Thursday, 28 March 2024

Σκάκι σε τρισδιάστατη σκακιέρα

Το πολιτικό παιχνίδι στην Ελλάδα όλοι παριστάνουν πως είναι σκάκι - με μεγάλους παίκτες, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου ή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης να λειτουργούν με βάση την διαίσθηση. με σημαντικότερους ως προς το αποτέλεσμα, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ή ο Κώστας Σημίτης να κινούνται με βάση κανόνες - όμως τα τελευταία (πολλά) χρόνια παίζεται πολύ περισσότερο σαν τάβλι. Με πολύ-πολύ λιγότερη στρατηγική, με πολύ-πολύ περισσότερο θόρυβο.
Τώρα, όμως, το παιχνίδι πάει να απογειωθεί. Να γίνει σκάκι σε τρισδιάστατη σκακιέρα, να μην πω και με συνεχή εναλλαγή στα πιόνια. Εξηγούμαστε:
Μετά το - λησμονημένο - success story που είχε χτιστεί το περασμένο φθινόπωρο, το οποίο μαράθηκε με την τραβηγμένη πάνω από 6μηνο διαπραγμάτευση με την Τρόικα και με τα διαδοχικά σκωτσέζικα ντους, μια παγωμένο/μια ζεματιστό, από τους "εταίρους" της Ελλάδας, τώρα η Κυβέρνηση Σαμαρά/Στουρνάρα σημείωσε μια πολιτική, ή μάλλον μια διπλωματική επιτυχία. Το βασικό στοιχείο της δεν ήταν το διαβόητο Πρωτογενές Πλεόνασμα των 2,9 δισ ευρώ/τετραπλάσιο του προϋπολογισμένου, το οποίο μπορεί μεν να μην έχει πιστοποιηθεί από την Eurostat, όμως (αφού το δέχθηκε ως βάση υπολογισμού η Τρόικα...) ήδη "λειτουργεί". Ούτε καν ως βασικό στοιχείο προσέρχεται το "κοινωνικό μέρισμα" των κατά μέσο όρο 500 ευρώ κατά κεφαλήν σε χαμηλοσυνταξιούχους, ενστόλους και αστέγους - περίεργη ομαδοποίηση: 900.000 οι πρώτοι, κάπου το ένα δέκατο οι δεύτεροι, δυσπροσδιόριστοι οι τρίτοι: πελατεία ΝΔ οι δεύτεροι, ελπιζόμενοι πελατεία ΠΑΣΟΚ οι τρίτοι, "πλήθος μέγα" οι πρώτοι.... - το οποίο έγινε δεκτό ότι θα ζεστάνει τις τσέπες των ανθρώπων, προεκλογικά. Αν μάλιστα δεν σταθεί κανείς στην ρηχή προεκλογική προσπάθεια εξαγοράς ψήφου - κάπου 1.000.000 οικογενειών, βέβαια επαναλαμβάνουμε... - αλλά το δει γενικότερα, η αίσθηση ότι "βγάλαμε λεφτά απο δικά μας/απο δική μας προσπάθεια και αυτά μοιράζουμε", έχει μια αίσθηση ξεπεράσματος του τέλματος.
Όχι. Το βασικό στοιχείο της διπλωματικής επιτυχίας ήταν ότι η Τρόικα, στο τελευταίο της πέρασμα "του έως τώρα Μνημονίου" από την Ελλάδα, συμφώνησε/αποδέχθηκε να φύγει προς τα πίσω - δηλαδή... μετεκλογικά - ο χρόνος για τα δυσάρεστα: με 3μηνη αναβολή θα έχουν εφαρμογή κάποια μέτρα του toolkit/εργαλειοθήκης ΟΟΣΑ όπως στον χώρο των φαρμάκων. με 6μηνη δοκιμαστική περίοδο θα ελεγχθεί η πειστικότητα της μεθόδου "στρουθοκάμηλος με το κεφάλι στην άμμο" των ομαδικών απολύσεων. ενώ για το τέλος του χρόνου πάει, τελικώς, η υπόθεση της οριστικής (;) διευθέτησης της τραπεζικής αβεβαιότητας.

