Από κάθε πλευρά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξαν κάτι σαν μια δοκιμή συστηματων που λειτουργούν (ή πασχίζουν να λειτουργήσουν ή... δεν λειτουργούν) υπό πίεση. Θα ακουγόταν ενοχλητικά ακαδημαϊκό να πει κανείς ότι το ενδιαφέρον θα ήταν να δούμε τι θα μείνει πίσω ως συμπέρασμα, ως αναμόρφωση των ίδιων των συστημάτων - πολιτικών, τεχνοκρατικών, οικονομικών, των ίδιων των κοινωνιών -, και τούτο επειδή εκεί που βρίσκεται το πράγμα εκείνο που πρώτα ενδιαφέρει είναι η κατά κυριολεξία επιβίωση των συστημάτων. Ή, μάλλον, των ανθρώπων τους οποίους υπηρετούν (λέμε) τα εν λόγω συστήματα.
Πάρτε ένα παράδειγμα, τραγικά δυσάρεστο, από την υπόθεση του πρόσφατου χειρισμού της απασφαλισμένης βόμβας της Χρυσής Αυγής. Εσωτερικά και εξωτερικά, δε. Εκφεύγει του πλαισίου αυτής της στήλης, όσο κι αν κατά καιρούς το ξετεντώσαμε, μια προσέγγιση της ουσίας της δυσάρεστης όσο και επικίνδυνης στην εξέλιξή της υπόθεσης. Όμως, χρειάζεται να σταθεί κανείς σε τρία (συν ένα) τουλάχιστον σημείο. Που δείχνουν, ακριβώς, πώς η πίεση καταστρέφει προθέσεις, στάσεις, προοπτικές.
Αρχίζουμε από το "συν ένα" την εικόνα και το ποδοβολητό των μέσων ενημέρωσης να στρατευθούν στην υπόθεση. Τα ίδια μέσα ενημέρωσης που "σηκωσαν" και έχτισαν και εγκατέστησαν το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής ("γιατί πουλάει" ήταν η φτηνή εξήγηση• "γιατί είναι η πιο αντισυστημική/αντιΜνημονιακή" ήταν η εύκολη απάντηση• γιατί η έλξη του σκοτεινού είναι παντα μεγάλη είναι μια πιο σοβαρή), τα ίδια μέσα (και οι ίδιοι επικοινωνιακοί τενόροι...) σπρώχνονταν και ποδοπατούνταν προκειμένου να καταδικάσουν, να διεκτραγωδήσουν, να καταγγείλουν.Να πεις πως είναι τυψεις; Πώς γίνεται δηλαδή κατανοητό ότι η εγκατασταση της βίας στην πολιτική είναι καταστροφική; Πώς ξύπνησαν όλοι στο ότι άλλο δεξιά ή ακροδεξιά και άλλο νεοναζισμός; Δεν πείθει...
Πάμε όμως στις στάσεις - τις επίσημες - κεντρικών συντελεστών της πολιτικής ζωής. Υπό πίεση, υπό ακραία πίεση και ευρισκόμενος στις ΗΠΑ ο Αντώνης Σαμαράς - Πρωθυπουργός - σπεύδει να διακηρύξει/καυχηθεί ότι "έχουν συλληφθεί για εγκληματική δραστηριότητα" και ότι η Κυβέρνηση "έχει συντρίψει τους νεοναζί" (λίγες ώρες πριν η μη-προφυλάκιση των μισών ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής περιαγάγει σε τρόμο το πολιτικό σύστημα...), ύστερα επανέφερε την στοχευση στην θεωρία των δυο άκρων επισημαίνοντας ότι "πρέπει να αντιμετωπισθεί και το άλλο άκρο, που μιλάει για έξοδο απο την ΕΕ και το ΝΑΤΟ". Το άγχος για αξιοποίηση των γεγονότων όσο αυτά ειναι ζεστά, καίει τα ίδια τα χαρτιά του πολιτικού συστήματος (Όσο για την συστράτευση κλπ. πάει αυτή!).
