Παρασκευή, 19 Απρίλιος 2024
Καθώς εξαντλούνται οι ημέρες για τις κάλπες της 25ης Ιανουαρίου, μόνο άμα στραφεί κανείς σε παλιότερους καιρούς μπορεί να αντλήσει κάποιαν αισιοδοξία! Δειτε μια πρόταση στην ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ
Την τελική ευθεία προς τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου την διανύουμε, για μιαν ακόμη φορά, "στην κόψη του ξυραφιού". Χρησιμοποιούμε την διατύπωση με ελάχιστη διάθεση είτε προσέλευσης στην (αποτυχούσα, ως φαίνεται) "στρατηγική του φόβου" , είτε συμμετοχής στην συζήτηση περί συνωμοσίας επηρεασμού της κάλπης. Υπάρχει όμως, όσο κι αν δεν το συνειδητοποιούμε έτσι όπως λειτουργούμε αυτοπεριχαρακωμένοι στην παραδοσιακή αντίληψη της Ελλάδας-ομφαλού της Γης, μια συγκυρία γύρω μας που προσδίδει στο "στην κόψη του ξυραφιού" αυτής της εβδομάδας ακόμη και εξωγενή διάσταση. Αναπόδραστη. Να το πούμε και αλλιώς: ενώ εμείς χτυπιόμαστε πάνω στην πιρόγα, ποιος θα ρίξει στον νερό τον άλλο, και κάνουμε γύρω-γύρω αφρούς, ένα μεγάλο ρεύμα μας παρασύρει - όλους μαζί! - προς κάτι που μπορεί και να είναι καταρράκτης , μπροστά .
Αναφερόμαστε στο νέο γύρο νομισματικής αναταραχής που άνοιξε, με την απόφαση-σοκ της Ελβετικής Κεντρικής Τράπεζας - την οποία εμείς, εδώ, την "διαβάσαμε" ως πρόβλημα των μερικών δεκάδων χιλιάδων δανειοληπτών που επέλεξαν ελβετικό φράγκο για τα στεγαστικά τους και ζεματίστηκαν (και, χαρακτηριστικό, τώρα τα κόμματα τρέχουν να τους υποσχεθούν "λύση": ψήφοι 50 ή 60 χιλιάδων οικογενειών δεν είναι αστεία υπόθεση...), όμως η αλήθεια είναι ότι δρομολόγησε έναν νέο, μεγάλο, διεθνή γύρο αστάθειας. Μια σημαντική διεθνής νομισματική παρουσία ξεκόβει από την Ευρωζώνη. Και το κάνει αυτό αναλαμβάνοντας, η ίδια, πελώριο κόστος. Και διαρρηγνύει ισορροπίες χωρών σαν την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Κροατία.
Να το πούμε αλλιώς: απο τις Ελληνικές εκλογές αναμενόταν η επόμενη περιδίνηση του ευρώ, απο την Ελβετική SNB τους ήρθε. Και τούτο λίγα 24ωρα πριν την ιστορική συνάντηση του Συμβουλίου της ΕΚΤ που θα κοίταζε - υποτίθεται - κατάματα το φάσμα του αποπληθωρισμού στην Ευρώπη. (Και που εξετάζει και τις δικές μας ανάγκες σταθερότητας ενόψει της καινούργιας μας τραπεζικής κρίσης).
Πώς ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έβγαλε την Ελλάδα από την (τότε) ΕΟΚ...
Διακόπτουμε εδώ την ροή του εγχειρήματος. Για να πάμε τρεις δεκαετίες και κάποια χρόνια πίσω. Τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ριζοσπαστικό κλπ. ΠΑΣΟΚ της εποχής κατέπλεαν στην εξουσία. Βασική υπόσχεση/απειλή, τότε, το δημοψήφισμα για έξοδο ή παραμονή στην ΕΟΚ (με την επιλογή προς την οποία έκλινε το ΠΑΣΟΚ - και ο κόσμος του - να είναι η έξοδος). Η συνέχεια είναι γνωστή: η Ελλάδα και έμεινε, και... βολεύτηκε. Πώς;
Αφηγείται ο Γρηγόρης Βάρφης - και η κατάθεσή του βρίσκεται στο φάκελο Προφορικών Μαρτυριών του Αρχείου Βοβολινη: "Ο Αντρέας ως τότε μιλούσε για δημοψήφισμα. Δυο μήνες αργότερα, ήταν μια Σύνοδος Κορυφής - στο Λονδίνο - και εκεί τον ρώτησε ένας ξένος δημοσιογράφος: "Θα μείνετε στην ΕΟΚ, ή θα κάνετε δημοψήφισμα να φύγετε;" Ποια ήταν η απάντηση του Ανδρέα; "Τις εκλογές κέρδισα, δεν έκανα πραξικόπημα!""
