Παρασκευή, 19 Απρίλιος 2024
Το κεντρί αυτής της ανάλυσης βρίσκεται στο τέλος. Ας πάμε όμως τα πράγματα με την σειρά: Περίπου κουρασμένα αναλύθηκε/σχολιάστηκε το φετεινό Προσχέδιο Προϋπολογισμού για το 2017. Που μας μιλάει για πρωτογενές πλεόνασμα 1,8% του ΑΕΠ (κάποια στιγμή μας "υπόσχονταν" 2%, ώστε να φανεί ότι πετάμε πάνω από τον στόχο του 1,75% του Μνημονιου-3) καθώς και για ρυθμό ανάπτυξης 2,7% (έναντι -0,3% ή στασιμότητας για φέτος).
Αποτέλεσμα, για παράδειγμα, να παραβλεφθεί ότι απουσιάζει από το τραπέζι το άλλο, σημαντικότερο ακόμη, κομμάτι του πάζλ: το Μεσοπρόθεσμο, που αναμένεται από πριν το καλοκαίρι. Αυτή η απουσία, απόλυτα κατανοητή καθώς το καλό μας το Μεσοπρόθεσμο "θα έπρεπε" να ενσωματώσει στόχο πρωτογενούς 3,5% του ΑΕΠ όχι μόνον για το 2018 αλλά και για την συνέχεια, μέχρι το 2021, αποσαθρώνει την εσωτερική πειστικότητα και του Προϋπολογισμού 2017.
Πράγματι, με συνεχιζόμενη αφαίρεση από τα διαθέσιμα εισοδήματα με την συμφωνημένη/ψηφισμένη φορολόγηση - κάπου 1,5 δις είναι οι πρόσθετοι άμεσοι φόροι (κλίμακα στο εισόδημα, συν επέκταση εισφοράς αλληλεγγύης, συν σβήσιμο αφορολόγητου), κάπου 440 εκατομμύρια βγαίνουν από την αύξηση του ΦΠΑ, λίγο πάνω από τα 400 η αύξηση ΕΦΚ στα καύσιμα: όλα τα άλλα, καφές, μπύρα, τηλεόραση, τηλέφωνα είναι απλώς προς το θεαθήναι - καθώς και με την συνέχιση/εγκατάσταση των συνταξιοδοτικών περικοπών, το να προσδοκά κανείς επανεκκίνηση της τάξεως του 3% του ΑΕΠ (διόρθωση από το φετεινό προσδοκώμενο -0,3% στο +2,7% για του χρόνου) είναι υπεραισιόδοξο. Βέβαια, στου Ευκλείδη Τσακαλώτου το επιτελείο θα μας πουν ότι συμφωνεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή - όμως και στις Βρυξέλλες (και στην Ουάσιγκτον/ΔΝΤ, άλλωστε) έχουν πέσει τόσες φορές έξω! Πάντως τώρα το ΔΝΤ είναι ακόμη πιο θετικό: μιλούν για μικρή άνοδο του ΑΕΠ φέτος (+0,1%), και για 2,8% για το 2017...
Ακόμη λιγότερο πειστική φαντάζει η προσδοκία του προβλεπόμενου +2,7% του ΑΕΠ για το 2017 όταν πλησιάσει κανείς να δει σαν πού θα στηριχθεί. Με την δημόσια κατανάλωση να παραμένει λοιπόν στο καναβάτσο, αναμένεται διόρθωση πάνω από 10 ποσοστιαίων μονάδων στις εξαγωγές (+5,7% , έναντι -6,3% φέτος). Σας πείθει τέτοιο rebound, αγκαλιά με τα αγαπημένα μας capital controls?
Ακόμη πιο ονειρική η προσδοκία για άλμα πάνω από 9% στις επενδύσεις - εδώ το πράγμα αληθινά φέρνει κάτι από ροζ συννεφάκια με την διατηρούμενη ανάσχεση από το (ας το πούμε γλυκά) διστακτικό για επενδύσεις κλίμα το οποίο όλοι υπόσχονται και τάζουν ότι θα διορθωθεί - πλην όμως με Σπίρτζη και Σκουρλέτη να αμύνονται σθεναρά, η αναμονή της "επενδυτικής επανεκκίνησης" υπόσχεται να' ναι μακρά. Εδώ , πάντως, από το επιτελείο Τσακαλώτου θα πουν κάτι πιο ενδιαφέρον : ότι όσες επιχειρήσεις έχουν εναπομείνει, αν θέλουν οι ίδιες να μην βουλιάξουν από την απαξίωση θα "χρειαστούν" να προχωρήσουν σε επενδύσεις ανανέωσης αν μη τι άλλο παγίου κεφαλαίου. Και... να τις χρηματοδοτήσουν. (Εδώ δίπλα κρύβεται και το άλλο: η συνοδευτική επενδυτική δραστηριότητα που θα φέρει το σταδιακό έστω ξεκλείδωμα - με 3-4 χρόνια καθυστέρηση! - των "κόκκινων δανείων". Αν, βέβαια, έχουμε μετακίνηση Σταθάκη και των διοικήσεων τραπεζών μακράν της λογικής Σπίρττζη-Σκουρλέτη, πάλι το λέμε γλυκά).
Οπότε; Οπότε όλες οι έλλογες προσδοκίες φορτώνονται στην ιδιωτική κατανάλωση από την οποία απαιτείται να κινηθεί ανοδικά κατά 1,8% του ΑΕΠ, αφού πληρώσει φόρους και προκαταβολές και ΕΝΦΙΑ από τις μειωμένες συντάξεις και τους συμπιεσμένους μισθούς κοκ. Σας πείθει; Για εμάς, οτιδήποτε πάνω από 1,5% θα αποτελεί ηρωική επίδοση! Και πάλι - για να'μαστε ειλικρινείς - κάτι τέτοιο θα προαπαιτούσε ότι τελειώνει η χρονοτριβή της διαπραγμάτευσης με την Τρόικα/Κουαρτέτο, ώστε να αρχίσει κάποτε στα σοβαρά η ταχύρρυθμη εξόφληση των arrears, των καθυστερούμενων δηλαδή οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες και επιχειρήσεις. (Αυτό κυρίως είχε δημιουργήσει την μίνι-ευφορία το 2014 επί Σαμαρά/Στουρνάρα...). Αν όχι, θα σερνόμαστε και θα ιδεολογούμε Κατρουγκαλικά.
Στην ουσία, ξαναβρισκόμαστε με δυο χρόνια απόσταση μπροστά την ωραία εκείνη θεωρία του υπερσυμπιεσμένου ελατηρίου. Την αξιοποιεί τώρα και ο Αλέξης Τσίπρας, "δανεική" από τον Γιάννη Στουρνάρα της παλιάς εποχής: όταν ένα σύστημα το πιέσεις και το πιέσεις κι άλλο, μόλις το ελευθερώσεις εκτονώνει απότομη, καλοδεχούμενη ανοδική ενέργεια.
Ζητείται λοιπον ελατήριο, που τώρα ακριβώς να χαλαρώνει. Ομως - όπως λέγαμε και τότε στον Στουρνάρα - πρέπει το ελατήριο να μην το έχεις συμπιέσει τόσο, ώστε να σπάσει. Άμα σπάσει, καμιά χαλάρωση δεν φέρνει δυναμική.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 6/10/2016.
Το συμπέρασμα από το σημείωμα αυτό θα φανεί στον αναγνώστη - το γνωρίζουμε, το φανταζόμαστε πάντως - γνωστό, πολυειπωμένο, τετριμμένο. "Υπό τις σημερινές συνθήκες των αγορών κεφαλαίου, διεθνώς, η Ελλάδα θα μπορούσε/θα' πρεπε να προσελκύει ισχυρό ρεύμα επενδύσεων, αντί για την καχεκτική τωρινή εισροή. Όμως οι στρεβλώσεις που διατηρούνται...". Μολαταύτα, θα συνιστούσαμε στα κάπως πιο αναλυτικά που ακολουθούν να δοθεί κάποια προσοχή - γιατί "χτίζουν" πιο ουσιαστικά το παραπάνω κοινότοπο συμπέρασμα.
Πάμε λοιπόν:
Ήδη στο φετεινό συνέδριο του World Economic Forum, του γνώριμου μας Νταβός, αλλά και στο πρόσφατο G-20 στο Χάνγκτσου το ζήτημα του πού οδηγούνται οι επενδύσεις από το συνεχιζόμενο πελώριο overhang διεθνούς ρευστότητας - που προέκυψε από τις αντισυμβατικές πολιτικές των Κεντρικών Τραπεζών, αλλ' όχι μόνο - κράτησε μεγάλο μέρος των συζητήσεων. Πιο πρόσφατη, όμως, στο περισσότερο στοχευμένο Chamonix Get-together, μια συνάντηση δηλαδή απευθυνόμενη κυρίως προς διαχειριστές κεφαλαίου, προς κατόχους επιχειρηματικών ή οικογενειακών χαρτοφυλακίων, το ίδιο αυτό μοτίβο προσεγγίστηκε πιο διεξοδικά.
Γίνεται δηλαδή πλέον αποδεκτό ότι η διεθνής οικονομία εγκαθίσταται σε φάση - μακρά, όχι παροδική - χαμηλών αποδόσεων. Γίνεται επίσης φανερό ότι το κυνήγι των βραχυπρόθεσμων επιδόσεων από τα funds και με την δημιουργία όλο και υψηλότερου ρίσκου προϊόντων δεν οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα - πλην ίσως πλουτίζει τους διαχειριστές κεφαλαίων, με τα εξώκοσμα πριμ τους, οι οποίοι όμως βλέπουν τους δικαιούχους των κεφαλαίων να συννεφιάζουν. Η αναζήτηση λοιπόν, επενδυτικών διεξόδων οδηγεί προς ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις:
Πρώτα και κύρια, ο ορίζοντας κάθε επένδυσης γίνεται πλέον "αναγκαστικά" πιο μακροπρόθεσμος. Αυτό μπορεί να ακούγεται απλό, απλοϊκό ίσως - όμως αποτελεί μεγάλη αλλαγή σε σχέση με τις επενδυτικές στάσεις των τελευταίων δεκαετιών. Εκεί που μετριούνταν τα πάντα στο 3μηνο, τώρα γίνεται λόγος για ορίζοντα 5ετίας/10ετίας.
