e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. 

Εκδηλώσεις

Δείτε εδώ την πρόσκληση για την εκδήλωση που διοργανώνει το ΔΙΚΤΥΟ με θέμα: «H υγεία στην ψηφιακή εποχή: άλμα στο μέλλον για καλύτερη υγεία στο παρόν» η οποία θα γίνει σήμερα Τρίτη 29 Απριλίου 2025, στις 17:00 – 20:00, στο ξενοδοχείο Royal Olympic Hotel. Κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης θα είναι ο Ηλίας Μόσιαλος. Χαιρετισμό θα απευθύνει η Πρόεδρος του ΔΙΚΤΥΟΥ Άννα Διαμαντοπούλου. 

Περικλής Βασιλόπουλος:  Για το βιβλίο "Πολίτης Εράσμους"

Στο Φίλιον με τα τυπογραφικά του βιβλίου του Λευτέρη-Φοίβου Βασιλόπουλου που έρχεται στα βιβλιοπωλεία σύντομα… Τίτλος ΠΟΛΙΤΗΣ ΕΡΑΣΜΟΥΣ από τις Εκδόσεις Παπαζήση. Η μόνη δικιά μου επιρροή βρίσκεται στην λέξη Πολίτης ..στις τηλεοπτικές μου εκπομπές υπήρχε πάντα στον τίτλο ΠΟΛΙΤΗΣ 2000/ ΕΡΤ 1(1999-2003) και ΠΟΛΙΤΕΣ-ΕΡΤ2 (2015-2018) και στην Le Monde που σταθερά διαβάζω/ει. Όταν γεννήθηκε έστειλα αγγελία στην γνωστή στήλη της εφημερίδας που έλεγε Lefteris-Foivos Vasilopoulos etaitne a’ Athenes. Το κόλπο τελικά έπιασε. Ο Λευτέρης πήγε για Εrasmus στην σχολή Science-Poστην Τουλούζη και έγινε και Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με την VoltFrance…και έγραψε και ένα βιβλίο με την εμπειρία του. Δείτε εδώ την σχετική ανάρτηση (με φωτογραφίες). 

Αντώνης Μεταξάς: Μεροληψία υπέρ της Αμυνόμενης Δημοκρατίας

Πράγματι, έχουμε εισέλθει και πάλι (δεν θα ήταν άστοχο να λεχθεί ότι υφίστανται μείζονες ομοιότητες με χαρακτηριστικά της περιόδου του μεσοπολέμου) σε μια περίοδο που αυτά τα δύο μεγέθη, η Δημοκρατία και η Ανοικτή Κοινωνία, μάχονται για την επιβίωσή τους.  Χαρακτηριστικό είναι το φαινόμενο της ενεργοποίησης μηχανισμών και θεσμών «εκτάκτου ανάγκης»: μια προοπτική, την οποία η κοινωνία των πολιτών και η φιλελεύθερη διανόηση αντιμετώπιζε διαχρονικά με δυσπιστία για την εγγενή αρνητική της επενέργεια να δρα περιοριστικά σε σχέση με ατομικά και συλλογικά δικαιώματα (λ.χ. ο θεσμός της απαγόρευσης πολιτικών κομμάτων), τώρα τυγχάνει συχνά επίκλησης ως αναγκαιότητα. Η Δημοκρατία οφείλει να αμυνθεί εν ανάγκη και με την «αξιοποίηση» οπλοστασίου παραδοσιακά ανήκοντος στους αντιπάλους της. Αλλά και να μην αφήσει τις ελευθερίες, που η ίδια διασφαλίζει και για αυτούς που την επιβουλεύονται, να αξιοποιηθούν για την κατάλυσή της. Μια κατάλυση, η οποία δεν γίνεται κατά κανόνα σήμερα με εμφανείς, βίαιες πράξεις αλλά μέσω μιας υφέρπουσας θεσμικής αποδόμησης, με την οποία σταδιακώς ο μέσος πολίτης εξοικειώνεται. Αυτή είναι η στρατηγική που βλέπουμε να υιοθετείται τα τελευταία χρόνια από τα καθεστώτα του ανταγωνιστικού αυταρχισμού (competitive authoritarianism). Οι αντοχές και η άμυνα της Δημοκρατίας συνδέονται εντούτοις πάντα με την προσαρμοστικότητά της στις προκλήσεις των καιρών, αλλά και με τη δυνατότητά της να προάγει την κοινωνική συνοχή και τη σύνταξη των πολιτών με τους καταστατικούς και αξιακούς της προσανατολισμούς.  Δείτε εδώ το άρθρο ("Βήμα", 27/4).