Η Πρωταπριλιά βρίσκεται ήδη
εντελώς δίπλα μας
Μια τετοια αποδοχή της συνολικής αναβολής, ήρθε να χρωματίσει ζωηρά όχι πλέον ένα success story αλλά την αντίληψη ότι "τα πράγματα βρίσκονται υπό έλεγχο" για την Ελλάδα. Στο εξωτερικό σκέλος, έρχεται να κουμπώσει με την αίσθηση ότι η επανεξέταση του Ελληνικού χρέους πλησιάζει (εδώ, το Πρωταπριλάτικο άτυπο Eurogroup βρίσκεται κυριολεκτικά σε απόσταση αναπνοής, μετά και το EuroSummit της 20/21 Μαρτίου όπου "εκφράσθηκε ικανοποίηση για την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με την Τρόικα"). Αυτό βοήθησε τον Αντ. Σαμαρά να θεωρήσει ότι "οι Έλληνες γυρνούν σελίδα" , αλλά και να θεωρήσει "άδικο και στενάχωρο" να υπάρχουν παραφωνίες (όπως με τις αναταράξεις για το γάλα....).
"Έπεσε θετικά" και η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων - στο EcoFin υπό Προεδρία Γιάννη Στουρνάρα... - για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εκκαθάρισης /SRM της υποτιθέμενης Τραπεζικής Ένωσης, που ναι μεν αποτελεί ακραία υποκρισία (θα συγκεντρώσει... 55 δις σε 10ετή ορίζοντα, όταν τα stress tests του τέλους 2014 απειλούν τις Ευρωπαϊκές συστημικές τράπεζες με τρύπα 1 τρις ευρώ, όταν η ανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών και μόνο τραπεζών, δέσμευσε 50 δις!) όμως χαιρετίσθηκε ως επιτυχία, άρα... είναι Ευρωεπιτυχία. Άμα τελικά έχουμε και ήχους θετικούς από Γκ. Σώϋμπλε και Άνγκελα Μέρκελ (ιδίως όσο μένει "ζεστή" η προοπτική παρουσίας της στην Αθήνα προεκλογικά), όλα αυτά γαληνεύουν την ψυχή των κυβερνητικών.
Στο εσωτερικό, τώρα, σκέλος επιχειρείται η βαθύτερη παλαιοκομματική προσέγγιση της διανομής του "κοινωνικού μερίσματος" να συνδυαστεί με την αντίληψη ότι κάτι θα λειώσει από τους πάγους της αγοράς (το 1 δις πρόσθετων εξοφλήσεων προς ιδιώτες που απέσπασε η Τρόικα από το Πρωτογενές "μας" δεν καταγράφηκε όσο θετικά θάξιζε...), αλλά και ότι η διαβόητη πορεία προς έξοδο της Ελλάδας στις αγορές υποστασιοποιήθηκε ήδη με την πετυχημένη έκδοση ομολόγων με κουπόνι 5% απο την Πειραιώς και τις θετικές προοπτικές για τις ΑΜΚ Alpha και Πειραιώς (Αρκεί αυτό για να φύγει η σκιά απο την συνολική διστακτικότητα στις τράπεζες; Ιδίως στην υπόθεση Eurobank; Δεν αρκεί - αλλά... πάλι κάτι είναι).
Ήρθε και η ρυθμιστική/προτρεπτική κίνηση της Τράπεζας της Ελλάδος , ο Κώδικας Δεοντολογίας για την προσέγγιση των "κόκκινων δανείων", που υπόσχεται σταδιακό ξεπάγωμα της αγοράς. Αν - μεγάλο ΑΝ - οι τράπεζες κινηθούν, άμεσα και θετικά, ίσως αυτή είναι η πιο σημαντική εξέλιξη των ημερών.
Όμως, μια τέτοια συνολική προσέγγιση που επικίνδυνα συμβολοποιείται με την πορεία προς την Πρωταπριλιά - 8 βδομάδες πριν απο τις διπλές κάλπες του τέλους Μαΐου - δεν κινείται μόνο σ' ένα φόντο παικτών του Ελληνικού πολιτικού σκηνικού που αλλάζουν, βλέπει και τις διεθνείς/Ευρωπαϊκές συνθήκες να μετακινούνται.
Στα δικά μας πρώτα: η κατάρρευση πολιτικών χώρων όπως του ΠΑΣΟΚ, της ΔΗΜΑΡ ή των ΑνΕλλήνων οριστικοποιεί μιαν εικόνα πολυδιάσπασης. Το εγχείρημα των "58" που επιχειρήθηκε να φέρει νέα πνοή ούτως ή άλλως αποτελεί παρελθόν, με τίποτε πάντως δεν δημιούργησε κάτι σαν Κεντροαριστερά! Η σύμπηξη της "Ελιάς" ενδεχομένως κάτι να προσέθεσε δημοσκοπικά στο συνεχώς υποβαθμιζόμενο ΠΑΣΟΚ - όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι έφερε ο,τιδήποτε νέο. Προστέθηκε η επιτάχυνση του ρου τού "Ποταμιού" του Σταύρου Θεοδωράκη, που με λίγο αριστερόστροφο στίγμα, όμως σαφώς κάνει Ευρωπαϊκή επιλογή - και κατόρθωσε να μετρηθεί διψήφιο. Στα δεξιά του φάσματος, η Χρυσή Αυγή μπορεί να μετρήθηκε σε ανακοπή της ανοδικής της πορείας, πάντως δεν έχει πάψει να διεκδικεί ρόλο.
Μπροστά σ' αυτήν λοιπόν την ρευστότητα, ο Αντώνης Σαμαράς τακτικά πλέον αναφέρεται στην "Νέα Ελλάδα" που από καιρό συζητείται ως σχήμα υπέρβασης της ΝΔ και προσέλκυσης ευρύτερων στρωμάτων με "φιλοΕυρωπαϊκή" λογική. (Σύμφωνα μ' αυτήν την ανάλυση, ο ΣΥΡΙΖΑ εφόσον δεν του βγει το στοίχημα νίκης - σαφούς, ξεκάθαρης - στην 18ης/25ης Μαΐου θα βρεθεί αυτοπεριχαρακωμένος σε "περισσότερο αντιΜνημόνιο", οπότε θα ξεφύγει αντι-Ευρωπαϊκά).
Είτε με την διακινδύνευση πορείας προς εθνικές κάλπες αμέσως μετά τον Μάϊο, είτε με ευρύ ανασχηματισμό και πορεία προς Σεπτέμβριο, επιδιώκεται μια επανεκκίνηση πολιτική πάνω στην θεωρούμενη εν εξελίξει επανεκκίνηση της οικονομίας...

