Φρένο τώρα στην παραγωγική καταβύθιση

Κατηγορία: Βασιλόπουλος Περικλής

Δημιουργηθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2013

Συγγραφέας Άρθρου Περικλής Βασιλόπουλος

Στις 17 Δεκεμβρίου 2013, ο Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός Ανάπτυξης- Ανταγωνιστικότητας, δήλωσε στο Συνέδριο του ΣΕΒ με τίτλο «Παραγωγική Ανασυγκρότηση με καινοτομία. Μία σύγχρονη βιομηχανική πολιτική για την Ελλάδα» ότι η κυβέρνηση με παραίνεση του Πρωθυπουργού αποφάσισε την συγκρότηση Διυπουργικού Οργάνου για τα θέματα της Βιομηχανίας. Μετά από ενάμιση χρόνο εξουσίας υιοθέτησε μια προ πολλού υπάρχουσα πρόταση του ΣΕΒ και άλλων παραγωγικών φορέων- πάλι καλά θα πείτε- και ενώ είναι γνωστή εδώ και 3 χρόνια η κεντρική Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ΕΥΡΩΠΗ 2020 που προβλέπει επιδιωκόμενη άνοδο του ποσοστού της Βιομηχανίας στο ΑΕΠ από το σημερινό 15% (στην Ελλάδα κατέβηκε στο 10%) στο 20%. Λογικό γιατί βιομηχανία σημαίνει παραγωγή Διεθνώς Εμπορεύσιμων Αγαθών, πολλές και καλές θέσεις απασχόλησης (μια θέση εργασίας παράγει άλλες επτά στο σύνολο της οικονομίας) και επιβίωση στον σκληρό ανταγωνισμό της παγκοσμιοποίησης. Την ίδια στιγμή που ο κ.Χατζηδάκης έκανε αυτές τις δηλώσεις, πληθαίνουν τα άρθρα, τα στοιχεία και οι έρευνες που τονίζουν ότι η πραγματική οικονομία καταβυθίζεται κυρίως από την ασφυξία ρευστότητας και την συχνά καταχρηστική πίεση των τραπεζών.

Σε ένα σπάνιο άρθρο ρεαλιστικής ευκρίνειας ο Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης («Η «πατητή» στις επιχειρήσεις και ο Χρ. Πισσαρίδης», Ναυτεμπορική, 16.12.2013) που συνήθως στις παρεμβάσεις του χαρακτηρίζεται από μια αινιγματική πολυπλοκότητα στην ανάλυση της υπερ-σύνθετης ελληνο-ευρωπαϊκής πραγματικότητας (ένα στυλ που κυριαρχεί στα ευρωπαϊκά έντυπα κύρους αλλά είναι σχεδόν ανύπαρκτο εντοπίως) εξηγεί συνοπτικά τι συμβαίνει στην πραγματική οικονομία σήμερα: «Δυστυχώς, η αγωνιώδης προσπάθεια του εγχώριου τραπεζικού συστήματος να σώσει ό,τι μπορεί από τον εαυτό του – υπό τα αυτάρεσκα μάτια και τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, του οικονομικού επιτελείου, των Βρυξελλών (ακόμη και ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κάθε τόσο εμφανίζεται επί σκηνής, να βάλει μια πιο φαιδρή νότα...) – έχει οδηγήσει πλέον την πρακτική της απομόχλευσης/ deleveraging σε περιοχές κοντά στον πνιγμό. Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι ασκούνται πιέσεις σε βιώσιμες επιχειρηματικές μονάδες, είτε να αποπληρώσουν, είτε να πάνε να πνιγούν. Οι οποίες πιέσεις, ανάλογες με της εφορίας ή του ΙΚΑ/ΟΑΕΕ, προερχόμενες ειδικά από τις τράπεζες, μπορεί και να ... πετύχουν! Το αποτέλεσμα θα είναι, ακριβώς, το stall της πραγματικής οικονομίας». Εάν κάποιος επιχειρηματίας, λέει ο Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης, θέλει να κάνει εξαγωγές και πάει στην τράπεζα του αντιμετωπίζει «Στην καλύτερη περίπτωση, την αυστηρή/ γυμνασιαρχική ερώτηση: «εσείς, από την προσωπική σας περιουσία, πόσα θα βάλετε;» Αυτό, όταν ήμασταν παιδιά, το λέγαμε «πατητή»: πνίγεις τον άλλο όταν πάει να πάρει ανάσα...»

