Τρίτη, 10 Δεκέμβριος 2024

Τα πλατάνια, οι θάμνοι και οι χρήσιμες πόες

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 07-01-2013.

Περισσότερα...

Δυτικόστροφη Ανατολή και Ευρώπη

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 31-12-2012.

Περισσότερα...

Μετά τους Μάγια, τη λίστα Λαγκάρντ, το Reuters

Πέρασε και η 21η Δεκεμβρίου, χωρίς νάρθει η συντέλεια του κόσμου - όσο κι αν στην τελική ευθεία είχαν ξεχειλίσει οι εφημερίδες και τα κανάλια με την «Προφητεία των Μάγια»: όλοι φαίνεται τον χρειάζονται τον ετερόνομο καθορισμό! Κατέφθασε και το αυθεντικό στικάκι της λίστας Λαγκάρντ - και σαλεύει ο νους άμα τελικά προκύψει περιεχόμενο διαφοροποιημένο απ' εκείνο που η διαδοχική μέριμνα Γιώργου Παπακωνσταντίνου, Βαγγέλη Βενιζέλου, υπουργικών γραφείων και αρχόντων του ΣΔΟΕ απέδωσε στην ελληνική κοινή γνώμη. Συνεχίζει η παράξενη σταυροφορία του Reuters, να εξηγήσει πώς το «αιμομικτικό» ελληνικό κατεστημένο (οικονομικό, μηντιακό, πολιτικό) κρατάει κάτω την Ελλάδα, την ελληνική οικονομία, την ελληνική κοινωνία.

Και, κάπως έτσι, φθάνουμε με το καλό στο τέλος της φετινής - δίσεκτης, ανεξαρτήτως των Μάγια - χρονιάς. Του 2012 του ανοιξιάτικου PSI, των δίδυμων εκλογών Μαΐου/Ιουνίου, της χειμωνιάτικης επαναγοράς των καταλοίπων ελληνικού χρέους. Της χρονιάς που είδε τον αφανισμό ενός μικρού κόμματος (του ΛΑΟΣ: τον θυμόσαστε εκείνον τον Καρατζαφέρη;), το meltdown ενός μεγάλου κόμματος που διαφέντεψε επί δεκαετίες έναν ολόκληρο πολιτικό χώρο (του ΠΑΣΟΚ φυσικά), την ανάδειξη ενός μικρού κόμματος σε ρυθμιστή πολλών πραγμάτων και σε διεκδικητή του ίδιου αυτού χώρου (του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, φυσικά), τη σκοτεινή ανάδυση ενός κόμματος-απειλής (της Χρυσής Αυγής).

Όμως μόλις που πρόλαβε η μεν Ελλάδα να ολοκληρώσει την πορεία «διάσωσής» της (δηλαδή ενός ακόμη βήματος προς τον προστατευτικό και ασφυκτικό συνάμα εναγκαλισμό της Ε.Ε.), ο δε Αντώνης Σαμαράς να αποκτήσει τίτλους τιμής και αναγνώρισης από τους Ευρωπαίους, ιδίως από τους Γερμανούς («αντιπροσωπεύοντας μιαν στάση ευθύνης και λογικής», ανακηρυσσόμενος «Ευρωπαίος πολιτικός της χρονιάς» κατά την Handelsblatt και «αταλάντευτος»/ Unbeirrbare: θα ήταν σώφρον αν κρατούσε στη μνήμη τη μοίρα του Γιώργου Παπανδρέου όταν του απονεμήθηκε το Βραβείο Quadriga, επειδή «παραδέχθηκε τα λάθη του παρελθόντος και εργάζεται πλέον υποδειγματικά για να τα διορθώσει χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος»), προτού η μεγάλη σκακιέρα στην Ευρώπη τρανταχτεί τόσο, που όλα αυτά να κινδυνεύουν να γίνουν ασήμαντα…

