Monday, 29 April 2024
Συγγραφείς Διάφοροι συγγραφείς Γιάννης Μηλιός- «Ασκώ τα δικαιώματα μου» (4/7/2014) Θέμα: «Εναλλακτικοί τρόποι διαχείρισης του ελληνικού Δημοσίου Χρέους»
ΕΡΩΤΗΣΗ: Διάβασα ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο σας στα «Νέα» που αφορούσε τους εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης του ελληνικού δημοσίου χρέους ως τμήμα της ευρωπαϊκής υπόθεσης χρέους και στο οποίο λέτε ότι υπάρχει ένας τρόπος-που μπορεί να μην συζητείται ανοιχτά- που είναι να αναλάβει η ΕΚΤ , να κάνει συμφωνίες ανταλλαγής (swaps), να ανοίξει έναν λογαριασμό με κάθε κράτος και συγκεκριμένα με την Ελλάδα και να γίνει η αποπληρωμή του χρέους μετά από 50-60 χρόνια χωρίς να καταπατείται καμία συνθήκη. Λέτε επίσης ότι αυτό δεν συζητείται διότι οι κυρίαρχες δυνάμεις στην Ε.Ε. θέλουν τη λιτότητα. Είναι περίπου έτσι τα πράγματα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Είναι περίπου έτσι αλλά θα ήθελα αν μου επιτρέπετε να πάμε λίγο πιο πίσω. Υπάρχει μία ιδιομορφία με την ΕΚΤ και την ευρωζώνη και αυτή έγκειται στο ότι η ΕΚΤ δεν λειτουργεί ως δανειστής τελευταίας καταφυγής. Δεν δανείζει απευθείας τα κράτη αλλά μόνο τις τράπεζες. Είτε αγοράζει ομόλογα, είτε ανταλλάσσει άλλους χρηματοπιστωτικούς τίτλους με κρατικά ομόλογα. Η Ιαπωνία για παράδειγμα έχει χρέος μεγαλύτερο από την Ελλάδα γύρω στα 200% χωρίς να δημιουργεί πρόβλημα κρίσης χρέους διότι οι δανειστές που μπορεί να είναι το πλατύ κοινό, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή οι ασφαλιστικές εταιρείες ξέρουν ότι δεν υπάρχει ζήτημα αναξιοπιστίας διότι εγγυάται η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας. Η απόφαση για την Ε.Ε. είναι πολιτική. Αν εφαρμόσουμε την ευρωπαϊκή λογική στην Ιαπωνία αυτό θα σήμαινε ότι θα απαγόρευαν στην Τράπεζα της Ιαπωνίας να δανείζει κατευθείαν το δημόσιο αλλά να το δανείζει μόνο έμμεσα, μέσω των εμπορικών τραπεζών. Όπως ακριβώς κάνει η ΕΚΤ μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Οι τράπεζες δανείζουν το δημόσιο έχοντας δανειστεί πρώτα από την ΕΚΤ. Η δική μου θέση είναι ότι αυτό είναι μία πολιτική απόφαση η οποία βάζει αυτόν τον μηχανισμό ως μέσο προώθησης και διατήρησης της λιτότητας διότι αφήνει στις κυβερνήσεις μόνο τη δυνατότητα να δανείζονται από τις αγορές και αυτές υπό αυτήν την απειλή λένε ότι η μόνη λύση είναι οι περικοπές ή η αναστολή χρεωστικών υποχρεώσεων (default). Επομένως το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι αυτό αποτελεί μία πολιτική απόφαση να έχει αυτή τη λειτουργία η ΕΚΤ και αυτή τη δομή η ευρωζώνη. Μία κατηγορία κριτικής η οποία προέρχεται κυρίως από τις Η.Π.Α., από ερευνητικά ινστιτούτα -καθόλα συστημικά- τα οποία προβληματίζονται με το θέμα της λιτότητας και πολλά από αυτά μάλιστα θεωρούν ότι η κρίση του 2008/2009 είχε ως βασική αιτία τη διεύρυνση των οικονομικών ανισοτήτων όλη την προηγούμενη περίοδο. Το σκεπτικό είναι για να το θέσω λίγο λαϊκά ότι ο πλούσιος ικανοποιεί τις ανάγκες και ό,τι του περισσεύει το επενδύει σε χρηματοπιστωτικούς τίτλους ενώ ο φτωχός το καταναλώνει και επομένως πριμοδοτεί άμεσα την πραγματική οικονομία.
