e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ σας εύχεται Καλά Χριστούγεννα και χαρούμενες γιορτές!

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Λευτέρης Βασιλόπουλος: Το Μέλλον της Δημοκρατίας: Συμμετοχικοί θεσμοί, Εράσμους και Ευρωεκλογές

Σε όλη την Ευρώπη, οι επιλογές και οι δίοδοι πολιτικής συμμετοχής των πολιτών είναι περιορισμένες και με πολλά εμπόδια. Ταυτόχρονα, υπάρχει έντονα το συναίσθημα της δυσαρέσκειας με τους πολιτικούς θεσμούς. Σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, το ποσοστό των νέων 15-24 που ψήφισαν στις ευρωεκλογές του προηγούμενου Ιουνίου ήταν μόλις 26% για την Ελλάδα και 36% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κοινοβουλευτικό σύστημα βιώνει σήμερα μία βαθιά κρίση εμπιστοσύνης, καθώς παρατηρούμε ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στους πολίτες και την πολιτική, το οποίο εξελίσσεται και σε αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες… Συνοψίζοντας, η ενεργός πολιτειότητα είναι μία διαρκής διαδικασία που χρειάζεται να αρχίζει από την αρχή της ζωής μας. Όσο περισσότερους τρόπους ανάπτυξης της έχουμε, τόσο πιο ουσιώδης συμμετοχή και συνδιαμόρφωση στην πολιτική μπορεί να υπάρχει. Συμμετοχικοί θεσμοί, πολιτική παιδεία και στοχευμένες παρεμβάσεις για την αφαίρεση εμποδίων πολιτικής συμμετοχής, όπως με την υιοθέτηση του δικαιώματος στο εκλέγεσθαι στα 18, είναι μερικά από τα άμεσα παραδείγματα τόνωσης της. Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται το Εράσμους και η συμμετοχή στην τοπική κοινότητα της Τουλούζης. Αυτό είναι το Μέλλον της Δημοκρατίας, πολυπολιτισμικό και συμμετοχικό. Δείτε εδώ το πλήρες κείμενο, στο πλαίσιο της δημόσιας συζήτησης (συνδιοργάνωση των ομάδων νέων Ευ Πολιτεύεσθαι και Πρωτοβουλία Νέων, σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο) με κεντρικό θέμα: "Μέλλον της Δημοκρατίας και η συμμετοχή της νέας γενιάς στην πολιτική".

Martin Wolf: "Τα σοκ είναι πάντα πιθανά. Και θα συμβούν μερικά" (συνέντευξη: Απόστολος Μαγγηριάδης)

Όποτε επισκέπτομαι την Αμερική, νιώθω ότι είναι μια πολύ πολωμένη κοινωνία. Υπάρχουν τεράστιες διαφορές. Είναι η οικονομική ανισότητα η βασική αιτία γι αυτό; Λοιπόν, αν ισχύει αυτό, η νίκη του Τραμπ με εκπλήσσει πολύ ως έκβαση. Ήμουν της άποψης ότι η ανισότητα είναι πράγματι ένας παράγοντας. Αλλά είναι μια πολύ περίπλοκη ιστορία. Και πρέπει να σκεφτούμε πώς η οικονομία εντάσσεται στην πολιτική. Ο πυρήνας του προγράμματος του Τραμπ είναι οι τεράστιες φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις και τους πλουσίους. Αυτό είναι πολύ απίθανο να μειώσει την ανισότητα. Αν κάποιον τον απασχολούσε η ανισότητα, δεν θα επέλεγε Τραμπ. Ο Τραμπ υπόσχεται, επίσης, ότι θα επαναφέρει θέσεις εργασίας στη βιομηχανία μέσω των δασμών. Θεωρώ ότι θα αποτύχει, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα ή εν μία νυκτί, δεν ξέρω. Αλλά η υπόσχεση φαίνεται ελκυστική… Μπορεί να υπάρξουν κυβερνοεπιθέσεις, οι οποίες είναι πολύ σοβαρές, καθώς αδρανοποιούν μεγάλα τμήματα των υποδομών μας. Οι πιθανότητες είναι ατελείωτες. Έτσι, εγώ σκέφτομαι ότι ο κόσμος μας είναι τόσο περίπλοκος, τόσο αλληλεπιδραστικός και τόσο ευάλωτος, που τα σοκ είναι πάντα πιθανά. Και σε κάθε δεδομένη χρονική περίοδο, θα συμβούν μερικά. Δείτε εδώ την συνέντευξη ("Οικονομική Επιθεώρηση", 19/12). 

