Friday, 19 April 2024
Το δημόσιο σύστημα Υγείας της Ελλάδας παραμένει ένα σύστημα το οποίο περιέχει ακόμη και σήμερα πλήθος ανορθολογισμών, παρά τις παρεμβάσεις οι οποίες έχουν επιχειρηθεί τα τελευταία χρόνια. Ο Ηλίας Μόσιαλος, καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics,τονίζει με έμφαση και αποκλειστικά στο ygeia360.gr ότι τα ιδιωτικοποιημένα συστήματα Υγείας δεν καλύπτουν ικανοποιητικά τις ανάγκες των πληθυσμών και είναι πολύ ακριβότερα από τα δημόσια συστήματα. Ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι η χώρα μας έχει ανάγκη από ένα άκρως εξορθολογισμένο δημόσιο ΕΣΥ, ενώ επαναλαμβάνει την θέση του για την ενίσχυση του νοσοκομείου Δυτικής Αττικής "Αγία Βαρβάρα", το οποίο βρίσκεται σε μία από τις πιο λαϊκές και υποβαθμισμένες περιοχές του λεκανοπεδίου.
Συνέντευξη στον Βασίλη Βενιζέλο
Ανεργία στα ύψη, αυξημένες ανάγκες για χρηματοδότηση των συντάξεων, δραματικά μειωμένες εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία, χαμηλή σχετικά χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πιστεύετε ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες θα επιδράσουν καταστροφικά για τον Οργανισμό μέσα στο 2013;
Καταστροφικά όχι, κάποια επιβάρυνση, όμως, σίγουρα υπάρχει και θα υπάρξει περαιτέρω. Είναι και γενικότερο το ζήτημα, καθώς αφορά συνολικά την οικονομία της Ελλάδας, αλλά και της Ε.Ε., ακόμη και τη παγκόσμια. Όλα εξαρτώνται από σωστή διοίκηση, με αξιοκρατία και διαφανεια. Στην Υγεία είχαμε «εκτροχιασμό» των δαπανών. Η αύξηση της εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης ήταν εξώφθαλμη: από 1 δισ. ευρώ το 2000 σε 5,1 δισ. ευρώ το 2009. Το σύστημα υγείας, τώρα που υπάρχουν λόγω κρίσης περισσότεροι περιορισμοί, θα ήταν ευκαιρία ν΄ αναδιαταχθεί ριζικά. Αλλά, αντί για ριζική αναδιάταξη, εξακολουθούμε να έχουμε ένα σύστημα που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών. Μου λέτε για «καταστροφές», αλλά τα αίτια των καταστροφών παραμένουν ανέγγιχτα: δεν πρόκειται μόνο για τις εισφορές και το χρηματοδοτικό. Υπάρχουν έντονοι ανορθολογισμοί του συστήματος. Υπάρχουν, όμως, κατευθύνσεις που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση:
- Aποκομματικοποίηση της διοίκησης του ΕΟΠΥΥ, των μεγάλων νοσοκομείων και των σημαντικών οργανισμών Υγείας. Σήμερα είναι γνωστό ότι οι διοικήσεις έχουν μοιραστεί στο λεκανοπέδιο Αττικής σε αναλογία 8 - 4 - 2 μεταξύ των κυβερνώντων κομμάτων, κάτι που θα θέλαμε να μην αλήθευε. Εξακολουθούμε να ελπίζουμε ότι θα πρέπει, στις θέσεις αυτές, να τοποθετηθούν οι καλύτεροι, ανεξάρτητα από πολιτικές συμπάθειες.
- Aναδιάρθρωση του υπουργείου Υγείας, ώστε να γίνει πραγματικά επιτελικό όργανο. Άρση της απόσπασης του μεγάλου αριθμού υπαλλήλων, που μόνο κατ΄ όνομα υπηρετούν σ΄ αυτό. Ας μείνουν οι αποδοτικοί, ας προστεθούν και οι αναγκαίοι.