Ύστερα, εγκαθίσταται μια συζήτηση που έχει να κάνει με τους επενδυτικούς στόχους, τους πραγματικούς δηλαδή στόχους/το υλικό αντικείμενο των επενδύσεων. Εδώ, η συζήτηση χωρίζεται στα δυο: ένας κλάδος της λειτουργεί κάπως ιδεολογικά, με τον παράξενο εκείνο ρομαντισμό των καλβινιστών/λουθηρανών της Δύσης – θέματα περιβάλλοντος, εκπαίδευσης, υγείας τονίζονται μ' αυτό το πρίσμα. ο άλλος κλάδος προσεγγίζει το θέμα με βάση τις πραγματικές ανάγκες του κόσμου όπως αυτές εξελίσσονται – διατροφή σε αποδεκτή ποιότητα, θέματα πρόληψης στον χώρο της υγείας (όπου το κόστος απογειώνεται) και θέματα τρίτης ηλικίας, θερινή κατοικία, "ενσωματωμένος τουρισμός", ενέργεια, γενικώς υποδομές. Το αληθινά ενδιαφέρον είναι ότι οι δυο αυτές προσεγγίσεις συγκλίνουν στην πράξη.
Μια τρίτη διάσταση είναι ότι, ενώ παρόμοιες λογικές υπήρχαν και παλιότερα, όμως τώρα αναδύεται η άποψη ότι θα πρέπει να «καταλαμβάνουν» κατά 100% τα αποφασισμένα χαρτοφυλάκια. Συνδυαζόμενο, αυτό, με τα προηγούμενα συνεπάγεται ότι μια εντελώς διαφορετική διαμόρφωση επενδυτικών στρατηγικών και προϊόντων βρίσκεται στο άμεσο μέλλον/just around the corner. Μια νέα επενδυτική νοοτροπία;
Τέλος, ακριβώς επειδή μια τέτοια προσέγγιση «εισάγει» σε έναν διαφορετικό κόσμο κίνδυνων, υπορρέουσα συμβουλή είναι να στοχεύονται – όσο γίνεται – καταστάσεις με σχετικά συμπιεσμένες αξίες εκκίνησης: αν, π.χ., πάς να στήσεις αλυσίδες ειδών διατροφής σε πανάκριβη γη, δεν βγαίνεις πέρα. αν διαμορφώσεις υποδοχή τρίτης ηλικίας εκεί που η περίθαλψη είναι σε απογειωμένο κόστος, ομοίως. αν "βλέπεις" θερινή κατοικία, δεν θα πας εκεί όπου έχει κορεσμό.
Δείτε, τώρα, το δυνητικό ενδιαφέρον για μιαν Ελλάδα «με ανοιχτά μάτια». Μια τέτοια προσέγγιση του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος, στρεφόμενη στην πραγματικότητα της Ελλάδας του 2016 – ανάγκη υποδομής, βουλιαγμένες αξίες, εκπαιδευτική απερήμωση (πονάει, αλλά έτσι είναι), επαγγέλματα υγείας σε μετανάστευση, δυνατότητες ποιοτικών καλλιεργειών, συν η εξωστρέφεια της παράδοσης του εδώ κόσμου καθώς και της τουριστικής πείρας – θα μπορούσε να δώσει, σε μακροπρόθεσμη βάση, την επενδυτική εκείνη εισροή που τόσα χρόνια «κυνηγάμε». Αν θέλουμε/αν δεχθούμε «να είμαστε στον χάρτη».
Το τελευταίο αυτό δεν αφορά τόσο την πολιτική ηγεσία/τις πολιτικές ηγεσίες. Μετά και την σουρεαλιστική ψηφοφορία στην Βουλή για το ΥπερΤαμείο όπου ο ΣΥΡΙΖΑ υπερψήφισε το - δυνητικό, έστω! - άνοιγμα σε ιδιωτικοποίηση των ΔΕΚΟ και την άγιας (=καταπατούμενης) δημόσιας γης, πάντως σε προσπάθεια εκμετάλλευσής της με λιγότερα ταμπού, ενώ Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ/ΔηΣυμπ και ΠΟΤΑΜΙ όρθωσαν υπερήφανα τα στήθη τους εναντίον, η πολιτική τάξη έδειξε τα γνωστά: μπορεί να ψηφίσει τα πάντα και τίποτε! Ο πολίτης/ψηφοφόρος είναι που χρειάζεται να αποφασίσει, μέσα του, για το αν θέλει ή όχι "να είμαστε στον χάρτη" ενός τέτοιου παράξενου επενδυτικού αύριο.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 30/9/2016.
Θα επαναφέρουμε σήμερα ένα ιδιαίτερο σημείο από την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στην ΔΕΘ - και μάλιστα από την συνέντευξη Τύπου (που, πολιτικά, μονοπωλήθηκε από τις τοποθετήσεις/αντιπαραθέσεις γύρω από τις άδειες των καναλιών και την - παραδοσιακή - κόντρα ηγεσίας με την Αξιωματική Αντιπολίτευση). Αναφερόμαστε στην τοποθέτησή του γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις, την προοπτική του ΥπερΤαμείου: του τέθηκε το ερώτημα από δημοσιογράφο με άμεσο αντικείμενο το αν ο νυν Πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ - ο Στέργιος Πιτσιόρλας - έχει την εμπιστοσύνη του, ιδίως στις αντιπαραθέσεις με υπουργούς όπως ο Πάνος Σκουρλέτης. αλλά και γενικότερα κατά πόσον η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων συνεχίζει να εκφράζει την Κυβέρνηση.
Η απάντηση Τσίπρα έκανε το αναμενόμενο: διαβεβαίωσε ότι η πολιτική ασκείται - ιδιαίτερα σ' αυτόν τον τομέα - συλλογικά από την Κυβέρνηση, συνεπώς και οι αποφάσεις που λαμβάνονται την δεσμεύουν στο σύνολό της. Προσπέρασε (επίσης αναμενόμενο) το προσωπικό ζήτημα, στηρίζοντας πάντως την δραστηριοποίηση Πιτσιόρλα. Όμως έκανε και κάτι πιο ουσιαστικό: εξήγησε ότι, επειδή υπάρχουν σημαντικές κινήσεις που θα γίνουν στην τωρινή φάση - φάση αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και όχι εκποίησης, με το προϊόν να μοιράζεται μεταξύ χρηματοδότησης της ανάπτυξης και αποπληρωμής του χρέους (σε αντίθεση με τώρα, επί ΤΑΙΠΕΔ, που ο,τι επιτευχθεί κατευθύνεται στο χρέος) - μεγάλη σημασία έχουν πλέον οι μέθοδοι με τις οποίες θα γίνουν οι εφεξής κινήσεις. Οι διαγωνιστικές διαδικασίες δηλαδή.
Θα επαναφέρουμε στην μνήμη του αναγνώστη, εδώ, ότι και στο πρόσφατο Eurogroup - όπου πιέσθηκε ασφυκτικά ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να ξεκουνηθεί στο θέμα των προαπαιτουμένων - ο Αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Μπενουά Κερέ έθεσε ιδιαίτερη έμφαση στις καθυστερήσεις στις δεσμεύσεις για ιδιωτικοποιήσεις, καθώς και στον τομέα της ενέργειας . (Από την ΕΚΤ εξαρτάται το επόμενο βήμα, άρσης της ασφυξίας στην χρηματοδότηση της Ελληνικής οικονομίας. Και η ΕΚΤ πιάνει καλύτερα τον σφυγμό των επενδυτικών προθέσεων). Έρχεται λοιπόν αυτή η ανησυχία/υπόδειξη και "κουμπώνει" με την πρωθυπουργική τοποθέτηση στην ΔΕΘ.
Για τον λόγο αυτόν, στρεφόμαστε και πάλι σ ' εκείνο που είχαμε ανακινήσει την Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου με αφορμή την διαγωνιστική διαδικασία για τις τηλεοπτικές άδειες. Διαδικασία που λειτούργησε αποτελεσματικά επειδή ακριβώς ακολουθήθηκε χωρίς "παρακαμπτηρίους", αλλά με αυτοματισμό και με τους εφαρμοστές της να την πιστεύουν.
Παραπέμπαμε, εκεί, στην παλιότερη διαδικασία των αδειών Κινητής Τηλεφωνίας , επί Αντιπροεδρίας Τζαννετάκη. Στο σημείωμα εκείνο είχαμε μια σειρά από αντιδράσεις. Τις καταγράφουμε, γιατί συμπληρώνουν την εικόνα. Εν πρώτοις, μας παρατηρήθηκε ότι η διαδικασία της δημοπρασίας δεν αποτελεί κάποιου είδους καινοτομία - εφαρμόζεται ανά την Ευρώπη τακτικά, με λογική ρουτίνας. Ένας ακόμη λόγος εδώ εφαρμογής της! Ύστερα, μας αναφέρθηκε η εκτίμηση ότι η "διαδικασία Τζαννετάκη" (που όντως προηγήθηκε κατά δυόμιση δεκαετίες...) είχε σύμμαχο και τον χαρακτήρα του Τζαννήμπεη, αλλά και το υψηλό του επίπεδο στην τότε Κυβέρνηση - αντιπρόεδρος, "φρέσκος" από την Πρωθυπουργία. Ο διοργανωτής της τωρινής διαδικασίας των αδειών Νίκος Παππάς είχε κι αυτός αντίστοιχη κεντρικότητα, αν και "από άλλο μετερίζι".
Πάμε τώρα στα πιο τεχνικά. Στην περίπτωση της Κινητής, πριν την οικονομική δημοπρασία είχε υπάρξει φάση "ανώνυμης" εξέτασης και διασφάλισης των τεχνικών λύσεων των προεπιλεγμένων ομίλων, υπό την έννοια της εξέτασης (και επιβεβαίωσης) της τήρησης των δομικών και λειτουργικών απαιτήσεων του Δημοσίου. Η εν λόγω εξέταση - όπως και η εν συνεχεία εξέταση της διασφάλισης ότι οι διαγωνιζόμενοι θα μπορούσαν να τιμήσουν τις (υψηλές) εγγυήσεις χρηματοδότησης των αδειών στην φάση εκτέλεσης - έγινε "τυφλά", χωρίς δηλαδή γνώση του ονόματος του κάθε διαγωνιζόμενου, "επί φακέλου". Χωρίς τις διαδικασίας συγκριτικής αξιολόγησης και βαθμολόγησης με βάση σειρά κριτηρίων, που είχαν βοηθήσει να "κατευθύνονται αρμοδίως" κάποιες διαδικασίες, εκτρεπόμενες σε beauty contest με πληθωρικό το υποκειμενικό στοιχείο. Στην Κινητή, με ξένους συμβούλους, όποιος ήταν συμβατός με τις τεχνικές απαιτήσεις του Δημοσίου, περνούσε - αλλιώς, σταματούσε. Μέρι την τελική υποβολή της οικονομικής προσφοράς σε κλειστό φάκελο, που ανοίχτηκε μπροστά τις κάμερες, στο Ζάππειο.
