Παρασκευή, 29 Μάρτιος 2024

"Τα πηγάδια γύρισαν ανάποδα"

"Τα πηγάδια γύρισαν ανάποδα". Δανειζόμαστε την παράξενη έκφραση απο τον Αλέκο Παπαδόπουλο - δεν είναι πολιτική, αναφέρεται στην ριζική ανατροπή του τρόπου λειτουργίας της οικονομίας και της κοινωνίας, μιαν ανατροπή που την επεσήμαινε ήδη ως επερχόμενη από τον Νοέμβριο του 2009: "Πικρή αλήθεια ότι, μετά απο μια μακρά περίοδο αμεριμνησίας, θα αναγκασθούμε να ζήσουμε ένα ιδιαίτερα λιτό βίο έως ότου να αναταχθεί η οικονομία" . Βρίσκουμε ότι περιγράφει στην εντέλεια εκείνο που βρίσκεται, ούτως η άλλως μπροστά μας. Μόνο που... πρέπει να δούμε σήμερα, τι ακόμη υπάρχει μπροστά μας ως "λιτός βίος".
Οι εκλογές του Μαΐου, και ο καινούργιος γύρος αναζητήσεων που αναπόδραστα ανοίγεται, αυτό το ερώτημα δεν το αλλάζουν. Ό,τι κι αν πουν οι πολιτικοί (ζαλισμένοι απο τις βδομάδες που πέρασαν) επ' αυτών που είπαμε οι πολιτες στην τρίδιπλη κάλπη (όχι λιγότερο παραζαλισμένοι - αν και όχι "παραπλανημένοι").
Όμως, πρώτα ας μας επιτρέψει ο αναγνώστης να σημειώσουμε κάτι σαν την αγνοημένη εικόνα της σιωπηρής πραγματικότητας κάποιες μέρες, αν μη ώρες, πριν τις κάλπες της 25ης που τώρα καθόμαστε και ανατέμνουμε τα αποτελέσματά τους. Λοιπόν: μεσοβδόμαδα αποπλήρωσε η Ελλάδα τα κάπου 8,5 δις ευρώ που αποτελούσε - ποιος το θυμάται πια; - το κεντρικό ερώτημα για το χρηματοδοτικό κενό του 2014, το αν και πώς θα εξυπηρετηθούν. (Τα μισά ήταν από την παρέμβαση στην κορύφωση της κρίσης, τα άλλα απο την εποχή Αλογοσκούφη). Έγινε δε η αποπληρωμή χωρίς ακόμη να έχουν εισπραχθεί τα αναμενόμενα 1,8 (ή1,8x2) δις του ΔΝΤ, που πάνε για κάποια 24ωρα μετά τις κάλπες (30 Μαΐου η σχετική συνεδρίαση).
Βέβαια, περίπου την ίδια στιγμή είδαμε να σκουραίνει η προοπτική του Ασφαλιστικού, με τα επικουρικά κυρίως Ταμεία που ετοιμάζονται να "μπουν" στο καλοκαίρι, με μαύρη τρύπα να ανοίγει ήδη η κατάργηση των φόρων/πόρων υπέρ τρίτων βάσει της εργαλειοθήκης ΟΟΣΑ: σε απόσταση αναπνοής να την δουν και οι συνταξιούχοι τους! Επειδή περί εργαλειοθήκης, πάντως, δεν είναι μόνο το "γάλα 2 ημερών" που ματαίως θα αναζητήσετε σε ράφια σουπερμάρκετ : μην διανοηθείτε π.χ. να ζητήσετε σε φούρνο να σας... ζυγίσουν το ψωμί, ώστε να πληρώσετε με βάση την ποσότητα που αγοράσατε. Θα σας κοιτάξουν σαν τρελό, το πιθανότερο: το ότι διάφορα διαρθρωτικά νομοθετήθηκαν δεν σημαίνει, δα και κάτι!

Η οικονομία σε αμηχανία,
η πολιτική αναζήτηση σε φάση "τυφλόμυγας"
Γιατί ξεκινάμε μ' αυτές τις άσχετες μεταξύ τους αναφορές; Για να δείξουμε ότι οι κάλπες του Μαΐου και όλη τους η πολιτική λειτουργία βρίσκουν την οικονομία σε μια παράξενη αμηχανία. Η παρανοϊκή δημοσιονομική πίεση των δυο τελευταίων χρόνων "πέτυχε" - δηλαδή, τι; Έφερε μια κανονικότητα στην χρηματοδοτική ισορροπία έναντι του διεθνούς συστήματος (συν, να είμαστε δίκαιοι, μια βαθμιαία διόρθωση στις καθυστερήσεις πληρωμών/arrears του Δημοσίου έναντι ιδιωτών) η οποία αφήνει - σχετικά - ελεύθερα τα χέρια όποιου κυβερνήσει απ' δω και πέρα. Αντίθετα, σε επίπεδο διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συνεχίζουμε να τσαλαβουτάμε...
Δηλαδή τώρα, με την συζήτηση για την ελάφρυνση/αναδιάρθρωση /ξαναπακετάρισμα του χρέους να έχει ξεκινήσει, όμως προς άδηλη κατεύθυνση και με εξαιρετικά διστακτικό ρυθμό, "όλα βρίσκονται πάλι εξαρχής στο τραπέζι". Με σαφώς λιγότερη διαπραγματευτική πίεση, αλλά και εντελώς ανοιχτά. Το ζήτημα είναι ... ποιος θα κάνει ετούτη την διαπραγμάτευση και πώς.
Όμως, την ίδια στιγμή, η πολιτική τάξη δείχνει να αντιλαμβάνεται πως άμα δεν επαναδρομολογηθεί - τώρα, άμεσα, σε ένα ορατό μέλλον - "κάτι" σαν ανάπτυξη, τότε δεν πάμε πουθενά. Και η ίδια η Ευρώπη το βλέπει - τραγικά αργά! Έτσι παραμονές της κάλπης, έφερε στην πρώτη γραμμή πάλι η Γερμανία/ο Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε δια μακράς χειρός της KfW το θέμα του Επενδυτικού Ταμείου, προκειμένου να υποσχεθεί κάτι σαν ρευστότητα στοχευμένη στην έρημο των μικρομεσαίων.
Την ίδια στιγμή πλήθυναν οι μελέτες και οι συζητήσεις που στοχεύουν σε μια επαναδρομολόγηση της ανάπτυξης. Στην μελέτη της McKinsey (μαζί με τις συνεισφορές του ΙΟΒΕ και του ΚΕΠΕ) στηρίχθηκε εκείνο που επιχειρείται να προωθηθεί ως Εθνικό Αναπτυξιακό Σχέδιο - με τομείς προτεραιότητας όπως ο πρωτογενής και η μεταποίηση των προϊόντων του , ο τουρισμός, η ενέργεια, η διαχείριση απορριμμάτων, τα logistics και όλο και κάποια προωθημένη εκδοχή βιομηχανίας όπως π.χ. των γενοσήμων φαρμάκων ή πάλι υπηρεσιών όπως της πληροφορικής. Ενώ μια άλλη μελέτη μεγάλου "σπιτιού", της Boston Consulting Group παρουσιάστηκε με την ενθουσιώδη στήριξη των επτά διμερών Επιμελητηρίων...
Βέβαια, το "η ανάπτυξη δεν διατάσσεται!" φαίνεται πως οι πολιτικοί μας επιτέλους το έμαθαν. Το "η συζήτηση είναι καλή, η ανάπτυξη όμως ούτε με τα ωραία λογια καταφθάνει", φαίνεται ότι ακόμη δεν καταστάλαξε. Ισως, γι αυτό, να μας φάνηκε πολύ πιο ουσιαστική μια άλλη μελέτη μεγάλου "σπιτιού", της PwC, όπου ήρθε να στηριχθεί η πολύ πιο βαριά συζήτηση για την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων.
Τι λέει εκείνη; Ότι για την αναχρηματοδότηση του εταιρικού τομέα της οικονομίας πρέπει σε έναν εύλογο χρονικό ορίζοντα να αναδιαρθρωθούν περίπου 15 δις ευρώ (25% των δανείων) ώστε να απελευθερωθούν περιουσιακά στοιχεία, κυρίως απο κάπου 650 εταιρείες Zombies - υπό την υπερβολικά ευρηματική αυτή ονομασία κρύβονται οι μη-βιώσιμες επιχειρήσεις που απλώς "στραγγίζουν" πόρους απο το τραπεζικό σύστημα. Ακόμη πρέπει αν αναχρηματοδοτηθούν περίπου 10 δις ευρώ, (15% των δανείων) αν είναι να επανέλθει η συμβατότητα του δανεισμού με την λειτουργική κερδοφορία περίπου 700 επιχειρήσεων.