Δείτε όμως και την στάση των λειτουργικών βραχιόνων αυτής της υπόθεσης: ο Νίκος Δένδιας - υπουργός Δημοσίας Τάξεως, κυρίως όμως βασικός συντελεστής της πρωτοβουλίας για αποκάλυψη των σκοτεινών διαδρομών και για ουσιαστική κίνηση των πραγμάτων - μόλις αισθάνθηκε ότι η Δικαιοσύνη δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες έσπευσε να αποφανθεί "άμα ζητούσαν περισσότερα στοιχεία, η αστυνομία θα τα έδινε". Συναισθανόταν άραγε τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια επίσημη τοποθέτηση για την ποιότητα και την αξιοπιστία των δικογραφιών σε μια τέτοια εκρηκτική υπόθεση, για την εμπιστοσύνη στις διαδικασίες της προκαταρκτικής εξέτασης και της προανάκρισης; (Παραλειπόμενο: Ο μετανάστης απο την Σαλαμίνα, που πριν μήνες είχε αποκαλυφθεί ότι επί ήμέρες είχε παραμείνει βασανιζόμενος απο ντόπιους, και για τον οποιο είχε εγγυηθεί ο Ν. Δένδιας ότι δεν θα απελαθεί, ήδη ακούγεται ότι έλαβε την απόφαση απέλασής του).
Και μια τελευταία στάση: ο Αντώνης Ρουπακιώτης - υπουργός Δικαιοσύνης απο πλευράς ΔΗΜΑΡ που είχε τον ηρωϊσμο να συμμετάσχει στην Τρικομματική μετά τις διπλές εκλογές του 2012 κλπ. - ήρθε τώρα να αποκαλύψει πώς "Αμερικανοεβραϊκές και Αμερικανοελληνκές οργανώσεις έρχονταν στην Ελλάδα και πίεζαν για την Χρυσή Αυγή [...]. Υπήρχαν πιεσεις και από την Κομμισιον για την Χρυσή Αυγή". Ακόμη βαρύτερα, διαγιγνώσκει ότι "επιχειρήθηκε πολιτική διαχείριση σε δικαστικό επίπεδο". Τα πάντα για μια επάνοδο στην δημοσιότητα, ασφαλώς! Και πικρια για το ρατσιστικό νομοσχέδιο που "τότε" δεν προχώρησε ενώ τώρα θα προωθηθεί. Όμως, πού καταλήγει το επιχείρημα;
Γιάννης Στουρνάρας, λειτουργεί
ως "αναχωμα λογικής" στην Ελλάδα
Κάναμε αυτήν την παρέκβαση γιατί, το βλέπουμε, η λειτουργία των συστημάτων υπό πίεση διαλύει παντού τα ίδια τα συστήματα, αναιρεί την εσωτερική λογική τους. Η στάση των Τροϊκανών, των Ευρωπαίων εταίρω απέναντι στην υπό ακραία πίεση Ελληνική οικονομία δεν αποτελεί εξαίρεση στον δυσάρεστο αυτό κανόνα. Μαθαίνουμε προ ημερών πως κεντρικός συντελεστής της ευθύνης απέναντι στην Ελληνική υπόθεση χαρακτήριζε τον Γιάννη Στουρνάρα, υπουργό Οικονομικών και βασικό διαπραγματευτή απο ελληνικής πλευράς "last bulwark of sanity in Greece". Το μεταφράζουμε, χαλαρά, ως ανάχωμα λογικής στην Ελλάδα. Όμως, (α) η πρακτική του σκοτσέζικου ντους, μια κρύο/μια ζέστη, συνεχίζεται στα πλαίσια της συζήτησης για τα διαβόητα προαπαιτούμενα ακόμη και των πλέον οριακών "δόσεων" , (β) ο χρονικός ορίζοντας για αντιμετώπιση - για ξεκίνημα της αντιμετώπισης - των βαρύτερων ζητημάτων, του χρηματοδοτικού κενού και στο βάθος της βιωσιμότητας του χρέους, διώχνεται προς ένα αόριστο μέλλον , (γ) ακόμη πιο σημαντικό, η προσέγγιση του Ελληνικού ζητήματος αφήνεται να λειτουργήσει ως παρακολούθημα των κεντρικών πολιτικών εξελίξεων στην Ευρώπη, μετεκλογικά στην Γερμανία, προοπτικά των Ευρωεκλογών...
