e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. Συντονισμός: Περικλής Βασιλόπουλος.

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Προκλήσεις και Προτεραιότητες για την «τριπλή Προεδρία» Ιρλανδίας – Λιθουανίας – Ελλάδας

Η πάγια βραχυπρόθεσμη προσέγγιση που μας χαρακτηρίζει – ως χώρα, ως πολιτικό σύστημα, αλλά (να είμαστε ειλικρινείς!) και ως πολίτες – δεν αφήνει πολλές φορές να παρακολουθήσουμε εκείνα που ήδη μορφοποιούνται στον ορίζοντα παραπέρα. Παράδειγμα: η επερχόμενη Ελληνική Προεδρία στην ΕΕ «27», που είναι για το β’6μηνο του 2027. Αυτήν την έχουμε ακούσει μεν να συζητιέται κυρίως όμως λόγω των προβληματισμών του πολιτικού/κομματικού μικρόκοσμου («πώς θα γίνουν διπλές και τρίδιπλες εκλογές στο κλείσιμο της τετραετίας – αυτή είναι η επίσημη άποψη – όταν θα πρέπει να ετοιμάζεται η Προεδρία;»). Με εμφανή μάλιστα την προτεραιότητα στο «τι θα πουν για μας οι ξένοι/οι Ευρωπαίοι». Και τούτο, ενώ την ίδια στιγμή αυτός ο χρονικός ορίζοντας συνδυάζεται με πολύ ουσιώδεις, με αληθινά κρίσιμες επιλογές... Να αρχίσουμε από το τέλος, καθώς αυτή είναι μια πρόκληση που ούτως ή άλλως θα πέσει πάνω στο κεφάλι της Ελληνικής Προεδρίας, ό,τι κι αν κάνουμε: τον Δεκέμβριο του 2027 θα κλείσει η πολύ ανηφορική διαπραγμάτευση για τις επόμενες Πολυετείς Δημοσιονομικές Προοπτικές/ ΜFF της ΕΕ, δηλαδή τον πολυετή Προϋπολογισμό της Ένωσης (2028-2034). Πάντα αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι ζόρικες, το κλείσιμό τους απαιτεί μεγάλη μαεστρία... Όπως στον αέρα έμεινε και η διάσταση της ενδεχόμενης ανάγκης διαχείρισης των θεσμικών αλλαγών που ίσως τότε θα ωριμάζουν στην ΕΕ. Δείτε εδώ το άρθρο (ekdoseiskerkyra.gr, 16/10).

Πάνος Τσακλόγλου: Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σήμερα (Συνέντευξη: Γιώργος Κατσιάνης, εφημερίδα Καρφίτσα, 15/10)

Όλα τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι -σε πραγματικούς όρους, δηλαδή αφαιρώντας την επίδραση του πληθωρισμού– η αγοραστική αξία τόσο του κατώτατου όσο και του μέσου μισθού έχει αυξηθεί σημαντικά από το 2019 μέχρι σήμερα. Για παράδειγμα, ο κατώτατος μισθός έχει αυξηθεί περίπου 35% ενώ ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κατά 20%. Όντως, υπάρχει η αίσθηση ότι οι τιμές συγκεκριμένων ειδών –τρόφιμα, στέγαση, υπηρεσίες– παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ενώ το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών δεν έχει αυξηθεί όσο θα περίμενε κανείς με βάση το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας... Πράγματι, ιστορικά, η χαμηλή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας αποτυπωνόταν στα υψηλά ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει ανησυχία. Όμως, το πραγματικό ερώτημα είναι πως καλύπτεται αυτό το έλλειμμα. Στην παρούσα συγκυρία έχουμε μεγάλες εισροές κοινοτικών πόρων αλλά και υψηλό επίπεδο ξένων άμεσων επενδύσεων. Δηλαδή, δεν βρισκόμαστε σε μία κατάσταση όπως πριν την κρίση όπου οι εισροές κεφαλαίων ήταν κυρίως κρατικός δανεισμός, εν μέρει για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις. Τουναντίον, σήμερα ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός. Αυτό μετριάζει σημαντικά τις ανησυχίες μου. Νομίζω ότι αν δεν συμβεί κάποιο εξαιρετικά αρνητικό απρόοπτο -π.χ. πολύ υψηλότερες τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου για μεγάλο χρονικό διάστημα- σταδιακά τα ελλείμματα αυτά θα μετριασθούν σε επίπεδα άνετα εξυπηρετήσιμα. Δείτε εδώ αποσπάσματα της συνέντευξης. 