Πώς όμως προχώρησε εκείνη η διαχείριση: "Το θέμα ήταν πλέον - στην ουσία η πολιτική διέξοδος σωτηρίας - η διατύπωση του Μνημονίου που τότε συντάχθηκε , με διεκδικήσεις έναντι της Κοινότητας. Είχε ασφαλώς το κείμενο εκείνο και ένα τεχνικό περιεχόμενο διεκδικήσεων: μεταβατικές περιόδους, ειδικές ρυθμίσεις κοκ. Όμως η ουσία ήταν να δοθεί μια πολιτική διέξοδος.[...] Η μεγάλη διαφορά, είναι ότι όταν πλέον βρίσκεσαι μέσα στους μηχανισμούς και τις διαδικασίες, τότε είσαι ισχυρός. Μπορείς να διαμορφώσεις συμμαχίες, να δώσεις κάτι εδώ, να πάρεις κάτι εκεί - αρκεί να ξέρεις κι εσύ, να ξέρουν και εκείνοι πώς παίζεται το παιχνίδι... Μπορείς πάντα να το χειριστείς το θέμα".
Όχι βέβαια πως ήταν εύκολη εκείνη η διαδικασία: "Δεν αγνοούσαν κι εκείνοι, στις Βρυξέλλες, ότι σε ορισμένα θέματα είχαμε εμείς δίκιο. Όμως το πιο χαρακτηριστικό είναι ότι στο [τότε] Μνημόνιο, επιδιωκόταν να μπει μια τελευταία φράση που θα έλεγε "άμα δεν τα δεχθείτε και δεν τα κάνουμε αυτά, εμείς θα φύγουμε" Βέβαια κατ' εμέ, κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό. Πήρα, ενημέρωσα τον Ανδρέα. "Ασε Γρηγόρη , να σκεφθώ. Θα σου απαντήσω αύριο". Με παίρνει την άλλη μέρα, μου λέει: "Γράψτο όπως το διατύπωσες εσύ, όπως το εκτιμάς εσύ". Κι έτσι, φθάσαμε στην τελική διατύπωση που δεν έλεγε "εμείς θα φύγουμε!" αλλά "εμείς, εν πάση περιπτώσει, θα προστατέψουμε τα εθνικά συμφέροντα, που είναι πάνω απ' όλα". [...] Ο Αντρέας δεν ήθελε να την δείξει την αλλαγή που είχε μέσα του σ' αυτό το θέμα. Η θέση που είχε [πλέον] διαμορφώσει ήταν ότι "δεν άλλαξε η δική μας θέση, άλλαξε η ΕΟΚ". Ότι, δηλαδή, η ΕΟΚ είχε μετεξελιχθεί".
"Θα κάνουμε όσα μπορούμε, όχι αυτά που θέλουμε"
Επιστροφή, όμως, στο σήμερα. Και στην κατάσταση ήπιας ασφυξίας που δημιουργείται. Και μέσα στην οποία θα κληθούν να λειτουργήσουν οι αμέσως μετεκλογικές επιλογές και αποφάσεις και κινήσεις.
Πρώτα-πρώτα, εκεί που υποτίθεται ότι τσακωνόταν η Κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου και ο Γκίκας Χαρδούβελης με την Τρόικα για το αν το 2015 θα προέκυπτε δημοσιονομικό κενό από 2 δις ευρώ ή κάτω από 1 δις (δηλαδή πάνω από 1% του ΑΕΠ ή κάτω από 0,5%), καταφέραμε να κλείσουμε το 2014 με ...υποχώρηση του ρυθμού είσπραξης των εσόδων που μας "εξασφάλισε" ένα αρνητικό carry-over στο 2015 της τάξης του 2% του ΑΕΠ. Μέσα, δε, τον αχό της προεκλογικής εκστρατείας τα στελέχη του - δημοσκοπικά προπορευόμενου - ΣΥΡΙΖΑ, αναφερόμενα ο καθείς κατά την κρίση του και με την μανιέρα του (υπάρχει και σταυρός, βλέπετε!) στην μοίρα του ΕΝΦΙΑ που κατά Γιάννη Τόλιο δεν θα εισπραχθεί ποτέ κατά τις υπολειπόμενες 2 δόσεις του 2014 μέσα στο 2015, κατά τον Νίκο Παππά θα καταργηθεί μεν αντικαθιστάμενος απο ΦΜΑΠ αλλά χωρίς υπαναχώρηση από τα ήδη βεβαιωμένα του 2014 και οφειλόμενα του 2015, ενώ κατά τον Ευκλείδη Τσακαλώτο θα συγκερασθούν όλα ως βάση περιουσίας για ανάδειξη του εισοδήματος πάνω από το οποίο θα επικρέμεται οριακός συντελεστής 50% αν μη 60%, όλα αυτά δημιούργησαν μιαν αποτελεσματικότατη αχλύ φορολογικής ΜΗ-συμμόρφωσης. Η οποία, στην τελική ευθεία, υποχρέωσε τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα να υπενθυμίζει ότι η σοσιαλιστική προσέγγιση απ' ουδενί σημαίνει μη-καταβολή των φόρων. Και τούτο, στην ίδια συζήτηση μέσω Τwitter όπου εξήγησε ότι "θα κάνουμε όσα μπορούμε, όχι αυτά που θέλουμε".