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Του υψηλού πνεύματος πάνω από την οικονομία - και των μακροοικονομικών ανισορροπιών

Όταν ο Economist περιλαμβάνει την Ελλάδα στις πέντε οικονομίες της με τις καλύτερες επιδόσεις για το έτος 2024, όταν η (ακόμα πιο ισχυρή) Frankfurter Allgemeine παρεμποδίζει με «τα πράγματα πηγαίνουν εκπληκτικά καλά στην Ελλάδα» η διάθεση είναι έτοιμη για την ελληνική επίσημη διοίκηση – παρά την απώλεια του Alex Patelis του οποίου οι προσπάθειες συνέβαλαν εμφανώς στο τέτοια ευθυμία στα διεθνή μέσα ενημέρωσης... Η τελευταία πινακίδα κόκκινου/κίνδυνου που εκπέμπει ο Μηχανισμός Συναγερμού έχει να κάνει με την άνοδο των τιμών των κατοικιών στην Ελλάδα (στο +13,9%) που θεωρείται σημαντική εσωτερική ανισορροπία. Αυτή η προειδοποίηση για μακρο-ανισορροπίες χωρίς λόγο αγωνίας – εάν για κανέναν άλλο λόγο, τότε γιατί παράλληλα με την Ελλάδα έχουν προειδοποιηθεί και χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία ή η Σουηδία. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να ασχοληθούν εντατικά (καλά, κάπως... ) διαβουλεύσεις με τις Βρυξέλλες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, για να μην χαρακτηρίζονται ως «υπερβολικές» τέτοιες σημειωμένες ανισορροπίες – και σίγουρα δεν οδηγούν σε πολιτικές συστάσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα, που θα έφερναν δυσάρεστες μνήμες στην Ελλάδα. Δείτε εδώ το άρθρο (ekdoseiskerkyra.gr, 23/12). 

Daron Acemoglu: The Fall and Rise of American Democracy 

It should not have come as such a surprise that US voters were largely unmoved by the Democrats’ warnings that Donald Trump poses a grave threat to American institutions. In a January 2024 Gallup poll, only 28% of Americans (a record low) said that they were satisfied with “the way US democracy is working.”American democracy has long promised four things: shared prosperity, a voice for the citizenry, expertise-driven governance, and effective public services. But US democracy – like democracy in other wealthy (and even middle-income) countries – has failed to fulfill these aspirations... None of this is likely to happen under the incoming Trump administration, of course. As an obvious threat to US democracy, he will erode many critical institutional norms over the next four years. The task of remaking democracy thus falls to center-left forces. It is they who must weaken their ties to Big Business and Big Tech and reclaim their working-class roots. If Trump’s victory serves as a wake-up call for the Democrats, then he may have inadvertently set in motion a rejuvenation of American democracy. Δείτε εδώ το άρθρο (project-syndicate.org, 3/12).

Branco Milanovic: Η ιδεολογία του Ντόναλντ Τραμπ

Έχει ο Ντόναλντ Τζ. Τραμπ ιδεολογία και ποια είναι αυτή; Το πρώτο μέρος της ερώτησης είναι περιττό: κάθε άτομο έχει μια ιδεολογία, και αν πιστεύουμε ότι δεν την έχει, αυτό συμβαίνει επειδή μπορεί να υποστηρίζει ένα αμάλγαμα αντιλήψεων που έχουν συλλεγεί από διαφορετικά ιδεολογικά πλαίσια, τα οποία αναδιατάσσονται, και επομένως είναι δύσκολο να περιγραφούν με ένα όνομα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει ιδεολογία. Το δεύτερο μέρος της ερώτησης είναι το κρίσιμο, διότι αν μπορούσαμε να συναρμολογήσουμε τα διαφορετικά κομμάτια της ιδεολογίας του Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσαμε να προβλέψουμε ή να μαντέψουμε (το στοιχείο της επισφάλειας είναι υψηλό) το πώς θα κυβερνήσει τα επόμενα τέσσερα χρόνια… Ποια είναι, λοιπόν, τα συστατικά μέρη της ιδεολογίας του Τραμπ, έτσι όπως θα μπορούσαμε να τα συνάγουμε από τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησής του; Ο μερκαντιλισμός είναι ένα παλιό και καθαγιασμένο δόγμα που θεωρεί ότι η οικονομική δραστηριότητα, και ιδιαίτερα το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των κρατών, είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος… Το έθνος για τον εαυτό του. Εάν κάποιος συνδυάζει τον μερκαντιλισμό με την αντιπάθεια προς τους μετανάστες, προσεγγίζει το πώς θα μοιάζει η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ. Θα είναι μια πολιτική του εθνικιστικού αντιιμπεριαλισμού. Δείτε εδώ το άρθρο ("Οικονομική Επιθεώρηση", 22/11).

