Διώχνοντας τον χρόνο
- Category: Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Created on Thursday, 03 October 2013 09:53
Η προσδοκία ότι «μετά τις Γερμανικές εκλογές» οι εξελίξεις – και μάλιστα βολικές για μας εξελίξεις ... - θα επιταχυνθούν, δεν βράδυνε να διαψευσθεί. Αν μη τι άλλο γιατί ο ίδιος ο σχηματισμός Γερμανικής Κυβέρνησης αρχίζει να φέρνει κάτι από ... Ελλάδα. Με παγιδεύσεις και με τρυκ, ακόμη και με την απειλή νέων εκλογών... Καλύτερα, λοιπόν, να μείνουμε για λίγο στα δικά μας.
Πάμε πρώτα από τα θετικά. Έχει βέβαια κάτι το τραγικά απλοϊκό, όταν βρίσκεσαι στο βάθος μιας ύφεσης που έχει αφανίσει το 25% του ΑΕΠ της χώρας μέσα σε 5 χρόνια – και έχει φέρει την μετρούμενη ανεργία στο 28%, την δε ανεργία των νέων να φλερτάρει με το 60% (σε σημείο που να διατυπώνει μονότονα την ανησυχία του ... ο Γιόργκ Άσμουσσεν) –να ακούς να θεωρείται θετικό το ότι «συμφωνείται» με την Τρόικα πως η ύφεση του 2013 θα διαμορφωθεί στην Ελλάδα στο -4%, αντί του -4,4%, που περίμενε αρχικά η Eurostat, ή του -4,2% με το οποίο δουλεύαμε έως τώρα. και πάντως με ριζικά αποεπιταχυνόμενη πτώση σε σχέση με το -5,6% του α΄ 3μήνου της χρονιάς (αν και εμείς, δηλαδή ο Γιάννης Στουρνάρας, αισιοδοξούμε για -3,8%).
Σας θυμίζει λίγο κολοκυθιά; Είναι! Όμως, το γεγονός ότι η Τρόικα ξεκίνησε την εδώ περαντζάδα της αυτήν την φορά συμφωνώντας σε κάτι εποικοδομητικό, έστω και προσχωρώντας στην κολοκυθιά των παιδικών μας χρόνων, αξίζει να καταγραφεί. Γιατί είναι εποικοδομητικό; Α, διότι επιτρέπει σενάρια για το 2014 και μετά με λιγότερο δημοσιονομικό κενό, άρα λιγότερη «ανάγκη για νέα μέτρα»! (Το χρηματοδοτικό κενό, δηλαδή οι παράδες που λείπουν σε ορίζοντα 2014+, είναι άλλη ιστορία). Ενισχύεται αυτή η προοπτική από το ότι υπήρξε σύγκλιση απόψεων με την Τρόικα – και εδώ την σχετικά αυξημένη σοβαρότητα της εκδοχής κολοκυθιάς ενισχύει το ότι... δεν ακούστηκαν επισήμως νούμερα – πως βρισκόμαστε κοντά σε (α) μικρό, πλην (β) ρεαλιστικό και (γ) βιώσιμο πρωτογενές πλεόνασμα.
Αυτά λοιπόν τα θετικά, συνδυάστηκαν με την αποδοχή από μέρους των Τροϊκανών ότι σημειώνονται βήματα – αξιόπιστα – στις διαρθρωτικές αλλαγές. Αλλαγές του τύπου εκείνων που προωθούνται στο άδυτο των αδύτων της Ελλάδας – στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, με το πλάνο των διαθεσιμοτήτων και απολύσεων (ναι) από τον δημόσιο τομέα. Σε τέτοιο σημείο, ώστε να έχει γνήσιο αντικείμενο χρονική χαλάρωση του ασφυκτικού (για την Ελληνική πραγματικότητα) χρονοδιαγράμματος των κινήσεων στις οποίες έχει δεσμευθεί η Ελληνική Δημοκρατία – όχι η Κυβέρνηση ΝΔ/ΠΑΣΟΚ ή ο Κυρ. Μητσοτάκης – εδώ και πολύν καιρό. Και όταν μιλούμε για χρονική χαλάρωση δεν εννοούμε μόνον την επίσημη, του τύπου εκείνης που υποβάλλεται ως αίτημα προς την Τρόϊκα, αλλά και την de facto, εκείνη δηλαδή που προκύπτει κατ' ανοχήν των Τροϊκανών. Βέβαια, «αντίστοιχη» χαλάρωση έχει υπάρξει π.χ. και σ' ένα άλλο μέτωπο το οποίο όμως δεν αφορά δημοσίους υπαλλήλους, άρα ενδιαφέρει λιγότερο (έως καθόλου) την Ελληνική πλευρά: πρόκειται για το χρονοδιάγραμμα της εξόφλησης των arrears κάπου 8 δις ευρώ, των καθυστερούμενων του Ελληνικού Δημοσίου προς ιδιώτες, που ήταν σχεδιασμένο να καταβληθούν μέχρι τέλος του 2013, πλην «υπό φυσιολογικές συνθήκες, ο στόχος δύσκολα θα επιτευχθεί» (sic). Εξαιρούνται τα εφάπαξ, τα οποία όμως αφορούσαν δημόσιους υπαλλήλους, και γι αυτό... προτάχθηκαν. Λίγη μετάφραση, εδώ: αυτήν την καθυστέρηση στην εξόφληση των arrears – και την αύξηση των «φρέσκων» καθυστερήσεων, δηλαδή των εντός 2013 καταγραφομένων – θα την βρείτε στην ρίζα του διαβόητου πρωτογενούς πλεονάσματος! (Μαζί με λίγη ακόμη σφαγή του ΠΔΕ, το οποίο κοντεύει να συρρικνωθεί σε ό,τι μας δίνει το ΕΣΠΑ. αλλά μην την ξανανοίξουμε αυτήν την πικρή συζήτηση: ο υποπολλαπλασιαστής που συνοδεύει κάθε περικοπή του ΠΔΕ, βλέπετε, δεν ριμάρει σωστά με την συμφωνημένη θετική εκτίμηση περί ανακοπής της ύφεσης...).
