Η αλήθεια πάει πρώτη, το «ορθόν» έπεται
- Category: Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Created on Thursday, 16 May 2013 11:38
Θα ξεκινήσουμε με μιαν αναφορά σ' ένα βιβλίο – το Ας προσέχαμε... του βετεράνου της οικονομικής δημοσιογραφίας (και, πολύ ευρύτερα, της παρατήρησης των Ελληνικών δημόσιων πραγμάτων) Γιάννη Μαρίνου. Που παρουσιάζεται την Πέμπτη 16 Μαΐου (στις 7 το βράδυ) στο Μέγαρο Μουσικής. Γιατί η επισήμανση; Επειδή – όπως παρατηρεί προλογικά και ο Σταύρος Ψυχάρης – τα κείμενα/άρθρα που περιλαμβάνει ο μικρός αυτός τόμος (στις Εκδόσεις Παπαζήση) «αληθώς έγραψαν ιστορία λέγοντας την πικρή αλήθεια, όταν όλοι μας βλέπαμε μέσα από παραμορφωτικούς φακούς πολιτικών σκοπιμοτήτων».
Στην εντελώς κρίσιμη στροφή που βρίσκονται σήμερα τα πράγματα στην Ελλάδα, όπου οι συνειδητοποιήσεις προχωρούν πολύ βαθύτερα απ' όσο το πολιτικό σύστημα νομίζει – σημειώστε για παράδειγμα την αντίδραση στο ταπεινωτικό (και για τους ίδιους...) γαϊτανάκι της απεργίας των εκπαιδευτικών μέσα στις Πανελλαδικές εξετάσεις: ομηρία μαθητών/γονέων, πονηρή «επιδίωξη» επιστράτευσης ώστε η μαχητική συνδικαλιστική ηγεσία να κάνει πίσω παραμένοντας βολικά στις επάλξεις, κυβερνητικοί λεονταρισμοί. μόνη ξεκάθαρη θέση έλαβε το ΠΑΜΕ/ΚΚΕ, αναλογιστείτε το! – το να μην ξαναχωθούμε στην αγκαλιά του «ορθού» ψεύδους ή της «τροποποιημένης» αλήθειας θάπρεπε να είναι πρώτη προτεραιότητα. Δεν είναι! Και είναι κρίμα, αυτό. Είναι δε πολλαπλά κρίμα που δεν στρεφόμαστε – όχι, δε, μόνον εμείς εδώ στην χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, αλλά και ευρύτερα π.χ. στην Ευρώπη που γιόρτασε την «Ημέρα της Ευρώπης» με μια δήθεν ευρηματική καμπάνια «Ευρωψέματα – Ας πούμε την Αλήθεια» όπου ακούστηκαν τόσες κοινοτοπίες και πολιτικές ορθότητες (=βολικές αναλήθειες, σωστά φτιασιδιωμένες) όσες ποτέ άλλοτε – στην απλή αλήθεια των πραγμάτων. Κι ας είναι τόσο νωπή η απόδειξη του πόσο βαριά τραυματίζει η χρήση «παραμορφωτικών φακών πολιτικών σκοπιμοτήτων»...
Δείτε ένα αληθινά πικρό παράδειγμα. Διεθνώς ανερχόμενη επισήμανση ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που πέτυχε (=άντεξε) η Ελλάδα (= το υποδειγματικό πειραματόζωο), ίση με 10% του ΑΕΠ της, είναι από τις μεγαλύτερες της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας. (Παλιότερα, επί ΓΑΠ/Βαγγέλη Βενιζέλου, η επισήμανση αυτή συνοδευόταν από την άκριτα υπερήφανη δήλωση ότι «το δάνειο στήριξης που έλαβε η Ελλάδα από τους εταίρους της είναι το μεγαλύτερο κλπ. κλπ.»: τώρα, ίσως επειδή ξύπνησαν στο τι λένε και τι αυτό σημαίνει για το μέλλον, το έχουν περιορίσει). Το λέει ο Γιάννης Στουρνάρας, το παραδέχεται ο Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε κι ο Ολλι Ρεν, το γράφουν οι FT και η WSJ (και το μεταφέρει υπερηφάνως Το Βήμα και Η Καθημερινή, το χαίρονται τα τηλεπαράθυρα), οπότε είναι κάτι το σημαντικότατο – σωστά; Σωστά! Λίγη μνήμη, όμως: πριν δυο χρόνια, δεν ήταν ο δύσμοιρος (τότε Τσάρος κλπ. κλπ) ο Παπακ που επαιρόταν για την «ιστορικά μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή» στο 10% του ΑΕΠ, η οποία είχε τότε επιτευχθεί με το πρώτο μας Μνημόνιο; Και...