- Aποκομματικοποίηση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ) και αναβάθμισή του σε οργανισμό παραγωγής γνώσης και αξιολόγησης των υπηρεσιών υγείας.
- Aναδιοργάνωση και εξορθολογισμός της λειτουργίας των νοσοκομείων. Να γίνουν συγχωνεύσεις όπου υπάρχει πληρότητα μικρότερη του 70%. Να γίνουν σωστές συγχωνεύσεις. Παράδειγμα: το «Σπηλιοπούλειο» δεν είναι λογικό να συγχωνευθεί με το «Έλενα». Μπορεί να υπαχθεί στον «Άγιο Σάββα», εξυπηρετώντας τους καρκινοπαθείς που τώρα συνωστίζονται εκεί. Να πάψουμε να είμαστε δέσμιοι κληροδοτημάτων. Πχ. το νοσοκομείο Συγγρού είναι παράλογο να λειτουργεί μόνο ως δερματολογικό. Τότε που το είχε θεσπίσει έτσι ο ευεργέτης, ένα τεράστιο ποσοοστό του πληθυσμού έπασχε από αφροδίσια, και ειδικά σύφιλη. Σήμερα αυτό δεν ισχύει. Θα πρέπει λοιπόν το συγκεκριμένο νοσοκομείο να επεκταθεί και σε άλλους ιατρικούς κλάδους ή να αλλάξει ριζικά δραστηριότητα με μεταφορά των υπηρεσιών του σε άλλα νοσοκομεία. Η Εθνική Πινακοθήκη χρειάζεται χώρο για να επεκτείνει τις δραστηριότητές της. Να γίνουν επίσης άμεσες συγχωνεύσεις, είτε εντός του ίδιου νοσοκομείου, είτε διανοσοκομειακά, όσων κλινικών εμφανίζουν πληρότητα κάτω του 75%. Ταυτόχρονα, η κατανομή προσωπικού θα πρέπει να γίνει με βάση όχι το πλήθος των νοσηλευομένων, αλλά το πλήθος των κρεβατιών. Έτσι θ΄ αξιοποιήσουμε τη διεθνή πείρα. Αυτά έχουν μετρηθεί από δεκαετίες, δεν ανακαλύπτουμε εμείς την Αμερική.
- Να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός σε εξετάσεις και η πολυφαρμακία. Ας πούμε, παρά την κρίση, κατέχουμε το παγκόσμιο ρεκόρ σε αριθμό μαγνητικών και αξονικών τομογραφιών, καθώς και σε κατανάλωση αντιβιοτικών. Αλλά αυτό σημαίνει ότι τόσο οι εξετάσεις όσο και τα φάρμακα αυτά λείπουν από κάποιον άλλο που τα έχει πραγματικά ανάγκη. Επαναλαμβάνω, είναι παράλογο να κάνουμε περισσότερες μαγνητικές και αξονικές ανά 1.000 κατοίκους από τη Γαλλία ή τη Γερμανία. Θα ήταν δηλαδή καταστροφικό να τις μειώσουμε;
- Να αντιμετωπιστεί και ο ιατρικός πληθωρισμός. Το γεγονός ότι, εν μέσω κρίσης, εξακολουθούμε να έχουμε παγκόσμιο ρεκόρ στην αναλογία γιατρών, οδοντογιατρών και φαρμακοποιών σε σχέση με τον πληθυσμό μας δεν φαίνεται να μας απασχολεί.
- Aξιοποίηση του 100% του νοσοκομειακού εξοπλισμού. Τώρα, πολλά ιατρικά μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας δεν αποδίδουν ούτε το 50% των δυνατοτήτων τους
- Τέλος, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια θα αποχωρήσουν από το ΕΣΥ χιλιάδες γιατροί, από τους αρχικούς που το είχαν στελεχώσει. Αυτό δίνει μια χρυσή ευκαιρία αναδιάταξης όλων των στοιχείων του συστήματος υγείας. Νέα πρόσωπα, νέα οργάνωση νοσοκομείων, νέος και ενιαίος υγειονομικός χάρτης για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να μην υπάρχει μεγάλη αλληλεπικάλυψη. Μια ευκαιρία για συνολικότερο κοίταγμα του θέματος. Γιατί να μην προσλάβουμε τους καλύτερους στην Ελλάδα και διεθνώς; Για να γίνει αυτό, βέβαια, πρέπει ν΄ αποφύγουμε κομματικά κριτήρια και στημένες επιτροπές κρίσης.