Ασφαλώς η δημοπρασία για τις τηλεοπτικές άδειες είχε άλλες, "πιο ιδιαίτερες" ιδιαιτερότητες. Την υποκρισία του "Πόθεν Έσχες". Την - αυριανή - ποιότητα του τηλεοπτικού προϊόντος.
Καθώς όμως στην μεθαυριανή λειτουργία του ΥπερΤαμείου θα κριθούν πολλά, θα προδιαγραφεί εν τέλει ένα ολόκληρο μέλλον, ας δοθεί από τώρα έμφαση σ' αυτό: στις διαγωνιστικές διαδικασίες. Ώστε να λείψουν οι κατακυρώσεις με έναν μόνο τελικό συμμετέχοντα, αν μη τι άλλο. Και να αραιώσουν οι δυσπιστίες...
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 16/9/2016
/ 0
Το ξέρουμε πια, το χωνέψαμε: "There are lies, there are bloody lies - and then there are statistics". Δηλαδή, "Υπάρχουν τα ψέματα, υπάρχουν τα εξοργιστικά ψέματα - και τέλος υπάρχουν οι στατιστικές". Στην κλίμακα αξιών της παραπλάνησης και της πολιτικής "αξιοποίησης" των αριθμών, των μεγεθών, οι στατιστικές βρίσκονται δυσάρεστα ψηλά.
Είναι χρήσιμο αυτό να το έχουν συνειδητοποιημένο οι πολιτικοί μας αρχηγοί όταν πορευθούν την οδό προς την ΔΕΘ - πρώτος ο Αλέξης Τσίπρας, φορτωμένος το "Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης"/2014 και το "Παράλληλο Πρόγραμμα"/2015, ύστερα ο Κυριάκος Μητσοτάκης που δεν φέρει (ακόμη) δικά του βάρη όμως σέρνει τα διαβόητα "ισοδύναμα" της εποχής Σαμαρά. Πολύ πιο βαρύ εκείνο που έχει ούτως ή άλλως συνειδητοποιημένο ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ετοιμαζόμενος για το Eurogroup και τον τριπλό ανήφορο - προαπαιτούμενα της πρώτης αξιολόγησης. δεύτερη αξιολόγηση του Μνημονίου-3 - προσδοκία συζήτησης για το χρέος - αλλά και ο Γιώργος Χουλιαράκης που λειτούργησε ως αλεξικέραυνο για τα δημοσιονομικά μεγέθη. Εκφωνώντας ενώπιον της σεπτής Βουλής των Ελλήνων : "η Ελληνική Κυβέρνηση έχει πλήρη εμπιστοσύνη στα στοιχεία της EΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT [...] και δεν αμφισβητεί τα στοιχεία πάνω στα οποία στηρίχθηκε η συμφωνία του Αυγούστου 2015".
Το εύπλαστο και το πολιτικά ενδοτικό των στοιχείων, των μετρήσεων, των αριθμών, των μεγεθών το ζήσαμε με ιδιαίτερο - και εντυπωσιακά αυτοτραυματιστικό τρόπο - στην περίπτωση των Greek Statistics, που "απλώς" την ξαναανακαλύπτουμε τώρα με βάση το φιάσκο της υπόθεσης Γεωργίου (φιάσκο για την Δικαιοσύνη, που ζήτημα είναι αν κατάλαβε τι απασφαλισμένη χειροβομβίδα χειρίζεται. φιάσκο για τις Βρυξέλλες που πήραν ύφος αποικιοκράτη ζητώντας από την Κυβέρνηση της αποικίας να συμμαζέψει την ανεξάρτητη κλπ Δικαιοσύνη της. φιάσκο και για τους κυβερνητικούς που έσπευσαν να "αξιοποιήσουν" την διαιρετική για την Ν.Δ. υπόθεση Γεωργίου, και τώρα τρέχουν να συμμαζέψουν την ζημιά), όμως το είχαμε ζήσει και παλιότερα. Πολλές φορές, σε πολλές φάσεις.
Δεν είναι της μόδας τώρα, όμως μην ξεχνούμε ότι και οι μετρήσεις ελλείμματος με τις οποίες προσήλθε η Ελλάδα και έγινε δεκτή στην Ευρωζώνη είχαν βρεθεί εξόχως αμφιλεγόμενες - τότε, άλλωστε, πρωτοπροέκυψε και η διατύπωση Greek Statistics - σε σημείο ο προηγούμενος Διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο Ζαν-Κλωντ Τρισέ να είχε προσβάλει τον και Αντιπρόεδρό του Λουκά Παπαδήμο (ο οποίος δεν ήταν μεν άμεσα χειριστής των στατιστικών κλειδώματος της Ελληνικής οικονομίας στην ΟΝΕ, όπως ο Γιάννης Στουρνάρας ή ο Νίκος Χριστοδουλάκης, όμως και στην διαμόρφωση του δείκτη πληθωρισμού στην τελική ευθεία και στην κανονικοποίηση επιτοκίων των Ελληνικών ομολόγων είχε παίξει ρόλο). Εκείνη η φάση προσπεράστηκε. Όπως, αργότερα, προσπεράστηκε εκείνη η αναθεώρηση στοιχείων επί εποχής Αλογοσκούφη, αναθεώρηση που ενέπλεκε πάλι τον τρόπο με τον οποίο η EUROSTAT αποδεχόταν/επισφράγιζε τα στοιχεία της (τότε) ΕΣΥΕ.
Όπως, πολύ νωρίτερα, είχε προσπεραστεί και η αμφισβήτηση των στοιχείων της Ελλάδας όταν είχε πέσει η Κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου - εποχή δραχμής τότε, μετά την εγκατάλειψη της προσαρμογής Σημίτη και του εκτροχιασμού του "Τσοβόλα, δώστα όλα!"...- και ο πολύς Πρόεδρος Ντελόρ είχε εξοργισθεί τόσο με το "χάϊδεμα" των Ελληνικών στοιχείων, που ο καημένος ο Πρωθυπουργός της Οικουμενικής, ο καθηγητής Ξεν. Ζολώτας, είχε φθάσει στα όρια της αποπληξίας αισθανόμενος ότι συμπαρασύρεται και η δική του αξιοπιστία /ακεραιότητα.
... Με όλα αυτά ως δεδομένα, ας κινήσουν με κάποιαν επιφυλακτικότητα από Τσίπρας και Μητσοτάκης για την χρήση μεγεθών και μετρήσεων στην ΔΕΘ. Καλύτερα ας άφηναν "εκτός" και το ΑΕΠ και τις προβλέψεις γι αυτό: έχουν πέσει τόσο τραγικά έξω και οι δικοί μας αλλά και το ΔΝΤ ή οι Βρυξέλλες ομοίως στο κατακαημένο το έλλειμμα , που η ανάσυρσή του μόνον κακό κάνει. Όμως, όποιος π.χ. τους πει να μιλήσουν για βελτίωση (Τσίπρας) ή για επιδείνωση (Μητσοτάκης) των δημοσίων εσόδων, να προσέξει (α) με πότε συγκρίνει, ακριβώς και (β) να μην αναφέρει την ανοησία των 90 δις που οφείλονται στο Δημόσιο από πολίτες και επιχειρήσεις συνολικά: πάνω από τα μισά είναι μη-εισπράξιμα. Και όλοι το ξέρουν! Αντίστοιχα, όποιος σπεύσει να διεκτραγωδήσει την μείωση της αξίας των εξαγωγών - ή και των τουριστικών εσόδων, σε αντίθεση με την τουριστική κίνηση - ας σκεφτεί τι ποσοστό πλέον (λόγω των λατρεμένων μας capital controls) διακρατείται σε λογαριασμούς στο εξωτερικό. Νόμιμα εν μέρει. Ημινόμιμα εν μέρει -όπως "τον παλιό καλόν καιρό", προ 50ετίας.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 8/9/2016.
Όλοι μιλάμε - και στους μήνες που έρχονται θα μιλάμε ακόμη περισσότερο - για το εξωτερικό χρέος της Ελλάδας. Το πασίδηλα ΜΗ βιώσιμο, που ακόμη και όσοι παλιότερα βέλαζαν: "βιώσιμο είναι! βιώσιμο!" αναγνωρίζουν ότι δεν μπορεί να μείνει χωρίς αληθινή αντιμετώπιση. Για το Ελληνικό χρέος και την ελάφρυνσή του ή την αναδιάταξή του ώστε να καταστεί εξυπηρετήσιμο. για τις άμεσες προοπτικές και την σπουδαία δουλειά που γίνεται στον ESM ώστε να μετακινηθούν λήξεις με επιμήκυνση των ωριμάνσεων και να μπουν οροφές στα επιτόκια. για την ετήσια οροφή 15% του ΑΕΠ προς κάλυψη ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών (μαζί και με τα έντοκα, εννοείται). για "διώξιμο" μετά το 2044 των όποιων ποσών δεν χωρούν σ' αυτήν την λογική "εξυπηρετησιμότητας".
Όμως όλα αυτά τα ενδιαφέροντα και εμπνευσμένα, που δικαίως η Κυβέρνηση τα προσδοκά ώστε να ξαναπιαστεί ειλικρινέστερα το νήμα που οι "εταίροι" της Ελλάδας εγκατέλειψαν παρά τις συμφωνίες του Νοεμβρίου 2012, όταν επετεύχθη μεν το διαβόητο πρωτογενές πλεόνασμα του 2013, όχι όμως και με τρόπο αξιόπιστο και ολοκληρωμένο με μεταρρυθμίσεις (η αληθινή τραγωδία της εποχής Σαμαρά/Στουρνάρα), προκειμένου να αποκομίσει τώρα το ελπιζόμενο πολιτικό όφελος από το ότι "εγκαθίσταται η χώρα σε μια νέα εποχή", όλα αυτά θα έχουν θεωρητικό μόνο ενδιαφέρον άμα δεν αντιμετωπισθεί το θέμα του εσωτερικού χρέους. Άμα δεν ξεκινήσει πάντως να αντιμετωπίζεται, αντί να σκουπίζεται κάτω από το χαλί όπως μέχρι τώρα.
