Στην Ιταλία ψηφίζουν Κυριακή και Δευτέρα, οπότε μόνον σήμερα την νύχτα θα γνωρίζουμε – και οι αγορές μαζί με μας, πάντα οι αγορές! και οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο, κυρίως το Βερολίνο! – πού έκατσε η μπίλια με την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ των «27», την τρίτη μεγαλύτερη της Ευρωζώνης, τον μεγαλύτερο οφειλέτη δημόσιου χρέους από πλευράς λήξεων/ανανεώσεων του 2013... (Επειδή μιλήσαμε για τις αγορές, εκεί τα πράγματα πάνε πιο γρήγορα: το διαβόητο ΑΑΑ/triple A έχασε, υποβαθμιζόμενη σε ΑΑ1, δηλαδή ένα «κλικ» κάτω, η Μεγάλη Βρετανία από την Moody's. Λόγος; Οι «πεσμένες»/subdued προοπτικές ανάπτυξης και το «υψηλό και ανερχόμενο» βάρος του χρέους. Αναμενόμενη επί μήνες, η κίνηση αυτή προκάλεσε κραδασμούς διεθνώς, καθώς δείχνει ότι ούτε ο πυρήνας του χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν είναι πλέον «ασφαλής» από την κρίση των rating agencies. Για την Moody's, η Ιταλία είναι Βaa 2, δηλαδή κάτω από Α, ήδη από τον Ιούλιο του 2012).
Τις ιταλικές εκλογές, τις έχουμε δει στην Ελλάδα πολύ απλουστευτικό τρόπο – σχεδόν σαν καρικατούρα, με το «φάσμα Μπερλουσκόνι» που επανήλθε, με την εκτίναξη του Μ5S/ του Κινήματος των 5 Αστέρων του Μπέππε Γκρίλλο (του κωμικού που προέκυψε σοβαρότερος από τους κυρίως πολιτικούς, αγγίζοντας δημοσκοπικά το 20% των ψήφων), με τις αστοχίες των «σοβαρών» πολιτικών (που για τους λοιπούς Ευρωπαίους, για τον διεθνή Τύπο – και για μας, που πάντα πιθηκίζουμε – σημαίνει τον Μάριο Μόντι ο οποίος, με τον συνασπισμό που εθεωρείτο ότι στηρίζει δεν ξεπέρασε το 12% δημοσκοπικά). Όλα αυτά δεν θα έχουν παρά ιστορική σημασία μετά από λίγες ώρες, όπως και το 33% του συνασπισμού της Κεντροαριστεράς περί τον Μπερζάνι, το 25% της Κεντροδεξιάς περί τον Μπερλουσκονι: θα βρεθούμε όλοι με το πραγματικό αποτέλεσμα της κάλπης! Διότι οι Ιταλοί θα ψηφίσουν στις Ιταλικές κάλπες για Ιταλικά κόμματα και θα δώσουν Ιταλικά αποτελέσματα για Ιταλική Κυβέρνηση (ή ακυβερνησία...). Φυσικά, το track record Μπερλουσκόνι και η υπόσχεσή του π.χ. να επιστρέψει στους φορολογούμενους τον καταβληθέντα φόρο ακινήτων – φαντάζεστε κάποιος να κατεβαίνει αύριο στην Ελλάδα με αντίστοιχο τάξιμο! – μπορεί εύκολα να φέρει ρίγος.
«Όλα τα ζώα είναι ίσα.
Μερικά, όμως, είναι πιο ίσα από τα άλλα»
Όμως, η τελική ευθεία προς τις Ιταλικές κάλπες συσχετίσθηκε με κάτι πολύ δυσάρεστο, που δεν θάπρεπε να προσπεράσουμε πού «εύκολα». Με δεδομένη την απόρριψη ακόμη και του ενδεχόμενου να μην επικρατήσει τελικά κάτι σαν «καλός» συνασπισμός Μπερζάνι – Μόντι, ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σούλτς (Γερμανός, Σοσιαλδημοκράτης, μετρημένος), περιέγραφε περίπου ως επικείμενη καταστροφή μια επάνοδο στο προσκήνιο του Μπερλουσκόνι. Του οποίου μάλιστα επέκρινε – δημόσια, επίσημα – την προσωπική ζωή. Ο Μπερλουσκόνι είχε παλιότερα παρομοιάσει τον Σούλτς με ηθοποιό σε ρόλο Κάπο σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Η πολιτική αντιπαράθεση σε λαμπρό επίπεδο...
