Πέμπτη, 28 Μάρτιος 2024

...κι άφησε τα κούτσουρα να κυλάνε στο ποτάμι

Πάμε απο την αρχή, προσεκτικά αλλά και ειλικρινά. Ήρθε τελικώς στην υπεσχημένη της επίσκεψη στήριξης της Κυβέρνησης Σαμαρά/Στουρνάρα (άντε, και Βενιζέλου...) η Καγκελάριος Μέρκελ - και είπε διάφορα θετικά ως αναγνώριση και των προσπαθειών και της απαρχής επιτυχίας του Προγράμματος. Αυτά, την επόμενη της ημέρας που η Ελλάδα έκανε τελικώς το πολυσυζητημένο βήμα της επανόδου στις αγορές, σηκώνοντας 3 δις (από βιβλίο προσφορών κάπου 20 δις) για 5ετές χαρτί, με κουπόνι στο 4,75% , απόδοση στο 4,95%.
Και την επίσκεψη Μέρκελ με το πλέγμα δηλώσεών της, και την διαβόητη "έξοδο στις αγορές" νομιμοποιείται η Κυβέρνηση να την καταγράψει στο σκέλος των επιτυχιών της πολιτικής που - με πελώριο κοινωνικό κόστος. με μια οικονομία ξέπνοη που δεν είναι έξυπνο να μιλάει κανείς για επανεκκίνησή της πριν πυκνώσουν κι άλλο τα σημάδια (θα επανέλθουμε). και με σημαντικό πολιτικό κόστος - επέλεξε απο το 2012 να εφαρμόσει.
Αξίζει να σημειώσει κανείς ότι, χωρίς βέβαια να αποφευχθεί μια δόση φλύαρης και υπερφίαλης αυτεπιβράβευσης από π.χ. τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο ή τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, και στα δυο μέτωπα τόσον ο Πρωθυπουργός όσο και ο (αρχιτέκτονας και σέρπα, συνάμα, αυτής της υπόθεσης) Γιάννης Στουρνάρας κατέβαλαν κάθε προσπάθεια ώστε να διευκρινίσουν ότι πρόκειται μεν για σημαντικά βήματα - μετά το Πρωτογενές Πλεόνασμα η έξοδος στις αγορές, μετά και τα δυο η αναγνώριση και η πολιτική στήριξη - αλλά που με τίποτε δεν σημαίνουν τέλος της διαδρομής. Άλλωστε και η ίδια η Ανγκελα Μέρκελ σε κάθε στροφή του λόγου της τόνιζε ότι η συνέχεια είναι που μετράει, αλλά και ο Αντώνης Σαμαράς της κρατούσε το ίσο με τις δικές του τοποθετήσεις. Απο δίπλα παραδίπλα ο Πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ δεν έχανε την ευκαιρία να υποστηρίξει ότι δεν είναι διόλου βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί πρόσθετη οικονομική στήριξη (φυσικά, με περισσότερο Μνημόνιο), απηχώντας Βόλφγκανγκ Σώύμπλε λίγες μέρες νωρίτερα. Ενώ και το ΔΝΤ έπαιξε τον ρόλο του spoilsport, ενημερώνοντας την δική του εκτίμηση για ανάγκη κάλυψης χρηματοδοτικού κενού το 2015-16.
Κινδυνεύει να γίνει κουραστική αυτή η ιστορία της εναλλαγής ζεστού-κρύου, αναγνώρισης/έπαινου και επισημάνσεων/προειδοποιήσεων. Στην κατακουρασμένη Ελληνική κοινή γνώμη - και σ' εμάς, τα αντίστοιχα αλαφιασμένα Μέσα Ενημέρωσης.... - η ανάγκη για ένεση αισιοδοξίας εναλλάσσεται με την ανάγκη για "οπαδική τοποθέτηση". Καθώς την δεύτερη επέλεξε χωρίς δισταγμό η Αξιωματική Αντιπολιτευση, διεκτραγωδώντας και παραμερίζοντας ακόμη και την τεχνική επιτυχία του ομολόγου των 3 δις, έχουμε στρωμένο - μόλις 5 βδομάδες πριν τις Ευρωεκλογές - το γνώριμο γήπεδο αντιπαράθεσης. Πάλι...