Δείτε; σκαλώνει πάλι, και φαίνεται ότι σκαλώνει επικίνδυνα το πλέγμα των ρυθμίσεων των ληξιπρόθεσμων προς το Δημόσιο (υπό τις διάφορες μορφές του: Εφορία, Ασφαλιστικά Ταμεία κοκ), με την αντίσταση της Τρόϊκας σε κάθε ιδέα να επανέλθει η ρύθμιση των 100 δόσεων . Η αντίσταση αυτή έκανε τον Τρύφωνα Αλεξιάδη να εξηγεί ευθέως πως "πρέπει να καταλάβουμε ότι δόθηκε μια δυνατότητα για τα παλαιά χρέη [...] οι πολίτες πρέπει να ρυθμίζουν τα νέα χρέη με βάση τις [τωρινές] δυνατότητες του νόμου [των 12 ή 24 δόσεων]." Και τούτο, την ημέρα περίπου που ο ΟΑΕΕ με εγκύκλιο ξανάνοιγε την δυνατότητα των 100 δόσεων για αυτήν την πτυχή των οφειλών...
Εν τω μεταξύ "ψίχουλα" φαίνεται ότι προέκυψαν από κατασχέσεις - σε άνω των 150.000 τραπεζικών λογαριασμών! - την στιγμή που οι μηνιαίες νέες οφειλές ξεπερνούν το 1,1 δις, αφού στο α΄6μηνο είχαμε 6,8 δις νέες οφειλές, λόγος για τον οποίο μεθοδεύονται πλειστηριασμοί ακινήτων, ή ακόμη και προληπτικές κατασχέσεις (σε περίπτωση "στρατηγικών κακοπληρωτών") προτού καταστούν ληξιπρόθεσμες οι οφειλές. Εδώ, είτε το δέχονται οι αρμόδιοι και η Τρόικα, είτε όχι, υπάρχει πρώτα-πρώτα η γνώριμη βαριά υποκρισία: ξεπεράσαμε, λέει τα 90 δις σε συσσωρευμένες οφειλές προς το Δημόσιο και τα 16,5 δις προς Ασφαλιστικά Ταμεία. Ζαλιστικό! Όμως τουλάχιστον τα 40 δις από τα πρώτα και - πιστέψτε μας - κάπου 5 δις από τα δεύτερα είναι γνωστόν ότι ο ουδέποτε θα εισπραχθούν. Ούτε της ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ Χρηματιστηριακής το τερατώδες πρόστιμο "για να σωθούν τα προσχήματα" της Εποχής των Κουμπάρων, ούτε της Πειραϊκής-Πατραϊκής ή του Μινιόν τα οφειλόμενα, ούτε κυρίως και των δεκάδων χιλιάδων μικρομεσαίων που έχουν αφανισθεί ή των επαγγελματιών που βούλιαξαν τα χρέη προς Εφορία και οι εισφορές έχει νόημα να γράφονται και να ξαναγράφονται. Μόνο και μόνο για να "βγαίνουν" πρωτοσέλιδα πρωτοσέλιδα.
Αντίστοιχα, στα "κόκκινα δάνεια" προς τις Τράπεζες - επιχειρηματικά πρώτα, και ύστερα τα ενυπόθηκα στεγαστικά - και μάλιστα τώρα που αποκαλύφθηκε η πατέντα του διαχωρισμού των NPLs από τα NPEs, δηλαδή η μετάβαση στις "μη εξυπηρετούμενες εκθέσεις/exposures" για forborne μη εξυπηρετούμενα δάνεια τα οποία τεχνητά θεωρήθηκαν κάποια στιγμή ενήμερα πλην... τακτικά πλέον δεν εξυπηρετούνται, οδηγείται ο κόμπος στο χτένι. Το να μιλάμε και να ξιφουλκούμε για αφελληνισμό των Τραπεζών ή να παίζουμε τις κουμπάρες με τις Διοικήσεις των συστημικών, έχει πλέον ελάχιστο νόημα.
Και στο σκέλος του εσωτερικού χρέους με δημόσιο χαρακτήρα (Δημόσιο+Ταμεία) και σε εκείνο με ιδιωτικό (Τράπεζες) χρειάζεται μια μεγάλη δόση πικρής ειλικρίνειας - τα αληθινά μεγέθη! - και ύστερα, μέσα σ' ένα 6μηνο όμως, πάγιο σύστημα ρυθμίσεων και εφαρμογή. Aκόμη και bad bank με 25-30 δις ευρώ (όσο το άνοιγμα της Μοnte dei Paschi di Siena! η Ελλάδα είναι μικρή συγκριτικά) θα είχε νόημα, ώστε να ξεκολλήσει η συζήτηση. Αλλιώς... το εσωτερικό χρέος θα μας εκτροχιάσει, πριν από το εξωτερικό.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 2/9/2016.
Θα δανειστούμε, ως κατευθυντήρια σκέψη αυτού του σημειώματος, κάτι που ανέφερε - στην κοινή παρουσία του με τον Πιερ Μοσκοβισί - ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Καθώς ο Γάλλος είπε διάφορα καλά λόγια για τον Euclid και την εμπειρία της συνεργασίας μαζί του, ο Τσακαλώτος τον ευχαρίστησε μεν, όμως και σχολίασε ότι όλα αυτά τα καλά λόγια... μάλλον δεν θα βοηθήσουν την φήμη του στην Αριστερά! Συμπλήρωσε, δε, θυμοσοφικά: "Όμως, δεν μπορείς να τα΄χεις όλα σ' αυτήν την ζωή".
Όλο το πέρασμα του Μοσκοβισί τον είχε αυτόν τον χαρακτήρα, του "Δεν μπορείς να τα΄χεις όλα". Ο Τσακαλώτος προσγείωσε - με μειλίχια επιθετικότητα - την συζήτηση όταν εξήγησε στον Μοσκοβισί, ενώπιον των δημοσιογράφων, ότι δεν είναι νοητό η Τρόικα να κάνει μικροδιαχείριση/micromanagement κατά την εφαρμογή του Μνημονίου, και την ίδια στιγμή να ζητάει από την Κυβέρνηση να αναλάβει την διαβόητη "ιδιοκτησία" του Προγράμματος. Χρειάζεται, τόνισε, να αφεθούν βαθμοί ελευθερίας στην Κυβέρνηση και τούτο τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και σε μείζονες αλλαγές που σχεδιάζει. Με 6 ή 7 σημαντικά νομοσχέδια που σχεδιάζει από το φθινόπωρο - πρώτο ανάμεσά τους εκείνο που θα επιτρέπει την αμφισβήτηση ενώπιον των Δικαστηρίων ενός φορολογικού καταλογισμού με "μόνον" 20% προκαταβολή έναντι του απαγορευτικού 50% που είχε θεσπιστεί επί Μνημονίων (με πλήρη στήριξη των Τροϊκανών προς τους μανδαρίνους του δικού μας Υπουργείου Οικονομικών: μην τα ξεχνάμε, αυτά!). Ως "αντίδωρο", όμως, ο Μοσκοβισί απηύθυνε έντονη σύσταση να μην ανοίξει η Αθήνα θέμα μείωσης του 3,5% του ΑΕΠ ως στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος...
Όμως, αυτή η λογική του "Δεν μπορείς να τα΄χεις όλα" πηγαίνει και πολύ πιο μακριά απο την οικονομία. Ισχύει, για παράδειγμα, απολύτως για ό,τι βρίσκεται μπροστά μας στο πολιτικό σύστημα μετά την ψηφοφορία επί της απλής/πάντως απλούστερης αναλογικής από την Βουλή των Ελλήνων. Αναλώθηκε η δημόσια συζήτηση σε στοιχήματα και σε τακτικές κινήσεις (απ' αυτές, οι συναντήσεις Τσίπρα με Γιώργο Παπανδρέου, Οικολόγους-Πράσινους και Φώτη Κουβέλη "κουβαλάνε περιεχόμενο", είτε αρέσουν/είτε δεν αρέσουν) γύρω από το αν θα συγκεντρωθούν οι (άπιαστες, τελικά) 200 ψήφοι ώστε η κατάργηση του πριμ ("Παυλόπουλου") των 50 εδρών να ισχύσει άμεσα, από τις πρώτες εκλογές. Συν, στην ανάλυση του τι θα σημάνει η μετάβαση σε απλή αναλογική σε επίπεδο κυβερνησιμότητας.
Εδώ ακριβώς έρχεται και μπαίνει στην μέση το "Δεν μπορείς να τα΄χεις όλα", καθώς η μετάβαση σε περιβάλλον πολυδιάσπασης των κομματικών χώρων - γιατί αυτό, πριν καν φθάσουμε σε κάλπες!, είναι το πρώτο και κύριο που θα φέρει η αναλογικοποίηση του εκλογικού συστήματος - θα υποχρεώσει τους πάντες να σκεφτούν και να ξανασκεφτούν τις θέσεις τους. Τις στάσεις τους. Τις συμμαχίες τους. Τις επιθετικές/απαξιωτικές υβριστικές τοποθετήσεις τους.
Είτε - προσέξτε το, αυτό! - ίσχυε άμεσα, είτε μόνον από την δεύτερη εκλογική αναμέτρηση: ούτως ή άλλως, η μνημονιακή πραγματικότητα ξηλώνει τις Κυβερνήσεις με γρήγορο ρυθμό.
Δεν μπορείς λοιπόν - μιλάμε για τον ΣΥΡΙΖΑ, πρώτα - να οδηγείς σε απλή αναλογική και να παραβλέπεις ότι το άνοιγμά σου προς τον κεντρώο /μη-ριζοσπαστικό χώρο θα ευνοήσει "εύκολες" διασπάσεις στα αριστερά σου, πέρα δηλαδή από το τσιμέντωμα της Ζωής, ή το νέο οξυγόνο στην ΛΑ.Ε. , κι ας μην σκεπτόμαστε καν τον Βαρουφάκη ... Δεν μπορείς όμως - δείτε λίγο και την Ν.Δ. - να κάνεις τα δικά σου ανοίγματα προς τον κεντρώο χώρο από την άλλη κατεύθυνση, χωρίς να συνειδητοποιείς τι το φυγόκεντρο προκύπτει δυνητικά, πέρα και από την "Νέα Δεξιά" Φαήλου Κρανιδιώτη ή και την "Εθνική Ενότητα" Μπαλτάκου/Καρατζαφέρη.