Ακόμη πιο ολισθηρό: ο ίδιος ο Μάριο Μόντι (Ιταλός, υποψήφιος, Κεντρώος, σοβαρός, μετρημένος) έβγαλε προς τα έξω ότι η κυρία Μέρκελ (Γερμανίδα , Χριστιανοδημοκράτης, πολιτικά βαρύτατη, προσεκτική) στηρίζει/θα στήριζε μια συμμαχία προς συνέχιση των μεταρρυθμίσεων Μόντι. Βέβαια, η καγκελαρία έσπευσε να επαναλάβει την τοποθέτηση Μέρκελ περί ουδετερότητας στις Ιταλικές εκλογές, ύστερα ο Μόντι διόρθωσε ότι την «αυτονόητη» άποψη Μέρκελ, δεν την είχε από συνάντηση ή επαφή μαζί της – αποτελούσε δική του εκτίμηση.
Πλην, το κακό είχε γίνει! Είχε, δηλαδή, καταφανεί ότι «η Ευρώπη» δεν έχει τον παραμικρό δισταγμό να παρεμβαίνει με τον πιο άκομψο/άκοσμο/άκριτο τρόπο στις εσωτερικές – δημοκρατικές: λέμε τώρα! – διαδικασίες χωρών. Όχι δε της όποιας παρατημένης Ελλάδας (θυμηθείτε το ύφος, όχι το περιεχόμενο της χολής του μικρού κακού ανθρωπάκου, πώς τον λέγανε; α, ναι του Νικολά Σαρκοζί: όταν ο ΓΑΠ κακότεχνα και κακότυχα υπαινίχθηκε δημοψήφισμα, δηλαδή τον λόγο στην λαϊκή κυριαρχία), ή τώρα πιο πρόσφατα της Κύπρου (αν το αντέχετε, δείτε πιο διεξοδικά τις Ευρωπαϊκές τοποθετήσεις στην διαμάχη Χριστόφια/ήδη Μαλλά και Αναστασιάδη , κυριως όμως στην συζήτηση για το Μνημόνιο, για τις ιδιωτικοποιήσεις, για την ίδια την υπόσταση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου...).
Κι αν έμεναν κάποιες αμφιβολίες ή ερωτηματικά, ήρθε η μεταχείριση της ιδίας της Γαλλίας – δεύτερης οικονομίας της ΕΕ των «27» και της Ευρωζώνης - στα χέρια των συμβούλων της Γερμανικής Καγκελαρίας, ή πάλι των Σώϋμπλε-΄Ασμουσσεν μόλις διεφάνη ότι «μπορεί και να χαθεί ο στόχος ελλείμματος του 3%» για το 2013, ότι θα μπορούσε να επιχειρηθεί μια πιο ήπια (ώχ!) προσαρμογή της γαλλικής οικονομίας, η οποία αποεπιταχύνει μέσα στην δι-Ευρωπαϊκή κάμψη κλπ. Η ευπρεπής – ακόμη... - ωμότητα των Γερμανικών σχολίων για την Γαλλία, μόνο με την γλώσσα μπορεί να συγκριθεί που χρησιμοποιήθηκε από το Γερμανικό ΥΠΟΙΚ προκειμένου να «ξηλώσει» τις απόψεις του ΔΝΤ περί δημοσκοπικού πολλαπλασιαστή (και των επιπτώσεων του διαβοήτου «λάθους» στο πολλαπλασιαστή), παραπέμποντας για αντίλογο σ' εκείνες της ΕΚΤ...
«Ελλάς-Γαλλία, συμμαχία»
και η πραγματικότητα της ΑΟΖ
Το πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή συζήτηση, πώς δηλαδή στην θέση της πολιτικής ισότητας «εταίρων» - έστω και τυπικής/προσχηματικής! – έχει πλέον μπει η απόλυτη γλώσσα της ισχύος, της επιβολής, είναι χρήσιμο που το βλέπουμε τόσο ξεκάθαρα, γιατί; Διότι έχουμε ακόμη την τάση στην Ελλάδα να κρυβόμαστε πίσω από σπαρακτικές απλοϊκότητες σαν εκείνες που ζήσαμε την περασμένη βδομάδα με την υπέροχη εκείνη επίσκεψη Φρανσουά Ολλάντ στην Αθήνα. Όπου είπε (α) διάφορα ωραία και συμπαθητικά για προθέσεις οικονομικής συνεργασίας, (β) ορισμένα για την μελλοντική πορεία της Ευρώπης, για το ξεκόλλημα από την δημοσιονομική εμμονή και (γ) κάτι ενδιαφέρον για το δικαίωμα της Ελλάδας στην ανακήρυξη ΑΟΖ (αυτό, μάλιστα, ήταν σε φόντο δηλώσεων ενδιαφέροντος για τους ενεργειακούς πόρους της Ελλάδας, οπότε ερμηνεύτηκε αναλόγως...).