Πώς αυτό; Μετά την υλοποίηση της προεκλογικής παραίτησης του Μάριο Μόντι στον Ιταλό Πρόεδρο, Τζόρτζιο Ναπολιτάνο (προηγήθηκε βέβαια η επικύρωση Προϋπολογισμού λιτότητας με 309 ψήφους έναντι 55 στην ιταλική Βουλή, όμως με 260 μπερλουσκονικούς βουλευτές να απέχουν: μην τα υποτιμάτε αυτά…) και μετά την ανακίνηση πλέον, ευθέως, ζητήματος εγκατάλειψης της Ευρωζώνης από τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι του «Λαού της Ελευθερίας» (του μεγαλύτερου ακόμη ψηφισμένου κόμματος, αν και στις δημοσκοπήσεις πέφτει πίσω από το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Λουϊτζι Μπερζάνι) οι ιταλικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2013 κινδυνεύουν να επισκιάσουν ο,τιδήποτε άλλο στην Ευρώπη. Τι εννοούμε; Η Ιταλία είναι μεγάλη - πολύ μεγάλη χώρα για πειραματόζωο! Το ΑΕΠ της πέφτει ήδη με ρυθμό -2,4% , και τούτο μετά από μια άτονη 10ετία. Με το δημόσιο χρέος της να αγγίζει το 120% του ΑΕΠ, κυρίως όμως με το απόλυτο μέγεθος του χρέους της σ' ένα ζαλιστικό ύψος 2,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ, η Ιταλία θα χρειαστεί κάτι σαν 650 δισ. ευρώ από τις αγορές για να «γυρίσει» το χρέος αυτό μέσα στα δύο επόμενα χρόνια και κάτι. Ναι μεν, λοιπόν, η (φαινομενικά τουλάχιστον) σταθερή αποφασιστικότητα της ECB και του Μάριο Ντράγκι να κρατήσει κάτω τα επιτόκια των χωρών της Ευρωζώνης που δέχονται επίθεση λειτουργεί - τα 10ετή ιταλικά βρίσκονται με «μόνο» 310 μονάδες βάσης πάνω από τα Bunds, έναντι 388 των ισπανικών - όμως το γεγονός ότι οι αποδόσεις των 2ετών τρέχουν δίπλα στο 10ετή δημιουργεί ερωτηματικά. Την στιγμή, αυτή, που ο μόλις ψηφισμένος ESM έχει οροφή 500 δισ. ευρώ, ο γνώριμός μας EFSF είχε οροφή 440 δισ.

Βάλτε τώρα, δίπλα σ' αυτά, την έννοια «ιταλικές εκλογές». Και θα δείτε ότι οι προτεραιότητες της Ευρώπης έχουν πολλές πιθανότητες να ταρακουνηθούν απότομα στο αμέσως επόμενο, το αυριανό σχεδόν μέλλον.

Η χρησιμότητα του «πώς μας βλέπουν» - αλλά και τα όριά του

Ακριβώς αυτού του είδους η διαφαινόμενη μετακίνηση προτεραιοτήτων στην «Ευρώπη» κάνει πολύτιμη την όποια μεταστροφή κλίματος έναντι της Ελλάδας καταγράφηκε, σ' αυτήν την τελική στροφή του 2012. Καθώς, δε, η κυβέρνηση Σαμαρά/Στουρνάρα είχε τη σωφροσύνη να συμμαζέψει τα ίδια της τα αντανακλαστικά θριαμβολογίας και όταν η Standard & Poor's αναβάθμισε κατά 6 κλικ την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας - προσοχή! όχι και των ελληνικών τραπεζών… - , και όταν εν συνεχεία η ECB έκανε το πολύ πιο βαρυσήμαντο βήμα να δεχθεί και πάλι για αναχρηματοδότηση ελληνικό χαρτί, και όταν άρχισαν οι ελαφρότητες του τύπου της Goldman Sachs (που είδε αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 30% μέσα στην ερχόμενη 10ετια, αν όχι κατά 40% - κολοκυθιά! ), από τη μεταστροφή κλίματος που καταγράφηκε όλο και κάτι θετικό μπορεί να μείνει.

Γιατί αλλιώς, άμα αρχίζαμε να παίρνουμε στα σοβαρά όσα θετικά σεναριολογούνται, θα κινδυνεύαμε με γρήγορη διάψευση. Τι εννοούμε; Η αναβάθμιση από SD/Selective Default σε Β-, δηλαδή σε κάτι σαν investment grade (μετά το νέο PSI, με την επαναγορά 30+ δισ. ευρώ Ελληνικών ομολόγων) αφορά πλέον μόλις… κάπου 50 δισ. εναπομένοντα ελληνικά ομόλογα σε χέρια ιδιωτών διεθνώς. Το υπόλοιπο βουνό χρέους - τα 300 δισ. από τις διαδοχικές διασώσεις - βρίσκονται στα χέρια του «επίσημου τομέα». Μάλιστα, το γεγονός ότι το χρέος συνολικά θεωρείται πλέον investment grade (και μάλιστα με την οικονομία σε σταθερό outlook), δηλαδή είναι κατά την S&P εξυπηρετήσιμο από την Ελλάδα, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ακόμη και ως επιχείρημα ότι… δεν χρειάζεται/ δεν νοείται πλέον αναδιάρθρωση του επίσημου χρέους/OSI! Μην νομίζετε ότι κάποιοι, από Γερμανία μεριά, δεν θα το χρησιμοποιήσουν αργότερα αυτό το επιχείρημα στην επόμενη στροφή…