Παραπέρα, όμως: το ξεθεμελιωτικό υβρεολόγιο με το οποίο στην ωραία μας χώρα να ταυτίζεται η έννοια της πολιτικής αντιπαράθεσης, της οπαδικής λύσσας, της αντιπολιτευτικότητας κοκ. θα χρειαστεί σιγά-σιγά να προσγειώνεται προς κάτι που να επιτρέπει τις συγκλίσεις και συνεργασίες. Τις οποίες ήδη επέβαλε μετά το 2012 η λαϊκή ψήφος - τώρα όμως με αναλογικοποίηση, στον έστω παραπέρα ορίζοντα θα γίνουν αναπόσπαστο μέρος της πολιτικής πραγματικότητας... (Κάποιος προσεκτικός μελετητής των Νεοδημοκρατικών πραγμάτων θα πει, εδώ, ότι γι αυτό ο Κυριάκος έχει τάξει πως θα ανατρέψει ό,τι τώρα ψηφιστεί με 200 "δικές του" ψήφους στην αμέσως επόμενη Βουλή. Θα του αντιπαρατηρήσουμε ότι η επιστημονική/πολιτική φαντασία έχει τα όριά της. Άλλωστε, αν είναι η λαϊκή ψήφος να φέρνει ανατροπές αυτοδυναμίας, μπορεί να το κάνει και ανεξαρτήτως εκλογικού νόμου).
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 21/7/2016.
Μέσα σε όχι-και-τόσο θετικό κλίμα των μήντια, ακόμη λιγότερο της μπλογκόσφαιρας δόθηκε η εκκίνηση της (εδώ και καιρό συζητούμενης) πολιτικής πρωτοβουλίας "Δημοκρατική Ευθύνη". Το αντανακλαστικό "Μα, άλλη μια πρωτοβουλία τέτοιες ώρες!" εμφανές, το "τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια!" υφέρπον.
Η ετικέτα "κόμμα Θεοχάρη", μαζί και οι αντιδικίες με το "ΠΟΤΑΜΙ" που ήταν ο τελευταίος σταθμός της πορείας του, όχι ευχάριστη. Καθώς όμως δίπλα ή πίσω ή πάνω απ' αυτήν την πρωτοβουλία βρίσκεται η αινιγματική φιγούρα του Αλέκου Παπαδόπουλου, καθώς δε και στην εκκίνηση της "Δημοκρατικής Ευθύνης" επιχειρείται να παίξει ιδιαίτερο ρόλο ο προγραμματικός λόγος, αν θέλει ο Fbαναγνώστης μπορεί να βρει στην συνέχεια δυο προσεγγίσεις του φαινομένου.
Όπου λοιπόν, μέσα στην πανσπερμία κομματικών σχηματισμών, ενοποιητικών πρωτοβουλιών και διχαστικών (ιδίως στον κατακαημένο χώρο της ΚεντροΑριστεράς) πρακτικών, επιχείρησε να ξεκινήσει την πορεία του ένας νέος σχηματισμός - η "Δημοκρατική Ευθύνη".
Δεν υπήρξε ιδιαίτερα φιλική προς το νέο εγχείρημα η μηντιακή υποδοχή: θα μας επιτραπεί να πούμε στους εμπνευστές του εγχειρήματος ότι αυτό... μέχρι και καλό σημείο είναι, καθώς η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει πως ό,τι αγκάλιασαν τα μήντια (διαδικασίες στην γειτονιά ΔηΣυμπ/Ποταμιού/Κινημάτων, το ιδιο το ΠΟΤΑΜΙ παρά την αρχική/επιφανειακή αντιπάθεια λόγω ζήλιας των δημοσιογράφων προς Στ. Θεοδωράκη, παλιότερα η ΔΗΜΑΡ - αλλά και τα διάφορα ΔεξιοΔεξιά σχήματα πλαγιοκόπησης της ΝΔ, εντέλει και το ίδιο το "φαινόμενο Κυριάκου") είχε την τάση να φθείρεται. Έως και να πηγαίνει άκλαυτο!
Ακόμη λιγότερο φιλικό - έως βιτριολικό - στάθηκε το ιντερνετικό εκτελεστικό απόσπασμα : ο ιντερνετικός κόσμος, τον οποίο οι πολιτικοί τόσο αγάπησαν γιατί νόμισαν ότι τους δίνει άμεση πρόσβαση στην κοινή γνώμη/τον λαό, αποδεικνύεται πολύ πιο υπονομευτικός αν μη δηλητηριώδης για ό,τι το καινούργιο. Ανθεί στο Διαδίκτυο η ζήλεια, η εύκολη παρόλα, ακόμη και πιο σκοτεινά πράγματα.
Πάντως, η "Δημοκρατική Ευθύνη" έκανε την επιλογή να ξεκινήσει με βηματισμούς που θυμίζουν παλιότερες εποχές - δεκαετίας του ΄80, αν μη του ΄70 - με ιδιαίτερη έμφαση το Πρόγραμμα και την διακήρυξη αρχών. Μπορεί κανείς να τα βρει, αν επιμένει, στο dimokratikieftini.gr , όμως το ενδιαφέρον είναι ότι στα τμήματα εκείνα που έχουν το αληθινό ενδιαφέρον - όπως εκείνο που αφορά την Δημόσια Διοίκηση, η πάλι την Οικονομία ή και την Υγεία, αληθινά βγαίνει στην επιφάνεια η "βαθιά γνώση των τομέων στους οποίους [οι εμπνευστές της κίνησης] έχουν εμπειρία και παρελθόν".
Έτσι, φθάνουμε στον πυρήνα αυτής της πρωτοβουλίας. Που δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι - παρόλο που ο ίδιος αποκηρύσσει αυτήν την ανάγνωση, παρόλο που έχει επιλέξει να μένει πίσω από το προσκήνιο της πολιτικής δράσης επειδή θεωρεί ότι η γενιά του (εκείνων που έπαιξαν ρόλο στην προηγούμενη 25ετία, ας πούμε) έχει εξαντλήσει ό,τι είχε να προσφέρει, ώστε να πρέπει να αφήσει την πρωτοβουλία/να σπρώξει προς το προσκήνιο τους νεότερους, τους πιο εξωστρεφείς άλλωστε - στην ρίζα της "Δημοκρατικής Ευθύνης" βρίσκεται ο βετεράνος της πολιτικής Αλέκος Παπαδόπουλος. Μπορεί μηντιακά το νέο σχήμα να βαφτίστηκε "Κόμμα Θεοχάρη", από τον απελθόντα από το "Ποτάμι" αλλά και εκδιωχθέντα (από Γ.Γ. Εσόδων) της Κυβέρνησης Σαμαρά/Βενιζέλου Χάρη Θεοχάρη, όμως και στον προγραμματικό λόγο και στις κεντρικές οργανωτικές επιλογές δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς "χείρα Αλέκου".
Όποια νέα πρωτοβουλία, καλοδεχούμενη θα λέγαμε. Τώρα... χρειάζεται να αγγίξει τον αληθινό κόσμο. Και, κάποτε, τον ψηφοφόρο.
Με περιορισμένη ανταπόκριση στον μαγικό κήπο των μήντια - και με αρκετές δυσάρεστες αιχμές στον πιο δηλητηριώδη κόσμο του ίντερνετ, τον οποίο οι πολιτικοί έχουν μάθει να προσκυνάνε και τώρα ανακαλύπτουν ότι γυρνάει και σε δαγκώνει - ξεκίνησε την πορεία του ένα εγχείρημα παρουσίας στην τρικυμισμένη πολιτική σκηνή: η "Δημοκρατική Ευθύνη", που εδώ και μήνες εκυοφορείτο,. Με κοινοβουλευτική παρουσία τον Χάρη Θεοχάρη, γνωστότερο για την επεισοδιακή απομάκρυνσή του από την θέση τού (υποτίθεται με ορισμένη θητεία, ως εκ του Μνημονίου-2) Γενικού Γραμματέα Εσόδων επί Κυβερνήσεως Σαμαρά/Βενιζέλου, αλλά με πολιτική έμπνευση - να το πούμε έτσι, επειδή ο ίδιος επιμένει να βρίσκεται μακράν προσκηνίου με επιχείρημα ότι "η γενιά των παλαιότερων έχει φύγει" - Αλέκου Παπαδόπουλου.
Επειδή η συζήτηση για το τι μπορεί να ελπίζει - άρα: τι μπορεί να νοηματοδοτεί με την προσέλευσή του στην τωρινή πολιτική αντάρα - ένας νέος πολιτικός σχηματισμός με το σημερινό κλίμα bellum omnium contra omnes και με μια απλή αναλογική αλληλοφαγωμάρας (και όχι εκτόνωσης των πιέσεων, πολύ λιγότερο - πώς το λένε; - "δημοκρατίας" επί θύραις) είναι μια συζήτηση αδιέξοδη που... μόνον οι επόμενες κάλπες θα κρίνουν στην ουσία, θα σταθούμε σ' ένα γνώρισμα της "Δημοκρατικής Ευθύνης" που όντως ξεχωρίζει: Την προγραμματική της κατάθεση.
Βέβαια, ο προγραμματικός λόγος είναι κάτι που ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ΄90 έχει χάσει την όποια έλξη ασκούσε στην κοινή γνώμη , στα μήντια, εν τέλει στο εκλογικό σώμα. Πάντως τώρα, στην εποχή της ανυπόκριτης μπαχαλοποίησης των δημοσίων λειτουργιών, ηχεί σχεδόν σαν παραδοξολογία! Όμως, να, δίνει ένα στίγμα.
Θέτει τον "καταναλωτή πολιτικής", δηλαδή τον ψηφοφόρο, μπροστά στις επιλογές του.
Λοιπόν: το Πρόγραμμα της "Δημοκρατικής Ευθύνης" - που επικαλείται, και αποδεικνύει, ότι "πηγάζει από βαθιά γνώση και εμπειρία των τομέων στους οποίους [οι εμπνευστές/συντάκτες του] έχουν εξειδίκευση και παρελθόν" - σε κάθε τομέα που επιχειρεί να καλύψει ξεκινάει μεν με τις προθέσεις ("Οραματιζόμαστε": λέξη του παρελθόντος, αυτή) αλλά παρευθύς προχωράει στο συγκεκριμένο ("Προτείνουμε": προσδοκία κάποιου μέλλοντος). δεν αποφεύγει εκείνο που όλη την πολιτική τάξη την τριβελίζει. Ξεκινάει από Σύνταγμα/Θεσμική Ανασυγκρότηση, με επιλογές όπως ασυμβίβαστο βουλευτικής-υπουργικής ιδιότητας, δημιουργία Συνταγματικού Δικαστηρίου, ακόμη και την (παράξενη, τέτοιους καιρούς που περνάμε...) δημιουργία "δεύτερου σώματος"/Γερουσίας με άλλο όνομα για την αντιπροσώπευση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την "βελτίωση της ποιότητας των νόμων". Θα μας επιτραπεί να πούμε, εδώ, ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει για μας η αναγωγή σε κεντρικό στόχο της ενίσχυσης της εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών - δηλαδή της παράκαμψης (έτσι το διαβάζουμε) του ενός Μεγάλου Ασθενούς της εποχής: της Δικαιοσύνης.
