e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Γιάννης Τασσόπουλος: Αξιολογήσεις

Νομίζω ότι υπάρχει στην κοινωνία μας ένα βαθύτερο πρόβλημα που πηγαίνει πέρα από την αξιοπιστία. Υπάρχει πρόβλημα ανυποληψίας. Οπότε η πολιτική τάξη, το πολιτικό προσωπικό, έχει ανάλογη (έλλειψη) πειστικότητα(ς) όταν ζητεί από το διοικητικό προσωπικό, όχι απλώς να πράξει με ευσυνειδησία, αρετή και αίσθηση καθήκοντος, αλλά και να το αξιολογήσει με την απειλή απόλυσης. Η αντίδραση είναι "κοίτα ποιος μιλάει". Αυτό θέλει χρόνο και σύνθετη δράση για να διορθωθεί. Αυτά όμως είναι τα εύκολα. Το δύσκολο είναι η παραδοχή του προβλήματος. Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 27/5).

Ξενοφών Κοντιάδης: Άρση ποιας μονιμότητας και με ποιους όρους; Ένα δείγμα αναθεωρητικού λαϊκισμού

Είναι εύκολο να παριστάνεις τον μεταρρυθμιστή διαστρεβλώνοντας θεσμικά προβλήματα και διασύροντας τη δημόσια διοίκηση και τα στελέχη της. Στο Σύνταγμα προβλέπεται σαφώς η άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και με αμερόληπτες διαδικασίες. Ο πρωθυπουργός εξήγγειλε την πρόθεση του κυβερνώντος κόμματος να αναθεωρήσει το Σύνταγμα στην κατεύθυνση της άρσης της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Η πρόταση αυτή φαίνεται σε έρευνες κοινής γνώμης να υποστηρίζεται από την πλειοψηφία των πολιτών. Ωστόσο ούτε η πρόταση του πρωθυπουργού είναι σαφής ούτε η γνώμη της κοινωνίας διατυπώθηκε μετά από επαρκή ανάδειξη των επιμέρους πτυχών του ζητήματος... Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων εξυπηρετεί την αξιοκρατία και την ουδετερότητα της δημόσιας διοίκησης. Αν η εκάστοτε Κυβέρνηση μπορούσε να αντικαθιστά το προσωπικό της δημόσιας διοίκησης με πολιτικά κριτήρια, θα διακυβεύονταν η σταθερότητα, η συνέχεια και η αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Η προσθήκη προσωπικού που διαθέτει την πολιτική εμπιστοσύνη της Κυβέρνησης γίνεται με τον διορισμό μετακλητών υπαλλήλων, οι οποίοι δεν απολαμβάνουν την εγγύηση της μονιμότητας από τη φύση της θέσης τους. Μονιμότητα απολαμβάνουν και οι υπάλληλοι με θητεία κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Δείτε εδώ το άρθρο (dnews.gr, 23/5).

Nίκος Αλιβιζάτος: Συνταγματική αναθεώρηση και Δικαιοσύνη: τι θα μπορούσε να προτείνει η Αριστερά;

Στη σημερινή συγκυρία, της πλήρους κοινοβουλευτικής επικράτησης, της αλαζονείας και του κυνισμού της Δεξιάς στη χώρα μας, σε μια συγκυρία όπου, λόγω κατακερματισμού της αντιπολίτευσης, καμιά αξιόπιστη εναλλακτική λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα και όπου, τουναντίον, η άκρα Δεξιά επελαύνει σε όλες σχεδόν της ευρωπαϊκές χώρες, η Αριστερά στο πεδίο του Συντάγματος και των θεσμών, πρέπει να επιδιώξει έναν κεντρικό στόχο, που μακροπρόθεσμα θα την ωφελήσει: να αναβαθμίσει την πολιτική και να συμβάλει στην αναζωογόνησή της με καλά μελετημένες προτάσεις που θα καταστήσουν την πολιτική της πιο αξιόπιστη και την πολιτική αντιπαράθεση πιο ενδιαφέρουσα και πιο ελκυστική… Κλείνοντας, θέλω απλώς να τονίσω και πάλι ότι, στη σημερινή ειδικά συγκυρία, χωρίς την ζωογόνο πνοή της Αριστεράς, η συζήτηση για την επικείμενη αναθεώρηση θα εξελιχθεί σε μια ακόμη βαρετή ανταλλαγή μονολόγων, που θα βαρύνει ακόμη περισσότερο το μουντό κλίμα της εποχής. Θέλω να ελπίζω ότι η σημερινή πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Τσίπρα θα δώσει το έναυσμα για δημιουργικές προτάσεις, για το καλό όχι μόνο της Αριστεράς, αλλά και της δημοκρατίας. Δείτε εδώ το κείμενο της εισήγησης (nomarchia.gr, 16/5). 