Κώστας Καλλίτσης: Ο πυρήνας της αστάθειας

Πολλοί εκτός των συνόρων παράγοντες των αγορών βλέπουν την Ελλάδα με αισιοδοξία, ενώ άλλοι, που ζουν εδώ, όχι και τόσο. Πολλοί εξ όσων βλέπουν τη χώρα από μακριά πιστεύουν ότι η κατάσταση και οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας είναι πολύ καλές. Αντιθέτως –μας έλεγε τραπεζικός παράγοντας εκ των κορυφαίων-  Έλληνες επιχειρηματίες και αλλοδαποί που έχουν ήδη εγκατασταθεί εδώ μιλούν για τις προοπτικές με μεγάλη συγκράτηση και, ιδιαίτερα από τα τέλη 2026, με σχετική απαισιοδοξία. Υπάρχει, άραγε, κάτι που φαίνεται από κοντά και δεν πολυφαίνεται εκ του μακρόθεν; Ή, μήπως, οι «μακριά» βλέπουν τη μεγάλη εικόνα που είναι καλή ενώ οι «εδώ» μιζεριάζουν με μικροπράγματα;... Ο πυρήνας της αστάθειας, πλέον, είναι μέσα στο κυβερνητικό μπλοκ. Η πραγματική σταθερότητα δεν απειλείται από κάποια εξωτερικά κέντρα αλλά από το κέντρο της κυβερνητικής παράταξης και της ίδιας της κυβέρνησης. Και πολλοί φοβούνται ότι όσο παρατείνεται η σημερινή κατάσταση, τόσο πολλαπλασιάζονται οι κίνδυνοι να πυροδοτηθεί ένα καταστροφικό τσουνάμι λαϊκισμού, ως συνέπεια του εκρηκτικού μίγματος πελατειακών παροχών τύπου ΔΕΘ με διαχειριστική ανεπάρκεια (δείτε, στην κτηνοτροφία…) και με σπασμωδικές εναλλαγές αδιαλλαξίας και υπαναχωρήσεων –όπως στο θέμα της απεργίας πείνας Ρούτσι και στη διαχείριση του σκανδάλου ΟΠΕΚΕΠΕ. Και ότι τόσο δυσχερέστερη θα καθίσταται μια υπεύθυνη διαχείριση των πολιτικών πραγμάτων την επόμενη μέρα –διαχείριση που έτσι ή αλλιώς είναι δυσχερής εξαιτίας του εκλογικού νόμου που φτιάχτηκε ακριβώς για να παρεμποδίζει και να αποτρέπει την πολιτική συνεννόηση και συνεργασία. Δείτε εδώ το άρθρο (kreport.gr, 12/10).

Οι ελληνοτουρκικές διαφορές είναι τεχνικές, όχι υπαρξιακές. Αφορούν -μεταξύ άλλων- την ερμηνεία διεθνών Συνθηκών, το εύρος των χωρικών υδάτων και του εναερίου χώρου, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Αυτά είναι ζητήματα που μπορούν να ρυθμιστούν με αποδεκτές λύσεις και από τις δύο χώρες, και με βάση το Διεθνές Δίκαιο... (Η Ευρώπη) δεν είναι ακόμη πλήρως πολιτική οντότητα. Ξεκίνησε ως τελωνειακή ένωση, προχώρησε στην οικονομία, αλλά όχι στην πολιτική ενοποίηση. Τα κράτη-μέλη κρατούν επίζηλα τις αρμοδιότητές τους, ειδικά στην Άμυνα, τον πιο σκληρό πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας... Η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει απλή συνεργασία κρατών, πρέπει να λειτουργήσει ως οιονεί ομοσπονδία. Μόνο έτσι οι μικρές και μεσαίες χώρες, όπως η Ελλάδα, θα έχουν πραγματική δύναμη και προστασία... Πρέπει να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ταυτότητα παράλληλα με τις εθνικές — όχι σε ανταγωνισμό, αλλά σε δημιουργική σύνθεση. Οι ταυτότητες δεν είναι στατικές, διαμορφώνονται μέσα από κοινές εμπειρίες, αγώνες, προκλήσεις και αντιπαραθέσεις. Όπως οι εθνικές ταυτότητες χρειάστηκαν αιώνες για να αποκρυσταλλωθούν, έτσι και η ευρωπαϊκή θα χρειαστεί χρόνο και κοινό αφήγημα... Παρά τις αντιφάσεις της, η Ευρώπη παραμένει η πιο δημοκρατική, ειρηνική και ευημερούσα ζώνη του πλανήτη. Οι κατακτήσεις της, ο Διαφωτισμός, η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι κοινωνικοί αγώνες,  δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένες. Δείτε εδώ την πλήρη συνέντευξη.