Δεν υπάρχει άνθρωπος στο χώρο της Υγείας ο οποίος να μην παραδέχεται ότι η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη έχει περιορισθεί δραστικά τα τελευταία χρόνια. Ταυτόχρονα, όμως, παρατηρείται ένας δραματικός περιορισμός σε βασικές παροχές προς τους ασφαλισμένους, καθώς και υπέρμετρη οικονομική τους επιβάρυνση, και μάλιστα σε μία περίοδο όπου ασκείται πολιτική υψηλής φορολόγησης των πολιτών. Πρόκειται για έναν ακόμη ελληνικό ανορθολογισμό;
Μου κάνει εντύπωση το τι ονομάζετε «ανορθολογισμό», ενώ είχαμε φαρμακευτική δαπάνη που αντιστοιχεί σε χώρα 30 ή 40 εκατ. κατοίκων. Ακόμα και τώρα, με την κρίση, είμαστε πολύ πάνω από το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Είπα πριν πώς πρέπει ν΄ αντιμετωπιστεί πλήρως η σπατάλη. Δεν προτείνω περισσότερες περικοπές, αλλά, με τα χρήματα που δίνουμε ως κοινωνία και κράτος στο φάρμακο, δεν θα έπρεπε να υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ζητείται διαφάνεια, καλή διαχείριση και πιο ορθολογική πολιτική τιμών. Είχα προτείνει το 2009 δημόσια, στη Βουλή, οι τιμές των φαρμάκων στη χώρα να συναρτηθούν με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και να ακολουθούν τις μεταβολές του. Αν αυτό είχε γίνει δεκτό, τώρα που το ΑΕΠ έχει μειωθεί, θα είχαν πέσει περισσότερο οι τιμές των φαρμάκων. Μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, που τώρα έχει προβλήματα. Το σύστημα είναι δυσκίνητο, ενώ δε γίνεται καμιά ποιοτική ανάλυση των συνταγών, ώστε να διακριβωθεί ποιοι γιατροί συνταγογραφούν με βάση τις καλές πρακτικές και ποιοι όχι. Εν κατακλείδι με τα ίδια χρήματα και το τρίπτυχο «διαχείριση - διαφάνεια- πληροφόρηση» δεν θα έχουμε ελλείψεις.
Επειδή γίνεται πολύ συζήτηση σχετικά με την τύχη του νοσοκομείου Δυτικής Αττικής «Αγία Βαρβάρα», θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν ισχύει ακόμη η άποψη την οποία είχατε διατυπώσει πριν από λίγα χρόνια, σύμφωνα με την οποία αυτό το νοσοκομείο όχι μόνον δεν πρέπει να κλείσει, αλλά πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω.
Ακριβώς έτσι είναι. Εμμένω πλήρως στην άποψή μου. Δεν πρέπει να κλείσει, γιατί είναι παράλογο να ξεκινήσει ο εξορθολογισμός από τις περιφερειακές, φτωχότερες και πιο υποβαθμισμένες περιοχές, τη στιγμή που το 80% των νοσοκομείων είναι στο Κέντρο. Με μικρές αλλαγές και πολύ μικρή ενίσχυση σε προσωπικό, αυτό το νοσοκομείο μπορεί να σταθεί και να συνεχίσει να εξυπηρετεί τον κόσμο. Θα μπορούσε να εφημερεύει σε διασύνδεση με το νοσοκομείο της Νίκαιας, αξιοποιώντας τις εξαιρετικές εργαστηριακές του υποδομές που τώρα χρησιμοποιούνται μόνο κατά 20%. Ένας καλός διοικητής χρειάζεται και πολιτική βούληση. Αλλού περισσεύει το προσωπικό, όχι στην Αγία Βαρβάρα. Για παράδειγμα, στο «Σπηλιωτοπούλειο» η πληρότητα δεν υπερβαίνει το 30-40%.