Ηλίας Τσαουσάκης: Εμείς Εναντίον Αυτών: Η Συνταγή της Εξουσίας των Αυταρχικών Ηγετών

H άνοδος των αυταρχικών ηγεσιών δεν είναι απλώς μια πολιτική ανωμαλία ή ένα φυσικό φαινόμενο χωρίς εξήγηση. Είναι μια αντανάκλαση των αδυναμιών των δημοκρατικών συστημάτων να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των πολιτών. Η άνοδος του αυταρχικού ηγέτη: φαινόμενο της εποχής ή διαχρονική πρόκληση; Η άνοδος του μοντέλου της αυταρχικής ηγεσίας διεθνώς, αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα των τελευταίων ετών. Ωστόσο, η ανάδειξή του δεν συμβαίνει τυχαία. Ένας αυταρχικός ηγέτης δεν εμφανίζεται σε πολιτικό κενό. Γεννιέται μέσα από συγκεκριμένες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, οι οποίες διαμορφώνουν ένα πρόσφορο έδαφος για την άνοδό του. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που συνδέεται στενά με περιόδους κρίσης. Σε τέτοιες συνθήκες, η λαϊκή δυσαρέσκεια, η απώλεια εμπιστοσύνης στους δημοκρατικούς θεσμούς και η αίσθηση αβεβαιότητας, οδηγούν μεγάλο μέρος του πληθυσμού να αναζητά άμεσες και «ισχυρές» λύσεις. Αυτός ο «ισχυρός ηγέτης» προβάλλεται ως ο μοναδικός που μπορεί να προστατεύσει την κοινωνία από υπαρκτούς ή κατασκευασμένους κινδύνους, εμφανιζόμενος συχνά ως «σωτήρας». Δείτε εδώ το άρθρο (dnews.gr, 9/1). 

Robert Keohane: Στη χειρότερη περίπτωση οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να γίνουν μέρος ενός «άξονα αυταρχισμού» που θα κυριαρχεί στον κόσμο (συνέντευξη: Θανάσης Κατσικίδης)

Μέχρι στιγμής, δυστυχώς, οι πολιτικές του προέδρου Τραμπ επιταχύνουν πράγματι αυτή την παρακμή. Οι συνέπειες θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές για τις αδύναμες χώρες, οι οποίες επωφελούνται περισσότερο από την προστασία των κανόνων... Στη χειρότερη περίπτωση, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να γίνουν μέρος ενός «άξονα αυταρχισμού» που θα κυριαρχεί στον κόσμο, ακόμα και αν δεν διεξάγουν διαρκή πόλεμο, όπως κάνουν τα κράτη στο δυστοπικό μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ 1984. Στην καλύτερη περίπτωση, το μέλλον θα είναι ένα μέλλον αυταρχισμού στο εσωτερικό και ένας συνδυασμός αμοιβαίας υποστήριξης από τις αυταρχικές χώρες και επιφυλακτικής συνύπαρξης μεταξύ τους σε παγκόσμια κλίμακα... Για το καλό του κόσμου, αλλά και των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι ζωτικής σημασίας η αμερικανική κοινωνία των πολιτών και το αμερικανικό δικαστικό σύστημα να αποτρέψουν την αυταρχική κυριαρχία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πανεπιστήμια όπως το Χάρβαρντ έχουν αντισταθεί στις πιέσεις του Τραμπ και αγωνίζονται τόσο στα δικαστήρια όσο και στην κοινή γνώμη: πρέπει να ακούσουν φωνές στήριξης από άλλες χώρες, καθώς και από τους Αμερικανούς. Μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, όπως και διάφοροι οργανισμοί, πρέπει επίσης να μιλήσουν, καθώς και να στηρίξουν οργανώσεις και άτομα που έχουν στοχοποιηθεί από τη διοίκηση Τραμπ. Δείτε εδώ την συνέντευξη ("Οικονομική Επιθεώρηση", 19/5). 