«Η συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας στα χέρια λίγων δεν είναι απλώς ένα οικονομικό φαινόμενο — είναι βαθιά πολιτικό και πολιτισμικό. Όταν ο πλούτος μετατρέπεται σε εξουσία χωρίς λογοδοσία, η φωνή του πολίτη σιγεί και η δημοκρατία αποδυναμώνεται. Η απάντηση βρίσκεται στην αναζωογόνηση της πολιτικής, στη διαφάνεια, στη συμμετοχή και στη συλλογική δράση. Χρειαζόμαστε νέους θεσμούς, νέους κανόνες και νέες μορφές δημοκρατίας που θα επαναφέρουν τη δύναμη στα χέρια των πολλών». Το συνέδριο αποτελεί την απαρχή μιας ευρύτερης διεθνούς πρωτοβουλίας — των «Διαλόγων της Αθήνας» — που φιλοδοξεί να συνδέσει στοχαστές, ηγέτες και πολίτες από κάθε ήπειρο σε μια συνεχή, ανοιχτή διαδικασία αναζήτησης λύσεων απέναντι στα φαινόμενα συγκέντρωσης εξουσίας, ανισότητας και κοινωνικής αποξένωσης... Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να πρωτοστατήσει σε αυτόν τον παγκόσμιο αγώνα για μια Δημοκρατία της Ισοτιμίας, της Διαφάνειας και της Ελπίδας. Από την πόλη που γέννησε τη Δημοκρατία, στέλνουμε ένα μήνυμα προς όλον τον κόσμο: Η δύναμη των ολιγαρχών δεν είναι ανίκητη, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, η Δημοκρατία μπορεί να ξανακερδίσει το μέλλον. Δείτε εδώ περισσότερα.

ΠΡΑΣΙΝΟΙ Αλληλεγγύη - Η υποβάθμιση του σιδηροδρόμου είναι ένα διαρκές έγκλημα ενάντια στην κοινωνία, τη ζωή, το περιβάλλον και την οικονομία

Το αφιέρωμα αναφέρεται σε ένα διαρκές έγκλημα, την υποβάθμιση του σιδηροδρόμου που έχει ως αποτέλεσμα μεγάλη βλάβη στην κοινωνία, την οικονομία, το περιβάλλον αλλά και οδήγησε στα “Tέμπη” και την απώλεια της ζωής 57 ανθρώπων αλλά και ένα συλλογικό τραύμα. Το δυστύχημα δεν έπεσε από τον ουρανό. Το σιδηροδρομικό δίκτυο αναπτύχθηκε σχετικά γρήγορα και απαξιώθηκε με συστηματικό τρόπο για να εξυπηρετηθούν άλλες σκοπιμότητες. Σήμερα έχουμε παρά τα δις που δαπανήθηκαν μόλις ένα δίκτυο 1000 χλμ όταν το σιδηροδρομικό δίκτυο μερικές δεκαετίες πριν είχε μήκος πάνω από 2500 χλμ και εξυπηρετούσε στην κορύφωση της ανάπτυξης του πάνω από 1.700.000 ανθρώπους και μετέφερε εκατοντάδες χιλιάδες τόνους εμπορευμάτων, ιδιαίτερα γεωργικών προϊόντων... Επείγει μια άλλη πολιτική στήριξης για τον σιδηρόδρομο, που απαιτεί 7 φορές λιγότερη ενέργεια από τις οδικές μεταφορές για το ίδιο μεταφορικό έργο και αποτελεί βασικό μέρος της λύσης απέναντι στην κλιματική κρίση. Απαιτούνται υποδομές για συνδυασμένες μεταφορές με κορμό τον σιδηρόδρομο και επαναλειτουργία των γραμμών που έκλεισαν. Είναι ένα θέμα με οικολογική. κλιματική, κοινωνική και οικονομική διάσταση η αναζωογόνηση του σιδηροδρόμου και η ενσωμάτωσή του στο ευρωπαϊκό δίκτυο ώστε να μειωθούν οι οδικές μεταφορές, να ενισχυθεί η ασφάλεια στις μετακινήσεις και να αναλάβει σημαντικό ρόλο στην μετακίνηση επιβατών και τη μεταφορά εμπορευμάτων και αγαθών. Δείτε εδώ περισσότερα.

