνθρωπος που κάποτε χαρακτήρισε τον Ντόναλντ Τραμπ ως «ηλίθιο» και είπε ότι είναι «κατακριτέος. Ιδιαιτέρως, συγκρίνοντας τον με τον Αδόλφο Χίτλερ. Πώς έχουν αλλάξει οι καιροί. Ο Βανς είναι πλέον μέρος της πιο αυταρχικής διοίκησης στην αμερικανική ιστορία. Μια διοίκηση που επιδιώκει ενεργά να αρνηθεί τη σωματική αυτονομία στις γυναίκες. Μια διοίκηση που επιδιώκει την ίδια μαζική απέλαση μεταναστών που είδε η Ευρώπη στη Γερμανία του 1930…Ήρθε στην Ευρώπη για να ξεράσει τη Χριστοφασιστική χολή του σε ηγέτες από το Ηνωμένο Βασίλειο και όλη την Ευρώπη, σε μια περιοδεία ανταπόδοσης που φαίνεται να είναι σχεδιασμένη για να διεκδικήσει την αμερικανική εξουσία. Δείτε εδώ το κείμενο και εδώ το video της πλήρους ομιλίας. .

Χαρίδημος Τσούκας: Τέμπη: Πώς η πόλωση υποσκάπτει την αλήθεια

Δεν είναι η πρώτη φορά. Αντί τραγωδίες, όπως το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, να μας φέρνουν κοντά, γίνονται αφορμές σύγκρουσης… Η διαχείριση οδυνηρών συμβάντων αντανακλά την εμπεδωμένη κουλτούρα πολωτικής κομματικής αντιπαράθεσης και ό,τι αυτή συνεπάγεται για την ανεύρεση της αλήθειας… Για να μην εμπλακούν οι κομματικοί παίκτες σε παίγνιο μηδενικού αθροίσματος, πρέπει να σκέφτονται όχι μόνον υπολογιστικά αλλά και σχεσιακά-θεσμικά – να μη νοιάζονται αποκλειστικά για οφέλη ή ζημίες, αλλά και για το πώς υπηρετούν το κοινό καλό. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται πολιτικές ηγεσίες που θα υπερβαίνουν τον υπολογιστικό εαυτό τους. Ακόμη αναζητούνται. Οι ευθύνες της (εκάστοτε) κυβέρνησης είναι πάντοτε μεγαλύτερες, καθότι, λόγω θέσεως, έχει την πρωτοβουλία κινήσεων. Αν, εν προκειμένω, ο πρωθυπουργός κατέβαινε από τον «επιτελικό» θρόνο του, θα είχε αντιληφθεί καλύτερα το δέον γενέσθαι. Θα μπορούσε να είναι πιο συγκρατημένος και λιγότερο μεροληπτικός στις διαπιστώσεις του, αφήνοντας χώρο στους θεσμικά αρμοδίους να αποφανθούν. Δείτε εδώ το άρθρο ("Καθημερινή", 16/2). 

Έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής - Ευρωβαρόμετρο (φθινόπωρο 2024): Η ικανοποίηση από τον τρόπο λειτουργίας της δημοκρατίας στην Ελλάδα (71% κατά – 29% υπέρ)

Το 51% των Ευρωπαίων τείνουν να εμπιστεύονται την ΕΕ, το υψηλότερο αποτέλεσμα από το 2007. Σχεδόν επτά στους δέκα ερωτηθέντες (69 %) συμφωνούν ότι η ΕΕ διαθέτει επαρκή ισχύ και εργαλεία για την προάσπιση των οικονομικών συμφερόντων της Ευρώπης στην παγκόσμια οικονομία. Ομοίως, το 69 % συμφωνεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας τόπος σταθερότητας σε έναν ταραγμένο κόσμο. Το 74 % των Ευρωπαίων στην ΕΕ συνολικά και το 81 % των Ευρωπαίων στη ζώνη του ευρώ είναι για το κοινό νόμισμα, το ευρώ, την υψηλότερη υποστήριξη που έχει υπάρξει ποτέ. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα (33 %) είναι ο κύριος τομέας προτεραιότητας για τη δράση της ΕΕ μεσοπρόθεσμα, ακολουθούμενη από τη μετανάστευση (29 %). Ταυτόχρονα, το 44 % των ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι η διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας θα έχει τον μεγαλύτερο θετικό αντίκτυπο στη ζωή τους βραχυπρόθεσμα, ακολουθούμενη από την εξασφάλιση τροφίμων, υγείας και εφοδιασμού της βιομηχανίας στην ΕΕ και τη διαχείριση της μετανάστευσης (και οι δύο 27 %). Δείτε εδώ τα βασικά πορίσματα της Έκθεσης ανά χώρα της Ε.Ε. 

