e-library

Εβδομαδιαία Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη Ιδεών

Το εβδομαδιαίο ενημερωτικό δελτίο e-library αναρτάται στη σελίδα της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ στο facebook. Μπορείτε εδώ να κάνετε like ώστε να βλέπετε τις τρέχουσες δημοσιεύσεις και να ενημερώσετε τους φίλους σας. Συντονισμός: Περικλής Βασιλόπουλος.

Έχοντας ήδη κατακλύσει το δημόσιο λόγο, η μεγιστοποιητική λογική διεισδύει τώρα στα άδυτα των ιδιωτικών επιλογών και συμπεριφορών... Ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται πλέον υπό το κράτος μιας ανεξέλεγκτης «κατάστασης ανάγκης». Και οι καταστάσεις ανάγκης» απαιτούν «λύσεις ανάγκης». Από τη στιγμή που όλοι συμφωνούν πως «κάτι» πρέπει να γίνει, «κάποια» θεσπισμένη κεντρική ή αποκεντρωμένη «πολιτική εξουσία» «κάποιος» υφιστάμενος ή αδόμητος ακόμα θεσμός οφείλει πλέον να αναλάβει «κάποιες» ευθύνες και να αναπτύξει «κάποιες» σωτήριες πρωτοβουλίες... Το νέο κοινωνικό συμβόλαιο για μια άλλη ανθρωπότητα, για μια άλλη ανθρώπινη ανθρωπότητα, δεν μπορεί να αναφέρεται ούτε σε αυτό που πιστεύουμε πως υπάρχει, ούτε σε εκείνο που «κληρονομήσαμε» από τους προγόνους μας, ούτε σε αυτό που δεν επιτρέπεται να γίνει, ούτε όμως απλώς σε αυτό που δεν υπάρχει ακόμα. Το σημερινό πλανητικό διακύβευμα δεν αντιπαραθέτει πια συντηρητικούς και μεταρρυθμιστές, δεξιούς και αριστερούς, φτωχούς και πλούσιους, ορθολογιστές και παραλογιζόμενους. Το πραγματικό δίλλημα των σκεπτόμενων σήμερα ανθρώπων συνοψίζεται στην ανάγκη να επιλέξουμε ανάμεσα στο «όλοι μας» και στο «κανείς». Δείτε εδώ την πλήρη ομιλία (tvxs.gr, 25/10).

Περικλής Βασιλόπουλος: Ξενοφών Ζολώτας: Μια συζήτηση στο παρελθόν, στραμμένη στο μέλλον

Μια επίσκεψη στο μουσείο Γουλανδρή, στην αναδρομική έκθεση του πρωτοποριακού καλλιτέχνη Takis, μου θύμισε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχα το 1999 με τον Ξενοφώντα Ζολώτα (1904-2004), Πρωθυπουργό της Οικουμενικής Κυβέρνησης 1989-90. Αφορούσε στη σημασία του Αναπτυξιακού Κράτους μέσα στη ζώνη του Ευρώ. Ήταν η εποχή των διαπραγματεύσεων για τη συμμετοχή της Ελλάδος στο κοινό νόμισμα, που έγινε τελικά την 1/1/2001. Ο σοφός καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και για 15 χρόνια Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, συνόψισε τις εκτιμήσεις του για τη διαφαινόμενη τότε νέα περίοδο στο ευρώ, επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη, ως εξής: Με δεδομένο ότι δεν θα υπάρχει πλέον το εργαλείο καθορισμού της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος (δραχμή), υπάρχουν τρεις επείγουσες και απαρέγκλιτες προϋποθέσεις που πρέπει να ικανοποιηθούν για να έχουμε ευημερία στη ζώνη του ευρώ. Πρώτον, η ανατροπή του ισχύοντος καθεστώτος του άγριου Κομματισμού που λαφυραγωγεί συλλογικά το κράτος, διαλύοντας το αίσθημα της κοινωνικής ευνομίας και αξιοκρατίας. Δεύτερον, η υιοθέτηση της οπτικής του Αναπτυξιακού Κράτους (όπως έγινε στη Νότιο Κορέα), όπου το κράτος σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και την αγορά προκαλούν έκρηξη νέων επενδύσεων, ιδίως στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία) και τον δευτερογενή τομέα (μεταποίηση, βιομηχανία). Τρίτον, μια έξυπνη υποτίμηση της δραχμής στη μετατροπή της σε ευρώ. Ο Ζολώτας προτιμούσε μια κάπως χαμηλότερη ισοτιμία από αυτήν που υιοθετήθηκε τελικά (1 ευρώ=340,75 δραχμές). Δείτε εδώ το πλήρες άρθρο. 