Ιωάννης-Νεκτάριος Καζάκος: Υποχρέωση συμμόρφωσης του νομοθέτη (;) στις δικαστικές αποφάσεις περί αντισυνταγματικότητας

Η σχέση της νομοθετικής εξουσίας με τη δικαστική έχει απασχολήσει εκτεταμένα τη θεωρία και τη νομολογία, ιδίως υπό την εκδοχή της επέμβασης της πρώτης στα έργα της δεύτερης. Η εν λόγω νομοθετική πρακτική, η οποία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων και αναφέρεται κυρίως στην αναδρομική θέσπιση κανόνων δικαίου με τη βούληση αυτοί να καταλάβουν δικαιώματα, σχέσεις ή καταστάσεις που εκκρεμούν ενώπιον των δικαστηρίων ή έχουν ήδη κριθεί από αυτά, θέτει επί τάπητος μείζονα ζητήματα συνταγματικής τάξης αναγόμενα στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών… Το κεντρικό ερώτημα που τέθηκε στην μελέτη είναι αν η κατ’ άρθρον 95 παρ. 5 Συντ., υποχρέωση συμμόρφωσης μπορεί να επεκταθεί και στον νομοθέτη ως προς τις αποφάσεις περί αντισυνταγματικότητας. Η θέση που υποστηρίξαμε είναι ότι μία τέτοια νομική υποχρέωση συμμόρφωσης δεν υφίσταται στο σύστημά μας. Πρώτον, γιατί κάτι τέτοιο υπερβαίνει το κανονιστικό περιεχόμενο του άρθρου 95 παρ. 5 Συντ. που κάνει λόγο για υποχρέωση συμμόρφωσης της διοίκησης -και όχι του νομοθέτη- στις δικαστικές αποφάσεις. Δείτε εδώ το άρθρο (nomarchia.gr, 13/12).

Αναρτήσεις επικαιρότητας

Περικλής Βασιλόπουλος: Το νέο βιβλίο του Μιχάλη Πικραμένου

Ένα εξαιρετικό βιβλίο με τίτλο «Η οργάνωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Δημόσια διοίκηση και δικαιοσύνη» από τον Μιχάλη Πικραμένο, Πρόεδρο του ΣτΕ και Καθηγητή στο ΑΠΘ που μόλις εκδόθηκε. Είχαμε κάνει δύο ραδιοφωνικούς διαλόγους - με την Καθηγητική του ιδιότητα - για την κατάσταση της Δικαιοσύνης, τα νέα Δικαιώματα των πολιτών και το Κράτος Δικαίου. Θυμάμαι ότι όταν συζητούσαμε ένιωθα εσωτερικά μια ασφάλεια ότι υπάρχουν τελικά δικαστές και στην Αθήνα (και όχι μόνο στο Βερολίνο όπως έλεγε ο διάσημος Μυλωνάς στον Γερμανό Αυτοκράτορα τον 16ο αιώνα). Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 22/12). 

Θέματα τέχνης

Όταν βρίσκω μισή ώρα ανάμεσα σε συναντήσεις ψάχνω για γκαλερί στο κέντρο της Αθήνας. Πήγα στην γκαλερί Roma που έχει έκθεση με τίτλο Έλληνες Ζωγράφοι της Διασποράς στο Παρίσι.. δύο απίστευτα έργα του Μάριου Πράσινου με τον χαρακτηριστικό ασπρόμαυρο πουαντιγισμό (pointillism), δηλ αμέτρητες τελείες (για τον Πράσινο είχαμε μιλήσει ραδιοφωνικά με τον Στέλιο Γκαρίπη που είναι συλλέκτης του και έχει φτιάξει και μουσείο με τα έργα του) Γαίτης, Τάκης, Παύλος, Φασιανός, Λεωνίδας Τσιριγκούλης (δεν τον ήξερα αλλά το έργο του για την Μόδα/Fashion εξαιρετικό) κ.α. Περιττό να πω ότι συνιστώ την επίσκεψη! Δείτε επίσης εδώ την ανάρτηση του Περικλή Βασιλόπουλου (fb, 19/12). 

