Monday, 29 April 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Εάν κανείς παρακολουθήσει με προσοχή την πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της Ν.Δ., θα διαπιστώσει ότι μεγάλο μέρος της εξαντλείται, από την πλευρά της αντιπολίτευσης, στην υποστήριξη μιας δήθεν φιλευρωπαϊκής ατζέντας, δηλαδή στην υποστήριξη της θέσης ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ε.Ε. Αυτό βέβαια είναι περισσότερο από προφανές, διότι γεωγραφικά η Ελλάδα αδιαμφισβήτητα ανήκει στη Δύση, αλλά πολιτικά και οικονομικά το παραπάνω δεν είναι ιδιαιτέρως αυτονόητο, ειδικά όταν αναφερόμαστε στο σύστημα της Ευρωζώνης. Διότι και η Δανία και η Σουηδία ανήκουν στην Ευρώπη, αλλά δεν μετέχουν στη Ζώνη του Ευρώ. Το ερώτημα λοιπόν δεν θα έπρεπε να είναι εάν η θέση μας είναι στην Ευρώπη, αλλά σε ποια Ευρώπη και ειδικότερα σε ποιο ευρώ. Διότι εάν οι πολιτικοί στόχοι της σύγχρονης Ευρώπης για εμάς είναι να καταστούμε μια νέα Λεττονία ή μια ειδική οικονομική ζώνη, τότε σίγουρα δεν ανήκουμε σ' αυτήν την Ευρώπη και μετά βεβαιότητος δεν θα έπρεπε να ακολουθούμε ως χώρα αυτό το σχέδιο.
Η πολιτική μάχη σήμερα στην Ευρώπη συνοψίζεται σε μια νέα αντιπαράθεση μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, μια αντιπαράθεση που οι περισσότεροι είχαν πιστέψει ότι είχε οριστικά τελειώσει. Χωρίς αμφιβολία όμως η Ευρώπη μετατρέπεται σταδιακά σε μια σύγχρονη Σοβιετική Ενωση, όπου το κέντρο και ειδικά η Γερμανία απομυζά πόρους και στερεί τη δυνατότητα παραγωγικής ανάπτυξης από την περιφέρεια, αυτήν τη φορά όχι με τον στρατό ή την απειλή των όπλων, αλλά με κανόνες λιτότητας, την αναγκαστική παρακολούθηση από τις επιμέρους οικονομίες του δικού της παραγωγικού σχεδίου και την επιβολή ενός οιονεί προτιμησιακού καθεστώτος για τις δικές της επιχειρήσεις, που ενεργοποιείται άλλοτε με διαφθορά, άλλοτε με την επιβολή μνημονίων. Ετσι, το κέντρο επιβάλλει την πράσινη ενέργεια όταν η Γερμανία πουλάει φωτοβολταϊκά πάνελ, εξοπλιστικά προγράμματα όταν αγοράζει ναυπηγεία, ειδικές καλλιέργειες στη γεωργία, ενώ παράλληλα επιδιώκει τη λεηλασία δημόσιων παραγωγικών επιχειρήσεων ως μέρος μιας ευρύτερης δανειακής συμφωνίας. Η ιδιάζουσα «γερμανοποίηση» της ελληνικής οικονομίας μάς στοιχίζει όμως όχι μόνο οικονομικά, αλλά έχει βαρύ τίμημα και στη δημοκρατία μας. Γι' αυτό και η μάχη ενάντια στα μνημόνια δεν είναι απλώς μάχη για την ευημερία των πολιτών, αλλά λαμβάνει τον χαρακτήρα ενός οιονεί εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Το σχέδιο του κέντρου δεν είναι πλέον η σύγκλιση, αλλά η απόκλιση, και αυτή η Ευρώπη δεν έχει καμία σχέση με την Ευρώπη του 1979, αλλά κυρίως με τα εθνικά μας συμφέροντα. Εάν το ερώτημα λοιπόν είναι εάν το λουρί στον λαιμό της χώρας θα είναι μακρύ ή κοντό, τότε η απάντηση είναι πως η χώρα θα απαλλαγεί από το λουρί. Πάνω από την Ευρώπη, το ευρώ και οποιαδήποτε άλλη εμμονή, πρέπει να βρίσκονται τα συμφέροντα της χώρας, η ενίσχυση της εθνικής μας υπόστασης, της δημοκρατίας και των θεσμών. Επιδιώκουμε να «ανήκομεν εις την Δύσιν», αλλά όχι με κάθε τίμημα, και το σύγχρονο ερώτημα δεν είναι πού θα ανήκουμε αλλά με ποιους όρους.
