Saturday, 20 April 2024
Είναι εντυπωσιακό τι σου κάνει η συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας και των συνεπειών που μπορεί να έχουν τα αδιέξοδα.
Το είδαμε (σωστότερα: το βλέπουμε αυτές τις μέρες) στην υπερήφανη επαρχία μας. Οπου, φαίνεται, μετά και την απαραίτητη πρόσθετη εμπλοκή της συνεννόησης των τριών, της «δικής μας τρόικας», προτού ο Αντώνης Σαμαράς συναντηθεί με την «ξένη τρόικα» (η οποία όμως ήδη έλαβε από τον Γιάννη Στουρνάρα το πακέτο των 11,6+ δισ., με διαχειρίσιμες ως φαίνεται παρατηρήσεις/επιφυλάξεις), κατασταλάζει η συνείδηση ότι η χρησιμότητα των επικοινωνιακών χειρισμών μάς τελειώνει. Ο Σαμαράς, τοποθετούμενος πλέον ανοιχτά και ξεκάθαρα στο πλαίσιο της παρουσίας-αστραπή στη ΔΕΘ κατέθεσε για όποιον ήθελε να ακούσει ακριβώς αυτό: την αναγκαιότητα. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος, μετά τη 12η ή 13η συστροφή τοποθέτησης, βλέπει ότι το τούνελ τούτο δεν διαθέτει πλευρικές εξόδους διαφυγής: ή πας μπροστά ή πας πίσω. Οπότε γνωρίζει ότι είτε θα στηρίξει αληθινά, τώρα, και στη Βουλή (οπότε οι λεπτοί υπολογισμοί της μη πλήρους συμμετοχής στην κυβέρνηση, του «ολίγον παρθένος» και «ολίγον έγκυος» αποβαίνουν άνευ αντικειμένου) αλλά και στη δημόσια συζήτηση τη συνέχιση της επώδυνης σταθεροποίησης ΓΑΠ/Παπακωνσταντίνου/Παπαδήμου/ΒΒ, είτε πάλι θα κουβαλήσει το κόστος αλλαγής πορείας και συμπαράταξης με το αντιμνημονιακό μπλοκ («θα πάρει το ρίσκο», όπως έλεγαν σε άλλη συγκυρία και οι Συριζαίοι). Ο δε Φώτης Κουβέλης, ο οποίος ούτως ή άλλως στάθηκε στη λογική «και εντός και εκτός» επειδή προκατέλαβε τη ΔΗΜ.ΑΡ. του το Βενιζελικό ΠΑΣΟΚ θα ανακαλύψει και ο ίδιος ποιο τμήμα της ΔΗΜ.ΑΡ. θα τον ακολουθήσει.
Ολοι σήμερα γνωρίζουν ότι το διαβόητο «φως στην άκρη του τούνελ» είναι για την έκβαση του νέου Προγράμματος Προσαρμογής περισσότερο ευχή, άντε στοίχημα, παρά οτιδήποτε διαφορετικό. Ακόμη κι αν δοθεί στην Ελλάδα η αντίστοιχα διαβόητη επιμήκυνση. Προσέξτε όμως το άλλο: εκεί όπου αναμενόταν κοινωνική εκρηκτικότητα ως προκαταβολική απάντηση στην πρόσθετη οικονομική πίεση, τι μας προέκυψε; Η «αντιποίηση αρχής» της Χρυσής Αυγής, με βουλευτές της Βουλής των Ελλήνων επικεφαλής, να οπτικοποιεί σε πανηγύρι του Σωτήρος στη μεσοαστική και άλλοτε πρωθυπουργική Ραφήνα (άλλη τριπλή ειρωνεία και αυτή!) την πρακτική της υποκατάστασης της έννομης τάξης, διεξάγοντας ελέγχους νομιμότητας των αδειών των πάγκων αλλοδαπών μικροπωλητών - άντε, και με κατάληξη ένα σόου ελεγχόμενης βίας. Οι με περικοπτόμενες τις αμοιβές τους λόγω κουρέματος των «ειδικών μισθολογίων» αστυνομικοί απουσίασαν και αυτή τη φορά. Αναμένεται τώρα η συνέχεια. Οι με αντίστοιχα μισθολογικά παράπονα δικαστικοί, τελικά, θα κληθούν πριν από τις επόμενες εκλογές να ξαναδιαβάσουν πόσο η καταστατική ταυτότητα της Χρυσής Αυγής επιτρέπει αληθινά τη συμμετοχή της στο κοινοβουλευτικό παιχνίδι (όταν δημοσκοπικά θα βρίσκεται, βέβαια, σ' ένα 15% και βάλε).