Αυτή είναι συμπυκνωμένα σε λίγες μόνο λέξεις η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ και αν δεν ανατραπεί τάχιστα, η πολυπόθητη ανάπτυξη ΔΕΝ ΘΑ ΕΡΘΕΙ ΠΟΤΕ. Τα στοιχεία είναι άφθονα. Οι εξαγωγές τον Οκτώβριο 2013 μειώθηκαν κατά 12% (η μεγαλύτερη πτώση της τετραετίας), η βιομηχανική παραγωγή βούτηξε στο μείον 5%, η ανεργία αυξάνεται. Ακόμη και σύμφωνα με το ΕΡΓΑΝΗ, οι απολύσεις ξεπέρασαν κατά 16χιλιάδες τις προσλήψεις του Νοεμβρίου, 2 στις 10 εισηγμένες από-επένδυσαν για να εξοφλήσουν τις τράπεζες και το κράτος και άλλα πολλά ων ουκ έστι αριθμός. Οι πραγματικές εμπειρίες όμως ξεπερνούν κατά πολύ τους αριθμούς και σε προσγειώνουν σε μια ζοφερή πραγματικότητα που δεν συνάδει με τίποτα με τα δημοσιονομικά success stories και «είμαστε στην τελευταία στροφή πριν την ανάπτυξη».

Όταν δημοσίευσα το άρθρο μου για την απίστευτη ιστορία («Κάποιες Τράπεζες, αν δεν προσέξουν, μπορεί να καταστρέψουν τελειωτικά την μεσαία ελληνική Βιομηχανία. ΜΙΑ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», TVXS, 22.10.2013) όπου περιγράφεται το πώς στέλεχος περιφερειακής διεύθυνσης συστημικής τράπεζας για καθυστερούμενους τόκους μόλις 6.400 ευρώ για δάνειο απολύτως καλυμμένο, ενεργοποίησε καταγγελία όλων των δανειακών συμβάσεων και ανάλογες δικαστικές διαταγές πληρωμής (εκπροσωπώντας μόνο το 8% του συνολικού δανεισμού την στιγμή που η τράπεζα την τελευταία δεκαετία έχει εισπράξει 750 χιλιάδες ευρώ από τοκοχρεολύσια, 2 φορές πάνω από το αρχικό δάνειο 280 χιλιάδων ευρώ) εναντίον Βιομηχανίας Ξύλου που είναι η μόνη στην χώρα που παράγει (και εξάγει) σύνθετη επικολλητή ξυλεία με σκοπό τον εκφοβισμό και την γενική προσημείωση όλης της περιουσίας των ιδιοκτητών, νόμιζα ότι επρόκειτο για ακραία μεμονωμένη περίπτωση. Παρότι η κεντρική Διοίκηση της Τράπεζας και ο εν Αθήναις υπεύθυνος τόνισαν ανεπισήμως ότι πρόκειται για «λανθασμένα άστοχη και άδικη ενέργεια με πρωτοβουλία, τοπικού στελέχους της τράπεζας που πρέπει να διορθωθεί σε πνεύμα συνεργασίας» η συνεχής παρελκυστική επίκληση «νομικών κωλυμάτων εξαιτίας του λάθους» δείχνουν το πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει μια κατάσταση «πολυαρχικής ακυβερνησίας» μιας ή κάποιων συστημικών τραπεζών.