Αν, πάντως, στην δημοσιονομική διαχείριση οι τελευταίες προεκλογικές εβδομάδες κατάφεραν να διαλύσουν ό,τι είχε συμμαζευτεί ως αποτέλεσμα επίπονου ανήφορου, στο μέτωπο της ρευστότητας το πράγμα πήγε/πάει ακόμη περισσότερο στην κόψη του ξυραφιού. Παρά τις ασκήσεις σεμνοπρεπούς και επιδεικτικής καθησυχαστικότητας/ ψυχραιμίας, και παρά τις διαψεύσεις των εκροών που όλοι αισθάνονταν τους κραδασμούς τους, ξαναεγκατασταθήκαμε σε καθεστώς χρηματοδότησης από τον ELA, τον (μέσω ΕΚΤ, μην ανοηταίνουμε!) μηχανισμό έκτακτης στήριξης ρευστότητας. Λίγο άγαρμπα έγινε, αυτό, αλλά τέτοια ζητήματα δεν διεκπεραιώνονται ευγενικά: τις διαψεύσεις διαδέχθηκαν οι διαρροές. ύστερα η είδηση ότι "δυο συστημικές τράπεζες" ζήτησαν από την ΤτΕ ενεργοποίηση (προληπτική, προληπτική!) του ELA. η οποία ΤτΕ ζήτησε απο την ΕΚΤ την σχετική έγκριση. ύστερα έγινε γνωστό ότι ήταν η Alpha και η Eurobank. ύστερα ακούστηκε ότι αναμένεται να ακολουθήσουν και οι άλλες δυο. ύστερα διαψεύστηκε από πλευράς Εθνικής. ύστερα έγινε γνωστό ότι το επίσημο αίτημα θα αφορά και τις τέσσερεις συστημικές "μας"...
Σωστή η προσπάθεια αποδραματοποίησης - π.χ. απο τον Γιάννη Δραγασάκη - καθώς ο ELA δεν είναι παρά ένα γρανάζι της συνολικής λειτουργίας του Ευρωσυστήματος, αν και η προσφυγή σ' αυτόν έχει κόστος, αντί για πρακτικά μηδενικό (το συμβολικό πλέον 0,05% που ισχύει για το "παράθυρο" της ΕΚΤ), μια ανάσα πάνω από 1,5%. Όμως ο όλος χειρισμός, ώρα-την-ώρα, μάλλον "βοήθησε" στην δραματοποίηση. Εύλογη επίσης η αναφορά στο ότι το "στέγνωμα" των τραπεζών ήρθε όχι μόνο με τις εκροές καταθέσεων αλλά και με την ανάγκη κάλυψης π.χ. των 625 εκατ. στην έκδοση/ανανέωση τρίμηνων εντόκων Ιανουαρίου - που μπόρεσε να κλείσει μόνον αφού παρενέβη, κι εδώ, η ΤτΕ (ως διαχειρίστρια του... Κοινού Κεφαλαίου των ΝΠΔΔ και Ασφαλιστικών Ταμείων: σας θυμίζει κάτι;)
Κι ακόμη πιο εύλογη η υπενθύμιση ότι στην κορύφωση της χρήσης του από το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα ο ELA είχε αγγίξει τα 124 δις. Bέβαια, όταν παίζει κανείς με τις εντυπώσεις σ' αυτά τα θέματα είναι όπως όταν παιδάκια αφήνονται κοντά σε γυμνό ηλεκτροφόρο καλώδιο. Έτσι κάπως προέκυψε η ενθουσιώδης διαβεβαίωση απο χειλεων Ραχήλ Μακρή ότι "θα κόψουμε εμείς ευρώ, στην Τράπεζα της Ελλάδος" και μάλιστα με μια large ποσοτικοποίηση, στα 100 δις ευρώ. Σιωπητήριο;