Γρηγόρης Φαρμάκης: Το ChatGPT και ο Σπινόζα

Προσπάθησα να στριμώξω το ChatGPT βάζοντάς του μια σχετικά εξειδικευμένη και κριτική ερώτηση φιλοσοφίας, επειδή σκέφτηκα ότι η φιλοσοφία και η ερμηνεία είναι ένας χώρος όπου θα μου απαντούσε επιφανειακά: «Στην μεταφυσική του Σπινόζα, τα κατηγορήματα της υπόστασης (attributes) είναι υποκειμενικές αντιλήψεις (perceptions) της ουσίας της υπόστασης από το υποκείμενο ή είναι οντολογικά αντικειμενικά συστατικά μέρη της υπόστασης;». Ε λοιπόν, δεν μάσησε. Μου απάντησε τεκμηριωμένα και σύμφωνα με όσα ξέρω από την βιβλιογραφία σωστά, με συγκεκριμένες μάλιστα παραπομπές στα σχετικά σημεία στην «Ηθική» του Σπινόζα, ερμηνεία (!) και επιχειρήματα. Έχω εντυπωσιαστεί. Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 20/12).

Επιχειρηματικό βραβείο

Μέρες που'ναι, ας κάνω κι εγώ το αυτοαναφορικό μου ποστ για τη χρονιά που φεύγει. Πρέπει να σας εξομολογηθώ, γιατί δεν αντέχω πια να το παίζω υπεράνω, ότι μεγάλο μαράζι το έχω που δεν μου απονεμήθηκε ποτέ, ούτε σ' εμένα ούτε στην ομάδα μου, κάποιο επιχειρηματικό βραβείο, από αυτά που σε άλλους δίνονται με την ντουζίνα... Φέτος, με μεγάλη συγκίνηση αλλά και σεμνότητα θα μοιραστώ μαζί σας ότι μας απονεμήθηκε ένα διεθνές «βραβείο» για την κοινωνική και επιστημονική μας προσφορά, και μάλιστα από έναν από τους μεγαλύτερους αμερικανικούς οργανισμούς για την προώθηση της υγείας στην Αφρική και με γενναία χρηματοδότηση από έναν από τους μεγαλύτερους δωρητές του πλανήτη. Και το βραβείο αυτό δεν ήταν παρά η εμπιστοσύνη τους - εμπιστοσύνη που κερδίσαμε μετά από εξαντλητικούς ελέγχους, συνεντεύξεις, παρουσιάσεις και όρκους πίστης - να τρέξουμε μία μεγάλη και πολύ απαιτητική κλινική έρευνα μεγάλης κλίμακας για ένα νέο εμβόλιο για βρέφη στην Αφρική για μια μεταδοτική ασθένεια που ευθύνεται για πολύ μεγάλο ποσοστό της βρεφικής θνησιμότητας. Δείτε επίσης εδώ την ανάρτηση του Γρηγόρη Φαρμάκη (fb, 18/12).

Factnews.gr/ Επιστήμη: Εμείς και το μηδέν

Παρά τη σημασία του για τα μαθηματικά, η νευρωνική βάση του αριθμού μηδέν στον ανθρώπινο εγκέφαλο μας ήταν άγνωστη. Ερευνητές από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βόννης (UKB) και το Πανεπιστήμιο του Tübingen ανακάλυψαν ότι τα μεμονωμένα νευρικά κύτταρα στον έσω κροταφικό λοβό αναγνωρίζουν το μηδέν ως αριθμητική τιμή και όχι ως ξεχωριστή κατηγορία «τίποτα». Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Current Biology». Η μελέτη εντόπισε συγκεκριμένους νευρώνες που ανταποκρίνονται στον αριθμό μηδέν, υποδεικνύοντας ότι αυτά τα κύτταρα αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συστήματος αριθμητικής αναπαράστασης εντός του εγκεφάλου! Αυτό υποδηλώνει ότι το μηδέν αντιμετωπίζεται παρόμοια με άλλους αριθμούς στη γνωστική επεξεργασία, αντί να είναι μια μεμονωμένη ή ξεχωριστή κατηγορία. Δείτε εδώ το κείμενο.