Μια τεχνική επιτυχία που σέρνει
πίσω της σημαντικά προβλήματα...
Μαντεύουμε την αντίδραση του αναγνώστη: "Μην υπεκφεύγεις! Πες μας ευθέως την γνώμη σου!".
Λοιπόν: το σημαντικό δεν είναι ότι 4 χρόνια μετά τον αποκλεισμό της Ελλάδας απο τις διεθνείς αγορές, επανέρχεται σ' αυτές και γίνεται (θετικά) πρωτοσέλιδο μ' ένα επιτόκιο που είναι δίπλα σ' εκείνο που πετύχαινε πριν αποκλεισθεί. Το σημαντικό είναι ότι η επάνοδος αυτή - δοκιμαστική, περιορισμένη, πάντως χωρίς άμεσο "δίχτυ ασφαλείας" αν και βέβαια υπάρχει μια σιωπηρή εγγύηση ότι το Ελληνικό χαρτί θα στηριχθεί ... κάπου εκεί, στο περιθώριο του ΟΜΤ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας - πραγματοποιήθηκε μόλις 2 χρόνια μετά τν οργανωμένη, μερική χρεοκοπία (αυτό ήταν το "εθελοντικό" haircut, ύστερα η "ανταλλαγή ομολόγων") του 2012. Δηλαδή μόλις 2 χρόνια, αφότου σφαγιάσθηκαν κατά κάποιο 70% του κεφαλαίου τους ομολογιούχοι που βρέθηκαν με κάποια 100 δις ευρώ Ελληνικά ομόλογα στα χέρια τους. [Εμείς μάθαμε να θρηνούμε για τους μικροομολογιούχους και για τα Ασφαλιστικά Ταμεία που διαλύθηκαν. μερικοί θυμούνται και τις Ελληνικές τράπεζες που επίσης "εθελοντικά" αυτοχειριάσθηκαν επειδή είχαν φορτώσει χαρτί του Ελληνικού Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. όμως οι διεθνές αγορές είχαν γράψει την δική τους ζημιά. Ε, την προσπέρασαν και μας ξαναδοκιμάζουν!].
Τεχνική επιτυχία, λοιπόν, της Κυβέρνησης Σαμαρά/Στουρνάρα Συν, όσων την στήριξαν/όσων της συμπαραστάθηκαν. (Είναι αυτός ένας πρόσθετος λόγος, όχι ασήμαντος, που λένε τα καλά τους λόγια οι Γερμανοί και οι Βρυξέλλες κοκ. Κρινόταν και αυτών η "συνταγή", απο την δική τους κοινή γνώμη - στις δικές τους Ευρωκάλπες). Το σωστό και δίκαιο θα ήταν να θυμηθεί κανείς και την Κυβέρνηση Παπαδήμου, που σήκωσε το πιο άχαρο μέρος της διαδρομής. Την προηγηθείσα φάση καλύτερα να την αφήσουμε στην σκιά: οι στιγμές φρίκης που έζησαν οι άνθρωποι της εποχής ΓΑΠ με τον Τιτανικό τους μόνον από την μακρά Ιστορία θα αποτιμηθούν χρήσιμα.
Όμως, μην φεύγουμε άλλο πίσω: τώρα, τι δίνει/τι κοστίζει η έξοδος στις αγορές. Πρώτον, τι κοστίζει. Αλμυρούτσικο το επιτόκιο - προσοχή: όχι μονο σε σχέση με το γύρω στο 2% του επίσημου χρέους , που όμως "έχει Μνημόνιο και Τρόικα", αλλά και σε σχέση με τα κατακρημνισμένα διεθνώς επιτόκια της άνοιξης του 2014 μπροστά στην πλημμυρίδα ρευστότητας. Συν, ακόμη και το 4,75% ξεπερνάει τον όποιο ρυθμό ανάπτυξης βλέπει η Ελληνική οικονομία μπροστά: άρα, οριακά βαραίνει το ήδη ασήκωτο χρέος του 175+% του ΑΕΠ. Ύστερα, "μετά την επιτυχή επανάκαμψη στις αγορές", γιατί οι χώρες που μας δανείζουν (και που θα συνεχίσουν να καλύπτουν τα χρηματοδοτικά κενά μας) να συμφωνήσουν, αύριο, στην επαναδιαπραγμάτευση του χρέους με ουσιαστική αναδιευθέτηση του χρόνου πληρωμής των τόκων και της αποπληρωμής του κεφαλαίου; Δεν θα τεθεί ξανά - ό,τι κι αν πει η Γερμανία και ο κ. Σώϋμπλε - το ζήτημα των φτωχότερων χωρών που δάνεισαν και θα συνεχίσουν να στηρίζουν Ελλάδα με κεφάλαια τα οποία σηκώνουν ακριβότερα οι ίδιες στις αγορές, όταν θα χρειαστεί να "δώσουν" πρόσθετη μείωση επιτοκίου στην Ελλάδα;
Αυτή είναι η βασική ορθολογική αντίρρηση που (υποθέτουμε πως) είχε ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν τοποθετήθηκε εναντίον της εξόδου στις αγορές όπως αυτή έγινε (κυρίως: στον χρόνο που έγινε, δηλαδή προτού ξεκινήσει η όποια ουσιαστική συζήτηση για το Ελληνικό χρέος). Βέβαια ο τρόπος με τον οποίο έγινε η αμφισβήτηση της εξόδου στις αγορές, - η πρακτική της γενικής και ξεθεμελιωτικής κριτικής - φρονούμε ότι θα κοστίσει στους ίδιους τους Συριζαίους, πολιτικά. Άλλωστε, μέσα στην απορριπτική τους φούρια σχεδόν παρέβλεψαν ότι... το ίδιο το Χρηματιστήριο Αθηνών μετά την περίπυστο έξοδο στις αγορές δεν πολυενθουσιάστηκε. χώρια που το φρέσκο Ελληνικό χαρτί στο ξεκίνημά του έδειξε σημάδια να σκοντάφτει....