Γι' αυτό οφείλουμε να απαντήσουμε στις προκλήσεις της εποχής μας με εξωστρέφεια, δυναμισμό, αλλά κυρίως με πατριωτισμό και δικό μας σχέδιο. Εντός ή εκτός του ευρώ, μέσα ή έξω από την Ευρώπη, θα υφιστάμεθα επανειλημμένους πολιτικούς και οικονομικούς βιασμούς εάν δεν επικεντρωθούμε στην ουσία των εθνικών μας συμφερόντων.
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 6/6/2015
Η επίθεση της αριστερής κυρίως πτέρυγας εναντίον του Αλέξη Τσίπρα στην πρόσφατη συνάντηση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει πως, με βάση την τωρινή δομή του κόμματος, η επίτευξη μιας μακρόχρονης συμφωνίας με τους εταίρους μας θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, αν όχι αδύνατη. Μπορεί βέβαια οι τωρινές διαφωνίες να ξεπεραστούν.
Η αδυναμία μακροπρόθεσμης συμφωνίας
Αλλά μακροπρόθεσμα, όταν έρθουν τα πολύ πιο δύσκολα προβλήματα (π.χ. το επόμενο οδυνηρότατο μνημόνιο), θα δημιουργηθεί βαθύ χάσμα μεταξύ της στρατηγικής Τσίπρα και αυτής του Λαφαζάνη. Ο πρωθυπουργός έχει σίγουρα αποφασίσει η χώρα μας να συνεχίσει την ευρωπαϊκή πορεία της. Από την άλλη μεριά, η αριστερή πτέρυγα δεν την πειράζει ή επιθυμεί την επιστροφή στην δραχμή. Είναι φανερό πως οι δύο πλευρές έχουν διαφορετικούς στόχους και κινούνται προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή διαφωνία που οδηγεί σε αδιέξοδο. Σε ένα αδιέξοδο που εν μέρει εξηγεί τις παλινωδίες των διαπραγματεύσεων, τις ατελείωτες συζητήσεις, την παντελή έλλειψη συντονισμού, τα συνεχή πισωγυρίσματα και όλα τα άλλα εμπόδια που κάθε μέρα που περνάει εντείνουν την ύφεση. Αυτό που πρέπει να τονιστεί εδώ είναι πως παρόλο που η πολιτική του πρωθυπουργού υποστηρίζεται όχι μόνο από την πλειοψηφία των στελεχών, της κομματικής βάσης αλλά και από την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, είναι αναγκασμένος στις συνομιλίες του με τους θεσμούς να φέρει τα βαρίδια της εσωτερικής αντιπολίτευσης.
Αν τελικά η τελευταία, μέσω μιας πολύ σκληρής αντίστασης «πετύχει» (με τη συνδρομή αξιωματούχων όπως ο Σόιμπλε) να μας οδηγήσει στο grexit, αυτό θα σημάνει πως μια μειοψηφία θα επιβάλλει έμμεσα μια λύση που ο ελληνικός λαός δεν επιθυμεί. Έτσι, παρόλο που η λήψη αποφάσεων στον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν το μονοδιάστατο και αυταρχικό χαρακτήρα που παρατηρούμε στο ΚΚΕ, η αριστερή πλατφόρμα μπορεί τελικά να σαμποτάρει τις διαπραγματεύσεις και να οδηγήσει σε έναν ριζοσπαστικό αναπροσδιορισμό των βασικών προσανατολισμών της χώρας, χωρίς τη συναίνεση της μεγαλύτερης μερίδας των πολιτών.