Αντώνης Παπαγιαννίδης: Για μιαν ακόμη φορά, η ψύχραιμη αλλά και διαφωτιστική ματιά του ΙΟΒΕ στα πράγματα

Στην παραδοσιακή παρουσίαση της 3μηνιαίας Έκθεσης του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία από τον Γενικό Διευθυντή του Νίκο Βέττα, τονίσθηκε ότι και της παγκόσμιας και της Ευρωπαϊκής οικονομίας οι ρυθμοί μεγέθυνσης πορεύονται χαλαρά (+1,8% ετήσιος ρυθμός για το β’ 3μηνο στις χώρες ΟΟΣΑ, +1,5% για το ίδιο 3μηνο στις οικονομίες της Ευρωζώνης). Μαζί και με τις αυξανόμενες ενδείξεις για σταδιακή απόσυρση των ΗΠΑ από το κέντρο τόσο των εμπορικών διευθετήσεων, όσο και της νομισματικής διαχείρισης διεθνώς, αυτή η εικόνα υποχρεώνει να ενσωματώνουμε ακόμη περισσότερο τις διεθνείς/Ευρωπαϊκές επιπτώσεις στην πρόβλεψη της πορείας της Ελληνικής οικονομίας. Και τούτο, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ήδη πλησιάζει άμεσα η (δεδομένη) λήξη της σταθερής τροφοδότησης των επενδύσεων στην Ελλάδα από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης/ NextGenEU μέσα στο 2026... Συνεχίζει να δημιουργεί ερωτηματικά/αμφιβολίες η συζήτηση περί επενδύσεων, με τις επενδύσεις σε πάγια να καταγράφονται σε +7,5% για φέτος και +10% για το 20216 (όπου έχουμε και «πέρασμα» από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης σε ενισχυμένο ΠΔΕ). Αν βέβαια θυμηθεί κανείς ότι οι ακαθάριστες πάγιες επενδύσεις του 2024 διαμορφώθηκαν τελικά με αύξηση 4,5% ενώ γινόταν λόγος στα μέσα της χρονιάς για προσδοκία +8,8%, και αν επαναφέρει στον νου του τον νευρικό ρόλο που παίζει στην καταγραφή των επενδύσεων το διαβόητο μέγεθος «αποθέματα» από την ΕΛΣΤΑΤ, ως προς αυτήν την διάσταση χρήσιμο είναι να διατηρείται επιφυλακτικότητα. Δείτε εδώ το άρθρο (ekdoseiskerkyra.gr, 24/10).