Όμως, η καρδιά του ενδιαφέροντος στο Πρόγραμμα της "Δημοκρατικής Ευθύνης" βρίσκεται στις προτάσεις του στον χώρο της Δημόσιας Διοίκησης - του άλλου Μεγάλου Ασθενούς της εποχής. Που όλοι τον ξορκίζουν, αυτόν και τις αδυναμίες και την νοσηρότητά του, πλην όλοι τον αφήνουν ανέγγιχτο. Εδώ, προτείνεται ένα αληθινό Κράτος-στρατηγείο με μόλις 5.000 υπαλλήλους ("με υψηλά προσόντα": θα χαιρόμασταν να διαβάζαμε επιπροσθέτως "και με υψηλές, ανυπόκριτα, αμοιβές") για την εκπόνηση και παρακολούθηση της στρατηγικής. Τα επιμέρους Υπουργεία, όπως τα γνωρίζουμε, προτείνεται να καταργηθούν - πλην του Εξωτερικών και του Αμύνης - και ανασυντίθενται ως σειρά Οργανισμών ("ΕΣΥ εκτός υπουργείου Υγείας, σχολεία εκτός υπουργείου Παιδείας, έσοδα εκτός υπουργείου Οικονομικών"), με εκσυγχρονισμό οργανογραμμάτων και με νέες δομές όπως οι ομάδες διαχείρισης έργου. Εσωτερικός έλεγχος σε όλους τους φορείς, στελέχωση ΚΑΙ των διοικητών Οργανισμών μέσω ΑΣΕΠ με ανοιχτούς (ενδεχομένως και διεθνείς...) διαγωνισμούς, όχι δε μόνον μη-παρέμβαση των Υπουργών αλλά και πρόνοια για έκπτωσή τους όταν εντοπίζεται παρέμβαση.
Από κει και πέρα, ανοιχτή ιντερνετική πρόσβαση των πολιτών στην δημοσια πληροφορία και την διαμόρφωση των δημοσίων πολιτικών (e-democracy: εδώ μυρίζει κάτι από την παρακαταθήκη εποχής ΓΑΠ, θα τολμούσαμε να πούμε), αλλά και αναβάθμιση των ΚΕΠ (γνήσια παρακαταθήκη Αλέκου Παπαδόπουλου/Σταύρου Μπένου, αυτή) "ώστε να μπορούν να παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες εξυπηρέτησης για κάθε συναλλαγή του πολίτη με το Δημόσιο" (Αυτή είναι μια άλλη ιδιότητα του Προγράμματος: όπου βλέπει κάτι χρήσιμο στην σημερινή πραγματικότητα, το διατηρεί και επιχειρεί να το επαυξήσει).
Σταματάμε εδώ, αν και ο αναγνώστης σίγουρα μαντεύει την συνέχεια: Οικονομία, Υγεία - τέτοια πράγματα ακολουθούν. Καταχρεωμένοι της φιλοξενίας αυτών των στηλών, δίνουμε ραντεβού στην αναγνώστη για την ερχόμενη Δευτέρα. Υποσχόμαστε και ένα ανέκδοτο, δε!
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 14/7/2016.
Υπάρχει , που λέτε, και το τηλέφωνο! Από το 1875 οπότε ο Γκράχαμ Μπελλ έκανε την συναρπαστική εκείνη ανακάλυψη, πάντως από τα μέσα της δεκαετίας του΄40 που η τηλεφωνία άρχισε να διαδίδεται (με την βοήθεια της Siemens, ήδη : άλλη ιστορία αυτή...) στην Αθήνα κι ύστερα ανά την Ελλάδα, όποιος χρειάζεται να επικοινωνήσει, να μάθει κάτι, να διασταυρώσει, μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο και να το πράξει.. (Υπάρχουν πλέον κι άλλα μέσα, της αστραπιαίας ψηφιακής επικοινωνίας, με τα e-mails και τα sms και τα συναφή. Αλλ' ας μείνουμε στα παλιά και δοκιμασμένα!).
Όταν, λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας - Πρωθυπουργός θυμίζουμε - είδε τον εαυτό του να διαψεύδεται σχεδόν περιφρονητικά από υπουργό του - τον Χρήστο Σπίρτζη - μέρες αφότου ο ίδιος μας προανήγγειλε άμεση κατάθεση προτάσεων (27 Ιουνίου) για το μεγαλύτερο greenfield επενδυτικό σχέδιο που κυριολεκτικά ήταν στο παρά πέντε να ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία του, το Αεροδρόμιο του Καστελλίου που θα αντικαταστήσει το τραγικά ξεπερασμένο "Ν. Καζαντζάκης" του Ηρακλείου (ναι, ναι, το project του Ελληνικού είναι μεγαλύτερο! αλλ' αφήστε το να υλοποιηθεί αληθινά με το αναθεωρημένο ΜΟU του που μας "χάρισε" η αξιολόγηση...), ο δε Σπίρτζης χαλαρά-χαλαρά ανήγγειλε μιαν ακόμη αναβολή για τον Σεπτέμβριο, θα μπορούσε να σηκώσει το τηλέφωνο να ρωτήσει. (Ή να βάλει κάποιον δικό του να το πράξει: ο Νίκος Παππάς δεν είναι κοντινός του Σπίρτζη;).
Αν το είχε κάνει, στα σοβαρά όμως, θα είχε μάθει ο Πρωθυπουργός πολύ περισσότερα: ότι το project του Καστελλίου πάει να εκτροχιασθεί. Ενδεχομένως στον Αλέξη Τσίπρα να το επισημάνουν και οι Κινέζοι που τον περιμένουν την επόμενη βδομάδα στο Πεκίνο - μετά την περίπτωση του ΟΛΠ που εσπευσμένα ακυρώνεται η πώλησή του στην Cosco, νάχει κάτι στις βαλίτσες του ο Αλέξης Τσίπρας, η συμμετοχή πελώριας (κρατικής) κατασκευαστικής της Κίνας στο έργο του Καστελλίου θα μπορούσε να είναι - αν και υπάρχουν κι άλλοι σημαντικοί διεθνείς παίκτες στην διαγωνιστική διαδικασία παραχώρησης: Bouygues, Vinci - να λειτουργήσει ως πυροκροτητής επενδυτικού κύκλου.
Ας είναι. Γιατί προλέγουμε ότι το έργο πάει για προσάραξη; Διότι, πάντα πρόθυμος να υπερθεματίσει σε κρατίστικες τοποθετήσεις ο (Πασοκικής προέλευσης, άρα έχων την ανάγκη να επιδεικνύει ιδεολογική καθαρότητα) Χρ. Σπίρτζης, ο ίδιος που έκλαιγε για τις δεσμεύσεις του Μνημονίου - 3 (ψηφίζοντάς τες) και που σταθερά υποσκάπτει όποια δουλειά πάει να κάνει ο Στέργιος Πιτσιόρλας στο ΤΑΙΠΕΔ, φρόντισε να φορτώσει ρήτρες τα τεύχη του διαγωνισμού οι οποίες (αν καταλαβαίνουμε καλά) τον καθιστούν μη- υλοποιήσιμο. Παράδειγμα: μιλάει για συμμετοχή του Δημοσίου 45-55%. Άλλο παράδειγμα: καθιστά την συμμετοχή του Δημοσίου αναπαλλοτρίωτη...
"Που το πρόβλημα;" θα σκεφθείς φίλε αναγνώστη αν ανήκεις σε όσους θεωρούν πως όσο πλησιέστερα στην αγκαλιά του Κράτους, τόσο καλύτερα. Δεν θα το ιδεολογικοποιήσουμε - ούτε καν θα θυμίσουμε την αντίστροφη πορεία των Περιφερειακών Αεροδρομίων, τα οποία γι αυτό δόθηκαν στην Fraport με παραχώρηση, για να γίνουν κάποτε! Όμως, να, σπρώχνοντας το έργο προς τον δημόσιο τομέα πάμε να καταλογίσουμε το βάρος του - γιατί φυσικά με δανεισμό θα γίνει το έργο, 80 εκατ. ευρώ το κόστος του - στο δημόσιο χρέος. Έτσι λένε οι κανόνες Eurostat: άμα κάτι ελέγχεται από το Κράτος, γράφεται ο δανεισμός του στο δημόσιο χρέος. Χώρια που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που θα ήταν ο βασικός χρηματοδότης στην συγχρηματοδότηση του έργου (ακόμη και η κατά 200τόσα εκατομμύρια συμμετοχή του Δημοσίου, από την ΕτΕΠ θα λαμβανόταν: "λεφτά δεν υπάρχουν"!), θα αρνηθεί να συμμετάσχει σ' αυτό το σχήμα.
Επιπλέον, το γεγονός ότι με την ωραία πατέντα του αμεταβίβαστου των μετοχών του Καστελλίου, το Δημόσιο απαρνείται το ενδεχόμενο καν να αντλήσει κάποιες αξίες στο μέλλον απο ένα ιδιαίτερο στοιχείο ενεργητικού που θα αναπτυχθεί με την σύμβαση παραχώρησης για το Καστέλλι. Κι αυτό, την στιγμή που.. επιχειρείται η πώληση του υπόλοιπου συμμετοχής στο "Ελ. Βενιζέλος", να μαζευτούν παράδες! Κι αυτό, την στιγμή που αντιλαμβανόμαστε ότι στο Μαξίμου άρχισαν να ανοίγουν τα αυτιά, να καταλαβαίνουν τι θα μπορούσε να προσφέρει η οργάνωση ανά τομείς των υπό ανάπτυξη περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου/bundling και η άντληση αξίας από την αγορά.
Ας δώσουν μιαν επίτιμη βουλευτική έδρα στον συμπαθή Χρήστο Σπρίτζη, ώστε να του φύγει άγχος, αλλά και να μην τρικλοποδιάζει ό,τι πάει να γίνει. Και... ας σηκώσουν το τηλέφωνο.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 30/6/2016.
