Τετάρτη, 24 Απρίλιος 2024
Ισχύει αυτό ασφαλώς για την Κυβέρνηση, για το πρωτεϊκά μεταβαλλόμενο μόρφωμα που ασκεί (όπως την ασκεί) διακυβέρνηση. Είναι να ελπίζει κανείς ότι το πάθημα της συνάντησης στο Παρίσι, ύστερα εκείνο των εξαγγελιών Σαμαρά (και Βενιζέλου, ποτέ μην παραβλέπουμε την διάσταση Βενιζέλου) στην ΔΕΘ, έχει γίνει πλέον μάθημα - πώς; Με την συνειδητοποίηση ότι το να φορτώνει κανείς προσδοκίες, ότι θα υποχωρήσει η Τρόικα, ότι θα συνετισθούν οι "εταίροι" μας, ότι θα προχωρήσουν ριζικές φοροελαφρύνσεις, ότι θα έχουμε σειρά μονομερών αποφάσεων (άρα... η Τρόικα ήδη ανήκει σ' ένα δυσάρεστο παρελθόν), ότι η ανάπτυξη νάτην! ήρθε, ότι η συγκλονιστική ανεργία υποχωρεί και ότι η απασχόληση βλασταίνει, δεν αποδίδει. Η πικρή προσγείωση στην πραγματική πραγματικότητα κάνει κακό. Σχεδόν όσο κι ένας ΕΝΦΙΑ. Ελπίζει λοιπόν κανείς ότι θα επικρατήσει ψυχραιμία (=μικρό καλάθι και στην μετάβαση και στην επιστροφή) στην διαχείριση της συνάντησης Αντώνη Σαμαρά με την Άνγκελα Μέρκελ. Και τούτο τόσο στην κυρίως πολιτική πτυχή, όσο και στην πιο τεχνική οικονομική: το να διακηρύσσουμε (εμείς) ότι στο μέτωπο του χρέους "μας χρωστάνε την συμφωνημένη ελάφρυνση" έχει λιγοστή χρησιμότητα, ομοίως τα περί λήξεως/σκισίματος των Μνημονίων ("μήνα-μήνα, βδομάδα-βδομάδα, σελίδα-σελίδα, μέρα-μέρα": δεν είναι διατύπωση Αλέξη Τσίπρα, ούτε Παναγιώτη Λαφαζάνη...) άμα η άλλη πλευρά δεν προσέρχεται σε σοβαρή εν προκειμένω συζήτηση.
Υπ' αυτήν την έννοια - της έκκλησης για ψυχραιμία - προσέφερε εξαιρετικήν υπηρεσία ο Γκίκας Χαρδούβελης ο οποίος, την ίδια στιγμή που οι Ηρακλείς της Κυβέρνησης (οι μηντιακοί της, ιδίως) ετοίμαζαν διακήρυξη θριαμβικής πορείας κοκ. συμμάζεψε τα πράγματα με αναφορά του στο τι δεν μπορεί να αναμένεται -πάντως τώρα, πάντως σ' αυτήν την φάση διαπραγμάτευσης - στο μέτωπο χρέους/κουρέματος. Την ίδια δυσάρεστη αλλά πολύτιμη λειτουργία είχε άλλωστε ο Χαρδούβελης και πριν το Παρίσι, είδαμε δε στην πράξη πριν δυο βδομάδες το γιατί! Ετούτη την φορά, ο Χαρδούβελης μετέφερε απλώς το δυσοίωνο κλίμα του Eurogroup. Μάλλον αυτό άλλωστε προξένησε την πίεση για συνάντηση Μέρκελ-Σαμαρά, που έκανε την Καγκελαρία (η οποία ανέβαλε επί μήνες απάντηση) να ενδώσει. Τώρα... θέλει διαχείριση ανακοινώσεων και photo -op κατά και μετά την συνάντηση. Δηλαδή, ψυχραιμία παρά την υπορρέουσα προεκλογική ατμόσφαιρα.