Οι υποστηρικτές του ευρώ
Ας σημειωθεί εδώ πως οι περισσότεροι υποστηρικτές του ευρώ, εντός και εκτός του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αγνοούν τη βάρβαρη και συγχρόνως λανθασμένη πολιτική της λιτότητας που η γερμανική κυβέρνηση επιβάλλει στην ευρωζώνη. Μια στρατηγική λιτότητας που η κυρία Μέρκελ επιβάλλει παρ' όλη την ύφεση. Ως γνωστόν, αυτή η κατάσταση οδηγεί στη μαζική ανεργία, στον ακροδεξιό εθνολαϊκισμό και στην ευρωφοβία. Ούτε αγνοούν οι έλληνες πολίτες πως η Γερμανία, με το βουνό των πλεονασμάτων που έχει, κερδίζει πολύ περισσότερα από ό,τι δίνει σαν βοήθεια στις λιγότερο ανταγωνιστικές οικονομίες της ευρωζωνικής περιφέρειας. Παρόλα αυτά, οι οπαδοί της συνέχισης της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας επιμένουν πως μεταξύ δύο κακών, η επιστροφή στην δραχμή θα είναι η χειρότερη. Γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε πληθωρισμό, στην παραπέρα καταστροφική μείωση μισθών και συντάξεων, καθώς και στην εκτίναξη των ανισοτήτων μεταξύ φτωχών και πλουσίων - κυρίως πλούσιων που κατόρθωσαν να στείλουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Αυτοί που υποστηρίζουν την επιστροφή στην δραχμή δεν έχουν ποτέ εξηγήσει με σοβαρό, πειστικό τρόπο πώς θα ξεπεραστεί μια τέτοια ζοφερή κατάσταση. Ούτε μας έχουν πει πώς, στο γεωπολιτικό χώρο, μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τη ραγδαία αναπτυσσόμενη (οικονομικά και στρατιωτικά) Τουρκία του Ερντογάν που δεν φαίνεται να έχει φιλειρηνικές προθέσεις έναντι της χώρας μας.
Η διάσπαση
Υπάρχει λύση στο αδιέξοδο; Μόνο μια καθαρή ρήξη μεταξύ πρωθυπουργού και των οπαδών της δραχμής μπορεί να απελευθερώσει τον Αλέξη Τσίπρα από τις υπονομευτικές πρακτικές των αντιπάλων του - πρακτικές που σήμερα έχουν οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ στην ακινησία, στην πλήρη ασυνεννοησία και στο οργανωτικό χάος. Σίγουρα πολλοί θα υποστηρίξουν πως παρ' όλες τις διαφορές που υπάρχουν, όπως κάθε πλουραλιστικό κόμμα, έτσι και ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει να επιβιώσει χωρίς μια διάσπαση. Αυτό θα ήταν δυνατό αν οι διαφορές των δύο πλευρών δεν ήταν τόσο αντιθετικές και τόσο καθοριστικές στον αν η χώρα θα συνεχίσει ή όχι την ευρωπαϊκή πορεία της. Βέβαια, μια τέτοια εξέλιξη για ευνόητους λόγους δεν μπορεί να επιτευχθεί σήμερα. Μπορεί όμως να είναι δυνατή αργότερα, για παράδειγμα με εκλογές στους επόμενους μήνες στη βάση λίστας που θα αποκλείει τους σκληροπυρηνικούς της αριστερής πλατφόρμας καθώς και τους ακροδεξιούς των ΑΝΕΛ. Προφανώς η πρόταση για μια ακόμα εκλογή σε περίοδο κρίσης δεν είναι ούτε δημοφιλής ούτε ανέξοδη. Θα ξεκαθαρίσει όμως μια κατάσταση που αυτή την στιγμή υπονομεύει το μέλλον της χώρας. Σε μια τέτοια κίνηση δεν υπάρχει αμφιβολία πως η πλειοψηφία του ελληνικού λαού θα προτιμήσει τον Τσίπρα από τον Λαφαζάνη και το ευρώ από την δραχμή.
Τελειώνοντας, δεν είναι βέβαια σίγουρο πως ο πρωθυπουργός θα θελήσει να προχωρήσει στη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Αν όμως το επιχειρήσει και αν πετύχει, σίγουρα θα γίνει ο κύριος παίκτης στην ελληνική πολιτική αρένα στα χρόνια που έρχονται.
Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ στις 29/5/2015
Είχε φανεί εδώ και αρκετόν καιρό, ο αναγνώστης ίσως το θυμάται: αφού η διαβόητη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου έφερε την σχέση της Ελλάδας με τους "εταίρους" της σε μια νέα (υποτίθεται) βάση, όπου ναι μεν δεν θα επιδιωκόταν η ολοκλήρωση της 5ης αξιολόγησης/5th review του Μνημονίου, αλλά πάντως "κάποια" αξιολόγηση θα προχωρούσε με βάση εναλλακτικές προτάσεις της Ελληνικής πλευράς, δεν χρειάστηκαν πολλές εβδομάδες για να γίνει σαφές ότι οι δυο πλευρές πορεύονταν σε εντελώς ασύμβατες διαδρομές.