Ασφαλώς, με νωπή την Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ και όσα διαμείφθηκαν σ' αυτήν - με το "Ελλάδα και Ευρώπη πάνε μαζί" του Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ ("αληθινό φίλο της Ελλάδας" κατά Τσίπρα) να έρχεται να συμπέσει με το τσίπρειο "Η Ελλάδα έχει πράξει αυτό που της αναλογεί και θα πράξει αυτό που πρέπει στις μεταρρυθμίσεις" (εδώ του Γιουνκέρ η απόκριση ήταν η αναφορά στο ότι "οι Έλληνες πρέπει να γίνουν οι ίδιοι "ιδιοκτήτες" του Προγράμματος που εφαρμόζεται") - η προσοχή αυτού του σημειώματος δεν γίνεται παρά να στραφεί σ' αυτήν. Όμως, σήμερα/εντελώς σήμερα παίζεται το πολύ μεγαλύτερο δράμα του βρετανικού δημοψηφίσματος. Το οποίο ήδη, προτού διεξαχθεί και καταλήξει σε αποτέλεσμα, "άλλαξε την Ευρώπη": Θαρρούμε λοιπόν ότι θα ήταν λάθος να προσπεράσουμε.
Ακόμη και πριν/ανεξάρτητα από τον φόνο της ακτιβίστριας βουλευτίνας Τζο Κοξ, η βιτριολική καμπάνια για το Brexit αλλά και η συστράτευση για το Bremain είχαν - και οι δυο - ποντάρει στην άσκηση πολιτικής δια του φόβου. Πάντως, δια της απειλής. Η πλευρά Brexit κινούσε εξαρχής (και υπέστειλε μόνο μετά την δολοφονία της Κοξ...) ως σημαία-σκιάχτρο την μετανάστευση/το προσφυγικό, για να ξυπνήσει ό,τι το πιο βαθιά αρνητικό στους Βρετανούς. Η πλευρά Bremain , πιο ορθολογική στην δόμηση της καμπάνιας της, όμως κι αυτή τον φόβο (τον φόβο των αρνητικών οικονομικών συνεπειών) επέσεισε εξ αρχής.
Γιατί θεωρούμε την ανακίνηση του μεταναστευτικού/προσφυγικού πολιτική του φόβου των οπαδών του Brexit, πάντως της απειλής; Διότι οι οθόνες οι γεμάτες ισλαμική απειλή των προσφυγικών ρευμάτων λίγο - ελάχιστα - είχαν να κάνουν με την πραγματικότητα της Μεγ. Βρετανίας: οι Πολωνοί και Ρουμάνοι και οι Τσέχοι και Σλοβάκες είναι υπαρκτά ζητήματα (και αυτοί/ αυτές αφορούν την ενδο-ΕΕ διακίνηση εργαζόμενων), όμως τι σχέση έχουν με τους Σύρους πρόσφυγες που ουδέποτε καταλήγουν στην Μεγ. Βρετανία; Ομοίως, το μετρό του Λονδίνου "έχει μαυρίσει" όμως... κυρίως από ανθρώπους της Κοινοπολιτείας, ενώ και τα τζαμιά του Λονδίνου με το ισλαμιστικό κήρυγμα πάνε πίσω, σε Πακιστανούς και Αφρικανούς άλλων εποχών, στην πολυπολιτισμική αποτυχία κοκ. Πάμε όμως στην άλλη πλευρά, εκείνην του Bremain: εδώ η απειλή είναι οικονομική - μισή ντουζίνα ινστιτούτα και φορείς διαγκωνίζονταν να μετρήσουν και να υπολογίσουν τι επίπτωση θα είχε ένα Brexit, και τι λένε; Για -8% του ΑΕΠ (σε ορίζοντα 2030) μιλούσε το CEP/Centre for Economic Performance, για -6% το NIESR/National Institute for Economic Research, κάπου εκεί κοντά τo Treasury/Υπ. Οικονομικών, στο -26% η PwC και η Oxford Economics. Το Ινστιτούτο Open Europe (που δηλώνει ουδέτερο στην διαμάχη...) μετράει την επίπτωση Brexit ίσια βάρκα-ίσα νερά ενώ ο σύμβουλος του Μπορις Τζόνσον (άρα Brexit) οικονομολόγος Gerard Lyons μιλούσε για ελαφρά θετική επίπτωση, ο δε Patrick Minford (άλλοτε σύμβουλος της Μάργκαρετ Θάτσερ) κάνει λόγο για θετική επίπτωση 4% (Σχολιάζοντας την προσέγγιση Minford και παίρνοντας ως βάση την δική του τοπoθέτηση, το CEP βγάζει -2%).
Και δεν λέμε λέξη για όλες τις πολιτικές και παρα-πολιτικές περιγραφές ζόφου και ανασφάλειας και φαινομένων ντόμινο, που γέμισαν πρωτοσέλιδα και op ed σελίδες. Αφήνουμε όμως το βρετανικό δημοψήφισμα στους Βρετανούς που εν τέλει αυτοί και μόνον αυτοί θα αποφασίσουν.
Και επιστρέφουμε στα δικά μας. Γιατί κι εδώ, πάλι, σαν να βλέπουμε - έμμεσα - την πολιτική της απειλής να σηκώνει κεφάλι. Δείτε ένα πρώτο παράδειγμα: ήταν στην Αθήνα "για τα ευχάριστα" (την εκταμίευση των 7,5 δις ευρώ από τον ESM), αλλά και "για τα ουσιαστικά" (την δρομολόγηση της συζήτησης για το χρέος, στο παρασκήνιο) ο Κλάους Ρέγκλινγκ. Mίλησε με τον Γιάννη Στουρνάρα - τον αρχιτέκτονα εν αναμονή μιας νέας συμφωνίας με τους εταίρους, με στόχο 2% αντί για 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα - και... του υπενθύμισε ότι ο στόχος του 3,5% έχει τεθεί εντελώς πρόσφατα, σε επίπεδο και Eurogroup και Αρχηγών Κρατών. Ή πάλι δείτε την επίθεση φιλίας Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ και προς Παυλόπουλο-Τσίπρα και στα πλαίσια του ΣΕΒ: "ελεύθερη και δυναμική/vibrant Ελληνική κοινωνία", η οποία βρέθηκε "στο ματι του κυκλώνα" με την δίδυμη κρίση, οικονομική και προσφυγική, "που αλληλοτροφοδοτείται". Συν, "μήνυμα ελπίδας και αποφασιστικότητας".
Όμως, ταυτόχρονα, πίεση "να αναλάβει την ιδιοκτησία" του Προγράμματος η Ελλάδα". Και θέτοντας την αρχή ότι "οι φίλοι λένε άβολες αλήθειες" ζήτησε πολλά περισσότερα σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων και κυρίως αλλαγής του Κράτους...
Δεν την βλέπετε, μιαν αδιόρατη απειλή για το φθινόπωρο;
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 23/6/2016.
Στις φιλόξενες αυτές στήλες της "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗΣ" καταθέταμε την περασμένη Δεύτερα 13/6 το ερώτημα, μήπως η Κυβέρνηση με την παράξενη αυτή προ-διαχείριση του Εργασιακού ενόψει της... δεύτερης αξιολόγησης του Μνημονίου-3, το φθινόπωρο, μετά "τα μπάνια του λαού", επιχειρήσει να δώσει την τελική της μάχη με μνήμες Αριστεράς.
Τώρα, περίπου ως απάντηση στην παράξενη αυτή εκδήλωση των "Παραιτηθείτε!" στο Σύνταγμα ( που της έδωσε υπόσταση η ομοβροντία επιθετικών τοποθετήσεων, από Νίκου Φίλη μέχρις Ανδρέα Νεφελούδη, ενώ... την άδειαζε από ουσία η περίτεχνη διστακτικότητα στον χώρο της Αντιπολίτευσης), έρχεται η επιλογή Αλέξη Τσίπρα να μιλήσει για την ανάπτυξη - "δίκαιη ανάπτυξη", όπως αναμενόταν - στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώπιον όλης της στελεχιακής αρματωσιάς της Κυβέρνησης, ως προσπάθεια κεντρικής επιλογής.
Αρχίζει και αποκτά άλλο ενδιαφέρον το φετεινό καλοκαίρι, καθώς, μάλιστα, περιστοιχίζεται από δυο άλλες τοποθετήσεις. Που κι αυτές "βλέπουν" μέλλον. Η πρώτη είναι εκείνη του Γιάννη Στουρνάρα, που ουσιαστικά είπε κάτι και γνωστό και δεδομένο όμως το κατέθεσε επίσημα, ως Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και με άρθρο στους F.T.: η παρανοϊκή στόχευση για 3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα από το 2018 και πέρα, σταθερά, κάθε χρόνο, χρειάζεται να υποχωρήσει. Να πάει σε κάτι σαν 2% του ΑΕΠ (έστω, αφού "πιαστεί" το 3,5% για μια χρονιά, να δείξει την δέσμευση της Ελλάδας!), σε κάτι και συμβατό με την κοινωνική αποδοχή αλλά και με τις ίδιες τις αντοχές της οικονομίας. Να σημειωθεί ότι ήδη και από τους Ευρωπαίους ακούγονταν τέτοια πράγματα - ακόμη και από τον Βάλντις Ντομπρόσβκις, που έχει και αρμοδιότητα... - με την λογική του "δεν είναι πρόθεση των δανειστών, να παραμείνει στο 3,5% το πλεόνασμα για μετά το 2018". Βέβαια, ο Γ. Στουρνάρας το έθεσε πολύ ευρύτερα: ζήτησε μετάβαση σε "νέα συμφωνία" δηλαδή αντικατάσταση του κακόζηλου Μνημονίου-3, που υπήρξε (δική μας η διατύπωση...) εκδικητική συνέπεια της άγαρμπης διαπραγμάτευσης Βαρουφάκη αλλά και των εσωτερικών πολιτικών αναγκών των "εταίρων" (λέγε με Σώϋμπλε) . Αλλά και συνέπεια – να μαστε ειλικρινείς - του εγγενούς (built-in) αδιεξόδου του Μνημονίου-2, που με την σειρά του είχε αντικαταστήσει το ακόμη πιο εγγενές αδιέξοδο Μνημόνιο -1.