Το κυριότερο είναι, τώρα, η χρηματοπιστωτική εικόνα του Μαύρου Πρόβατου της Ευρώπης να βελτιωθεί σταδιακά στο διεθνές σκηνικό. Παράδειγμα: μπορεί και να δουν μερικές ελληνικές επιχειρήσεις να τους ξανανοίγονται γραμμές πίστωσης … Η αιτιολόγηση μάλιστα της S&P, ότι δηλαδή η αναβάθμιση γίνεται λόγω της «αποφασιστικότητας των κρατών-μελών της Ευρωζώνης να αποκαταστήσουν την σταθερότητα στην ελληνική οικονομία και να διατηρήσουν τη χώρα στην Ευρωζώνη», αξίζει να κρατήσει την προσοχή: αφενός λειτουργεί ως δείγμα σοβαρότητας, βαρύτητας της αξιολόγησης, αφετέρου βέβαια τονίζει και την απόλυτη εξάρτησή μας πλέον. Καλής ποιότητας προτεκτοράτο, αλλά προτεκτοράτο.

Πόση αβεβαιότητα προστίθεται από τη στάση των δικαστηρίων

Μια άλλη πτυχή του «Πώς μας βλέπουν», προέκυψε από επισημάνσεις τόσο της τρόικας (ή μάλλον της ευρωπαϊκής πτυχής της… ) όσο και του γνώριμού μας από την εποχή του PSI IIF του Charles Dallara. Τόσο η μια, όσο και η άλλη πλευρά επεσήμανε ότι μια νέα γενιά απειλών προκύπτουν στον ορίζοντα της ελληνικής σταθεροποίησης. Την μια αποτελεί η αυξανόμενη αντίδραση, βουβή για την ώρα αλλά υπαρκτή, στην πίεση που δέχεται η κοινωνία από τις αλλεπάλληλες στρώσεις μέτρων. (Μετάφραση: τώρα, ακριβώς τώρα που τα εισοδήματα της μέσης τάξης βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση - μισθοί, συντάξεις, αμοιβές - τώρα «πέφτουν» διαδοχικά τα ΕΤΑΚ, τα ΦΜΑΠ τα χαράτσια Βενιζέλου και οι εισφορές «αλληλεγγύης» προηγούμενων ετών, σωρευτικά). Η άλλη είναι η διαφαινόμενη άρνηση της δικαστικής εξουσίας να στηρίξει όλο και περισσότερες πτυχές των μέτρων. (Πάλι μετάφραση: ήδη βλέπουμε ότι οι διάφορες φάσεις νομοθέτησης γίνονται υπό ακραία πίεση. Η εγγενής νομοθετική κακοτεχνία στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, αποκτά πλέον και πρόσθετη διάσταση κακής θεμελίωσης. Και περιμένετε ν' αρχίσουν να σκάνε οι διαδοχικές ΠΝΠ/Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου!).

Ένα όλο και επεκτεινόμενο ντόμινο ακυρώσεων έχει ήδη προκύψει με τις διαθεσιμότητες της εποχής Αντώνη Μανιτάκη: Το ενδεχόμενο να μπλοκάρει η «λύση» που δόθηκε - οριζόντια, φυσικά - στη θέση της αλήστου μνήμης εφεδρείας βρίσκεται άμεσα, μπροστά μας. Ευτυχώς το Τριμελές Συμβουλίου του Αρείου Πάγου ανέστειλε (για λόγους υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος) την εκτέλεση απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, που θεώρησε αντισυνταγματική την είσπραξη του χαρατσιού Βενιζέλου μέσω ΔΕΗ. Όμως αυτή η υπόθεση ξανάφερε στο προσκήνιο ένα γνώριμο αντανακλαστικό: Αντισυνταγματικό είναι εκείνο που δεν με βολεύει! Απλά, ευθύγραμμα, χωρίς προβλήματα. «Τυχαίνει» να χάνεται από το ραντάρ των εκάστοτε συνταγματολογούντων ότι τη συνταγματικότητα - ή την αντισυνταγματικότητα - την κρίνουν μόνο τα δικαστήρια. Ούτε οι πολιτικοί. Ούτε οι δικηγόροι. Ούτε οι καθηγητές - κυρίως οι συνταγματολόγοι! Ούτε τα μήντια. Ούτε το καφενείο (όπου συνήθως ακούγεται η πολεμική ιαχή «Είναι αντισυνταγματικό!»). Και οι αποφάνσεις των κατωτέρων δικαστηρίων, υπόκεινται στην κρίση των ανωτέρων…