Πως ένα κοινό σφάλμα “παρέλυσε” το διαδίκτυο παγκοσμίως (Σύνταξη: Ναταλία Τσιλογιάννη, news247.gr, 20/10)

Ένα απλό σφάλμα στο DNS “πάγωσε” το διαδίκτυο, προκαλώντας χάος σε εκατομμύρια χρήστες και επιχειρήσεις. Το μπλακ άουτ της Δευτέρας (20/10) “παρέλυσε” το διαδίκτυο σε όλο τον κόσμο. Ειδικοί χαρακτηρίζουν την εν λόγω συνθήκη “από τις πιο συνηθισμένες”, αλλά και από “τις πιο καταστροφικές”. Ένα μικρό σφάλμα στο DNS (το σύστημα του διαδικτύου που μεταφράζει τα ονόματα ιστοσελίδων) ήταν αρκετό για να καταστρέψει τη σύνδεση σε αρκετές δημοφιλείς πλατφόρμες, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τις τράπεζες, μέχρι και τα διαδικτυακά παιχνίδια. Η AWS (Amazon Web Services) - ο αμερικανικός κολοσσός που θεωρείται η ραχοκοκαλιά του διαδικτύου παρέχοντας μεταξύ άλλων κρίσιμες υπηρεσίες σε κυβερνήσεις - έχασε την “πυξίδα” του, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να κατευθύνει την κίνηση προς όλες αυτές τις πλατφόρμες με τις οποίες συνεργάζεται... Όπως μεταδίδει το BBC, ένα σφάλμα στο Domain Name System (DNS) ήταν εκείνο που προκάλεσε το χάος. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Κάθε φορά που κάποιος χρήστης ανοίγει μια εφαρμογή ή κάνει κλικ σε έναν σύνδεσμο, η συσκευή του ουσιαστικά στέλνει ένα αίτημα για να συνδεθεί με τη συγκεκριμένη υπηρεσία. Το DNS λειτουργεί ως «χάρτης» για όλες αυτές τις διευθύνσεις, αλλά σήμερα η AWS έχασε τον «προσανατολισμό» της... Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, περιστατικό όπως το σημερινό αποτελούν μια ακόμη υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη είναι η εξάρτηση από μία και μόνο υπερδύναμη του διαδικτύου. Δείτε εδώ περισσότερα.

Έλενα – Όλγα Χρηστίδη: "Untilit'sdone"- Ο Ζόραν Μαμντάνι και η συνταγή της επιτυχίας

Ενώ η Νέα Υόρκη βρίσκεται στην τελική ευθεία για τις δημοτικές της εκλογές, η ξέφρενη πορεία του Μαμντάνι, του ράντικαλ Δημοκρατικού υποψήφιου που φαίνεται να πηγαίνει για την πρωτιά, αναλύεται διαρκώς σε κάθε επίπεδο: πολιτικό, στρατηγικό, επικοινωνιακό. Δεν θα επιχειρήσω εδώ καμία βαθιά αναλυτική προσέγγιση των παραπάνω, παρακολουθώντας όμως σταθερά την καμπάνια του θέλω να σταθώ σε κάποια πολύ κομβικά σημεία από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε τουλάχιστον κάποια ζητήματα προς προβληματισμό για τα καθ' ημάς - την Αριστερά στην Ευρώπη και κυρίως την Ελλάδα... Το "until it's done" είναι από τα καλύτερα συνθήματα που έχω δει εδώ και πολλά χρόνια, και έρχεται την κατάλληλη στιγμή: μέσα σε ένα πλήρως διαβρωμένο πολιτικό σύστημα που ακολουθεί την ιδέα του συμβιβασμού στις συνθήκες και την εμμονή σε έναν δήθεν ρεαλισμό από τον οποίο δε μπορείς να ξεφύγεις, και ο οποίος έφτασε μέχρι και στην πλήρη υποστήριξη μίας γενοκτονίας από το δημοκρατικό κόμμα, εκείνος δε διστάζει να σηκώσει το γάντι λέγοντας ότι η μάχη που δίνει είναι για να αποδείξει ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος. Ένας τρόπος που δεν είναι εφικτός παρά μόνο όταν αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι για να γίνει. Με λίγα λόγια, αρνείται την εμπεδωμένη στάση όλων των Δημοκρατικών ως σήμερα και κάνει το αντίθετο -και φαίνεται και να το πιστεύει και να το απολαμβάνει. Αυτό έχει εμπεδωθεί ήδη από πολλούς δυνάμει ψηφοφόρους, που σε αυθόρμητες τοποθετήσεις ΜΜΕ φαίνεται να δηλώνουν αυτός ο υποψήφιος τους αρέσει επειδή διαχωρίζεται από τη σαπίλα του υπόλοιπου κόμματός του. Δείτε εδώ περισσότερα.