H Αθήνα θεωρούσε ότι "πρέπει" να γίνει σεβαστή η λαϊκή ετυμηγορία της 25ης Ιανουαρίου, δηλαδή το Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης ή πάντως οι Προγραμματικές της Κυβέρνησης Τσίπρα/ Βαρουφάκη, με αυτονόητη την ανάδειξη "κόκκινων γραμμών" κατά το πρότυπο Σαμαρά, Βενιζέλου κοκ. Η Τρόικα, μετονομασμένη σε "Θεσμούς", ζητούσε ολοκλήρωση της αξιολόγησης με έναν κάποιον τρόπο, με πυρήνα την τήρηση των συμφωνημένων/pacta sund servanda. Ασφαλώς είχε υπάρξει μια θεμελιακή πολιτική συμφωνία: τα δυο μέρη, σε επίπεδο Κορυφής (Τσίπρα-Μέρκελ, Επταμερούς, κοκ) συμφώνησαν ότι θα πρέπει να συμφωνήσουν - ή, πάντως, ότι δεν θα πρέπει να μείνουν σε τελική διαφωνία ("ρήξη", ατύχημα διαδρομής/Graccident, ή τέλος Grexit). Όμως, η συνεχής αναφορά σε "πολιτική λύση" περισσότερο οδηγούσε σε μη-ωρίμανση των τεχνικών διαπραγματεύσεων, δηλαδή των συγκεκριμένων ζητημάτων, παρά σε κοινό έδαφος που να επιτρέπει συμφωνία.
Οι βαρουφακισμοί των ευρηματικών "λύσεων", από τις κρυφές κάμερες στα καπέλα ή τα σουτιέν των τουριστών-σπιούνων για την σύλληψη του ΦΠΑ μέχρι την επιβολή τέλους στην χρήση του ΑΤΜs ή τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, μόνον επιβάρυναν το αδιέξοδο.
Τι φάνηκε λοιπόν; Ότι αν ήταν να προκύψει "κάτι σαν λύση" - ΑΝ , επαναλαμβάνουμε - θα χρειαζόταν η συμφωνία αυτή:
(α) να συνταχθεί από "εκείνους", ας πούμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που "το΄χει" να κάνει drafting συμβιβασμού.
(β) να περιλάβει πολλές και ουσιώδεις Ελληνικές θέσεις: πρώτιστα, την "προσγείωση" των απαιτήσεων για πρωτογενή πλεονάσματα το 2015 αλλά και το 2016 και μέχρι το 2021.
(γ) να κρατήσει τόσα και τέτοια από τα προαπαιτούμενα της 5ης αξιολόγησης ώστε να γίνεται "δεκτή" από τους Θεσμούς, με ιδιαίτερο πρόβλημα την στάση του ΔΝΤ.
(δ) να κρατήσει τέτοια νούμερα - ιδίως στα δημοσιονομικά - που "να βγαίνει" ένα πειστικό αποτέλεσμα αλλά και να επιβιώνει κάτι από την Ελληνική οικονομία: η κακή εμπειρία της front-loaded συμφωνίας του 2012, που διέλυσε την Ελλάδα, "δίδαξε" στην Τρόικα/τους Θεσμούς τι θα έπρεπε να αποφευχθεί
(ε) να αφήνει για κάποια φάση, αργότερα, τα πλέον εκρηκτικά ζητήματα, αλλά - προσοχή! - με ζυγιασμένο τρόπο. Για παράδειγμα, η συζήτηση για αναδιάρθρωση/απομάκρυνση του χρέους "πρέπει να ανοίξει", όμως θέλει χρόνο και υπομονή. όμως και ο πυρήνας του Ασφαλιστικού δεν μπορεί να μην αγγιχτεί, πλην προϋποθέτει αναλογιστικές μελέτες με βάση την τρομερή ανεργία (και ούτως ή άλλως συνδέεται με το χρέος). Άλλο παράδειγμα: δεν γίνεται να μην συζητηθεί το θέμα των επενδυτικών κεφαλαίων για επανεκκίνηση - όμως αυτά θέλουν χρόνο και ζύμωση. Όπως, τρίτο ζήτημα, συμβαίνει και με το Εργασιακό που "δεν μπορεί" να μην προσεγγισθεί με τρόπο κάπως συμβατό με τις Ελληνικές θέσεις, αλλά ... μέσω ILO.
Αυτή, λοιπόν, ήταν μια προδιαγεγραμμένη πορεία. Άλλωστε, και η καημένη η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου, γραμμένη από Βρυξελλιανά χέρια ήταν - και γενικά τέτοιες συμφωνίες έτσι προκύπτουν! Μάλιστα, συχνά "χτίζονται" σε πολλά επίπεδα ή με την λογική της "μπάμπουσκας" - βλέπε ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ της 25/5, σελ. 25 , ενώ δεν είναι άγνωστη και η πρόσθετη πρακτική να υπάρχουν μέσα και δυο-τρία στοιχεία που η "άλλη πλευρά" θα αρνηθεί υπερηφάνως να δεχθεί, είτε να προκύψει συμφωνία στο νήμα.
Ποιο ήταν εδώ το πρόβλημα; Ότι η Ελληνική πλευρά - δηλαδή εμείς, η Ελληνική Δημοκρατία - μπλέχτηκε στην Ελληνοελληνική διαμάχη για το ποιος θα εκφωνήσει τις πιο κόκκινες γραμμές. ότι ο Βαρουφάκης έμεινε υπερβολικά πολύ στα πράγματα, να δηλητηριάζει την ατμόσφαιρα και να δημιουργεί σύνδρομο Πίθου των Δαναΐδων. ότι ο χρόνος καταφαγώθηκε. ότι η "πολιτική διαπραγμάτευση" κυριάρχησε, ώστε κανείς να μην πάρει τεχνική ευθύνη. Οπότε, τώρα που το draft συμφωνίας συντάχθηκε σε Κορυφή - Μέρκελ/Ολλάντ/Γιουνκέρ/Ντράγκι/Λαγκάρντ - η εντύπωση ότι πρόκειται για take it or leave it πρόταση ήρθε να τραυματίσει τα πράγματα. Και η εσπευσμένη "αντιπρόταση" των Αθηνών, των 47 σελίδων, που υποβλήθηκε στο νήμα για να τεθεί εκτός, δεν βελτίωσε τα πράγματα.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στι 4/6/2015
Ένας φίλος μού έγραψε ότι βαραίνει πιο πολύ στη ζυγαριά η ««δυστυχία» του να είσαι Έλληνας...στην Ελλάδα» από τη ««δυστυχία» του να είσαι Έλληνας...στην Ευρώπη». Στα χρόνια της καταραμένης αυτής κρίσης, φυσικά. Το κατανοώ.
Οι Έλληνες που ζουν στην Ελλάδα υφίστανται πρώτοι τις συνέπειες της κρίσης. Σε αυτήν την κατηγορία, όμως, ανήκουν και πολλοί από τους «βολεμένους» 'Έλληνες του εξωτερικού. Είτε πληρώνοντας φόρους στην Ελλάδα είτε έχοντας γονείς, αδέλφια, συγγενείς και φίλους που είναι άνεργοι ή υποαμειβόμενοι ή, ακόμη χειρότερα, απελπισμένοι και σε κατάθλιψη.
Μπορεί να «βλέπουν από το παράθυρο», αλλά ουσιαστικά είναι και αυτοί μέσα...Με τις ίδιες αγωνίες, παρόμοιους φόβους, αλλά και την κοινή λαχτάρα: Να περάσουμε και αυτόν τον κάβο – έως τον επόμενο... Όλοι μαζί, χωρίς εξαιρέσεις: καπετάνιοι και πλήρωμα στο ίδιο καράβι.
Αυτοί οι «βολεμένοι» μπορεί, όμως, να κρατούν μέσα τους πιο ζωντανή τη δάδα της Ελλάδας. Χωρίς να τους το αναθέσει, τυπικώς, κανείς. Μόνοι ενώπιον της συνείδησής τους. Και του καθήκοντός τους. Μάρτυς τους είναι οι άλλοι. Όσοι τους ακούν να παθιάζονται «περί Ελλάδας».
Η περιρρέουσα απαξία εναντίον της πατρίδας και του λαού μας δεν τους πτοεί. Αντίθετα, τους χαλυβδώνει. Μπορεί να νιώθουν ότι έχουν να αποδείξουν περισσότερα από ό,τι άλλοι. Υποσυνειδήτως. Μάλλον δεν είναι ο κανόνας, γιατί απλώς νιώθουν άνετα στη ζυγαριά της ζωής...