Η μαζική υποδοχή του άρθρου, η αναδημοσίευση του και ο σχολιασμός του από τον γραπτό τύπο (Πελοπόννησος, Ναυτεμπορική, Εστία, Ελευθεροτυπία) και κυρίως τα 450 e-mail με πάνω από 30 συγγενείς περιπτώσεις από ολόκληρη την Ελλάδα, έδειξαν ότι το πρόβλημα τείνει ή μπορεί να πάρει γενικότερες διαστάσεις. Η λύση είναι άμεσα επείγουσα και την περιγράφει πάλι ο ΑΔΠ στο άρθρο του: «Υπ' αυτήν την έννοια, έχει πρώτιστη σημασία να κατανοηθεί ότι μόνη ελπίδα να παραμείνει επιπλέουσα η Ελληνική οικονομία- στην πραγματικότητα, όχι στις φαντασιώσεις ή στις ειδήσεις των Οκτώ, επαναλαμβάνουμε- είναι να στηριχθεί ό,τι απομένει από μεσαίες κυρίως επιχειρήσεις που κατάφεραν ακόμη να υπάρχουν. Σ' αυτές και σ' αυτές μόνον στηρίζεται το να μείνουν μερικές ακόμη εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι με απασχόληση: ανασφαλείς θέσεις εργασίας, όλο και λιγότερο πληρωμένες, με καθυστερήσεις ενδεχομένως, με πρόβλημα στα ασφαλιστικά – αλλά χωρίς την υπερήφανη ένταξη στο 1.375.000 των (επισήμως) ανέργων! Ακόμη περισσότερο, σ' αυτές και μόνον τις επιχειρήσεις στηρίζεται το ενδεχόμενο να υπάρξει επενδυτική δραστηριότητα – προσοχή!... – σε μια κλίμακα που να μπορεί να «σηκώσει» μετά το 2014 την οικονομία: καλοί οι σεΐχηδες και οι Γερμανοί και οι Κινέζοι και οι Ισραηλοαμερικανοί, καλοί και οι σχεδιασμοί επί χάρτου για τα διάφορα ΕΣΠΑ και Επενδυτικά Ταμεία πλην όμως τα 15 δις τον χρόνο (τον χρόνο!) που χρειάζονται για να μην μείνουμε στον βάλτο της ύφεσης μόνον από το εγχώριο δυναμικό θα προκύψουν – αν προκύψουν».

Στην ίδια κατεύθυνση οδηγεί και ο απεγνωσμένος Συναγερμός που περιέχεται στο εξαιρετικό άρθρο του Θανάση Παπανδρόπουλου με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η αγωνία της Παραγωγής» (European Business Review, 28.10.2013). Στην ίδια κατεύθυνση και ο χαιρετισμός του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, Προέδρου του ΣΕΒ, στο Συνέδριο για την Καινοτομία. Είναι δεκάδες πλέον τα άρθρα και τα σχόλια με συγκεκριμένα στοιχεία που μιλούν για την ασφυξία ρευστότητας και την επιχειρούμενη (άτσαλη και «ελληνικά» ανοργάνωτη) πιεστική απομόχλευση (deleveraging) κάποιων τραπεζών εις βάρος κυρίως παραγωγικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων κάτι που ακριβώς ΔΕΝ συνέβη στην Ιρλανδία που είχε πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα με τις τράπεζες της (και τώρα βγήκε από το Μνημόνιο), όπως εύστοχα εξηγεί ο Γιάννης Τσαμουργκέλης στο άρθρο του με τίτλο «Ιρλανδία, Ελλάδα και τράπεζες» (Καθημερινή, 1.12.2013.).

Καλά, μόνο ο κ.Χατζηδάκης, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και οι παραδοσιακοί επικεφαλής των Τραπεζών δεν έχουν καταλάβει αυτό που ζει καθημερινά η Ελλάδα της παραγωγής, η υγιής επιχειρηματικότητα και οι εργαζόμενοι σ' αυτήν που ακόμα έχουν θέση απασχόλησης; Ή δεν θέλουν να καταλάβουν γιατί θεωρούν το πρόβλημα δυσεπίλυτο –που είναι- αναμένοντας κάποιο «θαύμα» από το εξωτερικό (ρύθμιση Δημοσίου Χρέους ή ξένες επενδύσεις); Λοιπόν αυτό το «θαύμα» δεν θα έλθει ποτέ αν συνεχίσουμε όπως σήμερα μένοντας θεατές στην σταδιακή καταστροφή του παραγωγικού ιστού της χώρας. Η μεγαλύτερη «διαρθρωτική μεταρρύθμιση» είναι απλή και είναι ακόμη- για πόσο όμως;- εδώ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΠΑΡΑΓΩΓΗ. Να στηριχτούμε στις παραγωγικές μας δυνάμεις και στην εξωστρέφεια που έχουμε ως λαός και ως ελληνική Διασπορά στην πράξη και όχι στις γενικόλογες ανακοινώσεις και αναγγελίες. Αυτό θα έπρεπε να κάνει μια ανανεωμένη Κεντροδεξιά- αν υπήρχε- και κυρίως μια Αριστερά της Δημιουργίας που δεν υπάρχει, τουλάχιστον, ακόμη (βλ. άρθρο «Ανάγκη για Αριστερά της Παραγωγής και της Δημιουργικότητας», TVXS, 22.11.2013).