Το Βατικανό , οι τοποθετήσεις Φραγκίσκου
- και η Ευρωπαϊκή Χριστιανοδημοκρατία
Την ψυχραιμία εκμανθάνει με επιταχυνόμενο ρυθμό - αν και όχι πάντα εύκολα! - ο ανερχόμενος ΣΥΡΙΖΑ. Το ζεμάτισμα απο την χαλαρή τοποθέτηση Τσίπρα μετά την συνάντησή του με Μάριο Ντράγκι, που έφερε μια πολιτισμένη ψυχρολουσία, οδήγησε την πολύ πιο συγκρατημένη διαχείριση της συνάντησης Δραγασάκη - Σταθάκη με Γιοργκ Άσμουσσεν (Ο Άσμουσσεν μας είναι γνωστός ως "ιέρακας της ECB" προερχόμενος απο την λογική Bundesbank. Σήμερα είναι μεν υφυπουργός... Εργασίας, όμως είναι ο βασικός σύμβουλος της Α. Μέρκελ στα χρηματοπιστωτικά και τα Ευρωπαϊκά). Όμως, ακόμη πιο προσεκτική υπήρξε η διαχείριση της άτι συμβολικότερης συνάντησης Τσίπρα με τον Πάπα Φραγκίσκο - Αργεντίνο την καταγωγή και με κατατεθειμένες απόψεις περί του άσοφου της μονομερούς ενίσχυσης "των τραπεζών" με δισεκατομμύρια σε σύγκριση με την αδιαφορία "για τους ανθρώπους" στην εποχή της βαθιάς κρίσης. Σιγά-σιγά αντιλαμβάνονται στην Κουμουνδούρου ότι απ' αυτές τις συναντήσεις, η ουσία είναι ότι πραγματοποιούνται, ότι αποκαθίστανται η επαφή - όχι ότι υπάρχει βολικό υλικό για να τροφοδοτούνται τα αρμόδια παραπολιτικά και stories των (με βήμα γοργό μεταστροφόμενων) αείποτε πρόθυμων μήντια.
Εδώ, ας μας επιτραπεί μια στάση: δεν χρειάζεται βαθιά ιστορική γνώση ή μνήμη ελέφαντα για να σημειώσει κανείς ότι το Βατικανό/η Καθολική Εκκλησία βρέθηκε στην ρίζα της μετα-πολεμικής Χριστιανοδημοκρατίας στην Ευρώπη - αλλά και της ίδιας της δημιουργίας της "Ευρώπης": Αλτσέντε Ντε Γκάσπερι - Κόνραντ Αντενάουερ - Ρομπέρ Σουμάν - Πωλ-Ανρυ Σπάακ [ Βέβαια είχε προηγηθεί η αμφιλεγόμενη στάση του Πάπα Πίου ΧΙΙ με την Χιτλερική Γερμανία, πλην αυτή είναι άλλη, περίπλοκη ιστορία]. Ούτε για να θυμηθούμε ότι μέχρι και του Χέλμουτ Κολ η Χριστιανοδημοκρατία δεν - ΔΕΝ - ήταν συνώνυμη της δεξιάς/αυστηρής οικονομικής διαχείρισης, αλλά μιας συντηρητικής μεν πλην κοινωνικής προσέγγισης. Η αναφορά σε Soziale Marktwirtschaft του 1950-80 δεν ήταν λόγος κενός, η αναζήτηση των κοινωνικών συναινέσεων δεν ήταν μονοπώλιο της Σοσιαλδημοκρατίας.
Όλα αυτά δίνουν μιαν ευκαιρία στον Συριζαίϊκο κόσμο, του δίνουν μάλλον ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορούσε να βρεθεί να οδηγεί "αλλιώς" την συζήτηση. Όμως, χρειάζεται ψυχραιμία για να τον περπατήσει τον δρόμο αυτό. Αλλά και ο Αντώνης Σαμαράς, πορευόμενος προς Βερολίνο και προς την συνάντηση με την Άνγκελα Μέρκελ, αν μπορούσε να συγκεντρώσει ψυχραιμία - και να αποκοπεί απο τους επικοινωνιακούς που άγαρμπα πλήθυναν μετά τον τελευταίο, "φιλολαϊκό", ανασχηματισμό του - θα μπορούσε να βοηθηθεί σημαντικά στην διεκδίκηση μιας διαφορετικής προσέγγισης απο τους Ευρωπαίους "εταίρους" (=το Βερολίνο) στα αδιέξοδα του χρέους. Μια προσέγγιση βασισμένη στην δυνατότητα του Ελληνικού ΑΕΠ να φέρει το ετήσιο κόστος της εξυπηρέτησης, αντί για την τωρινή που λέει τι οφείλει να αποπληρώνεται κάθε χρόνο και ύστερα... βγάζει έναν στόχο ανάπτυξης ο οποίος οφείλουμε να παριστάνουμε ότι θα επιτευχθεί, την στιγμή που η οικονομία πλέει βυθισμένη.