Αυτοί οι «βολεμένοι» Έλληνες του εξωτερικού φαίνεται να έχουν ξεπεράσει προ πολλού μια ιδιότυπη δυσανεξία που κατατρύχει τους Έλληνες, εξ απαλών ονύχων σχεδόν, είτε απέναντι στους προγόνους μας είτε, σήμερα, απέναντι στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο.
Ίσως γιατί δεν χρειάζονται να αποδείξουν τίποτε και σε κανέναν. Είναι απολύτως συμφιλιωμένοι με την ταυτότητά τους. Έμαθαν να κοιτάζονται στον καθρέφτη χωρίς ενοχές και αναστολές για το πραγματικό τους πρόσωπο.
Γνήσιοι κοσμοπολίτες. Και «ανατολίτες» και «δυτικοί». Όπως βολεύει κάθε φορά...Σε ένα διαρκές σλάλομ, το οποίο λίγοι θα άντεχαν χωρίς να εκτροχιαστούν...Μια πραγματική προστιθέμενη αξία, ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα.
Αυτοί οι «βολεμένοι» Έλληνες του εξωτερικού δεν τα βρήκαν έτοιμα – η συντριπτική πλειονότητά τους. Βρέθηκαν στα βαθιά από επιλογή τους. Μέσα σε απαιτητικά περιβάλλοντα, δεν φοβήθηκαν τη σύγκριση και τον ανταγωνισμό. Σήκωσαν μανίκια, δούλεψαν, πρόκοψαν. Στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Χωρίς μπάρμπα στην Κορώνη...
Η πατρίδα πάντα «φλέρταρε» μαζί τους. Η «Ομογένειά μας», με όμικρον κεφαλαίο! Οι «Απόδημοι Έλληνες»! Έως και Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού είχαμε – έχουμε;-, με μαζώξεις στη Θεσσαλονίκη και αλλού, με βυζαντινές σχεδόν μεγαλοπρέπειες και ταρατατζούμ... Από τις οποίες, άραγε, τι μένει;.. Ίσως μόνον κενοί τίτλοι σε επαγγελματικές κάρτες ή ξεχασμένοι τόμοι πρακτικών συνεδρίων...
Πότε απευθύνθηκε η συντεταγμένη Ελληνική πολιτεία σε αυτούς τους «βολεμένους» Έλληνες του εξωτερικού, που έχουν πετυχημένη επαγγελματική καριέρα σε διεθνείς οργανισμούς, εταιρείες, πανεπιστήμια, ερευνητικούς οργανισμούς, για να της πουν απλώς τη γνώμη τους και, ίσως, να τη συμβουλεύσουν;
Δεν θα άξιζε να κλείσουν για μια ώρα τα κινητά τους και τις περισπούδαστες κουβέντες τους οι κάθε λογής υψηλά ιστάμενοι και να καθίσουν να τους ακούσουν – χωρίς απλώς να κάθονται;..
Η Ελλάδα, ως παλιό κράτος – μέλος της Ε.Ε. – πόσοι το θυμούνται αυτό, άραγε;..- διαθέτει εκατοντάδες στελέχη στα κοινοτικά όργανα. Πολλοί από αυτούς διαπρέπουν σε επιτελικές θέσεις. Στην καλύτερη και πληρέστερη γραφειοκρατία της Ευρώπης, αν όχι του Κόσμου – ασχέτως του τι λένε για αυτήν... κάποιοι άσχετοι...
Ποιος σκέφτηκε να αξιοποιήσει αυτά τα στελέχη; Δεν θα μπορούσε να βρεθεί ένας τρόπος τόσο από την ελληνική όσο και την κοινοτική πλευρά, για να αποσπαστούν ορισμένα από τα στελέχη αυτά στην πολύπαθη και βαριά ασθενή δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα; Όχι, φυσικά, με μισθούς τριψήφιους ή, σε κάθε περίπτωση, σημαντικά υπολειπόμενων αυτών που λαμβάνουν ήδη.
Γιατί, έτσι, σε τελευταία ανάλυση, όσο πατριώτης και αν είναι κανείς, δεν θα πάει να δουλέψει για «τρεις κι εξήντα», ριψοκινδυνεύοντας την καριέρα του, αναστατώνοντας την οικογένειά του και, καμιά φορά, ευρισκόμενος αντιμέτωπος – αδίκως, φυσικά – με την αμφισβήτηση την ίδιας της ηθικής του υπόληψης...