...ή μια πολιτική ευκαιρία που
είναι ζητούμενο ποιος/πως θα αξιοποιήσει
Πάμε τώρα στο τι όντως δίνει/τι υπόσχεται να δώσει η επάνοδος στις αγορές. Κυρίως δυνατότητες. Ασφαλώς, "καβαλώντας" τώρα στο benchmark του χαρτιού του Ελληνικού Δημοσίου, θα μπορέσουν ευκολότερα και οι ανακεφαλαιοποιημένες Ελληνικές τράπεζες να βγουν και να ζητήσουν κεφάλαια (γι αυτό, άλλωστε, καθυστέρησε ομολογιακή έκδοση της η Alpha ενώ έσπευσε η Πειραιώς: γι αυτό και επείγει να τελειώσουν οι διστακτικότητες και οι χειρισμοί Eurobank και Εθνικής ώστε να προχωρήσουν τις δικές τους κινήσεις), ανοίγοντας έτσι γνήσια την στρόφιγγα της ρευστότητας. Το ίδιο θα ισχύσει και για ομολογιακές εκδόσεις Ελληνικών επιχειρήσεων - αλλά αυτές είναι μια ντουζίνα, άντε δυο. Πέραν τούτου, η αποκλιμάκωση του κόστους των βραχυπρόθεσμων κεφαλαίων που σηκώνει το Δημόσιο μέσω των εντόκων, όπως ήδη έχει καταγραφεί, και (κυρίως!) η προσέλευση ξένων παικτών σ' αυτήν την αγορά που μέχρι τώρα κυριαρχούνταν απο τις Ελληνικές τράπεζες (οι οποίες έτσι στέρευαν ακόμη περισσότερο απο πόρους...) δημιουργεί ένα δεύτερο loop ενίσχυσης της ρευστότητας.
Άλλωστε, αν δεν ήταν όλοι "κολλημένοι" στην πολιτική διάσταση της επίσκεψης Μέρκελ, θα είχαν σημειώσει την έμφαση που η ίδια έδωσε (α) στην συνάντηση με τις ελληνικές start-ups και (β) στην επιτάχυνση των εργασιών για το Institution for Growth/το Επενδυτικό Ταμείο, που ακριβώς στόχο θα έχει να φέρει ρευστότητα σε μεσαίες επιχειρήσεις (μικρομεσαίες για τους Γερμανούς), μήπως και ξεκολλήσει η πραγματική οικονομία. (Ο Αντώνης Σαμαράς περιορίσθηκε σε γλωσσολογικές παρατηρήσεις για τις "νεοφυείς" επιχειρήσεις. Συν σε υπόσχεση ότι το Επενδυτικό Ταμείο θα μετεξελιχθεί σε Τράπεζα - φρικάροντας, έτσι ΔΝΤ και ΕΚΤ...).
Και έτσι, καταλήγουμε σ' εκείνο που ήδη πριν την "έξοδο στις αγορές" και την επίσκεψη Μέρκελ διαφαινόταν. Πρόκειται για αγορά χρόνου και για εξαγορά περιθωρίων πολιτικών χειρισμών. Το ζήτημα είναι, τώρα, τι θα τον κάνουν και τον χρόνο και το περιθώριο χειρισμών.
Όπως θάλεγε και μια παραφθορά του Ηρακλείτειου ποταμιού, "κάνε την προσπάθειά σου κι άσε τα κούτσουρα να κυλάνε στο ποτάμι". Αφιερώνεται στον Γιάννη Στουρνάρα και τον ΟΔΔΗΧ "του".

Δημοσιέυτηκε στην Ναυτεμπορική στις 14/4

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση