Παρασκευή, 19 Απρίλιος 2024
Με ελαφρότατα χειρότερα από την αρχική εκτίμηση στοιχεία για την εξέλιξη του ΑΕΠ το β΄ 3μηνο της χρονιάς (-0,3% έναντι της ίδιας περιόδου του καταβυθισμένου 2013, ενώ τον Αύγουστο υπολογιζόταν /flash estimate σε -0,2%) ανέβηκε στην ΔΕΘ ο Αντώνης Σαμαράς. Αλλά και από το Παρίσι, η επιστροφή της αποστολής Χαρδούβελη - Λαζαρίδη - Παπασταύρου (από δίπλα και Πρωτόπαπας - Πιερρακάκης ως "κοινωνική συνείδηση του ΠΑΣΟΚ") δεν συνοδεύτηκε με τα καλούδια που μέχρι και πριν λίγο το πρόθυμο μηντιακό μας σύστημα προεξοφλούσε, από μπαράζ φοροελαφρύνσεων μέχρις άνοιγμα της "μεγάλης διαπραγμάτευσης" για την ελάφρυνση του χρέους - ευτυχώς που είχε φροντίσει ο Γκίκας Χαρδούβελης να προσγειώσει την συζήτηση προς μικρό καλάθι.
Με σχετική, λοιπόν, συμπάθεια προς την σταθερά αυτοτραυματιζόμενη Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου (γιατί συμπάθεια; διότι λακίζουν από κοντά της οι υποστηρικτές της, ξένοι και εγχώριοι, ακριβώς την στιγμή που εκείνη κάνει τα πιο επικίνδυνα βήματα στα οποία την έσπρωξαν...) θα πούμε ότι αυτή η συγκυρία που επέβαλε αυτοσυγκράτηση ήταν κάτι το θετικό. Βλέπετε, με αναμενόμενη ούτως ή άλλως μεταβολή του τρόπου υπολογισμού του ΑΕΠ φέτος το φθινόπωρο, όλα τα στοιχεία που η Κυβέρνηση στρατολογούσε - βέβαια με την ενθάρρυνση των μελετητικών τμημάτων των Τραπεζών, βέβαια με την πάγια μηντιακή παρότρυνση - προκειμένου να διακηρύξει ότι "βρισκόμαστε πλέον στην φάση ανάκαμψης" και ότι "η οικονομία τραβάει μπρος" (την στιγμή που και οι εξαγωγές πάνε πίσω, και η δημόσια κατανάλωση υποχωρεί, και τα εισοδήματα των νοικοκυριών μπουσουλάνε, και οι επενδύσεις αγκομαχάνε: περίεργη ανάκαμψη!) κινδυνεύουν να την αδειάσουν στην επόμενη στροφή.
Παράλληλα, το ποντάρισμα στο εύρημα "τελειώνει το Μνημόνιο" και συνεπώς "θα υποχρεωθεί η Τρόικα να δει την λογική μας" σε μια πελώρια σειρά ταξιμάτων που σωρεύονταν τον τελευταίο καιρό - ειδάλλως "θα τα περάσουμε μονομερώς, εμείς!" - από τις ρυθμίσεις οφειλών σε 100 δόσεις μέχρι το ευρύτατο φάσμα φοροελαφρύνσεων, από το ξαναγράψιμο του ΕΝΦΙΑ μέχρι το σβήσιμο των κόκκινων δανείων, από το διώξιμο κάθε συζήτησης για το Ασφαλιστικό μέχρι την απόκρουση κάθε νέας μείωσης του Δημοσίου, από την άρνηση των ομαδικών απολύσεων σε επιχειρήσεις που σβήνουν μέχρι την υπαναχώρηση σε πλείστα ζητήματα της (εφαρμοζόμενης, υποτίθεται) εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ, κινδύνευε κι αυτό το εύρημα να γυρίσει μπούμερανγκ. Όχι δε απλώς για τον Αντώνη Σαμαρά ή για τον Βαγγέλη Βενιζέλο (ο οποίος και αυτοτελώς εξελίσσεται σε ισχυρή νάρκη για την Κυβέρνηση...), αλλά και για τις σχέσεις της Ελλάδας με τους "εταίρους" της.