Και το μεν (α) είναι απλά ανώδυνο: το αν θα περπατήσει κάτι στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων, ή των greenfield projects (Bouygues στο Καστέλλι), ή των ερευνών υδρογονανθράκων (κάποιο «οικόπεδο» για Total), θα το δούμε. Στο (β), η συζήτηση περί «μετώπου του Νότου» απέναντι στην Γερμανική επικυριαρχία σε επίπεδο ΕΕ αποτελεί ούτως ή άλλως ένα είδος παιδικού παιχνιδιού, σαν τις κουμπάρες: το παίζουμε με μεγάλο ενθουσιασμό, όμως ουδείς πιστεύει – αληθινά – ότι θα αλλάξει τους συσχετισμούς στην Γερμανική Ευρώπη. Στο (γ) , όμως, τα πράγματα είναι σαφώς πιο ζόρικα. Ακριβώς την επομένη της επίσκεψης-αστραπή Ολλάντ, βρήκε η Ελλάδα το κουράγιο να πέμψει ρηματική διακοίνωση του ΥΠΕΞ στον ΟΗΕ (και επανενεφανίσθη από την αφάνεια ο ΥΠΕΞ Δημήτρης Αβραμόπουλος, να φωτογραφηθεί με Μπαν Κι Μουν και να δώσει διευκρινιστική συνέντευξη) προκειμένου να αποκρούσει την ... προ 10μηνου παραχώρηση αδειών έρευνας υδρογονανθράκων από την Άγκυρα στην ΤΡΑΟ (στην τουρκική κρατική εταιρείας πετρελαίων) όχι απλώς στα σκάρτα 6 μίλια από το «σύμπλεγμα του Καστελόριζου» (κατά την Άγκυρα, το σύμπλεγμα με τα χωρικά του ύδατα «επικάθηται στην τουρκική υφαλοκρηπίδα», που εκεί συνορεύει με... την ΑΟΖ της Αιγύπτου) αλλά και στα σκάρτα 12 μίλια από την Ρόδο (!). Στην ρηματική αυτή διακοίνωση – που αποτολμήσαμε να την κάνουμε ολίγον τι εξ ανάγκης, διότι κάποιοι στο Μαξίμου αντελήφθησαν ότι η επί 10μηνο μη εναντίωση άρχιζε να δημιουργεί καταστάσεις, αν μη ευθέως δικαιώματα – απάντησε ευθύς αμέσως με δική της η Τουρκία, αμφισβητώντας την βάση της Ελληνικής διαμαρτυρίας.
Η υπόθεση πορεύεται, με την αργή μεγαλοπρέπεια παγόβουνου, προς το Συμβούλιο Ασφαλείας ή κάποιον άλλο αντίστοιχης θεσμικής αχρηστοσύνης μηχανισμό του ΟΗΕ. Πάντως, όσοι νομίζουν – ειλικρινά – ότι η μετάβαση σε μια νέα εποχή «Ελλάς-Γαλλία-συμμαχία» (και μάλιστα με τον δανεισμό φρεγατών FREMM για το Αιγαίο, που ξυπνούν αρχέγονες μνήμες προστασίας: το μόνιμο πρόβλημα της Ελλάδας στους δυο αιώνες «ανεξάρτητου»βίου της...) θα λειτουργήσει κάπως σαν την συμπόρευση Ισραήλ-Κύρπου στην περίπτωση των ερευνών για φυσικό αέριο στην Κυπριακή ΑΟΖ, αν ξυπνήσουν! Ποιος ακριβώς θα σηκώσει, την ώρα της αληθινής κρίσης, τα F-15, όπως έκανε η Ισραηλινή αεροπορία η οποία κάποια στιγμή περνούσε σύρριζα από τα ραντάρ στις Τουρκικές φρεγάτες;...
... Όμως, την ίδια στιγμή ετοιμάζεται (δεν ετοιμάζεται;) η σύνοδος 5/6 Μαρτίου του Ανωτάτου Συμβουλίου Ελλάδας-Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη με δυο ντουζίνες υπουργούς επί σκηνής (εκ μεταφοράς από την Άγκυρα, όπου ήταν αρχικά προγραμματισμένη) που υπόσχεται/απειλεί εικόνες και ήχους απόλυτης αμηχανίας. Οπότε, αληθινά, με ζήτημα μειονότητας στην Θράκης, με το θέμα των ιμάμηδεων, πάντως, ανοιχτό, με την υπόθεση του τζαμιού, κυρίως όμως με την επικοινωνιακή κυριαρχία Ερντογάν, είναι να απορεί κανείς που ακριβώς νομίζουν ότι θα πάνε τα ζητήματα ουσίας στα Ελληνοτουρκικά.
*Δημοσιεύτηκε στη Ναυτεμπορική στις 25-02-2013.