Πάνω απ' όλα πρέπει να το κάνουμε όλοι μας ως ενεργοί σύγχρονοι Έλληνες και Ευρωπαίοι πολίτες και να εξαναγκάσουμε τα κόμματα να το αποδεχτούν. Οι πρόσφατες δικαστικές περιπέτειες κεντρικών πρώην Υπουργών και των δύο «μεγάλων» κομμάτων της μεταπολίτευσης που διαπερνούνται από μια απίστευτη υπεροπτική «αμεριμνησία» έως και μια ψυχρά κυνική αδιαφορία απέναντι στο δημόσιο συμφέρον, αποδεικνύει ότι ο πελατειακός κομματισμός ελληνικού τύπου, έχει βαθιές ρίζες και δεν υποχωρεί εύκολα. Όμως, τα κόμματα, οι κυβερνήσεις και τα στελέχη τους έρχονται και παρέρχονται, ενώ οι πολίτες, όλοι οι πολίτες μένουν πάντα εδώ. Και αυτή η ευκαιρία θα είναι πραγματικά η τελευταία.

Οι χαμένες ευκαιρίες και η τελευταία «φαρμακερή». Η ουσιαστική παραγωγική ανασυγκρότηαη της χώρας εκκρεμεί και αναβάλλεται συνεχώς τουλάχιστον από το 1990. Την είχε εκφράσει με επείγουσα σαφήνεια ο καθηγητής- και τότε Πρωθυπουργός- Ξενοφών Ζολώτας, ενώ είχε διατυπωθεί με λεπτομέρεια στο πόρισμα- της τότε διάσημης αλλά παγκοίνως άγνωστης σήμερα, Επιτροπής Άγγελου Αγγελόπουλου. Την εξέφραζε με ένα πολύχρωμο και πολυεπίπεδο τρόπο το ιστορικό περιοδικό «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ» με την καθοδήγηση του τότε Διευθυντή του, Γιάννη Μαρίνου, (διέκοψε την κυκλοφορία του άδοξα και αδικαιολόγητα το 2002). Δεν είναι τυχαίο ότι ο υπογράφων, ο Αντώνης Δ. Παπαγιαννίδης, ο Θανάσης Παπανδρόπουλος, ο Γιώργος Κύρτσος και ο Αντώνης Κεφαλάς (ισχυρίζονται και αυτοί περίπου τα ίδια με τους προαναφερόμενους) προέρχονται όλοι από την μήτρα του ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ. Στο «μοναδικό» επετειακό τεύχος για τα 60 χρόνια του Ο.Τ. (1927-1987) 250 σελίδων, όλοι μας γράφαμε για την ανάγκη ουσιαστικής παραγωγικής ανασυγκρότησης προς το 1992 (δηλαδή τη Συνθήκη του Μάαστριχτ). Χάθηκε η ευκαιρία το 1990- 1992, χάθηκε η ευκαιρία το 2001 με την είσοδο στο ευρώ, χάθηκε η ευκαιρία το 2008-2010 με την είσοδο στο Μνημόνιο. Η επόμενη ευκαιρία που βρίσκεται μπροστά μας αν χαθεί θα είναι και η «φαρμακερή». Θα οδηγήσει στην ανοικτή κατάρρευση της χώρας. Είναι δυνατόν ως πολίτες και Έλληνες να το επιτρέψουμε;