Η συζήτηση για τις θέσεις εργασίας
θέλει μεγαλύτερο σεβασμό
Σ' αυτό το φόντο, μ' αυτήν την προεργασία, ήρθε κυριολεκτικά "στο νήμα" η προεκλογική παρουσίαση Εθνικού Αναπτυξιακού Σχεδίου απο τον Αντώνη Σαμαρά. Διόλου τυχαία, επέμεινε ιδιαίτερα στην "μετάφραση" της ανάπτυξης σε θέσεις εργασίας! Εγινε λογος για 550.000 θέσεις σε ορίζοντα 3ετιας, για 770.000 σε ορίζοντα 2021.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως το "σπάσιμο" των υπεσχημένων θέσεων εργασίας. Κάπου το 40% αναμένεται να προέλθει από την γεωργία/τον πρωτογενή τομέα: εδώ υπάρχει αληθινά μεγάλη δόση αστάθμητου, καθώς η οικονομικότητα της ενασχόλησης στην γεωργία τα χρόνια που έρχονται εξαρτάται απο δυσάρεστα ευαίσθητους παράγοντες. Ο ένας είναι η εξέλιξη των Ευρωπαϊκών παραμέτρων (μην βιαστείτε να πείτε "δεν θα παράγουμε πια για την επιδότηση, αλλά για την αγορά" καθώς για ευρύτατο φάσμα προϊόντων η ζήτηση δεν θα πάψει να επικαθορίζεται απο τις "τιμές Βρυξελλών"), ο άλλος το κόστος παραγωγής (αυτό ορθώς το διέγνωσε ο ίδιος ο Αντ. Σαμαράς και εξήγγειλε μείωσή του, αλλά έμεινε κάπως πίσω στο "πώς ακριβώς").
Το πιο σταθερό κομμάτι, σχεδόν 30%, ανάγεται στον τουρισμό. Εδώ, μπορεί το Πρόγραμμα Σαμαρά - αν το πούμε έτσι - να είναι μέχρι και συντηρητικό καθώς πρόκειται για 30.000 (πρόσθετες, σωρευτικές) θέσεις εργασίας κάθε χρόνο, σ' έναν τομέα όμως που υπάρχουν ενδείξεις ότι όντως παίρνει μπροστά. Ενα ζήτημα, βέβαια, είναι τι ποιότητας θέσεις εργασίας θάναι αυτές: πόσο εποχιακές (και θα σημαίνει "εποχιακές") και ποιού επιπέδου αμοιβών (δεν αναφερόμαστε βέβαια στις επίσημες, μόνο αμοιβές, αλλά και στις γκρίζες απολαβές "αιχμής" που - αυτές κυρίως - οδηγούν την ενεργό ζήτηση στην Ελληνική περιφέρεια).
Το 10% που ανάγεται στην ναυτιλία υπόσχεται - ως συνήθως - καλύτερη ποιότητα αμοιβών. Όμως, εδώ, η πάγια κυκλικότητα της ναυτιλίας θάξιζε να ληφθεί υπόψη - αν και μάλλον το σημείο εκκίνησης είναι (το 2014) αρκετά χαμηλά. Μόνο, να δούμε τι θα αφήσει στην Ελλάδα η παγίως "για την κοινή γνώμη" φορολογική πολιτική που επαπειλείται. Κάπου εκεί κοντά, απο πλευράς όρων, αλλά λίγο πάνω από 5% του συνολικού αριθμού θέσεων εργασίας οι προσδοκίες απο τις συνδυασμένες μεταφορές/τα logistics. Αντίστοιχα μεγέθη και στην ενέργεια και το περιβάλλον: μόνο που το πρώτο σκέλος εξαρτάται - απόλυτα - από αποφάσεις πολιτικής, το δεύτερο - ανάγνωθι: διαχείριση απορριμμάτων - έχει να κάνει (και) με την αστοχία των αναθέσεων συμβάσεων απειλεί να που "συμπαρασύρει" την χρηματοδότηση Βρυξελλών.
[Η αντίστοιχη προσδοκία για την δημιουργία πρόσθετου ΑΕΠ στην 6ετία - κοντά στα 55 δις ευρώ, λέει - είναι διαφορετική ανά τομέα/κλάδο . Τα 16,5 δις αναμένονται απο τον τουρισμό, με τα 13,5 (μόλις) απο την γεωργία, σχεδόν 10 απο ενέργεια-περιβάλλον, κάπου 8,5 από ναυτιλία....].
Κουράσαμε ίσως, μια μέρα μετά την ζωηράδα της κάλπης, ημέρα εξαγωγής σοφών συμπερασμάτων. Όμως, να, μήπως θάπρεπε οι αναφορές σε δημιουργία θέσεων εργασίας να γίνεται με λίγο μεγαλύτερο σεβασμό; Για ανθρώπους είναι ο λογος. Όχι για νούμερα.

Δημοσιέυτηκε στην Ναυτεμπορική στις 27/5

Προσθήκη νέου σχολίου


Κωδικός ασφαλείας
Ανανέωση