Παρασκευή, 26 Απρίλιος 2024
Ξεκαθαρίζοντας τις παλιές συλλογές βιβλίων και περιοδικών, συχνά βρίσκεσαι σε δίλημμα. Πέφτεις πάνω σε μια παλιά έκδοση, αναρωτιέσαι αν έχει ενδιαφέρον το θέμα σήμερα...Να το κρατήσω ή να το δώσω σε κάποια βιβλιοθήκη; Και ποιά βιβλιοθήκη; Από εδώ ένα σπάνιο βιβλίο, από εκεί μια σειρά φιλοφοφίας, πιο κάτω ειδικές εκδόσεις...Εδώ είμαστε, στις ειδικές εκδόσεις, αυτές που δεν βρίσκονται παρά στις μεγάλες βιβλιοθήκες ή στις μικρές συλλογές παθιασμένων αναγνωστών.
Μια τέτοια σειρά είναι αυτή του περιοδικού που ίδρυσε ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ στο Παρίσι, «Les temps modernes». Είχα κρατήσει, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος των άρθρων της, την ειδική έκδοση για την Ελλάδα, τεύχος αρ.276 bis, του 1969, με γενικό τίτλο «Σήμερα η Ελλάδα». Μεσούσης της δικτατορίας, έκδοση πολιτική, αναλύσεις σημαντικές, ονόματα βαριά...
Ξεφυλλίζοντας την έκδοση, σταματώ σε κάποιες υποσημειώσεις και υπογραμμίσεις μου, σε ένα άρθρο του αείμνηστου Σπήλιου Παπασπηλιόπουλου, με τίτλο «Κοικωνικο-πολιτικές δομές και οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα». Του γνωστού για την οξυδέρκεια της σκέψης του, Σπήλιου Παπασπηλιόπουλου, διανούμενου, οικονομολόγου και ερευνητή του αγροτικού χώρου, με τον οποίο συνδέθηκα φιλικά στην Αθήνα πολλά χρόνια αργότερα. Ο Σπήλιος παρουσίασε μέσα σε λίγες σελίδες το αναπτυξιακό αδιέξοδο, ανέλυσε την λάθος πορεία της οικονομίας και εξήγησε τους λόγους για την μη απόδοση των επενδύσεων και της οικονομικής υπεραξίας: κατανάλωση πολυτελών εισαγομένων προϊόντων, επενδύσεις σε ακίνητα, ακριβά αυτοκίνητα, κοκ. Ακολουθούσαν στην έκδοση αυτή, σπουδαία και θα έλεγα προφητικά άρθρα για την οικονομία, του Σ. Καράγιωργα, του Α. Παπανδρέου, κ.ά.
ΟΙ υπογραμμίσεις που έκανα, όταν πρωτοδιάβασα γύρω το 1987 το αφιέρωμα, αφορούσαν τον αγροτικό τομέα, τη συμμετοχή του στο ΑΕΠ και την εξέλιξη της σύνθεσης του ΑΕΠ. Τα παραθέτω αφενός για να γίνουν οι συγκρίσεις με τη σημερινή εποχή, αφετέρου για να καταλάβουμε ότι κάποιοι είχαν προειδοποιήσει για τα στραβά από τότε..
Μετά το 1962 ως γνωστόν, ακολούθησε η μετανάστευση, ήρθαν τα μηχανήματα, άλλαξαν πολλά...Σήμερα η συμμετοχή του αγροτικού τομέα στη σύνθεση του ΑΕΠ είναι στο 3,5%, εισάγουμε αγροτικά προϊόντα περίπου 5,5 δις κάθε χρόνο, λαμβάνουμε 2 δις άμεσες ενισχύσεις και οι απασχολούμενοι στον χώρο αυτό είναι 500.000 στην πλειοψηφία τους άνδρες κια γυναίκες πάνω των 55 ετών....Α, ναι, ο τομέας των υπηρεσιών συμμετέχει στο ΑΕΠ με ποσοστό 75%:συνεπώς, έχουμε γίνει μια προηγμένη χώρα, θα πουν οι οικονομολόγοι.
Δεν ξέρω πώς θα αντιδρούσε ο Σπήλιος Παπασπηλιόπουλος αν ζούσε...Θυμούμαι όμως ότι στις συζητήσεις μας επέμενε πολύ στο θέμα της παραγωγής, της ποιότητας, του προγραμματισμού...