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Όταν τα ανθρώπινα δικαιώματα καλούνται – επισήμως επικίνδυνα – να υποχωρήσουν

Πλην όμως, εδώ δεν τίθεται μόνο θέμα επαναδιατύπωσης/προσαρμογής της ΕΣΔΑ – η οποία, όντως, αναθεωρείται από τα Κράτη μέλη όταν το συμφωνήσουν, ως διεθνής συνθήκη. Τίθεται και ζήτημα «διόρθωσης» του εύρους της προστασίας που δόθηκε με την νομολογία του Δικαστηρίου του Στρασβούργου. Δηλαδή, επαναστόχευσης των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων που (θεωρούσαμε ότι) αποτελούσαν Ευρωπαϊκό κεκτημένο. Θυμίζοντας την στάση του ΕΔΔΑ π.χ. στην περίπτωση των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ουκρανικό, μετά την εισβολή της Ρωσίας, ο Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Αλαιν Μπερσέ – Ελβετός Σοσιαλδημοκράτης, πρώην υπουργός Εσωτερικών και δυο φορές Πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας – πήρε την πρωτοβουλία να κρούσει δημόσια τον κώδωνα του κινδύνου για την ως εκ τούτου απειλούμενη «πολιτικοποίηση» του ΕΔΔΑ. «Σε μια κοινωνία που κυβερνάται υπό συνθήκες κράτους δικαίου , η Δικαιοσύνη δεν πρέπει να αισθάνεται πολιτική πίεση. Οι θεσμοί προστασίας θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν νοείται να κάμπτονται λόγω του πολιτικού κύκλου». Δικαιούται να διερωτηθεί κανείς αν παρόμοιες τοποθετήσεις θα παραμείνουν φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Και αν, στον πλανήτη Τραμπ, η Ευρώπη θα προσέλθει στο ξήλωμα της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αναγνώρισε και υπερασπίστηκε με ζήλο, με τρόπο ανάλογο του Τραμπικού κύματος στην απέναντι ακτή του Ατλαντικού. Δείτε εδώ το άρθρο (ekdoseiskerkyra.gr, 26/5). 

Έρευνα (Ινστιτούτο Eteron): Το ελληνικό πολιτικό σύστημα στη δική του εποχή της πολυκρίσης (σύνταξη/ ανάλυση: Αντώνης Γαλανόπουλος)

Με βάση τα ευρήματα της Ακτινογραφίας των Ψηφοφόρων, της νέας έρευνας του Ινστιτούτου Eteron σε συνεργασία με την About People, μπορούμε σήμερα να ισχυριστούμε ότι το ελληνικό πολιτικό και κομματικό σύστημα βρίσκεται στην δική του εποχή της πολυκρίσης. Τρεις είναι οι παράλληλες κρίσεις που δημιουργούν αυτήν τη συνθήκη: κρίση εμπιστοσύνης, κρίση αντιπροσώπευσης, κρίση ταυτοτική και ιδεολογική. Από τις τρεις κρίσεις, οι δυο αφορούν το σύνολο του πολιτικού συστήματος και η τρίτη τις λεγόμενες “προοδευτικές” δυνάμεις ή τις κομματικές δυνάμεις που τοποθετούνται στην πολιτική τοπογραφία από το ΠΑΣΟΚ και προς τα αριστερά... Η βασική εικόνα που αποτυπώνει η έρευνα είναι αυτή ενός πολιτικού και κομματικού συστήματος σε ανοικτή κρίση. Αυτήν την εικόνα της κρίσης σφραγίζει με τρόπο εμφατικό η αίσθηση πολιτικού αδιεξόδου που βιώνουν οι ψηφοφόροι, αν θυμηθούμε ότι το 34% των πολιτών πιστεύει πως ούτε η (κεντρο-)αριστερά, ούτε η (κεντρο-)δεξιά μπορεί να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον.  Αυτό είναι και το μεγάλο διακύβευμα για την επόμενη μέρα. Μπορεί να δοθεί μια απάντηση στο πολιτικό αδιέξοδο, στις μειωμένες προσδοκίες και στη δυσαρέσκεια των πολιτών τόσο σε σχέση με την οικονομία και τα καθημερινά πρακτικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν όσο και σε σχέση με τη λειτουργία των θεσμών και της δημοκρατίας; Δείτε εδώ την έρευνα. 

Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;» (συνέντευξη: Θοδωρής Αντωνόπουλος, lifo.gr)