Γιώργος Ευαγγελόπουλος: Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς στην Ακαδημία Αθηνών – Παράπλευρες σκέψεις

Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς εξελέγη πρόσφατα μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, γεγονός που δικαίως ικανοποίησε όχι μόνον τους ομοτέχνους του κοινωνιολόγους, αλλά τολμώ να πω την ευρύτερη κοινότητα των κοινωνικών και πολιτικών επιστημόνων... Δεν είναι παράτολμο να υποστηρίξει κανείς ότι ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς μαζί με τον Νίκο Μουζέλη αποτελούν μάλλον τους δύο κορυφαίους σύγχρονους Έλληνες κοινωνιολόγους και, πάντως, σίγουρα της γενιάς τους. Είναι, μάλιστα, κρίμα που ο Μουζέλης δεν εξελέγη σε παλαιότερη ανάλογη διαδικασία μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ θα την κοσμούσε όχι μόνο με την επιστημοσύνη του αλλά και με το εξαιρετικό ανθρώπινο ήθος του. Ατυχώς, ούτε το πλούσιο έργο του στην κοινωνιολογική θεωρία -έτσι μεταφράζω τη sociological theory, σε αντίστιξη με την ευρύτερη έννοια της social theory, δηλαδή της κοινωνικής θεωρίας, διάκριση που έχει καθιερωθεί στην αγγλόφωνη ορολογία- έχει συζητηθεί επαρκώς στην υφιστάμενη ελληνική βιβλιογραφία (αντιθέτως με ό,τι συνέβη με τα κείμενά του για τον εκσυγχρονισμό)...Ο Μουζέλης, μεταξύ άλλων θεμάτων, παρουσιάζει την πρόοδο που, σταδιακά, έχει πραγματοποιήσει στη μελέτη της σχέσης δρώντος (agent) και δομής (structure). Πρόκειται για ένα από τα βασικά μεθοδολογικά ζητήματα στην έρευνα στην πολιτική επιστήμη, επομένως αφορά και τον κλάδο των Διεθνών Σχέσεων. Δείτε εδώ το άρθρο ("Εφημερίδα των Συντακτών", 22/4).

Βασιλική Γεωργιάδου: Ρευστότητα, αστάθεια και οιονεί αντισυστημικότητα

Ο κομματικός ανταγωνισμός παραμένει ρευστός και αποδιαρθρωμένος, χωρίς σταθερή και προβλέψιμη δομή, ενώ η εκλογική συμπεριφορά των πολιτών δείχνει ιδιαίτερα ευμετάβλητη, καθοδηγούμενη από συγκυριακούς παράγοντες. χαρακτηριστικά της σταθερότητας και της ανθεκτικότητας που το χαρακτήριζαν στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση. Η βαθιά αποδυνάμωση του δικομματισμού, η αποσυσπείρωση των κυβερνητικών κομμάτων, αν και με διαφορετικό τέμπο και έκταση για το καθένα από αυτά, καθώς και η διάβρωση των μακροχρόνιων κοινωνικών διαιρέσεων (social cleavages) έχουν μεταβάλει ριζικά το κομματικό τοπίο. Οι κοινωνικές διαιρέσεις που άλλοτε διαχώριζαν με διχοτομικό τρόπο τις κοινωνικές ομάδες βάσει δομικών και πολιτισμικών διαφορών, ευθυγραμμίζοντάς τες σε οργανωτικό επίπεδο με συγκεκριμένα κόμματα και προσδίδοντας σε αυτή την ευθυγράμμιση σταθερά και παγιωμένα χαρακτηριστικά, έχουν πλέον αμβλυνθεί σημαντικά… Η άνοδος των κομμάτων που λειτουργούν ως φορείς διαμαρτυρίας και εναντίωσης στο κατεστημένο δεν αποτελεί ένδειξη μιας νέας τάσης, αλλά επιβεβαιώνει τη ρευστότητα και προσωρινότητα των κομματικών επιλογών, καθώς και την απουσία ισχυρών πολιτικών ταυτοτήτων. Δείτε εδώ το άρθρο ("Βήμα", 1/4).

