Thursday, 28 March 2024

Το Ταμείο Ανάκαμψης: ο χρόνος τρέχει

Όταν έσβησαν οι προβολείς της Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης, ολοκληρώθηκε και η επικοινωνιακή αξιοποίηση, παρελήφθη και το προσχέδιο της Επιτροπής Πισσαρίδη για την προετοιμασία Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης («τα Κράτη-μέλη θα ετοιμάσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για τα έτη 2021-23 [...] τα οποία θα αναθεωρούνται και προσαρμόζονται μέχρι το 2022 για την τελική κατανομή πόρων του 2023»,λέει το σημείο 18 των Συμπερασμάτων της Κορυφής), οι αρμόδιοι για την διαχείριση συνειδητοποίησαν κάτι που ήταν εξαρχής γνωστό: ο χρόνος τρέχει. Γρήγορα.
Ο Αύγουστος – ως τεχνικά διαθέσιμος αλλά και ως πολιτικά ωφέλιμος χρόνος – αρχίζει και τελειώνει προτού καλά-καλά το καταλάβει κανείς. Με την ιεροτελεστία της ΔΕΘ, με οποιαδήποτε συναρμογή ανασχηματισμού/Κυβερνητικού ανασχεδιασμού, ο χρόνος κατατρώγεται ακόμη περισσότερο [Δεν αγγίζουμε καν την διαταρακτική λειτουργία των Ελληνοτουρκικών].
Οι κατευθυντήριες γραμμές για το τι θα χρειαστεί να περιλάβουν τα Εθνικά Σχέδια «που θα καταγράφουν τους στόχους μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων» δίνονται ήδη στο σημείο 19 των Συμπερασμάτων. Όμως στο ίδιο σημείο περιγράφεται και η διαδικασία έγκρισης, ενώ δίνεται και ο ρυθμός, ο οποίος οφείλει να είναι ταχύτατος, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης τελικά αποφασίστηκε να είναι βραχείας διάρκειας (3ετία 2021-23, με ουσιαστικό πυρήνα την πρώτη 2ετία). Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αξιολογεί τα Εθνικά Σχέδια εντός 2μήνου από τα μέσα Οκτωβρίου που θα υποβληθούν. Πώς θα γίνεται όμως η αξιολόγηση;
Ανάλογα με την συμβατότητά της/consistency με τις συστάσεις πολιτικής ανά χώρες, «παράλληλα με την ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού, την δημιουργία απασχόλησης και την οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα». Ως πρόσθετος αλλά σημαντικός παράγοντας τίθεται η συνεισφορά στην «πράσινη και ψηφιακή μετάβαση». Ακόμη πιο συγκεκριμένα, ορίζεται ότι στην συνολική δαπάνη που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και από τον Προϋπολογισμό της ΕΕ (το πρώτο σε 3ετή ορίζοντα, ο δεύτερος σε 7ετή/MFF) θα χρειαστεί ένα 30% να κατευθυνθεί σε στόχους που να «κοιτάζουν» την κλιματική αλλαγή: δηλαδή να είναι δράσεις συμβατές με την κλιματική ουδετερότητα το 2050, συν να πιάνουν τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ για το 2030.
Προσοχή, τώρα! Το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – π.χ. της Ελλάδας – δεν θα αρκεί να αξιολογηθεί θετικά με βάση (α) τις υποδείξεις διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και (β) την στόχευση ρυθμού ανάπτυξης (εύκολο...), την δημιουργία θέσεων εργασίας (πολύτιμος στόχος για μια Ελλάδα που αγγίζει το 20% σε ανεργία) και την κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα, από μέρους της Επιτροπής. Θα πρέπει να εγκριθεί και από το Συμβούλιο, στα πλαίσια πράξης εφαρμογής, και τούτο μέσα σε 4 εβδομάδες. Από εκεί και πέρα, κάθε αίτημα πληρωμών (το όνειρο της απορρόφησης πόρων...) θα έχει ως προαπαιτούμενο «την ικανοποιητική εκπλήρωση των αντίστοιχων χρονικών οροσήμων και στόχων». Εδώ, θα ζητείται η γνώμη της Οικονομικής Επιτροπής/EFC (στα πλαίσια του Συμβουλίου), λαμβανόμενη – προσοχή! – με ομοφωνία.
Εάν και εφόσον – «κατ' εξαίρεσιν»/exceptionally – ένα ή περισσότερα Κράτη μέλη θεωρούν ότι υπάρχει «σημαντική απόκλιση» απ' αυτούς τους στόχους ή τα ορόσημα, τότε το πράγμα θα πηγαίνει στην Κορυφή. Οι σχετικές πληρωμές θα παγώνουν. Δεν πρόκειται, όντως, για αιρεσιμότητα/conditionality τύπου Μνημονίων, όμως η συζήτηση σε επίπεδο Οικονομικής Επιτροπής (με ομοφωνία στο τραπέζι, σωστά;...) δεν θα είναι αυτονόητα απλή υπόθεση.
Αυτή η – λίγο πιο συγκεκριμένη – περιδιάβαση στα πώς και τα πότε της διαδικασίας συγκεκριμενοποίησης των Εθνικών Σχεδίων ενόψει του Ταμείου Ανάκαμψης, δείχνει πόση σημασία έχει η ΕΓΚΑΙΡΗ εξειδίκευση των γενικών προτάσεων, οριζοντίου μόνον χαρακτήρα (με άρνηση κλαδικών αναφορών) της Επιτροπής Πισσαρίδη. Ακόμη και οι προτάσεις/συστάσεις της Έκθεσης του ΟΟΣΑ είναι πιο συγκεκριμένες. Και ο συνδυασμός με συγκεκριμένες επιδιώξεις/προθέσεις επενδυτικών σχεδίων και χρηματοδότησης διαρθρωτικών προσαρμογών.
Η Ελλάδα πέτυχε – όχι μόνη της, αλλά με σημαντικό ρόλο: της τοποθέτησης του ΑΝΥΠΕΞ Μιλτ. Βαρβιτσιώτη, με στήριξη και από στελέχη, ακόμη, της εποχής Βάρφη ... - κάτι εξαιρετικά σημαντικό: δαπάνες του 2020 να μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα αρχίσει (παρά τους ενθουσιασμούς) να πληρώνει από το 2021 όχι δε, το πιθανότερο, τους πρώτους μήνες. Τώρα οι προτεινόμενες παρεμβάσεις – Κωστή Χατζηδάκη για τα ενεργειακά/το πρασίνισμα (με αναπτυξιακή όμως διάσταση, ενδογενούς δυναμικού) Κυριάκου Πιερρακάκη για την συνέχιση της ψηφιακής μετάβασης (όχι, δε μόνον στο Δημόσιο ελπίζει κανείς), Κώστα Καραμανλή (για τα έργα επόμενης γενιάς: Μετρό Αθήνας – επεκτάσεις, Fly-over Θεσσαλονίκης, ΒΟΑΚ Κρήτης, ολοκλήρωση δικτύου εθνικών οδών, βιολογικοί καθαρισμοί, ανακύκλωση ) – χρειάζεται να ενσωματωθούν. Πειστικά. Επιλέξιμα. Μαζί και με τις επιλογές που αφορούν τα διαρθρωτικά φορολογίας και ασφαλιστικά και ανθρώπινου δυναμικού.
Ο χρόνος τρέχει, είπαμε.

*Δημοσιεύτηκε στην "Ναυτεμπορική" (1/8/2020). 

Add comment


Security code
Refresh