Υποθέτω ότι θα πρέπει να ξεκινήσετε με το ερώτημα τι ακριβώς απειλεί η ελευθερία του φύλου. Την πατριαρχική κοινωνία; Την ετεροκανονική οικογένεια; Την έμφυλη συμμόρφωση; Και στη συνέχεια θα πρέπει να ρωτήσετε: Τι είδους κόσμο προτιμάμε; Πατριαρχικό ή μη πατριαρχικό; Περιοριστικό ή ποικιλόμορφο; Οικογένεια και γονικά δικαιώματα που προορίζονται και αναγνωρίζονται μόνο για παντρεμένους ετεροφυλόφιλους; Είτε επιβεβαιώνει κανείς ανοιχτόκαρδα την ανθρώπινη πολυπλοκότητα είτε κλείνει την καρδιά του σε αυτή. Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;… Περισσότερο απ' όλα με ανησυχούν οι λογής αυταρχισμοί που τροφοδοτούνται από φασιστικά πάθη. Η εξαθλίωση των εργαζομένων, η αφαίρεση δικαιωμάτων από τους μετανάστες, τους μαύρους και τους ανθρώπους λατινοαμερικανικής καταγωγής στις ΗΠΑ, από τις γυναίκες και τα τρανς άτομα. Πρέπει να συνδέσουμε αυτές τις μορφές καταπίεσης με την καταστροφή της γης στο όνομα του κέρδους, οικοδομώντας μια μορφή συμμαχίας που να αντιλαμβάνεται πώς λειτουργούν συνδυαστικά οι απελάσεις, η αφαίρεση δικαιωμάτων, ο εγκλεισμός και η αποδυνάμωση ανθρώπων και κοινοτήτων σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Εκείνο που πραγματικά χρειαζόμαστε είναι μια τέτοια διεθνική συμμαχία και, ναι, τη βλέπω να αναδύεται. Δείτε εδώ την συνέντευξη.

Έλσα Νικολαΐδου: Η φιλοσοφική παρρησία

Η παρρησία (πᾶς, ῥῆσις), η ελεύθερη έκφραση της γνώμης, φαίνεται να κάνει την εμφάνισή της για πρώτη φορά στο έργο του Ευριπίδη. Στη συνέχεια, θα συνδεθεί στενά με την πολιτική ζωή της Αθήνας ως το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου, που μπορεί να ασκείται από τους πολίτες στον Δήμο. Ο ρήτορας Ισοκράτης θα κατηγορήσει την αθηναϊκή δημοκρατία για έλλειψη παρρησίας («καὶ ὅτι δημοκρατίας οὔσης οὐκ ἔστι παρρησία» Περί ειρήνης, 14), ενώ ο Δημοσθένης θα ασκήσει το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου, εκφράζοντας με παρρησία τη γνώμη του για τις προθέσεις του Φιλίππου στην εκκλησία του Δήμου, ξεσηκώνοντας τους Αθηναίους εναντίον του. Παρά τις αθηναϊκές εξαγγελίες, ωστόσο, η ελευθερία του λόγου δεν ήταν ποτέ δεδομένη, κυρίως λόγω των συνεπειών που επέφερε σε εκείνους που εξέφραζαν ειλικρινώς την άποψή τους. Οι άνθρωποι δεν θέλουν να βγουν από το «σπήλαιό» τους και πολύ περισσότερο αποστρέφονται εκείνον που θα τους υποδείξει την έξοδο. Ακριβώς αυτό έκανε ο Σωκράτης, «τσιμπώντας σαν αλογόμυγα» τους Αθηναίους. Ο διάσημος παρρησιαστής «δεν γνωρίζει τίποτε», επομένως δείχνει γνήσιο ενδιαφέρον για να μάθει. Από την άλλη, έχει μια αποστολή (από τον θεό) να πείσει τους Αθηναίους να φροντίσουν την ψυχή τους (Πλάτωνας Απολογία Σωκράτους 30a-b). Ο Σωκράτης δεν θα σταματήσει ποτέ να νουθετεί τους Αθηναίους πολίτες, γεγονός που θα του κοστίσει τη ζωή του. Δεν είναι όλοι διατεθειμένοι να ακούν την αλήθεια ούτε να ερευνούν τον εαυτό τους. Δείτε εδώ το άρθρο (philenews.com, 24/5).

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Το HIGGS διοργανώνει το ετήσιο Συνέδριο Φιλανθρωπία 2.0 με θέμα: "Οικονομική Βιωσιμότητα και Ανάπτυξη της Κοινωνίας των Πολιτών", το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 28 & 29 Μαΐου 2025, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Δείτε εδώ περισσότερα.

Η Ομάδα Φίλοι της Επικούρειας Φιλοσοφίας "Ο Κήπος της Λύσης" του Ιδρύματος "Μεσόγειος" ανακοινώνει την ίδρυση Σχολής Φιλοσοφίας. Η εναρκτήρια τελετή της ίδρυσης θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Μαΐου 2025, στις 7.30 μ.μ. στο Πολιτιστικό Κέντρο «Παύλος Λιασίδης» στην Λάρνακα Κύπρου. Δείτε εδώ το πρόγραμμα.