ΕΡ: Ποιος είναι ο μηχανισμός που εσείς προτείνετε; Με αλλαγή πολιτικής θεωρείτε ότι μπορούν να υπάρξουν οι ομολογίες επιτοκίου διηνεκούς διάρκειας (perpetual bonds);
ΑΠ: Βεβαίως. Υπάρχει μία λύση όπου ακόμα και αν δεν εκδίδονται ευρωομόλογα ή δεν δανείζει κατευθείαν το κράτος δεν θα δημιουργούσε προβλήματα στην Ε.Ε. Παραδείγματος χάριν η υπερχρέωση της Ιταλίας είναι αυτή τη στιγμή το μεγάλο πρόβλημα διότι από τα 9.3 τρις συνολικό χρέος της ευρωζώνης τα 2.1τρις είναι της Ιταλίας. Τα 320 δις της Ελλάδας είναι πάρα πολλά αλλά πολύ λίγα για την ευρωζώνη. Έτσι δεν θα απαιτούσε να επιβαρυνθούν οι γερμανοί φορολογούμενοι ούτε να πληγούν οι τράπεζες αλλά θα μπορούσε να λειτουργήσει η λύση της ανταλλαγής (swaps). Αυτή τη λύση πρώτη φορά διατύπωσαν πρόσφατα δύο πολύ σημαντικά ευρωπαϊκά ερευνητικά ινστιτούτα με τους αντίστοιχους επικεφαλής και σκέφτηκαν ότι θα μπορούσε το χρέος να «θαφτεί» μόνο με ένα μικρό κόστος για την ΕΚΤ. Το ανταλλάσσει μέσω μίας συμφωνίας ανταλλαγής, το αναλαμβάνει και προσφέρει μία διηνεκή ομολογία με έναν χρηματοπιστωτικό τίτλο με μηδενικό επιτόκιο.
ΕΡ: Και απεριορίστου λήξης γιατί αυτό είναι λίγο διαφορετικό. Στην εκπομπή είχαμε τον κ. Βαρουφάκη πριν από δύο εβδομάδες ο οποίος είπε ότι μπορεί να γίνει αποπληρωμή του χρέους με ρήτρα ανάπτυξης και επίσης με ομολογίες (bonds) οι οποίες θα είναι 25 χρόνων και συγκεκριμένης λήξης.
ΑΠ: Υπάρχουν πολλές παραλλαγές και τεχνικές αυτής της λύσης.
ΕΡ: Δεν θέλω να πάω στο πολιτικό κομμάτι το οποίο είναι πολύ σοβαρό, αλλά γιατί πιστεύετε ότι οι ευρωπαίοι θα έκαναν αυτή τη μεγάλη αλλαγή γραμμής; Γιατί φοβούνται ένα συστημικό αδιέξοδο, για να σώσουν μία μεγάλη χώρα (Ιταλία) ή για να σώσουν την ακραία περίπτωση της Ελλάδας; Τι ρόλο θα έπαιζε εάν η αριστερά θα είχε την εξουσία; Μήπως είναι και θέμα πολιτικού συσχετισμού και πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό και πόσο μπορεί να είναι χρήσιμο σε μία ενδεχόμενη αλλαγή στην Ελλάδα τον επόμενο χρόνο;
ΑΠ: Καταρχήν εάν αυτό είναι μία λύση ανάγκης για να μην έχουμε αναστολή χρεωστικών υποχρεώσεων στην Ιταλία. Η διάλυση της ευρωζώνης είναι ένα ζήτημα αλλά πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ μακρινό. Έχει αποδειχθεί ότι και με τις ασκούμενες πολιτικές και με αυτά που κάνει ο Ντράγκι έχει ελεγχθεί αυτή η περίπτωση, επομένως δεν τίθεται τέτοιο θέμα. Δεύτερον είναι πράγματι θέμα κυρίως πολιτικό, αλλαγής συσχετισμού δυνάμεων και γι' αυτό κατά την άποψη μου ενώ γράφεται και υποστηρίζεται από συστημικά ινστιτούτα δεν περνάει στον επίσημο δημόσιο διάλογο και δεν το αναλαμβάνουν οι κυβερνήσεις. Αυτό εμένα μου δείχνει ότι υπάρχει μία συμμαχία όλων των ευρωπαϊκών ελίτ, δεν είναι μόνο θέμα Γερμανίας αλλά είναι θέμα και Γαλλίας, Πορτογαλίας και Ελλάδας και ότι οι κυρίαρχες πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις θέλουν τη συνέχιση αυτής της πολιτικής της οποίας κύρια όψη είναι το άνοιγμα των κοινωνικών ανισοτήτων, η λιτότητα με την έννοια ότι η πλειοψηφία χάνει την ισχύ της.