Γιατί σταθήκαμε στο αγριευτικό αυτό επεισόδιο; Διότι δείχνει την ελληνική ιδιαιτερότητα, όλα τα κοινωνικά αδιέξοδα να έρχονται στην επιφάνεια ως τραγικωμικές πολιτικές συγκρούσεις, αφού όμως πρώτα αφεθούν με πολιτική δειλία και κοινωνικό οχαδερφισμό να σαπίσουν - με το χρόνο να φεύγει και την παραμέληση να κυριαρχεί. Σε απλούστερη διατύπωση: δεν είναι μόνο που, άμα αυτή η απόπειρα συνέχισης σταθεροποίησης αφεθεί να εξοκείλει, θα βρεθούμε πάλι σε κάλπες: είναι και το ποιου είδους κάλπες θα είναι αυτές! Το βλέπει αυτό και ο Β.Β. Το βλέπει και ο κύριος Φώτης. Το βλέπουν όμως -δεν το βλέπουν;- και στη ΝΔ. Ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ έρχονται αντιμέτωποι -καιρός ήταν- με τις συνέπειες του αναστοχασμού γύρω από το όνειρο μιας μεσογειακής Αργεντινής.
Οταν η Ευρώπη δίνει χρόνο στον εαυτό της με το «δόγμα Ντράγκι»
Ομως, μην παραπονιόμαστε με το τι συμβαίνει (και πώς, και με τι ρυθμούς) στην επαρχιακή μας Ελλάδα. Και στον μεγάλο κόσμο, πάντως στην καθ' υπόθεσιν μητροπολιτική Ευρώπη, τα πράγματα εμφανίζουν αρκετές ομοιότητες. Πρώτιστη ομοιότητα: η αναγκαιότητα κινεί τα πράγματα. Ακολουθεί η πρακτική της χρονοτριβής, της άσκησης πολιτικής μέσα από το σάπισμα των καταστάσεων.
Στην «Ευρώπη», που λέτε, χρειάστηκε να αναλάβει την ευθύνη ένας με πολιτικό τσαγανό τεχνοκράτης -αυτή είναι η περιγραφή του Μάριο Ντράγκι, όπως μάλιστα προκύπτει σε φόντο Μάριο Μόντι - προκειμένου να σωθεί η πολιτική της τιμή και να κινηθούν τα πράγματα έπειτα από αλλεπάλληλους γύρους τακτικισμών. Με τη γερμανική πολιτική τάξη, το είδαμε κατ' επανάληψιν, στο ύψος και τη σοβαρότητα και την ειλικρίνεια της ελληνικής! Λοιπόν: η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για ανοιχτή (=χωρίς ποσοτικό όριο, όπως προσήκει σε αληθινή Κεντρική Τράπεζα) παρέμβαση στις αγορές κεφαλαίου, ανοίγει προοπτική να «εκλογικευθεί» το κόστος δανεισμού των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης και συνεπώς να πάψει να χάνει το νόημά της η ίδια η Ευρωζώνη και το ευρώ [EUR=X] στα μάτια των αγορών. Βέβαια ο κ. Ντράγκι δεν ανέφερε ανώτατο ποσοτικό όριο παρέμβασης της ΕΚΤ αλλά ούτε και ανώτατο spread που θα «επιτραπεί» να διαμορφώνεται, ενώ η παρέμβασή της θα αφορά μόνο μέχρι χαρτιά τριετίας και θα είναι «αποστειρωμένη»/sterilized. Οπότε θα δούμε πόσο ακριβώς, και σε ποιον ακριβώς ορίζοντα χρόνου, θα φύγει το βάρος από Ισπανία/Ιταλία, διότι περί αυτού πρόκειται. Επίσης, μόνο με τον καιρό θα ξεκαθαρίσει πόσο ισχυρή θα είναι η conditionality -«η επιβολή μνημονίου», με συμμετοχή ΔΝΤ- προς όσες χώρες επιλέξουν αυτής της μορφής στήριξη, αντί για προσφυγή στη διάσωση μέσω EFSF/ESM.