Κώστας Καλλίτσης: Ανέμελα

Πυκνώνουν οι προβλέψεις ότι η θέση της παγκόσμιας οικονομίας θα επιδεινωθεί. Κοινή βάση όλων είναι, βασικά, δύο παράγοντες: Η  πρωτοφανής αύξηση του δημοσίου χρέους παγκοσμίως σε συνδυασμό με την υστέρηση της οικονομικής μεγέθυνσης και οι ιστορικά υψηλές τιμές των μετοχών στα αμερικανικά, κυρίως, χρηματιστήρια. Καθένας από τους δύο, από μόνος θα ήταν επαρκής λόγος ανησυχίας. Κι οι δυο μαζί, είναι ισχυρό σήμα προειδοποίησης προς όλους να κάνουν ό,τι πρέπει, να προετοιμάζονται για τις δύσκολες ώρες που έρχονται... Σε αυτές τις συνθήκες, το συνετό θα ήταν να ανασκουμπωθούμε, ειδικά εμείς, στην Ελλάδα. Οι λόγοι, γνωστοί: Έχουμε ένα πολύ υψηλό χρέος και μια οικονομία με παραγωγικότητα ίση με το 54% της μέσης ευρωπαϊκής, που αργόσυρτα μετατρέπει την ανεργία σε υποαπασχόληση και φτηνές θέσεις εργασίας, ενώ σε λίγους μήνες -πρακτικά στα μέσα 2026- τελειώνουν οι καρποί του ευρωπαϊκού λεφτόδεντρου, του ΤΑΑ, και τα ποσοστά οικονομικής μεγέθυνσης, που μέχρι τώρα συγκρατούνται μερικά δέκατα πάνω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο χάρη στη διανομή μερικών δεκάδων δισ. ευρώ από το παράθυρο, θα αρχίζουν να γράφουν «1» μπροστά... Επειδή, όμως, η κυβέρνηση έχει μάτια μόνο για τις δημοσκοπήσεις και μόνη έγνοια να διατηρήσει τη νομή της εξουσίας, δεν θα γίνει τίποτα. Η χώρα πλέει ανέμελα προς τη νέα τρικυμία. Δείτε εδώ το άρθρο (kreport.gr, "Καθημερινή", 19/10).

Αλέκος Παπαδόπουλος: «Εδώ και χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται σε κίνδυνο θεσμικής και πολιτικής κρίσης» (Τηλεοπτική συνέντευξη – One channel)

Εδώ και χρόνια η Ελλάδα βρίσκεται σε κίνδυνο θεσμικής και πολιτικής κρίσης. Απλώς, συνεχώς αυτό το πράγμα εντείνεται και η αποθεσμοποίησή της πηγαίνει με ροπές που είναι πια και φανερές και εντεινόμενες καθώς το βλέπουμε κάθε μέρα.  Δηλαδή το θέμα ότι οι θεσμοί της Χώρας έχουν υποκατασταθεί από τους παραθεσμούς της Χώρας και όλα αυτά είναι δυνητικά στοιχεία και της πολιτικής ζωής και κυρίως της κοινωνίας, της αποδιάρθωσής της, και κυρίως των υποθέσεων αυτής της Χώρας που είναι καυτές πατάτες. Να σας πω ένα παράδειγμα, εγώ δεν νομίζω να υπάρχει και ορολογία τέτοια, η οποία να κατοχυρώνει στην τρέχουσα ρητορική σε άλλες χώρες με θεσμικές επάρκειες κλπ. Δηλαδή, κοιτάξτε, οικονομία - παραοικονομία, ο θεσμός της παραπαιδείας - παραπαιδεία, το δικαστικό - παραδικαστικό. Και καμία φορά ενοχλούμαι και με ενοχλεί όταν αυτά έχουν μία πορεία προς τα πίσω. Το δικαστικό φερειπείν αν υπάρχει κατηγορία που είναι τώρα, υπάρχει πίσω... Η σοφία της Πολιτικής λέει ότι φεύγεις μπροστά με Μεταρρυθμίσεις, Αλλαγές. Όχι με συγκαλύψεις της πραγματικότητας ή ωραιοποιήσεις. Αυτό είναι κλασσικό, δεν είναι θεωρητικό, αυτό είναι και η μεγάλη αδυναμία αυτής της Χώρας: Δεν παράγονται πολιτικές μεγάλες που να πείθουν και να κερδίζει η Πολιτική εμπιστοσύνη και να σωρεύει πολιτικό κεφάλαιο, αξιοπιστία, που με αυτήν κυβερνάς, με τον σεβασμό που πέμπει κάποιος, ένα σύστημα ή άνθρωποι που ασχολούνται με την Πολιτική, και Κύρος. Δείτε εδώ την πλήρη συνέντευξη.