Λευτέρης - Φοίβος Βασιλόπουλος: Στη μνήμη της Σοφία Κοράντι («Μαμά Erasmus») η οποία άνοιξε τον δρόμο για τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής πολιτειότητας

Αν ρωτούσαμε τη «Μαμά Erasmus» το 1967 – όταν οραματίστηκε την ιδέα της ανταλλαγής φοιτητών στην Ευρώπη - ότι σε μισό αιώνα το Erasmus θα βρισκόταν 33 χώρες και θα είχε δώσει τη δυνατότητα σε περισσότερους από 16 εκατομμύρια φοιτητές να σπουδάσουν και να εργαστούν στο εξωτερικό, είναι συζητήσιμο το αν θα μας πίστευε. Πόσο μάλλον και ότι φοιτητές Erasmus κατεβαίνουν πλέον στις ευρωεκλογές σε άλλες χώρες. Θα ήταν όμως σίγουρη ότι το Erasmus θα άλλαζε τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο, τόσο ως προσωπικό βίωμα ανακάλυψης εκτός του «comfort zone» σε μια ξένη χώρα, όσο και ως συλλογική εμπειρία ανταλλαγής ιδεών, συμμετοχής και συνύπαρξης. Το Erasmus δεν είναι μόνο μία εμπειρία ζωής. Είναι η κινητήριος δύναμη νοηματοδότησης, αναστοχασμού και αυτοκριτικής γύρω από την ενότητα των διαφορετικών λαών και πολιτισμών της Ευρώπης, σε μία περίοδο όπου η ειρηνική συνύπαρξη, η διαπολιτισμική συνεργασία και η διαφορετικότητα τίθενται υπό αμφισβήτηση, τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως. Στη μνήμη της Σοφία Κοράντι, η οποία άνοιξε τον δρόμο για τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής πολιτειότητας, ενός Πολίτη Erasmus. Σίγουρα, μας ενέπνευσε να κάνουμε πράγματα που μέχρι πρότινος θα φάνταζαν απίθανα… Mama Erasmus σε ευχαριστούμε! Δείτε εδώ περισσότερα. 

Γιώργος Σταμάτης: Η γυναίκα που εμπνεύστηκε το Πρόγραμμα Erasmus 

Η Ευρώπη δεν είναι απλώς μια κοινή αγορά, αλλά μια ευρεία κοινότητα μάθησης και συνεργασίας, με κοινές αξίες, που συνθέτουν την κοινή ευρωπαϊκή μας συνείδηση. Η Δυνατότητα να έρχεται κανείς σε επαφή με τον πολιτισμό του άλλου, δημιουργεί πιο γερά θεμέλια στην προώθηση της συνεργασίας των λαών και στην αποδοχή της ετερότητας και της πολυμορφίας. Η ευρωπαϊκή μας ταυτότητα έχει σφυρηλατηθεί στις κοινές μας αξίες, οι οποίες έχουν διαμορφωθεί από την αμοιβαία κατανόηση των λαών της Ευρώπης. Κομβικό ρόλο στην ενίσχυση αυτών των δεσμών, στο πεδίο της ακαδημαϊκής κινητικότητας διαδραμάτισε η Ιταλίδα Ακαδημαϊκός Σοφία Κοράντι (Sofia Corradi), γνωστή στη χώρα της και ως «μαμά του Erasmus». Η Ιταλίδα παιδαγωγός που οραματίστηκε και προώθησε με πείσμα το φοιτητικό πρόγραμμα ανταλλαγών που έγινε σύμβολο μιας ηπείρου χωρίς σύνορα, έφυγε από τη ζωή στη Ρώμη στις 18 Οκτωβρίου 2025, σε ηλικία 91 χρονών... Το Erasmus, με τη σημερινή του μορφή, θεσμοθετείται το 1987. Βασική στόχευση του προγράμματος είναι η προώθηση της στενής συνεργασίας μεταξύ Πανεπιστημίων και άλλων Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε όλη την Ευρώπη. Δείτε εδώ περισσότερα (alfavita.gr, 20/10).