Θα λέγατε ότι ήρθε πλέον η ώρα το δημόσιο σύστημα Υγείας να χρηματοδοτείται μέσω της γενικής φορολογίας και όχι κυρίως μέσω των ασφαλιστικών εισφορών;
Ναι, με την προϋπόθεση ότι θα μπορέσει το φορολογικό μας σύστημα να συλλάβει τη φοροδιαφυγή. Αν αυτό δε συμβεί, τότε το βάρος θα πέσει στους συνήθεις συνεπείς φορολογουμένους, τους ίδιους που την πληρώνουν μέχρι σήμερα. Αυτό απαιτεί διαχωρισμό του φοροεισπρακτικού μηχανισμού από τη φορολογική πολιτική, δηλαδή τον εναγκαλισμό της εξουσίας και το πελατειακό σύστημα.
Πιστεύετε ότι υπάρχει ακόμη «λίπος» για περικοπές δημοσίων δαπανών στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στο ΕΣΥ ή έχουμε πιάσει τα ακρότατα όρια των σχετικών δυνατοτήτων;
Σε σύνολο της δαπάνης όχι, αλλά σε επιμέρους τομείς ναι. Είπαμε ήδη πολλά σχετικά παραδείγματα, όπως οι υπερβολές στις αξονικές τομογραφίες ή τα αντιβιοτικά, τα μη συγχωνευμένα νοσοκομεία ή κλινικές. Αν προχωρήσει ο εξορθολογισμός, θα εξοικονομηθούν χρήματα. Αυτά ας δοθούν ως πριμ παραγωγικότητας όχι αδιακρίτως, αλλά με αξιολόγηση, στους πολλές χιλιάδες γιατρούς και νοσηλευτές που με χαμηλούς μισθούς κρατάνε ακόμα το σύστημα στα πόδια του. Μιλάω όχι για ισοπέδωση, μα για αξιολόγηση, για ποιοτική αποτίμηση των εργαζομένων και αμοιβή σύμφωνη με με την παραγωγικότητα και την ποιότητα της εργασίας τους.
Ποιοτική και όχι ποσοτική πρέπει να είναι η αλλαγή στο ΕΣΥ. Παρά να έχουμε μη παραγωγικές κλινικές και να κάνουμε παραπανίσιες εξετάσεις, ίσως είναι καλύτερο να έχουμε περισσότερους καλούς γιατρούς. Είναι ανάγκη να διατηρηθεί το ΕΣΥ, βελτιωμένο οπωσδήποτε, προς όφελος των πολιτών. Τα ιδιωτικοποιημένα συστήματα δεν εξυπηρετούν το μέσο πολίτη, έχει αποδειχτεί ότι στοιχίζουν περισσότερο, ενώ δεν φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα (π.χ. ΗΠΑ,). Αλλά στη χώρα μας διαθέταμε το 10% του εθνικού μας πλούτου για την Υγεία, από τα οποία τα μισά βγήκαν απευθείας από τις τσέπες των πολιτών, και καλό ΕΣΥ δεν είχαμε. Λίγοι τότε τολμούσαμε να μιλήσουμε για εξορθολογισμό, ειδικά στη φαρμακευτική δαπάνη, και είχαμε δεχτεί επιθέσεις από οργανωμένα συμφέροντα, που μόνο την υγεία του λαού δεν είχαν στο μυαλό τους. Καιρός είναι το πολιτικό σύστημα να ξυπνήσει από το λήθαργό του και ν΄ ασχοληθεί σοβαρά με την Υγεία: αξιοκρατία, όχι κομματισμός και σωστές προτεραιότητες. Μόνο έτσι θα θεσπιστεί ένα αληθινό Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Τώρα δυστυχώς δεν έχουμε, μόνο κατ΄ όνομα είναι.
*Δημοσιεύτηκε στο ygeia360.gr στις 08-05-2013.