Η Ευρωπαϊκή αμηχανία και η συζήτηση για secular stagnation
Αν αυτή η εγχώρια πολιτική αρχιτεκτονική είναι ούτως ή άλλως εύθραυστη, η αμηχανία με την οποία η "Ευρώπη" πορεύεται προς τις κάλπες του Μαϊου είναι κι αυτή έκδηλη.
«Κάποιοι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιστεύουν ότι δουλειά της δεν είναι να σταθεροποιεί την ευρωζώνη αλλά μόνον την Γερμανική οικονομία. Αυτό δεν είναι Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση. Είναι κάτι διαφορετικό» είναι η αποτίμηση του Martin Wolf των F.T. (στις 12 Μαρτίου) . Η "συνταγή " του είναι άμεση μετάβαση της ΕΚΤ σε ποσοτική χαλάρωση/quantitative easing, αγορά ομολόγων των κρατών-μελών σε αναλογία με την συμμετοχή τους στην Κεντρική Τράπεζα, μακροπρόθεσμος δανεισμός στις τράπεζες με δέσμευσή τους για αύξηση των πιστώσεων προς τις μικρομεσαίες ιδίως επιχειρήσεις. Ανηφορικά πράγματα...
Την ίδια όμως στιγμή πυκνώνει - και - στην Ευρώπη η συζήτηση για το ενδεχόμενο η τωρινή κριση χρέους της Ευρωζώνης να είναι ένα "επιφαινόμενο ατύχημα", απόρροια μιας βαθύτερης εξέλιξης - μακροπρόθεσμης στασιμότητας/secular stagnation - που προσκαλείται από α) έλλειψη επαρκούς ενεργού ζήτησης που οξύνεται από τη ραγδαία αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων και β) εξάντληση των αποθεμάτων τεχνολογικής και οργανωτικής παραγωγικότητας μετά απο δεκαετίες ταχύρρυθμης εξέλιξης στα ίδια πεδία.
Την συζήτηση επανέφερε στην κεντρική σκηνή ο Larry Summers τον Νοέμβριο του 2013 . Ήδη όμως ξεφεύγει απο τους οικονομολόγους. Όπως παρατηρεί ο (αντιπρόεδρος της Ένωσης Πολιτών για την Παρέμβαση) Περ. Βασιλόπουλος "Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα κράτη, τις τάξεις και τα άτομα ποτέ δεν γίνονται «γυμνά» και εν κενώ. Η άποψη αυτή περί «secular stagnation» καταστρέφει συθέμελα τη προσέγγιση του «Παιδαγωγικού Ηγεμονισμού» της Άνγκελας Μέρκελ και του σημερινού γερμανικού κατεστημένου για τα αίτια της κρίσης της Ευρωζώνης και την τιμωρητική λογική απέναντι στα απείθαρχα και τεμπέλικα κράτη του Νότου και ιδίως την Ελλάδα". Πόσος χρόνος, όμως, θα χρειαστεί για τέτοια αναδιάταξη της σκακιέρας;

Δημοσιεύτηκε στην "Ναυτεμπορική" στις 26/3

Add comment


Security code
Refresh