Α. Δ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Και τώρα, τι θα κάνουμε χωρίς το Grexit;

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 17-12-2012.

Περισσότερα...

Δεν ξέρουν; Δεν θέλουν; - Πώς να εξηγήσουν;

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 10-12-2012.

Περισσότερα...

Το ζήτημα τώρα είναι τα πρόσωπα

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 03-12-2012.

Περισσότερα...

Το «κοκτέιλ» και το παράλληλο σύμπαν

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 26-11-2012.

Περισσότερα...

Η Ελλάδα, αντικείμενο των διεθνών σχέσεων

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 19-11-2012.

Περισσότερα...

Πάμε πάλι από την αρχή

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 12-11-2012.

Περισσότερα...

Η μάταιη προσπάθεια δεν είναι άχρηστη

Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 05-11-2012.

Περισσότερα...

Υποκατηγορίες

  • Ο δρόμος χαράζεται περπατώντας


    Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ/η Κυβέρνηση Τσίπρα/η διαπραγματευτική προσέγγιση Βαρουφάκη έχει αναζητήσει ρίζες στον ιδιαίτερο συμβολιστή ποιητή Αντόνιο Ματσάδο.


     

    Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ/η Κυβέρνηση Τσίπρα/η διαπραγματευτική προσέγγιση Βαρουφάκη έχει αναζητήσει ρίζες στον ιδιαίτερο συμβολιστή ποιητή Αντόνιο Ματσάδο. Όμως, έτσι, όπως επενδύθηκαν - με πολύ σώου, με πληθωρικές δηλώσεις, με πενιχρό πολιτικό περιεχόμενο πλην της διάθεσης κόντρας και τα κάποια στοιχεία αναδίπλωσης - οι ημέρες μετά το ξεκίνημα των Ευρωπαϊκών περιπλανήσεων Τσίπρα και (κυρίως!) Βαρουφάκη, αληθινά θυμίζουν το Se hace camino al andar/ Ο δρόμος χαράζεται περπατώντας.
    Έτσι, με αναζήτηση ενός κάποιου περιεχομένου για την πληθωρική φόρμα, φθάσαμε στις Προγραμματικές Δηλώσεις, που κινδυνεύουν να είναι το πιο αστραπιαία μεταφραζόμενο κείμενο στην διεθνή σκηνή! Με το καημένο το "Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης" να επιχειρείται να αποκτήσει αποτύπωση που και τους "έξω" να μην συνταράξει περισσότερο, κι εμάς τους "μέσα" να κρατήσει σε ενθουσιασμό.
    Ενώ όμως φαίνεται ότι τελικά θα καταλήξουμε και με Φόρο Επιδεικτικής Κατανάλωσης (αντί του πεζού Φόρου Πολυτελείας: ο Ανδρέας Παπανδρέου θα δάκρυζε, βλέποντας υλοποίηση Thorstein Verblen) και με Ταμείο Εθνικού Πλούτου (αντί για ΤΑΙΠΕΔ: σοφή η ιδέα να συνδυαστεί η εκποίηση/αξιοποίηση με την υπόσχεση για διάσωση του Ασφαλιστικού), συν μια καμπάνια κατά των ολιγαρχών και της ("μεγάλης") φοροδιαφυγής, τα διαβολεμένα τα νούμερα δεν εμφανίζονται στο προσκήνιο. Στο EuroWorkingGroup η εξήγηση ήταν... οι Προγραμματικές που δεν είχαν αναγνωσθεί! Στο δίδυμο Eurogroup της 11ης/16ης Φεβρουαρίου, το ζήτημα κινδυνεύει να είναι σαφώς πιο δυσάρεστο (η Κορυφή της 12ης είναι ούτως ή άλλως "πολιτική"). Στην σταθερή πίεση των "εταίρων" για νούμερα, για ποσοτικοποίηση των πολιτικών όχι απλώς συγκεκριμένη αλλά και πειστική, η Ελληνική στάση είναι Βαρουφακική: "Give us time and give us space". Που στην πραγματικότητα έχει την ακόλουθη απόδοση: "Δώστε μας χρόνο να σκεφθούμε τι θέλουμε/Δώστε μας περιθώρια μέχρις ότου εσείς (οι "εταίροι") σκεφθείτε τι θα μπορούσατε να δώσετε/πού και πώς θα μπορούσατε να χαλαρώσετε ένα κακοσχεδιασμένο και εκ του αποτελέσματος αποτυχημένο Πρόγραμμα, στο οποίο εμείς ζούμε και πνιγόμαστε (και το βλέπετε) εδώ και 5 χρόνια".