Το χρέος, το ΑΕΠ
και η προσκυνηματική πρακτική
Εδώ, πλησιάζουμε σε κάτι που θα ήταν αληθινά σωτήριο. Αν κατόρθωνε να βγει η δημόσια πολιτική απο την λογική του (προεκλογικού, αλλά τα πάντα είναι προεκλογικά) μαλλιοτραβήγματος, και πήγαινε σε μια πιο ψύχραιμη - πάλιν η ίδια έννοια! - προσέγγιση του εφικτού. Ο ΣΥΡΙΖΑ, είτε το θυμάται είτε όχι, εδώ και καιρό επέμενε μεν για κούρεμα μεγάλου ποσοστού του χρέους (πράγμα που οι Ευρωπαίοι θεωρούν no-go, όσο κι αν το ΔΝΤ το προμοτάρει σε αναζήτηση της βιωσιμότητας/διατηρησιμότητας) αλλά και για "ρήτρα ΑΕΠ ή "ρήτρα ανάπτυξης" ως προς την περαιτέρω εξυπηρέτησή του.
Τώρα, στο διεθνές (δηλαδή στο Αγγλοσαξωνικό... ) περιβάλλον, η παλιά λογική της διατηρησιμότητας του χρέους που μας έρχεται απο την εποχή της δημοσιονομίστικης ορθοδοξίας έχει κλονισθεί. Και πορεύονται - όχι μόνον οι πανεπιστημιακοί, αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ: αυτή ήταν άλλωστε η βαθύτερη προσδοκία από την συνάντηση του Νοεμβρίου στην Ουάσιγκτων που ακυρώθηκε πριν καλά-καλά να υπάρξει - προς μια λογική ότι από οποιαδήποτε υπερχρεωμένη οικονομία "μπορεί" να ζητείται να καταβάλλει μόνον μέχρις ένα ποσοστό του ΑΕΠ της για εξυπηρέτηση του χρέους. Αλλιώς, απλώς και μόνο αδειάζουμε τις οικονομίες απ' οποιανδήποτε παραγωγική ικμάδα! Ότι τις βουλιάζουμε όπως βούλιαξαν οι Σύμμαχοι την Γερμανία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο .
Αναφέροντας μια και δυο φορές την Συριζέϊκη ρίζα της συζήτησης, κινδυνεύουμε να υπονομεύσουμε - στην μαναχαϊκή λογική του "καλοί" και "κακοί", "εμείς" και "αυτοί" - την χρησιμότητα της προσέγγισης αυτής για τον Αντώνη Σαμαρά, προσερχόμενο στην Άνγκελα Μερκελ. Ακριβώς γι αυτό σημειώνουμε τις ρίζες της (υποτιθέμενα βασισμένης στην αλληλεγγύη) "Ευρώπης", όπως αυτές αναδύονταν ακριβώς την δεκαετία του΄50 απο την Χριστιανοδημοκρατία: μπας και συνειδητοποιηθεί ότι όλη αυτή η προσκυνηματική πρακτική - στο Αγιονόρος, στις ΗΠΑ, στο Βατικανό, στο Βερολίνο - νόημα έχει τότε, όταν αφορά την Ελλάδα, την Ελληνική Δημοκρατία, το δικό της αύριο. Και όχι το κομματικό μαλλιοτράβηγμα. Με ψύχραιμη - πάλιν η ίδια έννοια! - μετάπλαση των θέσεων που έχει πάρει ο ένας ή ο άλλος σε κάτι που να μπορεί να ταιριάζει με του μεγάλου έξω κόσμου την λειτουργία.
Πιστεύουμε ότι κάτι απ' όλα αυτά θα χρησιμεύσει; Όχι! Με δεδομένη την ιδεοληπτική λειτουργία του Ελληνικού πολιτικού συστήματος ("το κακό/μακρυνό/μοχθηρό ΔΝΤ", "η καλή/αγαθή/δική μας Ευρώπη"), το πιθανότερο θα είναι ο μεν Σαμαράς να προσπαθήσει να πείσει την Άνγκελα Μέρκελ να σηκώσει το μερίδιο ΔΝΤ ο EFSF/ESM και να μείνουμε "μεταξύ Ευρωπαίων". Οι δε Συριζαίοι να συνεχίσουν να επελαύνουν κατά ανεμομύλων, του ΔΝΤ και Ευρωπαϊκών ομοίως. Οπότε, αντί για "Ζητείται ψυχραιμία" θα μείνουμε σ' ένα παθητικό "Ζητείται ελπίς".
Εκεί οδηγεί, άλλωστε, το "Αποκλείεται 3ο Μνημόνιο. Αποκλείεται 3ο Πακέτο" με το οποίο έμμεσα εισήγαγε ο Γκίκας Χαρδούβελης τον Αντώνη Σαμαρά σ' αυτήν την εβδομάδα...
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 23/9/2014