Έρευνα Μetron Analysis (Στράτος Φαναράς - Γιάννης Μπαλαμπανίδης): Αυτούς τους θεσμούς εμπιστεύονται οι πολίτες – Ποιοι περνούν κρίση

Δεν είναι πρωτόγνωρη η συζήτηση σχετικά με την κρίση εμπιστοσύνης στους θεσμούς της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Ασφαλώς, η «κρίση» προϋποθέτει μια ριζική επιδείνωση σε σχέση με κάποια προϋπάρχουσα κατάσταση ομαλότητας. Μπορεί, όμως, επίσης να σημαίνει ότι σε ορισμένες συγκυρίες η καχυποψία των πολιτών απέναντι στους θεσμούς παροξύνεται, επιδρώντας και σε πολλές άλλες πτυχές της κοινής μας ζωής. Σήμερα μοιάζει να βρισκόμαστε σε μια τέτοια καμπή. Γνωρίζουμε ότι η ελληνική κοινωνία χαρακτηρίζεται από χαμηλά επίπεδα κοινωνικής και πολιτικής εμπιστοσύνης. Οι επάλληλες κρίσεις της εποχής μας έχουν αποδιαρθρώσει ακόμη περισσότερο το εύθραυστο υπέδαφός της. Και μείζονα γεγονότα, όπως η επάνοδος του Τραμπ στις ΗΠΑ, ρίχνουν ακόμη μία βαριά σκιά πάνω από τις δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες. Η μεγάλη εικόνα επιβεβαιώνει ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς κλονίζεται. Μετρώντας την εμπιστοσύνη σε μια σειρά από θεσμούς της πολιτείας σε μια πενταβάθμια κλίμακα, όπου το 1 σημαίνει «καθόλου εμπιστοσύνη» και το 5 «πλήρης εμπιστοσύνη», παρατηρούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το ισοζύγιο είναι αρνητικό. Δείτε εδώ την έρευνα ("Βήμα", 11/2). 

Χαράλαμπος Βρασίδας: PartnerUp: Transforming Adult Education Through Lifelong Learning and Collaboration in Europe

The PartnerUp Project has successfully concluded its transformative 26-month journey, expanding lifelong learning opportunities for adults across Europe. This initiative, born from the EU’s 2016 Recommendation on Upskilling Pathways, has played a vital role in empowering adults by equipping them with essential skills, ultimately helping them access secondary qualifications or equivalent education levels. Its impact is profound, addressing educational gaps and paving the way for a future where lifelong learning is integral to Europe’s societal framework. One of Europe’s biggest challenges is the educational divide faced by adults with lower qualifications. These individuals often encounter barriers in securing stable employment and fully integrating into society. The PartnerUp Project confronted these issues by introducing innovative cooperation mechanisms, strategic interventions, and a commitment to sustainable educational practices. This lays the foundation for an inclusive, sustainable adult education system, ensuring that future generations of adult learners will have the tools they need to succeed in the modern workforce. Δείτε εδώ το κείμενο.

Απολογισμός εκδήλωσης με θέμα: «Ανοίγοντας τον Διάλογο στη Δημοκρατία» (CARDET με τη συνδιοργάνωση του Γραφείου Επιτρόπου του Πολίτη στην Κύπρο, 20/11/2024). Η εκδήλωση επικεντρώθηκε στη σημασία της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών στη δημοκρατία, προωθώντας αξίες όπως η συμμετοχικότητα και η διαφάνεια. Δείτε εδώ περισσότερα. 

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Απολογισμός Ημερίδας με θέμα: «MME και Δημοσιογραφία στην Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία: Η πολυφωνία σε κίνδυνο;» (Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ, 4/2/2025). Στα δύο θεματικά τραπέζια της εκδήλωσης εκτέθηκαν και σχολιάστηκαν η ιστορική εξέλιξη του ελληνικού μιντιακού συστήματος κατά τη μεταπολιτευτική 50ετία, η σχέση πολιτικής εξουσίας και δημοσιογραφίας σήμερα, οι τρόποι μέτρησης, προστασίας και ενίσχυσης της πολυφωνίας, καθώς και οι παράγοντες που απειλούν τον πλουραλισμό και την ανεξαρτησία της δημοσιογραφίας στη χώρα μας. Δείτε εδώ περισσότερα. 

Το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου και το e-ΠΟΛΙΤΕΙΑ παρουσιάζουν, σε μορφή ελεύθερης πρόσβασης (e-book) την έρευνα για τη "Θεσμική οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων για την προστασία του ανταγωνισμού στην Ελλάδα", με την επιστημονική επιμέλεια του Γιάννη Τασόπουλου. Δείτε εδώ περισσότερα.

Αναρτήσεις Περικλή Βασιλόπουλου

Πριν έναν χρόνο ο Λευτέρης-Φοίβος Βασιλόπουλος ήταν υποψήφιος στις Ευρωεκλογές στην Γαλλία με τον γαλλικό συνδυασμό Volt France ως φοιτητής Erasmus στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, ο μόνος πανευρωπαϊκά σε ηλικία 22 ετών σε άλλη χώρα εκτός της χώρας καταγωγής του. Μια σπάνια εμπειρία που ανοίγει δρόμους για την συμμετοχή των νέων στην ΕΕ. Δείτε εδώ το link. Επίσης δείτε εδώ το σχετικό άρθρο με τίτλο: «Πολύ νέος» για ευρωβουλευτής: Δημοκρατικό όριο ή εμπόδιο συμμετοχής; (Οικονομική Επιθεώρηση, 2/1).