Friday, 29 March 2024

Κεντροαριστερά και ανισότητες

Ο κ Μητσοτάκης έκανε μια σημαντική και ενδιαφέρουσα ιδεολογική τοποθέτηση για τις κοινωνικές ανισότητες. Είπε συγκεκριμένα: "Δεν τρέφω αυταπάτες για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες. Κάτι τέτοιο είναι αντίθετο στην ανθρώπινη φύση και όσοι το επιχείρησαν καταστρατήγησαν τελικά την ίδια τη Δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα. Όμως το μέρισμα ευημερίας πρέπει να μοιραστεί με όσο το δυνατόν πιο δίκαιο τρόπο. Γιατί για εμάς η αλληλεγγύη είναι η άλλη όψη της ελευθερίας. Δεν είναι μόνο θέμα ανθρωπιάς. Είναι η έμπρακτη αναγνώριση της κοινής μοίρας που δένει όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες".
Στην ουσία υποστηρίζει μία ex post 'πιο δίκαιη' αναδιανομή του πλούτου. Τι αντιπαραθέτει σε αυτό ή σύγχρονη κεντροαριστερά;
Η σύγχρονη κεντροαριστερή πρόταση περιλαμβάνει και ex ante και ex post προτάσεις για τη μείωση των ανισοτήτων.
Αυτό στην ουσία σημαίνει ανάπτυξη με αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και ενεργοποίηση του κοινωνικού ασανσέρ (κοινωνική κινητικότητα), μέσα από σοβαρές δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες που θα συμβάλλουν στην επίτευξη δεξιοτήτων (κυρίως μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος), αλλά και θα δημιουργούν συνθήκες εκδίπλωσης και πραγματοποίησής τους στην αγορά εργασίας. Τι προϋποθέτει αυτή η πολιτική; Προϋποθέτει τη στήριξη ενός μοντέλου παραγωγής που θα βασίζεται στον υγιή ιδιωτικό τομέα και στην ταυτόχρονη ενίσχυση του κράτους πρόνοιας των παρεχόμενων υπηρεσιών, όπως είναι η στήριξη βρεφονηπιακών σταθμών και υπηρεσιών για ηλικιωμένους. Μια τέτοια πολιτική θα διευκολύνει τις γυναίκες να συμμετέχουν ισότιμα στην αγορά εργασίας και θα άρει πολλές ανισότητες σε αυτόν τον τομέα, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύει και τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Προϋποθέτει ακόμη υπηρεσίες κατάρτισης για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των πολιτών και τη σύγκλισή τους με τις αλλαγές στην αγορά εργασίας. Προϋποθέτει, τέλος, σοβαρές υπηρεσίες υγείας, κοινωνική δικαιοσύνη στις συντάξεις, δημόσιο τομέα που θα εγγυάται αξιοκρατία, υγιή ανταγωνισμό και διαφάνεια στις συναλλαγές.
Αλλά οι ανισότητες δεν είναι μόνο οικονομικές, είναι και κοινωνικές, οικολογικές και ανισότητες στο περιβάλλον. Στο πώς σχεδιάζουμε την πόλη μας. Στο πώς ζούμε.
Η σύγχρονη κεντροαριστερή πρόταση αναγνωρίζει την οικονομία της αγοράς, αναγνωρίζει ότι ο πλούτος δεν θα δημιουργηθεί από ένα μεγάλο κράτος, αναγνωρίζει όμως ότι οι ανισότητες που δημιουργεί η αγορά και οι οικονομικές και οι κοινωνικές και οι περιβαλλοντικές και οι ανισότητες ζωής, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από ένα κράτος το οποίο δεν θα δημιουργεί και αυτό ανισότητες, αλλά θα μειώνει αυτές τις ανισότητες μέσω του ρυθμιστικού του ρόλου. Λειτουργεί η αγορά με ένα τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε όλοι να είναι ισότιμοι; Όχι κάποιοι να βάζουν τρικλοποδιές στους άλλους, γιατί έχουν καλύτερες σχέσεις με το κράτος, γιατί έχουν μεγαλύτερες εξουσίες. Αποτελεσματικό κράτος σημαίνει ότι η αγορά ρυθμίζεται πραγματικά. Σημαίνει ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν επιτρέπει στα μονοπώλια και ολιγοπώλια να έχουν υπερκέρδη. Δεν επιτρέπει κλειστές ολιγοπωλιακές καταστάσεις στην αγορά..
Aλλά παράλληλα το κράτος παρεμβαίνει ιδίως μέσω του κοινωνικού του ρόλου, μέσω των θεσμών της εκπαίδευσης, της παιδείας, της κοινωνικής προστασίας και της υγείας, για να δημιουργεί ίσες ευκαιρίες, όχι ίσα αποτελέσματα.
Δημιουργούμε ίσες ευκαιρίες, δίνουμε τη δυνατότητα στο παιδί του άνεργου από τη Νάουσα να ανταγωνιστεί το παιδί του βιομήχανου από την Κηφισιά. Αυτός είναι ο ρόλος της κεντροαριστεράς. Να δημιουργήσουμε καλά σχολεία, καλά νοσοκομεία, καλές υπηρεσίες γι' αυτούς οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στα ιδιωτικά νοσοκομεία, ή στα ιδιωτικά σχολεία, αλλά σε καλά δημόσια σχολεία, όχι απλώς μαζικά και προοδευτικά σχολεία. Ποιοτικά δημόσια νοσοκομεία, όχι απλώς νοσοκομεία.

*Δημοσιεύτηκε στΑ "Νέα" στις 23/9/2017.

Add comment


Security code
Refresh