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Το νέο τοτέμ: «αξιολόγηση του Δημοσίου από τους πολίτες»

Ώρες μας χωρίζουν, κατά τα φαινόμενα, από την ενεργοποίηση πλατφόρμας που θα δώσει την ευκαιρία στους Έλληνες πολίτες (που είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας: μας λέγουν ότι αυτό ισχύει για 5 εκατομμύρια συμπολιτών – τσεκάρετε αν είστε σ’ αυτούς!) να αξιολογήσουν τις υπηρεσίες του Δημοσίου. Να βαθμολογούν σε κλίμακα 1 έως 10. να απαντούν σε ένα «ανοιχτό» πεδίο/ερώτημα για την συνολική τους άποψη. να δίνουν πιο στοχευμένα σχόλια-υποδείξεις σε ένα «κλειστό» πεδίο. Κεντρική Κυβέρνηση συνολικά, επιμέρους δημόσιες υπηρεσίες και φορείς αλλά και ΟΤΑ (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, Κτηματολόγιο, Υγεία, Παιδεία, συν ο Δήμος σας για την παιδική χαρά, ή η Περιφέρεια για Πολεοδομία) όλα ανοιχτά για αξιολόγηση! Θα προτείνονται προς απάντηση έως 50 ερωτήσεις ώστε να οδηγούν την σκέψη σας σε μια λογική – σύμφωνα με τον διαχειριστή της όλης υπόθεσης Θοδωρή Λιβάνιο (υπουργό Εσωτερικών, θυμίζουμε, αλλά και εξ απορρήτων του Μαξίμου) – «μιας μεγάλής δημοσκόπησης που αφορά την καθημερινότητα»... Όσο για το μόνο λειτουργικό ερώτημα – τι θα γίνει άμα, διαχρονικά, δεν υπάρξει βελτίωση στις βαθμολογίες που θα δίνουν οι πολίτες; – δηλαδή ποια «κύρωση» έστω συμβολική θα υπάρχει στο βάθος του δρόμου, απάντηση δεν διαφαίνεται. Δείτε εδώ το άρθρο (ekdoseiskerkyra.gr, 29/4). 

Παναγιώτης Καρκατσούλης: Ναι στην αξιολόγηση υπαλλήλων και υπηρεσιών, αλλά πως;

Η βελτίωση των δεξιοτήτων των υπαλλήλων καθώς και η συμμετοχή των πολιτών στην αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών που, πρόσφατα, εξαγγέλθηκαν αποτελούν ένα θετικό βήμα. Το κατά πόσον, όμως, θα αποδώσουν τα μέτρα αυτά εξαρτάται από την βούληση και γνώση της κυβέρνησης να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για αυτό, όπως ένα σύνολο μέτρων που θα προβλέπουν επιβραβεύσεις είτε κυρώσεις για όσες δημόσιες υπηρεσίες αξιολογηθούν αρνητικά. Σημαντικό είναι, επίσης, να αποσαφηνιστεί ποιοί θα είναι οι αξιολογητές και τι εχέγγυα ανεξαρτησίας θα έχουν ώστε να μπορούν να παρακάμψουν τις πελατειακές και κομματικές πιέσεις στην περίπτωση αρνητικών αξιολογήσεων... Μια ολοκληρωμένη πολιτική αξιολόγησης στο Δημόσιο που στηρίζεται στην ποιότητα υπηρεσιών και ανθρώπων πρέπει να περιλάβει και να ιεραρχήσει όλα τα προηγούμενα μεταρρυθμιστικά μέτρα τα οποία έχουν αναλυθεί, δια μακρών, στις προηγούμενες δεκαετίες από Έλληνες και ξένους εμπειρογνώμονες. Γι αυτό χρειάζεται, οπωσδήποτε μια Στρατηγική διοικητικών μεταρρυθμίσεων η οποία θα εκτείνεται πέραν των στενών ορίων του εκλογικού κύκλου. Οι πολίτες μπορούν κατά την εφαρμογή αυτής της Στρατηγικής να έχουν έναν καθοριστικό ρόλο. Δεν μπορούν όμως ούτε πρέπει να υποκαταστήσουν όργανα και αποφάσεις που θα παραβίαζαν τη θεσμική τάξη. Η αξιολόγηση είναι ασύμβατη τόσο με τις πελατειακές πρακτικές όσο και με την εντυπωσιοθηρία και τον λαϊκισμό. Δείτε εδώ το άρθρο (kreport.gr, 27/4). 