Όλη όμως αυτή η ολίσθηση τι κάνει; Απονομιμοποιεί στην ουσία όλη την προσπάθεια να στηθεί μια λογική, μια πολιτικά υποστηρίξιμη πορεία για την Ελλάδα απ' εδώ και μπρος. Όταν η Τρόϊκα-που-μάθαμε-να-μισούμε αφήνει να σέρνεται η διαπραγμάτευση του Σεπτεβρίου-Οκτωβρίου ώστε όλα να παραμενουν σε εκκρεμμότητα, όταν ο Κλάους Ρέγκλινγκ του EFSF (ήδη του ESM) προσέρχεται στην λογική του "τρίτου πακέτου" για την Ελλάδα (με πρόσθετα μέτρα Μεσοπρόθεσμου) την στιγμή που η Ελληνική πλευρά στην άποψη περί χρηματοδοτικού κενού της τάξεως των 2,5 δις αντιτάσςει ότι πρόκειται "μόλις" για 500 εκατ (τα οποία ακριβώς θα καλύπτονταν με εγχείρημα επανόδου στις αγορές το 2014), τι νόημα έχει να επαινούνται οι προσπάθειες της Κυβέρνησης για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, έστω 10 εκατ. ευρώ το 2013; Δεν καταλήγει να είναι σαρκασμός ο χαρακτηρισμός του Γιάννη Στουρνάρα ως "αναχώματος λογικής";
Αν θέλει όμως κανείς να καταλάβει το γιατί και το πώς παρόμοιων συμπεριφορών των "εταίρων" μας - εφόσον δηλαδή δεν έχει προσχωρήσει στις θεωρίες συνομωσίας και στην λογική του κατατρεγμένου Ελληνισμού - θα χρειαστεί να δεχθεί ότι και οι ισχυροι της εποχής λειτουργούν υπό πίεση. Υπο ακραία πίεση. Οπότε, όταν ενδιαφέρεσαι για τον εαυτό σου, που και πότε να σκεφτεις τον άλλο, ιδίως άμα έμαθες να τον θεωρείς παρακατιανό; (Συγγνώμη για την έκφραση. Όμως κάπως έτσι θεωρείται η Ελλάδα παρόλες τις δικές μας αντιλήψεις περί αποκαταστάσεως της αξιοπιστίας ή/και του κύρους μας, διεθνώς.
Με "συμμετοχική κοινωνία" προχωρεί
η αποικοδόμηση του κοινωνικού κράτους
Επειδή, διαρκώς σοκαρισμένοι απ' όσα συμβαίνουν σ' εμάς, τείνουμε να παραβλέπουμε όσα τρέχουν στον μεγάλο έξω κόσμο, αρκεί να ρίξει κανείς μια επιπόλαια έστω ματιά στο πόσο βαθύτερη διατάραξη συνεχίζεται, π.χ. στις ΗΠΑ. Όπου δεν είναι μόνο/δεν είναι τόσο η σκηνοθετημένη διακοπή της λειτουργίας (δηλαδή: της μισθοδοσίας, να εξηγούμαστε...) μεγάλου μέρους του πυρήνα του δημόσιου τομέα (δηλαδή: πολύ μικρότερου ποσοστού των λειτουργιών απ' ό,τι στην Ευρώπη, αφού καταγράφουν 2.100.000 ανθρώπους στο στενό Δημόσιο, έναντι π.χ. 700.000 σ' εμάς...) λόγω αδιεξόδου Βουλής-Γερυσίας-Προέδροθ στην ψήφιση του Προϋπολογισμού τους, είναι και η προοπτική συνολικού εμφράγματος σε ορίζοντα μέσων Οκτωβρίου άμα δεν ψηφισθεί αύξηση της οροφής του δημοσίου χρέους των ΗΠΑ. (Το "ρολόι του χρέους" έγραφε 16 τρις 750 δις δολλάρια το Σαββατοκύριακο, δηλαδή 52.876,59 δολλάρια κατά κεφαλήν: ρυθμός αύξησης 1,85 δις δολάρια ημερησίως μέσα στην τελευταία χρονιά). Όλη αυτή η δραματοποίηση, γιατί; Μάθαμε ότι διακυβεύεται το Obamacare, δηλαδή η - εδώ και 3 χρόνια ψηφισμένη - μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας των Αμερικανών. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την ύπαρξη ή μη του όποιου κοινωνικού κράτους τον 21ο αιώνα...
Διόλου τυχαία, αυτή η σκηνοθεσία συνέπεσε με την επίσημη παραδοχή από μέρους του νεόκοπου βασιλιά της Ολλανδίας Βιλλεμ Αλεξάντερ, στο ετήσιο διαγγγελμά του, ότι το κοινωνικό κράτος οπως ήταν γνωστό τον 20ο αιώνα "δεν είναι πλέον κατάλληλο για τις ανάγκες των καιρών". Θα πρέπει εφεξής "οι πολίτες να φροντίζουν τον εαυτό τους", η πάλι να χτίσουν "μια συμμετοχική κοινωνία" για να αντιμετωπίσουν "προβλήματα όπως η συνταξιοδότηση".
Με τέτοιο φοντο να υπάρχει στον έξω κόσμο, πώς να ασχοληθούν λεπτότερα μ' εμάς; Τα συστήματα υπό κριση, για τον εαυτο τους νοιάζονται.
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 7-10-2013.