Οι αγορές, τρεις εργάσιμες ημέρες τώρα, «άκουσαν». Η πρώτη τους αντίδραση θετική προς πανηγυρική - δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά. Επίσης αναμενόμενο, άνθησαν οι αναλύσεις και οι σχολιασμοί για «ιστορική απόφαση» στα πλαίσια της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το ζήτημα είναι, ασφαλώς, πώς η νέα πολιτική παρέμβασης της ΕΚΤ -θυμηθείτε: πριν από σχεδόν δυόμισι χρόνια η περίπτωση της Ελλάδας είχε ωθήσει στο «δόγμα Τρισέ», που συγκρινόμενο με αυτό το «δόγμα Ντράγκι» δείχνει να απέχει έτη φωτός- θα λειτουργήσει μεσοπρόθεσμα. Α, ναι, και πώς θα τους επιτραπεί να λειτουργήσουν: αυτή η εβδομάδα θα μας δώσει την άποψη του Bundesverfassungsgericht, οπότε θα διαφανεί αν η Γερμανία χρειαστεί μέχρι και αναθεώρηση του Συντάγματός της προκειμένου να αφεθεί η Ευρώπη να προχωρήσει.
Από τους λουθηρανικούς φρονηματισμούς στην ιησουιτική βιωσιμότητα του χρέους
Γι' αυτές λοιπόν τις εξελίξεις, το «δόγμα Ντράγκι» έδωσε χρόνο. Μέχρι τα μέσα του 2015, άμα δει κανείς το βάθος παρεμβάσεων ΕΚΤ: είναι όμως εξαιρετικά αμφίβολο αν αυτό το βάθος χρόνου αντέχεται. Πάντως τέτοιο βάθος χρόνου δεν αντέχεται με τίποτε για τη συζήτηση γύρω από τα δικά μας! Γι' αυτό, είναι ευτύχημα -υπό κάποιαν έννοια- που τέθηκε ευθέως το ζήτημα (και ξεκαθαρίστηκε) αν το νέο πλαίσιο παρέμβασης της ΕΚΤ αφορά μια χώρα σαν την Ελλάδα, που λειτουργεί με πρόγραμμα στήριξης/μνημόνιο. Δεν την αφορά, όπως δεν αφορά και Πορτογαλία-Ιρλανδία: θα μας/τους αφορά άμα καταφέρουν να βγουν από τα μνημόνιά τους, και εφόσον - όταν επανέλθουν στις αγορές, τις βρουν πιο πειθαρχημένες/πεπεισμένες από την παρέμβαση της ΕΚΤ.
Λειτουργεί, βέβαια, και εκείνο που λέγεται «βελτίωση του κλίματος στην Ευρώπη». Να το δούμε. Κυρίως, όμως, να δούμε αν αυτό θα βοηθήσει αληθινά να καθίσει και πάλι, έστω και σε σκαμνάκι, η Ελλάδα στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Δηλώσεις Σόιμπλε άφησαν ήδη να (ξανα)φανεί κάτι τέτοιο ως ενδεχόμενο: είπαμε όμως, η σοβαρότητα της γερμανικής πολιτικής τάξης Το αληθινό εντέλει ζήτημα είναι κατά πόσο θα σβήσει τώρα το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί η ελληνική περίπτωση ως «παράδειγμα προς αποφυγήν», για φρονηματισμό και άλλα λουθηρανικά παρόμοια.
Υπάρχει βέβαια και το άλλο: στα ομόλογα που θα αποκτά από την παρέμβασή της στις αγορές, η ΕΚΤ αποδέχτηκε να έχει εφεξής θέση όμοια με κάθε άλλο ομολογιούχο -pari passu- σε αντίθεση με ό,τι έως τώρα συνέβαινε με τη δραστηριοποίησή της στην περίπτωση των χωρών με μνημόνιο. Αμα δηλαδή μια χώρα αποφασίσει μελλοντικά «κούρεμα», αυτό δεν θα αφορά μόνον τους ιδιώτες αλλά και την ΕΚΤ. Ανοίγει έτσι, κανονικά, λίγο περισσότερο η προοπτική να γίνει στο επόμενο βήμα δεκτή η λογική του OSI, δηλαδή του «κουρέματος» και του επίσημου χρέους εις χείρας ΕΚΤ. Και ανοίγει λογικά η προοπτική να αρχίσει να εξαγοράζεται το χρέος Ελλάδας που έχει αποκτηθεί με σπασμένες τιμές, ώστε να υποχωρήσει το βάρος του χρέους αυτού. Πράγμα εντελώς πολύτιμο για την (επίσης θεολογική, αυτή όμως μάλλον ιησουίτικη) συζήτηση περί βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Συζήτηση που απέχει λίγες μόνο βδομάδες
Α.Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