λίγη ακόμη μνήμη: στην δική του βάρδια/in his watch, δεν ήταν ο Βαγγέλης Βενιζέλος (ως υπερχειλής Αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονομικών και ισχυρός συνομιλητής των Ευρωπαίων κλπ. κλπ.) που προέβαλε την μοναδική δημοσιονομική προσαρμογή του 10% του ΑΕΠ πέρσι, πριν τις δίδυμες εκλογές;
Ανθρώπινη ανάγκη η αισιοδοξία,
όμως η πραγματικότητα καραδοκεί
Που το πρόβλημα; Μα, όταν η μοναδική επιτυχία της δημοσιονομικής προσαρμογής 10% του ΑΕΠ είναι ή ίδια μετά από ένα χρόνο Μνημονίου, μετά από δύο χρόνια και τώρα – με το καλό – μετά από τρία χρόνια μνημονιακής πορείας, και μάλιστα με το ΑΕΠ να πέφτει εν τω μεταξύ σαν βαρίδι, μήπως – λέμε: μήπως! – αυτό σημαίνει κάτι; Π.χ. ότι η προσαρμογή έφτασε από τραγικά νωρίς στο όριό της; Π.χ. ότι οι ρυθμοί που επεβλήθησαν – αρχικά ήταν να έχουμε περίοδο προσαρμογής 2ετή (μάλιστα ο Έλλην υπουργός-φωστήρας ζητούσε... μονοετή: το ΔΝΤ είναι που μας «έσωσε» από την υπερπροθυμία), δηλαδή μέχρι το 2012. ύστερα πήγαμε μέχρι το 2014. μετά φθάσαμε στον τωρινό ορίζοντα 2016 (με 2020 στο βάθος) – ήταν ρυθμοί εξώκοσμοι;
Πάμε στο άλλο σημείο: την front-loaded προσέγγιση των διαδοχικών Μνημονίων/Προγραμμάτων
Προσαρμογής/Μεσοπρόθεσμων: ο καημένος ο Οργουελ, θα ήταν υπερήφανος με την συχνή χρήση παρόμοιων ευφημιστικών ονομασιών. Ο ίδιος ο Γιάννης Στουρνάρας είχε την ευθυκρισία – και την ειλικρίνεια – , στο ξεκίνημα της τωρινής φάσης του Προγράμματος, να επισημάνει ότι η front-loaded προσέγγιση, με πελώρια αφαίρεση πόρων από την πραγματική οικονομία μέσα στο 2013, ήταν υπερβολική. Αυτό που ζούμε τώρα, κυρίως αυτό που θα ζήσουμε τους μήνες που έρχονται, δηλαδή μια καταιγίδα από φορολογική αφαίμαξη – νέο χαράτσι, διαδοχικές στρώσεις ΦΑΠ/ΦΜΑΠ, τεκμήρια, συνέχιση υψηλών έμμεσων φόρων πάνω σε συρρικνούμενη βάση κατανάλωσης, όλα αυτά με τσακισμένα εισοδήματα – δεν προλαβαίνει να αντισταθμιστεί από την, με ταχύτητα ζωηρής χελώνας, καταβολή των υποχρεώσεων του Δημοσίου προς όσους άφρονες ιδιώτες που βρέθηκαν να έχουν συναλλαγεί μαζί του. Ο Γιάννης το γνωρίζει, οι Τροϊκανοί το αντιλαμβάνονται πλέον, αλλά... «έχει συμφωνηθεί». Ουδείς όμως φαίνεται να καταγράφει στον συλλογισμό του τις συνέπειες αυτού του πράγματος. Το στραγγάλισμα της οικονομικής δραστηριότητας. Την ανεργία του 27% την καταγράφουμε, την ανεργία του 65% των νέων την μετράμε – και προσπερνάμε! Τις επιχειρήσεις που κλείνουν, ομοίως.