Οι καθυστερήσεις των Γερμανών
και το χρέος
Το κλίμα, πάντως, της τωρινής παρουσίας της Τρόικας ανάμεσά μας είναι – λέει – θετικό. Περιέργως, όμως, αυτό συνδυάζεται με νέα σύννεφα που περνούν στον διεθνή Τύπο σχετικά με την Ελλάδα και τις προοπτικές της. Ούτως ή άλλως, το θετικόν του κλίματος συνδυάζεται με επιμελημένη ολίσθηση των χρόνων της συζήτησης για την Ελληνική υπόθεση και στην Ευρωπαϊκή σκακιέρα. Πάντως, την σκακιέρα του (Ευρωπαϊκού) δημόσιου χρέους. Η χρονική αυτή ολίσθηση μπορεί να ξεκινάει ήδη από τον όχι-και-τόσο-εύκολο τοκετό σχηματισμού της νέας Γερμανικής Κυβέρνησης, πέρα δηλαδή από την τάση των «θεσμικών» (Μπαρρόζο, Ρεν, Ντάϊσσελμπλούμ) να παραπέμπουν στα μέσα του 2014. (Όλοι κατέγραψαν τον «ιστορικό θρίαμβο της Άνγκελας Μέρκελ», όμως μια σειρά από στραβοπατήματα αφότου εξετέλεσε τους συμμάχους της και «εισέπραξε» τις δυσκολίες ενός αριστερόστοφου Σοσιαλδημοκρατικού εταίρου, μπορεί να αποδείξουν ότι... πυροβόλησε αποτελεσματικότατα τα πόδια της).
Ενόσω πάντως απ' όλες τις πλευρές διώχνεται ο χρόνος και «γράφεται καθυστέρηση» - η οποία, σ' εμάς, την συνεχώς τρικυμισμένη Ελληνική πολιτική σκηνή νόημα έχει μόνον στο μέτρο που υπήρχαν εκλογικοί σχεδιασμοί: αλλά ποιος ασχολείται με το τι έχει νόημα, όταν υπάρχει η λαμπρή ευκαιρία ΕλληνοΕλληνικής φαγωμάρας, ακόμη και με αφορμή την Χρυσή Αυγή ! – αξίζει να δει κανείς από κοντά κάποιες σταθερές.
Νωρίτερα ή αργότερα, θα εγκατασταθεί στην πρώτη γραμμή το αδιέξοδο του χρέους. Καλό θα ήταν συνεπώς να έχουμε στον νου μας τα στοιχεία του ελληνικού χρέους και των παραμέτρων του (ποσά-επιτόκια-λήξεις). Που, συνήθως, χαρωπά αγνοούνται οσάκις γίνεται η σχετική συζήτηση...
Δείτε: Στον EFSF, ήδη υπό ενσωμάτωση στο διάδοχο σχήμα ESM, οφείλουμε 133 δις ευρώ. Από διμερή δανεισμό από χώρες της ΕΕ (κάπου 40% Γερμανία μέσω KfW), από το πρώτο «πακέτο διάσωσης», χρωστάμε 53 δις. Το ΔΝΤ μας έχει δώσει ως τώρα 28 δις. Η ΕΚΤ και οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες (κυρίως Bundesbank και Banque de France) μας έχουν για 28+9 δις. Τέλος, μετά το PSI «μας» βγάλαμε εγγυημένα ομόλογα της τάξεως των 30 δις. Αυτά αθροίζουν σε κάτι σαν 280 δις. Προστίθενται κάποιες εγγυήσεις τραπεζών που ξεπερνούν τα 10 δις.