H Ελλάδα ως αντικείμενο ή
ως υποκείμενο των διεθνών σχέσεων
Ολα αυτά, δε, έτρεχαν την ίδια στιγμή που σχεδιάζεται ένα ενδεχόμενο πρωτο βήμα προς σημαντική κατεύθυνση. Άμα επιβεβαιωθούν - ασφαλώς η μόνη επιβεβαίωση που μετράει είναι εκείνη που γίνεται στην πράξη! - οι πληροφορίες που θέλουν διεθνή συνάντηση να οργανώνεται τον Νοέμβριο για το χρέος στην Ουάσιγκτων με "εποικοδομητική αντιπαράθεση" των απόψεων ΔΝΤ και Ευρώπης (=Γερμανών) για το Ελληνικό χρέος, και άμα σ' αυτήν μετάσχει όντως η Ελλάδα ως υποκείμενο και όχι ως αντικείμενο - μόνο! - των διεθνών σχέσεων, τότε το πράγμα αποκτά ενδιαφέρον. Δεν πρόκειται ακριβώς για εκείνο που, π.χ. οι Συριζαίοι εννοούσαν όταν ήθελαν Συνδιάσκεψη για το Ελληνικό Χρέος , όμως είναι κάτι που ξεφεύγει από την απλοϊκή έως τώρα άρνηση της μη-βιωσιμότητας του χρέους. Και πρόκειται - ακόμη πιο σημαντικό - για επανατοποθέτηση του Ελληνικού ζητήματος σε γνήσια διεθνές φόντο.
Ας μας επιτραπεί εδώ να πούμε ότι ενώ ο Αντώνης Σαμαράς (ναι, ναι, και ο Βαγγέλης Βενιζέλος) έγραφαν τις τελευταίες σελίδες τους για ΔΕΘ, το γεγονός ότι στο Forum της Villa d' Este, στο Cernobbio δίπλα στην Λίμνη του Κόμο, και με συνδαιτημόνες Μάριο Μόντι και Γιοργκ Άσμουσσεν, Ζαν-Κλωντ Τρισέ και Μισέλ Μπαρνιέ ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε να παρέμβει στην "Ατζέντα για να αλλάξει η Ευρώπη" (η δική του προσέγγιση: "Ο συσχετισμός δυνάμεων στην Νέα Ευρώπη"), ήταν μια ακόμη προσπάθεια να τεθεί το Ελληνικό ζήτημα σε κάτι σαν ευρύτερη προοπτική. Γι αυτό και ήταν μάλλον επαρχιώτικο που τόσο η ενδο-Συριζείϊκη αποστορφή προς τον συναγελασμό Τσίπρα με εκπροσώπους της πλουτοκρατίας, όσο και η αντι-Συριζείϊκη κακεντρέχεια έμεινε στο πόσων αστέρων ήταν το ξενοδοχείο που φιλοξενεί το Ambrosetti Forum (κλείνει 40 χρόνια η διοργάνωση, Ιταλοκεντρική αλλα και "Ευρωπαϊκή") και δεν κατέγραψε π.χ. ότι δίπλα στον Μπερλουσκόνι ή τον Πρόντι, θα συναντούσε εκεί τα τελευταία χρόνια από Χέλμουτ Σμιτ μέχρι Νουριέλ Ρουμπίνι, απο Ζισκάρ Ντ' Εσταιν μέχρι Ερντογάν, απο Καρδινάλιο Ράτσινγκερ (πριν γίνει Πάπας) μέχρι Χένρυ Κίσσινγκερ. Και εδώ, ένα το ζητούμενο: να μην βρεθεί (πάλι) το συμπαθές πειραματόζωο απλό αντικείμενο των συζητήσεων, αλλά να προσέλθει (και να μετάσχει!) ως υποκείμενο των διεθνών σχέσεων. 'Ηταν αρκετή η αψιμαχία με Μπαρρόζο για τις επιλογές των Ευρωπαίων για την κρίση και τα αποτελέσματά τους "για τα οποία κανείς δεν μπορεί να χαίρεται" (Τσίπρας);
Aπο "το μέλλον έχει αργήσει" Σαμαρά
στην ΔΕΘ μέχρι τα βήματα της ΕΚΤ
Σ' αυτό το φόντο, ήταν θετική η επιλογή Σαμαρά στην ΔΕΘ να συγκρατηθεί - πώς; Έθεσε τον εαυτό του - υποθέτει κανείς: και την Κυβέρνηση, αν και άφησε στον Βαγγέλη Βενιζέλο στην συνέντευξη Τύπου την Κυριακής το περιθώριο διαφοροποίησης... - κάτω από την ασπίδα της αλήθειας ("ακατανίκητη για όποιον την τολμάει, ανελέητη για όποιον την αποφεύγει"). Μοίρασε περιορισμένα μόνον απο τα προσδοκώμενα/υπεσχημένα: μείωση 30% στον ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης, με διατήρηση των επιδομάτων θέρμανσης. διόρθωση του ΕΝΦΙΑ στην επαρχία (αλλά "πλαίσιο" για τα ξενοίκιαστα διαμερίσματα). με τον προϋπολογισμό οι ρυθμίσεις για τις περισσότερες δόσεις στα ληξιπρόθεσμα και για την μείωση στην εισφορά αλληλεγγύης. Χαρακτηριστική η στροφή προς τους ενστόλους: τους τίμησε για την αυταπάρνηση, ανέφερε και την απόφαση του ΣτΕ, αλλά η επαναφορά στο 2012 θα γίνει στα πλαίσια αντοχών του Προϋπολογισμού.