ΚΕΦΙΜ (Κέντρο Φιλελεύθερων Μελετών)/ Η μετανάστευση στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (Συντάκτες επιστημονικής έρευνας: Κωνσταντίνος Σαραβάκος, Ιωάννης Φίλιος)

Το παρόν κείμενο πολιτικής καταγράφει την επίδραση της μετανάστευσης στην οικονομία και τη δημόσια ασφάλεια των χωρών υποδοχής, όπως αυτή προκύπτει από τη διαθέσιμη σχετική επιστημονική έρευνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ. Η συνολική εικόνα που προκύπτει καταδεικνύει ουδέτερη έως θετική οικονομική επίδραση. Οι σχετικές έρευνες στην πλειονότητά τους συμφωνούν ότι μακροπρόθεσμα η μετανάστευση καλύπτει ελλείψεις εργατικού δυναμικού, ενισχύει την παραγωγικότητα, και έχει ουδέτερη έως θετική καθαρή δημοσιονομική επίδραση, ιδίως για νεότερους, εργαζόμενους και υψηλής ειδίκευσης μετανάστες. Σε ορισμένες περιπτώσεις οικονομικής δραστηριότητας παρατηρούνται α) ένα βραχυπρόθεσμο δημοσιονομικό κόστος ένταξης, κυρίως για πρόσφυγες (παροχές στέγασης, εκμάθηση γλώσσας, αναγνώριση προσόντων), το οποίο ωστόσο συνήθως αντισταθμίζεται μεσοπρόθεσμα μέσω φορολογικών εσόδων, και β) περιορισμένες, συνήθως παροδικές, τοπικές πιέσεις στους μισθούς γηγενών με παρόμοιες δεξιότητες. Όσον αφορά την εγκληματικότητα, η πλειονότητα των ερευνών δεν εντοπίζει συσχέτιση μεταξύ μετανάστευσης και αύξησης εγκληματικών πράξεων· αρκετές μάλιστα μελέτες διαπιστώνουν ουδέτερη ή και αρνητική σχέση (χαμηλότερα ποσοστά βίαιων εγκλημάτων)… Συνολικά, τα εμπειρικά δεδομένα καταρρίπτουν την αντίληψη ότι η μετανάστευση συνιστά οικονομική ή κοινωνική απειλή, επιβεβαιώνοντας αντίθετα ότι, υπό συνθήκες νομιμότητας και ένταξης, αποτελεί παράγοντα ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Δείτε εδώ περισσότερα.

Θεόδωρος Τσέκος / Κέντρο–Αριστερά: Ο δρόμος για μια ενότητα που θα διαρκέσει και για πολιτικές μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών (στο πλαίσιο της ομιλίας στη διημερίδα «Παραγωγική Ελλάδα 2030: Μετασχηματισμός με όραμα, δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα», 10-11/10)

Η ενότητα της κεντροαριστεράς για να διαρκέσει θα πρέπει να είναι προγραμματική. Ο διάλογος για την προφανώς αναγκαία ενότητα της κεντροαριστεράς δεν θα πρέπει να ξεκινά, να εστιάζει και, εντέλει, να εξαντλείται στο ποιος θα ηγηθεί ενός κοινού φορέα, στο ποιοι θα συμμαχήσουν με ποιους, στο ποιοι θα προσχωρήσουν σε ποιον και στο ποιοι θα απέχουν. Η τρέχουσα εμπειρία μας δείχνει ότι τέτοια σημεία εκκίνησης δεν οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα ούτε πρακτικά, ούτε καν δημοσκοπικά... H Κεντρο-αριστερά θα πρέπει λοιπόν να επεξεργαστεί ένα σαφές και πειστικό πολιτικό αφήγημα ριζικών αλλαγών δείχνοντας ότι μπορεί στις σημερινές συνθήκες να υπάρξει  πολιτική και θεσμική διαχείριση της ελεύθερης αγοράς και της ανοιχτής κοινωνίας μέσα από βαθιές διαρθρωτικές μεταβολές που θα τροφοδοτούν και θα υποστηρίζουν την συμπεριληπτικότητα, την συμμετοχή, την ειρήνη,  την δίκαιη και ισόρροπη κατανομή του παραγόμενου πλούτου και την προστασία των πλέον αδύναμων στρωμάτων αλλά και των εύθραυστων οικοσυστημάτων... Σε κάθε περίπτωση  προγραμματικές συγκλίσεις  με βάση το παραπάνω πλαίσιο  μπορεί να υπάρξουν και μεταξύ πολιτικών δυνάμεων της ευρύτερης κεντρο-αριστεράς και αριστεράς που βλέπουν με διαφορετικό τρόπο το τέλος της διαδρομής. Αρκεί οι πιο ριζοσπαστικοί στρατηγικά εταίροι να διαθέτουν το βασικό στοιχείο του τακτικού ρεαλισμού και να αποδέχονται την θεωρία των σταδίων προς τον τελικό τους σκοπό. Δείτε εδώ περισσότερα (anatropinews.gr, 25/10).

 ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ 

Νίκος Χλέπας: H χώρα που δεν μαθαίνει, ότι και να πάθει, όσες φορές και αν το πάθει...

Οι αλλεπάλληλες αναβολές της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης (μαζί με τη θηριώδη φοροδιαφυγή) μας τίναξαν τελικά πριν από 16 χρόνια στον αέρα, η περίοδος χάριτος για το χρέος μας θα τελειώσει στο ορατό μέλλον, ένας μη υπολογίσιμος αριθμός θέσεων εργασίας (και εργαζόμενων που πληρώνουν εισφορές) θα εξαφανιστεί πιο γρήγορα απ' ότι υποψιαζόμαστε εξαιτίας των νέων τεχνολογιών, και εμείς, ως συνήθως, αναβάλουμε τις απολύτως απαραίτητες πλην όμως "δυσάρεστες" (όπως μας λένε οι δημοσκόποι) αποφάσεις για το μη ορατό μέλλον, αφού η ώρα των εκλογικών αναμετρήσεων (που θα είναι αλλεπάλληλες, όπως φαίνεται....) δεν είναι πια τόσο μακριά... Η χρεωκοπημένη και φτωχοποιημένη χώρα μας αισθάνεται ότι έχει την πολυτέλεια να συνεχίσει να στέλνει ένα πολύ μεγάλο αριθμό έμπειρων και παραγωγικών ανθρώπων στη....σύνταξη, χωρίς βέβαια να τους αποκαλύπτει ότι αυτό συνεπάγεται την μεσοπρόθεσμη δική τους καταδίκη σε αφόρητη φτώχεια και δυστυχία όταν πλέον πραγματικά δεν θα μπορούν να εργάζονται, όταν όντως θα χρειάζονται μια υποφερτή σύνταξη στα βαθιά τους γεράματα. Δείτε εδώ το κείμενο και εδώ το σχετικό με το θέμα άρθρο του Κώστα Παπαδή με τίτλο: Τρία χρόνια αργότερα η αύξηση ορίων ηλικίας (Βήμα, 20/10). 

Νομαρχία (editorial) - Η αυτόματη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο όριο ζωής συνιστά διαγενεακή αδικία

Εμπλουτίζοντας τον σχετικό διάλογο, ο Άγγελος Στεργίου αναλύει κριτικά την αναθεώρηση προς τα άνω των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ενόψει της προβλεπόμενης αύξησης του προσδόκιμου ζωής. Κατά τον συγγραφέα, ο δημόσιος διάλογος επικεντρώνεται στις οικονομικές συνέπειες της μακροζωίας και αποσιωπά ότι η έξοδος από την αγορά εργασίας δεν έχει μόνο μια βιολογική διάσταση. Παρά τα αλματώδη επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής, η πρόσληψη των γηρατειών έχει προσκολληθεί περισσότερο στην όψη του βάρους που δημιουργεί στην κοινωνία, παρά στις δυνατότητες και τη δυναμική που μπορεί αυτά να κρύβουν... Κατά τον συγγραφέα, οι αυτόματοι μηχανισμοί είναι αντίθετοι στο Σύνταγμα (άρθρο 22, παρ. 5), γιατί, σύμφωνα με αυτό, το δικαίωμα στη σύνταξη λόγω γήρατος δεν θεμελιώνεται αποκλειστικά στον κίνδυνο θνησιμότητας, αλλά, όπως προκύπτει από τη μακρά νομοθετική πορεία του θεσμού που ενσταλάχτηκε στον ίδιο τον πυρήνα του, θεμελιώνεται και στη θέση των ηλικιωμένων στην κοινωνική ζωή. Η σύνταξη δεν είναι μόνο δικαίωμα, αλλά και ελευθερία να διαμορφώνει κανείς κατά βούληση τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Επιπροσθέτως, η αυτόματη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με βάση το προσδόκιμο όριο ζωής συνιστά διαγενεακή αδικία, σε βάρος μιας νέας γενιάς που βιώνει μεσαιωνικού τύπου συνθήκες εργασίας. Δείτε εδώ περισσότερα.

ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ (ΑΙ)

Meredith Whittaker: Οι AI Agents απειλούν την ιδιωτικότητα

Η ώθηση προς τους ΑΙ agents έρχεται ενώ ο κλάδος παλεύει ακόμη να πετύχει ουσιαστική κερδοφορία. Παρά τα υψηλά έσοδα, το τεράστιο κόστος ανάπτυξης της Τεχνητής Νοημοσύνης ασκεί πιέσεις για ισοσκελισμό. Αυτό εξηγεί τη φαντασμαγορική υπόσχεση της agentic AI («πρακτορικής τεχνητής νοημοσύνης»), αλλά και γιατί βασικά διδάγματα για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια ψηφιακών δεδομένων παραμερίζονται... Έρευνες έχουν δείξει ότι AI agents μπορούν να «ξεγελαστούν» ώστε να αποκαλύψουν ευαίσθητα δεδομένα ή να χειραγωγηθούν από χάκερ για να προβούν σε επιβλαβείς ενέργειες − από την εξαγωγή εμπιστευτικού κώδικα μέχρι την πρόκληση χάους στα σπίτια, ενεργοποιώντας «έξυπνες» συσκευές... Πρέπει να συνοδευτούν από αλλαγές στον σχεδιασμό των λειτουργικών συστημάτων, ώστε να θωρακίζουν τα δεδομένα από την πρόσβαση agents, και από σοβαρές επενδύσεις στην έρευνα κυβερνοασφάλειας. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με ένα μέλλον όπου λίγες ισχυρές εταιρείες θα αποφασίζουν ότι η ευκολία του να κλείνεις τραπέζι ή να οργανώνεις κάποιες δουλειές μέσω Τεχνητής Νοημοσύνης είναι πιο σημαντική από την κυβερνοασφάλεια, τον υγιή ανταγωνισμό και το δικαίωμα στην ιδιωτική επικοινωνία. Δείτε εδώ το άρθρο (αναδημοσίευση στην "Οικονομική Επιθεώρηση" από τον Economist, 25/9).

Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως Δημόσιο Αγαθό (Σύνταξη: Ομάδα εργασίας για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση και τα Ανοιχτά Δεδομένα, opengov.ellak.gr)

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) δεν είναι απλώς ένα σύνολο εργαλείων, είναι μια νέα μορφή ισχύος που επηρεάζει τη δημοκρατία, την εργασία, την εκπαίδευση, την έρευνα και τη γνωσιακή μας αυτονομία. Αλγόριθμοι «φιλτράρουν» την πληροφόρηση, οργανώνουν ροές πόρων και ολοένα συχνότερα καθοδηγούν αποφάσεις με κοινωνικό αποτύπωμα. Για το δημόσιο συμφέρον, το ζητούμενο είναι σαφές: η ΤΝ να υπηρετεί τα δικαιώματα, τη γνώση και την ισότητα, όχι την επιτήρηση, την εξάρτηση ή την ανισότητα. Ο δρόμος περνά από ανοιχτά και ελεγχόμενα συστήματα: δημόσια, διαφανή, επαναχρησιμοποιήσιμα, προσβάσιμα σε όλους...  Η ΤΝ μπορεί να αποτελέσει το νέο κοινωνικό συμβόλαιο του 21ου αιώνα, εφόσον θεμελιωθεί στη διαφάνεια, την ανοιχτότητα και τη λογοδοσία. Η δημόσια πολιτική οφείλει να διασφαλίζει το δικαίωμα στην ανθρώπινη κρίση, τη γνώση ως κοινό αγαθό και την τεχνολογική κυριαρχία των δημοκρατικών θεσμών απέναντι στην αδιαφάνεια και τον αυταρχισμό... Το δίλημμα είναι πρακτικό και επείγον: ή η ΤΝ θα γίνει εργαλείο απελευθέρωσης και συμμετοχής, ή μηχανισμός ελέγχου και εξάρτησης. Η επιλογή υπέρ του δημοσίου συμφέροντος απαιτεί δράση, τώρα. Δείτε εδώ περισσότερα.