Πάμε τώρα στα επιτόκια. Η μεγάλη μείωση του κόστους του «σωστικού δανεισμού» αφορούσε τα ποσά του EFSF, όπου φθάσαμε να πληρώνουμε 1,53% - επιτόκια out-of-this-world! Η ρύθμιση των αρχικών, διακρατικών δανείων πήγε το (αρχικά τιμωρητικό) κόστος τους επίσης πολύ χαμηλά. Το ΔΝΤ χρεώνει ένα «λογικό» επιτόκιο διάσωσης, 3,83%. Ο δανεισμός από Κεντρικές Τράπεζες είναι πιο αλμυρός, γύρω στα 4,75%, ενώ τα εγγυημένα ομόλογα, post-PSI, φέρουν ένα 2%. Α, ναι, οι διάρκειες του χρέους μας έχουν μεγαλώσει ήδη σημαντικά, πάνε και μέχρι τα 30 χρόνια – με μέση σταθμισμένη διάρκεια τα 16,1 έτη (λαϊκά: «είμαστε πλήρως χρεωμένοι μέχρι το 2030»).
Όταν λοιπόν, μιλούμε για «έξοδο στις αγορές» (με τα υπόλοιπα ομόλογά μας να έχουν αποδόσεις κάπου στο 10%, για ό,τι αυτό σημαίνει. με Ισπανία-Ιταλία να παλεύουν για κάτι σαν 5%), χρειάζεται να έχουμε τα στοιχεία αυτά μονίμως στον νου μας. Ομοίως, όταν μιλάμε για επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων ως λύση για την βιωσιμότητα...
Μια ματιά στις (μη) ιδιωτικοποιήσεις
Ξεκινήσαμε καταγράφοντας κάποια θετικά από το πέρασμα της Τρόϊκας. Μην παραβλέψουμε όμως την γκρίνια που (ήδη) καταχωρήθηκε για τις υστερήσεις του διαβόητου ΤΑΙΠΕΔ. (Όχι, όχι για το ακέφαλον του Προέδρου και την «έλλειψη νόμιμης σύνθεσης» του ΔΣ). Να δούμε λοιπόν τι προβλέπεται από το Μνημόνιο για περίπτωση υστέρησης εσόδων του ΤΑΙΠΕΔ; Δεν αναφερόμαστε ούτε στο πέρασμα της διαχείρισης του Ταμείου «σε ξένα χέρια», ή στις γραφικότητες (πάλι) περί έδρας Λουξεμβούργου. Αλλά στο ότι άμα πέσει πίσω το ΤΑΙΠΕΔ στις εισπράξεις, τότε «αυξάνεται αυτομάτως ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος», καθώς και «η ανάγκη χρηματοδότησης»/financing need.
Προβλέπεται μάλιστα ότι ο στόχος πλεονάσματος (όπως έχει συμφωνηθεί, έτσι;) αυξάνεται κατά το 50% της καθυστέρησης εισπράξεων «άμεσα». Πώς; Με «περικοπές στις δαπάνες της Γενικής Κυβέρνησης» (δηλαδή ούτε καν ένα χαρατσάκι ή άλλη φορολογία δεν επιτρέπεται να βάλουμε, αντισταθμιστικά). Βέβαια, υπάρχει το ενδεχόμενο «να συμφωνηθούν άλλες ρυθμίσεις» - ενώ προνοείται και οροφή της προσαρμογής για περίπτωση αστοχίας («δεν μπορεί να υπερβεί το 1 δις ευρώ»).
Πού οδηγούν όλα αυτά; Στο ότι, όταν ακούτε για «νέο δάνειο»/ bridge loan με εγγύηση ένα πακέτο ακινήτων του Δημοσίου, ή πάλι – άλλο, αυτό – για κάτι σαν «Ευρωπαϊκό αναπτυξιακό φορέα» όπου θα εισφερθούν στοιχεία ενεργητικού εκτός ΤΑΙΠΕΔ (ή και το ίδιο το σακκούλι του ΤΑΙΠΕΔ;) μαζί και με πόρους ΕΣΠΑ ή «κάτι φρέσκο» από Γερμανία (εδώ μπαίνει στην μέση η ιστορία του Κατοχικού Δανείου, Μανόλη Γλέζου κλπ.), μην βιαστείτε να αναφωνήσετε: «Αποκλείεται! Δεν θα δώσουμε τα εναπομένοντα ασημικά!». Τα έχουμε ήδη δώσει, φίλτατοι.
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 30-09-2013.