Πάμε στην άλλη πηγή υπερηφάνειας και αισιοδοξίας – πιο συγκρατημένης, εδώ, καθώς ακόμη και όσοι την διαπιστώνουν δεν την πολυπιστεύουν: άρχισε η πτώση των τιμών. Όχι απλώς η ανάσχεση, αλλά και η καταγραφή αρνητικού τιμαρίθμου. «Πρώτη φορά μετά από δεκαετίες» , να δούμε πότε θα την πάρουμε μηντιακά είδηση την εξέλιξη: -0,6% τον Απρίλιο μετά από -0,2% τον Μάρτιο , δίδυμο ρεκόρ μετά ένα -0,3% το ... 1968!). Η εσωτερική υποτίμηση, η εξαρχής πορεία σ' αυτό το άγνωστο πεδίο/terra incognita – θυμηθείτε την παρεξηγημένη πλην στοργική αποστροφή Olli Rehn: «καλό κουράγιο, Έλληνες!» - έχει αρχίσει να αποδίδει. Με καθυστέρηση 18 μήνες, με δισταγμό των περιθωρίων κέρδους να καμφθούν, αλλά αποδίδει! Ώρα για πανηγυρισμούς; Μην βιάζεστε! Άμα τώρα εγκατασταθούμε σε περιοχή αποπληθωρισμού, αναλογισθείτε για μια στιγμή τι θα συμβεί με το πραγματικό βάρος των επιχειρηματικών (αλλά και των στεγαστικών) δανείων. Ο ρυθμός κοκκινίσματος των χαρτοφυλακίων των τραπεζών – στις οποίες τώρα τρέχει μέσα στην τρελή χαρά το γαϊτανάκι των ανακεφαλαιοποιήσεων: «η Σοφοκλέους ξύπνησε πάλι» κλπ. – θα αποκαλυφθεί ως η νέα απειλή. Η κολοκυθιά θα αρχίσει πάλι να παίζεται με το αν τα NPLs, τα «δάνεια-φαντάσματα» θάναι στο 25% ή στο 30% ή... Ποιος και πώς θα εξασφαλίσει την επόμενη ανακεφαλαιοποίηση;
Μένει το άλλο μέτωπο – σωστά επιμένει εδώ ο υπουργός Οικονομικών - το μέτωπο του ελλείμματος του ισοζυγίου. Το οποίο ήταν όντως εκείνο που την πήγαινε την οικονομία πλήρως στα βράχια το 2009-2010, όταν η Ελλάδα δεν χωρούσε πια στα διαγράμματα/was of the charts με 15% του ΑΕΠ έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Οι «αγορές» εν τη σοφία τους στόχευσαν το δημοσιονομικό έλλειμμα, όμως εδώ – στο εξωτερικό ισοζύγιο – ήταν η αληθινή ξέρα. Κάθε συμπάθεια στο επιχείρημα ότι η ραγδαία βελτίωση προέρχεται και από την πτώση των εισαγωγών/πληρωμών (λόγω της πτώσης της ζήτησης) και από την άνοδο των εξαγωγών/εισπράξεων. Στις δεύτερες, άμα καταλογίσουμε το φετινό τουριστικό ρεύμα, κάτι το σίγουρο δείχνει να παίζεται (φτάνει να μην μας προκύψει πάλι κανένας άγαρμπος αυτοτραυματισμός, σαν εκείνους στους οποίους ειδικευόμαστε). Όμως...
...Όμως η βάση εκκίνησης των εξαγωγών είναι τόσο χαμηλή, που θέλει χρόνο-χρόνο πολύ και επενδύσεις, και χρόνο ωρίμανσης των επενδύσεων, ώστε η διόρθωση στο ισοζύγιο να καταγραφεί σταθερά. Μέχρι τότε, το ισοζύγιο έχει στρώσει επειδή ψόφησε η κατανάλωση: άκομψη η έκφραση, πλην έτσι είναι.
«Ακόμη κι αν η Ελλάδα ήταν μια έρημος,
θα ενδιέφερε τις ξένες δυνάμεις»
Σ' αυτό, λοιπόν, το σκηνικό όπου η αλήθεια διεκδικεί τον ρόλο της από τα νύχια του «ορθού» (τώρα, το ορθόν είναι να είμαστε όλοι αισιόδοξοι: αφού η WSJ που είχε ανακαλύψει τον Αλέξη Τσίπρα, τώρα πλέον «ανακαλύπτει» ότι τον έχει εκτοπίσει ο Αντώνης Σαμαράς, τρείς μήνες χωρίζουν τις δυο αποφάνσεις, η αισιοδοξία αποτελεί εθνικό καθήκον) πραγματοποιείται το ταξίδι Σαμαρά στην Κίνα. Εδώ, το εθνικόν καθήκον είναι να θεωρούνται δεδομένες οι άμεσες εξελίξεις, στο μέτωπο των επενδύσεων: κι άλλη Cosco για πρόσθετο Πειραιά και βλέπουμε, αεροδρόμιο του Shenzhen ή/και Fosun για Αεροδρόμιο Σπάτων, για το νέο Αεροδρόμιο Ηρακλείου και τα clusters των περιφερειακών, νέο ρεύμα ενδιαφέροντος για εξαγωγές λαδιού, κρασιού, μαρμάρων, γούνας (!), China Development Bank για χρηματοπιστωτικά εργαλεία...
Καλό ταξίδι στην Πρωθυπουργική κουστωδία. Όντως, «ακόμη κι αν η Ελλάδα ήταν μια έρημος κατοικούμενη από ανθρώπους με τα μάτια στις πατούσες, η έρημος αυτή θα ενδιέφερε τις ξένες δυνάμεις». Αρκεί όμως αυτό;
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 13-05-2013.