Γιάννης Μαστρογεωργίου: Οι εφαρμογές της AI και τα κρίσιμα ζητήματα που δεν πρέπει να αγνοούμε

Η AI μας αγγίζει καθημερινά. Αλλά πίσω απ’ τις εφαρμογές κρύβονται κρίσιμα ζητήματα που δεν πρέπει να αγνοούμε: 1. Διαφάνεια & Εξηγησιμότητα (Explainable AI). Δεν φτάνει να «λειτουργεί» ένα μοντέλο, πρέπει να μπορούμε να καταλάβουμε γιατί παίρνει τις αποφάσεις που παίρνει. Το μαύρο κουτί της AI υπονομεύει την εμπιστοσύνη. 2. Προκατάληψη & Διαφανεια (Bias & Fairness). Τα δεδομένα μας κουβαλούν ιστορίες ανισοτήτων και προκαταλήψεων μας και η AI τις μαθαίνει και τις αναπαράγει. Αν δεν σχεδιάσουμε σωστά, η τεχνολογία μπορεί να ενισχύσει διακρίσεις. 3. Διακυβέρνηση & Ευθύνη. Ποιος φέρει ευθύνη όταν η AI “σφάλει”; Ποιοι νόμοι και κανόνες πρέπει να ισχύουν; Η Ε.Ε. κινείται ήδη με τον AI Act για να θέσει πλαίσιο, ενώ και άλλοι φορείς όπως ΟΟΣΑ και ΟΗΕ δραστηριοποιούνται. 4. Ενσωμάτωση & Workflow...  5. Αλλαγές στην αγορά εργασίας & Ανάπτυξη δεξιοτήτων. Δεν πρόκειται μόνο για το “ποιες θέσεις θα χαθούν”, αλλά πώς οι υφιστάμενες θέσεις θα μετασχηματιστούν. Η επένδυση σε δεξιότητες (upskilling) γίνεται επιτακτική. 6. Περιβαλλοντικό αποτύπωμα & “Πράσινη AI”... 7. Αυτόνομες δράσεις μοντέλων (Agentic AI) & όρια ασφαλείας Η AI που “δρα” μόνη της προσθέτει νέα επίπεδα κινδύνων. Πρέπει να θέσουμε όρια (guardrails) και αρχές συμπεριφοράς ώστε να αποφύγουμε ανεπιθύμητες ενέργειες, ακόμη και αν η τεχνολογία είναι να γίνει πιο “έξυπνη”. Δείτε εδώ περισσότερα.

Βίβιαν Ευθυμιοπούλου: Κάστρα και τσαντίρια

Στις έρευνες της Metron, λοιπόν ρωτάνε, μέσα σε όλα, το εξής: «Ας φανταστούμε τον κόσμο σαν μία πόλη προστατευμένη από ένα κάστρο που περικλείεται από μία έρημο. Υπάρχουν άνθρωποι προστατευμένοι μέσα στο κάστρο και άνθρωποι απροστάτευτοι έξω από αυτό. Εσείς που θα λέγατε ότι βρίσκεστε; Μέσα ή έξω από το κάστρο;» Τον Οκτώβριο του 2025, σύμφωνα με την έρευνα που παρουσιάστηκε προχθές στο MEGA, το 53% δηλώνει εκτός του Κάστρου. Όχι λίγοι. Και χρειάζεται, άραγε, να ρωτήσουμε ποια αισθήματα κυριαρχούν «έξω από το Κάστρο»;... Οι εντός του Κάστρου βλέπουν τους εκτός «στα τσαντίρια» και χρειάζεται, άραγε, να επισημάνουμε το ρατσιστικό υπονοούμενο δηλαδή τι ακριβώς τους αποκαλούν στην πραγματικότητα; Μόνο που το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν κάνει διάκριση ανάμεσα στα Κάστρα και στα Τσαντίρια. Σε όλους αναγνωρίζει το δικαίωμα ψήφου. Ναι, ακόμα και «στα τσαντίρια»! Και αυτούς, έξω από το Κάστρο, αυτούς «στα τσαντίρια», σήμερα δεν τους εκφράζει κανείς, ούτε η Αριστερά ούτε το ΠΑΣΟΚ. Γιατί βλέπετε δεν έχουν λόγο παρεμβατικό, δεν είναι influencers, όπως λέγονται... Όλα λοιπόν θα εξαρτηθούν από το αν οι εκτός του Κάστρου συνειδητοποιήσουν ότι η Γ’ Ελληνική Δημοκρατία τους περιμένει και αυτούς στην κάλπη. Τότε είναι σχεδόν σίγουρο ποιους δεν θα ψηφίσουν. Δείτε εδώ το άρθρο (news247.gr, 24/10). 