Ίσως ακόμη βαρύτερη ήταν η πιο επίσημη, από πλευράς ΕΚΤ δια του μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της Μπενουά Κερέ (μίλησε στο διακριτικό γαλλικό France-24, αλλά το έκανε βούκινο διεθνώς το Bloomberg), αναγνώριση της μη-βιωσιμότητας του Ελληνικού χρέους. "Ένας ακόμη γύρος ελάφρυνσης του Ελληνικού χρέους, παρόλο που αυτό έχει αναδιαρθρωθεί δυο φορές, μέχρι τώρα, κρίνεται αναγκαίος".
Μπροστά σ' ένα τέτοιο σκηνικό, έρχεται να διεκδικήσει τον συντονισμό του βηματισμού προς την Ανάπτυξη ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Τώρα, τώρα που όλοι - επιτέλους - συμφωνούν ότι χωρίς ανάπτυξη δεν υπάρχει διέξοδος απ' εδώ που βρέθηκε η Ελληνική οικονομία. Θα ακουσθούν, είναι βέβαιο αυτό, πολλά και ωραία και σωστά! Όμως, να, η ανάπτυξη ούτε διατάσσεται, ούτε νομοθετείται (έχει γίνει καλή δουλειά από τον Λόη Λαμπριανίδη για τον Αναπτυξιακό Νόμο: χρήσιμο εργαλείο, αλλά απλώς εργαλείο), ούτε αλλάζει επειδή κανείς της βάζει πρόσημο ("δίκαιη ανάπτυξη", "βιώσιμη ανάπτυξη", "αναπτυξιακό σοκ"). Η ανάπτυξη είτε επιδιώκεται και πετυχαίνει, είτε επιδιώκεται ή δεν επιδιώκεται αλλά δεν πετυχαίνει. (Είπαμε ότι το να μην επιδιώκεται καν η ανάπτυξη, είναι υπόθεση που δεν υπάρχει καν στο τραπέζι).
Αν όμως είναι να ξεκολλήσει το καταταλαιπωρημένο σκαρί της Ελληνικής οικονομίας από τα αβαθή, αν είναι να έρθουν (αληθινά) επενδυτικά κεφάλαια είτε ξένα είτε Ελλήνων επαναπατριζόμενα, προκειμένου να αντιστραφεί η καταστροφική τάση αποεπένδυσης, αλλά και να αποφευχθεί μια ανάπτυξη ρηχή χωρίς δημιουργία απασχόλησης/jobless, θα χρειαστούν θυσίες. Θυσία ενός ορισμένου λόγου που ξόρκιζε ό,τι το επενδυτικό: την μια με "πράσινη" λογική, την άλλη με λογική ζήλιας ή καχυποψίας, την άλλη με ιδεολογία/αριστεροφροσύνη. Θυσία των ακραίων παρελκυστικών συμπεριφορών της Διοίκησης (που δρα ή αδρανεί μόνη της;) ή της Δικαιοσύνης (που πρέπει να ναι τυφλή, όχι όμως γκαβή).
Καθώς όμως το σκηνικό της ανάπτυξης θα στηθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης, ας θυμηθούν και της Ιφιγένειας την θυσία, που έφερε ούριο άνεμο και σάλπαραν τα πλοία για την Τροία: δεν ζούμε πλέον στην αχλύ του μύθου, οπότε μην το πάμε τόσο ακραία, όμως ας αποβιβασθεί μ' όλον του τον σπαραγμό ψυχής για όσα τον ταλαιπωρούν π.χ. ο Χρήστος Σπίρτζης. Έχει κατορθώσει να λειτουργεί κι από Δρίτσα και Σκουρλέτη πιο ανασχετικά για εκείνο που λέγεται "επενδύσεις". Να σαλπάρουν τα καράβια...
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 16/6/2016
Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ/η Κυβέρνηση Τσίπρα/η διαπραγματευτική προσέγγιση Βαρουφάκη έχει αναζητήσει ρίζες στον ιδιαίτερο συμβολιστή ποιητή Αντόνιο Ματσάδο.
Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ/η Κυβέρνηση Τσίπρα/η διαπραγματευτική προσέγγιση Βαρουφάκη έχει αναζητήσει ρίζες στον ιδιαίτερο συμβολιστή ποιητή Αντόνιο Ματσάδο. Όμως, έτσι, όπως επενδύθηκαν - με πολύ σώου, με πληθωρικές δηλώσεις, με πενιχρό πολιτικό περιεχόμενο πλην της διάθεσης κόντρας και τα κάποια στοιχεία αναδίπλωσης - οι ημέρες μετά το ξεκίνημα των Ευρωπαϊκών περιπλανήσεων Τσίπρα και (κυρίως!) Βαρουφάκη, αληθινά θυμίζουν το Se hace camino al andar/ Ο δρόμος χαράζεται περπατώντας.
Έτσι, με αναζήτηση ενός κάποιου περιεχομένου για την πληθωρική φόρμα, φθάσαμε στις Προγραμματικές Δηλώσεις, που κινδυνεύουν να είναι το πιο αστραπιαία μεταφραζόμενο κείμενο στην διεθνή σκηνή! Με το καημένο το "Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης" να επιχειρείται να αποκτήσει αποτύπωση που και τους "έξω" να μην συνταράξει περισσότερο, κι εμάς τους "μέσα" να κρατήσει σε ενθουσιασμό.
Ενώ όμως φαίνεται ότι τελικά θα καταλήξουμε και με Φόρο Επιδεικτικής Κατανάλωσης (αντί του πεζού Φόρου Πολυτελείας: ο Ανδρέας Παπανδρέου θα δάκρυζε, βλέποντας υλοποίηση Thorstein Verblen) και με Ταμείο Εθνικού Πλούτου (αντί για ΤΑΙΠΕΔ: σοφή η ιδέα να συνδυαστεί η εκποίηση/αξιοποίηση με την υπόσχεση για διάσωση του Ασφαλιστικού), συν μια καμπάνια κατά των ολιγαρχών και της ("μεγάλης") φοροδιαφυγής, τα διαβολεμένα τα νούμερα δεν εμφανίζονται στο προσκήνιο. Στο EuroWorkingGroup η εξήγηση ήταν... οι Προγραμματικές που δεν είχαν αναγνωσθεί! Στο δίδυμο Eurogroup της 11ης/16ης Φεβρουαρίου, το ζήτημα κινδυνεύει να είναι σαφώς πιο δυσάρεστο (η Κορυφή της 12ης είναι ούτως ή άλλως "πολιτική"). Στην σταθερή πίεση των "εταίρων" για νούμερα, για ποσοτικοποίηση των πολιτικών όχι απλώς συγκεκριμένη αλλά και πειστική, η Ελληνική στάση είναι Βαρουφακική: "Give us time and give us space". Που στην πραγματικότητα έχει την ακόλουθη απόδοση: "Δώστε μας χρόνο να σκεφθούμε τι θέλουμε/Δώστε μας περιθώρια μέχρις ότου εσείς (οι "εταίροι") σκεφθείτε τι θα μπορούσατε να δώσετε/πού και πώς θα μπορούσατε να χαλαρώσετε ένα κακοσχεδιασμένο και εκ του αποτελέσματος αποτυχημένο Πρόγραμμα, στο οποίο εμείς ζούμε και πνιγόμαστε (και το βλέπετε) εδώ και 5 χρόνια".
Στην πιεστική απαίτηση των "εταίρων" για νούμερα, για στοιχεία , η Ελληνική πλευρά αντιπαρατάσσει ενδιαφέρουσες διαβεβαιώσεις, όπως για δημοσιονομική ισορροπία, ή πάλι για (ήπιο) πρωτογενές πλεόνασμα. Το πρόβλημα πού είναι; Έρχεται η δική μας διαβεβαίωση, π.χ. του τύπου: "Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα διαρρυθμιστεί χρονικά, αλλά δεν έχει και δημοσιονομική επίπτωση, άσε που θα σημάνει πρόσθετες ασφαλιστικές εισφορές, άρα... μείωση των απαιτήσεων του Ασφαλιστικού από τον Προϋπολογισμό". Η άλλη πλευρά σπεύδει να παρατηρήσει: "Ωραία, όμως έχετε υπολογίσει πόσο η αύξηση κατωτάτων θα σημάνει σε αύξηση π.χ. του επιδόματος ανεργίας; Και πόσο στα επιδόματα μητρότητας; Πόσο και πώς θα "περάσει" στον υπολογισμό των συντάξεων; Α, ναι, και με τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, πώς την βλέπετε την εισπραξιμότητα;"
Αυτού του είδους την προσέγγιση, πάτε την τώρα και απλώστε την σ' όλο το φάσμα των Προγραμματικών όπως θα μεταφράζονται σε Πρόγραμμα - όχι πλέον "Θεσσαλονίκης", αλλά "ηπίως ψαλιδισμένο" ώστε να φαντάζει συμβατό με μια συζήτηση Eurogroup...
Ή δείτε πάλι, την προσέγγιση να ζητηθεί η συμβολική αντικατάσταση της Τρόικας - η οποία και μισήθηκε, αλλά και απέτυχε ως "ελεγκτής" - με κάτι "άλλο". Σαν στοιχείο αυτού του "άλλου" κάποια στιγμή συζητήθηκε (όχι δε μόνον στην Αθήνα) και ο ΟΟΣΑ. Τον οποίο, βέβαια, γνώρισε πρόσφατα η ελληνική κοινή γνώμη ως εμπνευστή του διαβόητου toolkit/της εργαλειοθήκης: έκανε περισσότερο κακό η συζήτηση γύρω από το ζήτημα αυτό, έτσι όπως έγινε, παρά ο,τιδήποτε άλλο στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων.
Ο ΟΟΣΑ, οργανισμός με εγγενώς διακρατική υφή, ενώ έχει και γνώση και λόγο - και δεν διστάζει να εκφραστεί με σαφήνεια και ένταση - δεν έχει συσχετισθεί με την γεύση επιβολής του ΔΝΤ και των Βρυξελλών. Εχει δε πρόσφατα "γνωρίσει" (με αφορμή το toolkit) την Ελληνική πραγματικότητα απο κοντά, έχει παίξει ρόλο υποβοήθησης των συνεννοήσεων ο Γενικός Διευθυντής του Ανχελ Γκουρία, που θάναι (στις 11 Φεβρουαρίου, κι αυτός!) στην Αθήνα.
Όμως , με εμάς να αναζητούμε τον όποιο δρόμο περπατώντας, χρειάζεται παρόμοιες τομές να τις προωθήσει η "άλλη πλευρά". Καθώς και να παρατείνει (με δική της πρωτοβουλία;) τον χρόνο που τελειώνει.
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Το κείμενο του Α.Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗ δημοσιεύτηκε στη ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ 9.2.2015