Στέλλα Λαδή: Greece and the EU in the age of permacrisis

In the last 15 years, Greece has been at the heart of several global and regional crises that shaped its relationship with the EU. Starting with the Eurozone crisis, and through the migration crisis and the COVID-19 pandemic, Greece has gradually reinstated its position as a country that is willing and able to shape and strengthen common EU responses to emerging crises. The turbulence in transatlantic relations during the second Trump administration highlights that the era of permacrisis is not over and crises, from security to trade, are likely to continue. As such, Greece needs to navigate this new phase by insisting on its strategic and values-based choice to remain at the core of the EU, defend western values (after all most of them stem from Greek civilisation) and help shape a common EU response to these new challenges. This is not only relevant for Greece but also for other EU member states that wish to see the EU consolidate its geopolitical and regulatory power globally, rather than pursue asymmetrical bilateral agreements with the US. Δείτε εδώ το άρθρο (blogs.lse.ac.uk, 28/4). 

Έρευνα ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε: Ψηφιακές Τεχνολογίες και ΥΑΕ στην Ελλάδα (με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία – 28 Απριλίου 2025)

Η έρευνα του ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε. καταγράφει πως η εισαγωγή τεχνολογιών υπερβαίνει την εκπαιδευτική ετοιμότητα των εργαζομένων καθώς η εκπαίδευση παραμένει αποσπασματική ή ελλιπής. Τέλος, οι εργαζόμενοι βιώνουν ανάμεικτα συναισθήματα για την τεχνητή νοημοσύνη: αισιοδοξία για τις δυνατότητες (π.χ. η αναγνώριση και πρόληψη κινδύνων, η υποστήριξη στην ανάλυση δεδομένων ΥΑΕ), αλλά και φόβο για αυξημένη επιτήρηση, πιθανή υποκατάσταση ανθρώπινης κρίσης από αυτόματα συστήματα ή απώλεια του ρόλου τους. Επιπλέον, καταγράφεται περιορισμένη εμπιστοσύνη στην ΑΙ για κρίσιμες λειτουργίες, όπως η εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου. Βασικά ευρήματα αφορούν την ευρεία χρήση πλατφορμών παρακολούθησης παραγωγής και συστημάτων πρόβλεψης, αλλά και τη σημαντική έλλειψη εκπαίδευσης και ουσιαστικής συμμετοχής των εργαζομένων στη διαδικασία εισαγωγής νέων τεχνολογιών. Δείτε εδώ την πλήρη έρευνα. 

Ανακοινώσεις

Η διαΝΕΟσις διοργανώνει τον (τέταρτο) δημόσιο διάλογο με θέμα: "Συνταγματική Αναθεώρηση/ Εκτελεστική Λειτουργία: ΠτΔ – Κυβέρνηση – Δημόσια Διοίκηση", ο οποίος θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 29 Απριλίου 2025 στις 16:00. Δείτε εδώ το πλήρες πρόγραμμα.

Ειρήνη Περπερίδου: Τι είναι οι αγωγές SLAPP  και πως σχετίζονται με το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης

Οι αγωγές SLAPP («Lawsuit Against Public Participation- Αγωγές προς Αποθάρρυνσης της  Συμμετοχής του Κοινού») αποτελούν αγωγές «στρατηγικής» από κάποιο ισχυρό πρόσωπο ή ομάδες συμφερόντων κατά συνήθως δημοσιογράφων ή ακτιβιστών ακόμη και πανεπιστημιακών, με απώτερο σκοπό την αποθάρρυνση και τον περιορισμό της ενασχόλησης με θέματα δημόσιου συμφέροντος ή ζητήματα κράτους δικαίου και λειτουργίας της διοίκησης... Το ζήτημα της ελευθερίας του λόγου και δη η ειδική έκφανση του δικαιώματος της ελευθερίας του Τύπου αποτελεί πάντα ένα επίκαιρο επιστημονικό και κοινωνικό ζήτημα.  Τα όρια άσκησης του θεμελιώδους αυτού δικαιώματος, σύμφυτου με την ανθρώπινη προσωπικότητα αποτελεί ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πεδίο σύγκρουσης, το οποίο αναδύεται κάθε φορά σε νέο συγκείμενο, με νέα-σύγχρονα αιτήματα. Ειδικά σήμερα η δράση των ερευνητών δημοσιογράφων υφίσταται κάποιους σημαντικούς περιορισμούς τόσο λόγω του ενισχυμένου νομοθετικού πλαισίου προστασίας των προσωπικών δεδομένων, όσο και λόγω της αύξησης των ρητρών εμπιστευτικότητας στον ευρύτερο ιδιωτικό τομέα. Όμως, ακόμη και στο δημόσιο τομέα, η ύπαρξη διαβαθμισμένων ή εμπιστευτικών εγγράφων, διαμορφώνουν ένα αυξημένο πλαίσιο προστασίας επί τη βάσει του λειτουργικού κριτηρίου της Διοίκησης. Δείτε εδώ το κείμενο της εισήγησης. (12ο Ετήσιο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Δημοσιολόγων - ΕΕΔ).

Αναρτήσεις επικαιρότητας

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου: Το αντιμνημόνιο ως «προπατορικό αμάρτημα»- 15 χρόνια από το Καστελλόριζο

Κανείς δεν είπε την αλήθεια για το Καστελλόριζο. Κανείς. Κι αυτό είναι που το έχει αναδείξει ως το «προπατορικό αμάρτημα» στην πολιτική ζωή της χώρας. Όσα δεν έγιναν οφείλονται στο ψέμα. Όσα θα συμβούν θα οφείλονται σε αυτό το ψέμα κατεξοχήν. Δηλαδή, στην άρνηση του πολιτικού συστήματος να εκστομίσει την αλήθεια. Αντιμνημόνιο δεν ήταν η αντίδραση στα μέτρα. Αντιμνημόνιο ήταν ο ισχυρισμός ότι υπήρχε και άλλος τρόπος να σωθούμε, χωρίς να καταφύγουμε στο ΔΝΤ. Το ψέμα. Αυτό είναι το «προπατορικό αμάρτημα» της γενιάς μας. Και το χαρακτηρίζω έτσι γιατί για τη Θεολογία το «προπατορικό αμάρτημα» δεν είναι απλώς το λάθος των «προπατόρων». Είναι το λάθος από το οποίο πηγάζει κάθε δεινό που βρήκε το γένος των ανθρώπων έκτοτε. Το ψέμα. Αυτό πληρώνουμε. Αυτό θα πληρώνουμε. Λυπάμαι πολύ. Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 27/4). 

Νικόλας Μολφέτας: Η σθεναρή αντίδραση του Καναδού Πρωθυπουργού

Δεν νομίζω ότι μέχρι πριν από λίγους μήνες περίμενε κανείς ότι θα ακουστούν ποτέ τέτοια λόγια για την Αμερική, από πρωθυπουργό του Καναδά (ούτε βέβαια τα πολύ χειρότερα για τον Καναδά, από Πρόεδρο της Αμερικής)! Αλλά εδώ βρισκόμαστε, και δεδομένης της κατάστασης είναι εξαιρετικά σημαντικό «H παλιά μας σχέση με τις Hνωμένες Πολιτείες, μια σχέση που βασιζόταν στη σταθερά αυξανόμενη ολοκλήρωση, έχει τελειώσει. Το σύστημα του ανοικτού παγκόσμιου εμπορίου που εξασφάλιζαν οι Hνωμένες Πολιτείες, ένα σύστημα στο οποίο έχει βασιστεί ο Kαναδάς από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα σύστημα που, αν και δεν ήταν τέλειο, βοήθησε στην επίτευξη ευημερίας για τη χώρα μας εδώ και δεκαετίες, έχει τελειώσει. Αλλά είναι και η νέα μας πραγματικότητα. Έχoυμε ξεπεράσει το σoκ της αμερικανικής προδοσίας, αλλά δεν πρέπει πoτέ να ξεχνάμε τα μαθήματα. Πρέπει να προσέχουμε τον εαυτό μας και πάνω απ' όλα πρέπει να φροντίζουμε ο ένας τoν άλλον…». Δείτε εδώ την ανάρτηση (fb, 29/4).