    Στην πιεστική απαίτηση των "εταίρων" για νούμερα, για στοιχεία , η Ελληνική πλευρά αντιπαρατάσσει ενδιαφέρουσες διαβεβαιώσεις, όπως για δημοσιονομική ισορροπία, ή πάλι για (ήπιο) πρωτογενές πλεόνασμα. Το πρόβλημα πού είναι; Έρχεται η δική μας διαβεβαίωση, π.χ. του τύπου: "Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα διαρρυθμιστεί χρονικά, αλλά δεν έχει και δημοσιονομική επίπτωση, άσε που θα σημάνει πρόσθετες ασφαλιστικές εισφορές, άρα... μείωση των απαιτήσεων του Ασφαλιστικού από τον Προϋπολογισμό". Η άλλη πλευρά σπεύδει να παρατηρήσει: "Ωραία, όμως έχετε υπολογίσει πόσο η αύξηση κατωτάτων θα σημάνει σε αύξηση π.χ. του επιδόματος ανεργίας; Και πόσο στα επιδόματα μητρότητας; Πόσο και πώς θα "περάσει" στον υπολογισμό των συντάξεων; Α, ναι, και με τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, πώς την βλέπετε την εισπραξιμότητα;"
    Αυτού του είδους την προσέγγιση, πάτε την τώρα και απλώστε την σ' όλο το φάσμα των Προγραμματικών όπως θα μεταφράζονται σε Πρόγραμμα - όχι πλέον "Θεσσαλονίκης", αλλά "ηπίως ψαλιδισμένο" ώστε να φαντάζει συμβατό με μια συζήτηση Eurogroup...
    Ή δείτε πάλι, την προσέγγιση να ζητηθεί η συμβολική αντικατάσταση της Τρόικας - η οποία και μισήθηκε, αλλά και απέτυχε ως "ελεγκτής" - με κάτι "άλλο". Σαν στοιχείο αυτού του "άλλου" κάποια στιγμή συζητήθηκε (όχι δε μόνον στην Αθήνα) και ο ΟΟΣΑ. Τον οποίο, βέβαια, γνώρισε πρόσφατα η ελληνική κοινή γνώμη ως εμπνευστή του διαβόητου toolkit/της εργαλειοθήκης: έκανε περισσότερο κακό η συζήτηση γύρω από το ζήτημα αυτό, έτσι όπως έγινε, παρά ο,τιδήποτε άλλο στο μέτωπο των μεταρρυθμίσεων.
    Ο ΟΟΣΑ, οργανισμός με εγγενώς διακρατική υφή, ενώ έχει και γνώση και λόγο - και δεν διστάζει να εκφραστεί με σαφήνεια και ένταση - δεν έχει συσχετισθεί με την γεύση επιβολής του ΔΝΤ και των Βρυξελλών. Εχει δε πρόσφατα "γνωρίσει" (με αφορμή το toolkit) την Ελληνική πραγματικότητα απο κοντά, έχει παίξει ρόλο υποβοήθησης των συνεννοήσεων ο Γενικός Διευθυντής του Ανχελ Γκουρία, που θάναι (στις 11 Φεβρουαρίου, κι αυτός!) στην Αθήνα.
    Όμως , με εμάς να αναζητούμε τον όποιο δρόμο περπατώντας, χρειάζεται παρόμοιες τομές να τις προωθήσει η "άλλη πλευρά". Καθώς και να παρατείνει (με δική της πρωτοβουλία;) τον χρόνο που τελειώνει.
    Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

     

    Το κείμενο του Α.Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗ  δημοσιεύτηκε στη ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ 9.2.2015

    Καταμέτρηση Άρθρων:
    0