Μυρτώ Ξανθοπούλου: Απολογισμός των Συνεδρίων Athens Democracy Forum και Tomorrow Tastes Mediterranean

Η δουλειά που έκαναν οι 42 εφήβοι στο Teens4Democracy πρόγραμμα του φετινού Athens Democracy Forum ήταν σπουδαία. Τα παιδιά αυτά, μέσα σε 1.5 ημέρα γεμάτη, όχι μόνο κατόρθωσαν να διαπραγματευτούν το δύσκολο θέμα της ανόδου του εξτρεμισμού στους νέους και να συντάξουν μια σειρά τεκμηριωμένων δομημένων προτάσεων ξεχωριστά για υπουργούς, σχολεία, γονείς και εταιρείες τεχνολογίας, αλλά μπόρεσαν επίσης να ισορροπήσουν ανάμεσα στον εξτρεμισμό και την ελευθερία λόγου, να ανοιχτούν με ευαλωτότητα και δύναμη μιλώντας για τις εμπειρίες τους, και  να υπερασπιστούν τη γνώμη τους με σεβασμό ακόμα κι όταν οι συζητήσεις ήταν πολύ άβολες... Στο συνέδριο Tomorrow Tastes Mediterranean με το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, που κατάφερε απίθανα πράγματα φέρνοντας στο ίδιο τραπέζι τον καθηγητή του Harvard με τον παραγωγό της Μεσσηνίας, τον Υπουργό με τον τοπικό σύλλογο, γεμίζοντας τεράστιες αίθουσες με ετερόκλητο ζωντανό κόσμο σε μια επαρχιακή πόλη σε μέρα Δευτέρα, γνώρισα τον Ozgur. Ο Ozgur Tas είναι Κούρδος πρόσφυγας που πέρασε με τα πόδια από τα σύνορα του Έβρου, και πλέον είναι πετυχημένος σεφ και ιδιοκτήτης του εστιατορίου Arjin στα Τρίκαλα. Δείτε εδώ περισσότερα.

Εκδηλώσεις/ Ανακοινώσεις

Δείτε εδώ το πρόγραμμα του 12ου Τακτικού Συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης (ΕΕΠΕ) με θέμα: «Η Δημοκρατία στο μεταίχμιο: Η κρίση της φιλελεύθερης Δημοκρατίας και η απειλή του αυταρχισμού». Το Συνέδριο συνδιοργανώνεται από το ΕΚΠΑ (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης και το Πάντειο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας) και θα πραγματοποιηθεί στις 30-31 Οκτωβρίου και 1^η Νοεμβρίου 2025. 

Δείτε εδώ το πρόγραμμα της εκδήλωσης με θέμα: «Η Ελλάδα και το Δικαστήριο του Στρασβούργου», που διεξάγεται στο πλαίσιο των Ημερίδων Χρήστου Ροζάκη και συνδιοργανώνεται από το ΕΚΠΑ (Νομική Σχολή, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης), το Πάντειο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας) και το Ίδρυμα Κωνσταντίνου Σημίτη. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2025, στις 17:30 έως τις 20:30, στην ΕΣΗΕΑ.