Απ' εκεί και πέρα, σεμνά και ταπεινά αναπτυξιακά, με σχεδιασμούς μέλλοντος και IfG/Επενδυτικό Ταμείο και ρευστότητα μέσω των τραπεζών - συν, καταγραφή της καλύτερης κατάστασης των Ελληνικών ομολόγων στις αγορές. Συν, υπόσχεση για διεθνή σωφροσύνη και πολιτικής μηδενικής ανοχής στο εσωτερικό.
Αν, και, και η ατάκα των ημερών: "Το μέλλον έχει αργήσει".
Πάντως, είτε θέλουμε, είτε όχι, είτε με εκλογική αναμέτρηση ενδιάμεση είτε όχι, η Ελλάδα θα ξαναδεί στο ερχόμενο χρονικό διάστημα την θέση της σ' ένα ευρύτερο πλαίσιο. Είναι το πλαίσιο αυτό ευνοϊκό/ευνοϊκότερο; Είδαμε ότι το διεθνές σύστημα "καλεί" την Ευρώπη να ξαναδεί τα πράγματα - πάντως για το χρέος. Για την ώρα αυτό που λέγεται "Ευρώπη" ψάχνεται! Όμως η περασμένη βδομάδα έφερε τουλάχιστον κάτι.
Τι; Ένα ακόμη βήμα στην αναγνώριση, απο την ΕΚΤ τουλάχιστον, ότι η Ευρωζώνη βρίσκεται στην σκιά της αυτοτροφοδοτούμενης ύφεσης λόγω αποπληθωρισμού. Το πλέγμα μέτρων για πρόσθετη χαλάρωση της πολιτικής επιτοκίων, για αύξηση της παροχής ρευστότητας με αγορές χρεογράφων του ιδιωτικού τομέα (ABS/Asset-covered securities) ή/και καλυμμένων τραπεζικών ομολόγων (covered bonds), μαζί και με το πρόγραμμα στοχευμένης ρευστότητας προς τις επιχειρήσεις (TLTRO) οδηγεί σταθερά την ΕΚΤ στην αποδοχή της ανάγκης αντισυμβατικών μέτρων, του τύπου εκείνων της Fed ή της Bank of England.
Είναι περιττό να προσπαθεί κανείς να περιγράψει πώς θα λειτουργήσει στην πράξη το μείγμα αυτό, πώς δηλαδή το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ περικοπτόμενο κατά μιαν ανάσα (από 0,15% σε 0,05%) και το αρνητικό επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων βυθιζόμενο λίγο ακόμη (από -0,10% σε -0,20%) θα συνδυαστεί με τα 400 δις ευρώ τα οποία θα δανείζει φέτος το φθινόπωρο η ΕΚΤ (με επιτόκιο-ανάσα 0,25% και με 4ετή διάρκεια, που δεν είναι λίγη) σε τράπεζες που θα αποδεικνύουν ότι έχουν "κλεισμένους" πελάτες προκειμένου να τα δανείσουν παρακάτω, καθώς και με την επέκταση της αγοράς τραπεζικού χαρτιού και ABS. Όμως ευθέως ο Μάριο Ντράγκι δέχθηκε ότι όλα αυτά "θα έχουν μεγάλη επίδραση στο μέγεθος του ισολογισμού μας". Ταυτόχρονα, έκανε σαφή αναφορά στο πώς - συνειδητά - ο Ευρωπαϊκός πληθωρισμός που βρέθηκε τον Αύγουστο στο 0,3% "πρέπει" να επανέλθει ("το ΔΣ της ΕΚΤ έχει δεσμευθεί ομόφωνα") πλησιέστερα προς τον στόχο του 2%. Ενώ δε είπε όλα τα "σωστά" για την συνέχιση της τήρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, αναφέρθηκε και πάλι σε ένα "φιλικότερο προς την ανάπτυξη μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής" (και τούτο παρόλο που η κυρία Μέρκελ του είχε τραβήξει πρόσφατα το αυτί...).
Είναι όλα αυτά ενδεικτικά ενός διαφορετικού κλίματος που ωριμάζει;
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 11/9/2014