Αντ'αυτού, αρεσκόμαστε σε «αδάπανα μοιρολόγια» για «τα καλύτερα μυαλά μας που φεύγουν ή βρίσκονται στο εξωτερικό» και όλα αυτά τα πομπώδη, κλαψιάρικα και μίζερα. Τι λαϊκισμός! Λες και υπάρχει κάποια ζυγαριά που μέτρησε τα «μυαλά», εντός ή εκτός Ελλάδας. Και αντί να κοπτόμεθα και να λυπούμαστε τόσο πολύ για την αιμορραγία μυαλών, τι κάνουμε για να την αναχαιτίσουμε;
Ποια είναι η πολιτική και το σχέδιο της χώρας για να φέρει πίσω «μυαλά»; Ούτε καν ένα σχέδιο νόμου της προκοπής για να μπορούν να ψηφίζουν τα «μυαλά» αυτά δεν μπόρεσε να συνταχθεί/ψηφιστεί. Άμυαλα...
Αυτοί οι «βολεμένοι» Έλληνες του εξωτερικού μπορούν να αποτελέσουν σήμερα μια ακόμη κινητοποιό δύναμη για την πατρίδα μας. Διψούν να βοηθήσουν. Δεν είναι ήρωες, ούτε πατριώτες. Ούτε απαραιτήτως καλύτερα «μυαλά» από τα εν Ελλάδι. Είναι απλώς Έλληνες. «Δραπέτες» ορισμένοι από γεννησιμιού τους, γιατί αυτό τους ασκεί μαγεία και έλξη.
Πολίτες του κόσμου, οι οποίοι κλείνουν, όμως, στην καρδιά τους την Ελλάδα, αυτή την απάνθρωπη ερωμένη όπως την είχε χαρακτηρίσει ο Νίκος Δήμου, χωρίς να παθαίνουν έμφραγμα! Κοιτάζουν από το παράθυρο την Ελλάδα που δοκιμάζεται, τους δικούς τους ανθρώπους που υποφέρουν και... «θέλουν να σπάσουν το τζάμι και να μπουν μέσα»!
Όλες οι παραβολές και τα διδάγματα της λαϊκής θυμοσοφίας, διαδοχικά, ήρθαν να διεκδικήσουν ρόλο σ' αυτήν την διαπραγμάτευση-που-μόνο-διαπραγμάτευση-δεν-ήταν, μεταξύ Ελλάδας και "εταίρων".
Ο Αισώπιος κόρακας, που κρατούσε το τυρί όμως το άφησε να πέσει από το ράμφος όταν του παίνεψε η αλεπού την φωνή του και ζήτησε να τον ακούσει, δεν σας θυμίζει Βαρουφάκη όταν την μια ο Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε και την άλλη οι δημοσιογράφοι-φίλοι του στον διεθνή Τύπο τον ωθούν να λέει ό,τι πιο ακραίο και ανόητο ("α" στερητικό+ νόημα=στερούμενο νοήματος) προκειμένου να αυτοθαυμαστεί; Ή πάλιν ο μικρός βοσκός, που συνεχώς φώναζε "λύκος! λύκος!" και προσέτρεχε όλο το χωριό, τον βαρέθηκε, ωσότου ο αληθινός λύκος έφθασε και κανείς δεν ήρθε να βοηθήσει, δεν σας θυμίζει κάπως το συνεχές φλερτ της Κυβέρνησης με την συζήτηση για παύση πληρωμών ή/και χρεοκοπία, ώστε να πείσει/πιέσει/υποχρεώσει τους "εταίρους" να μας δώσουν λύση; Μήπως, τώρα - πλέον, αληθινά φθάνουμε σε παύση πληρωμών εξ ανάγκης, χωρίς να έχουμε τρομάξει αρκετά το Ευρωπαϊκό χωριό ώστε να μας την δώσει την λύση;
Το πρόβλημα όμως με την διαπραγμάτευση όπως την έτρεξε η Κυβέρνηση Τσίπρα/Βαρουφάκη (ο Γιάνης με ένα "ν" κάποια στιγμή απεσύρθη και ξεκόλλησαν οι διαπραγματεύσεις: πλην όμως επανήλθε με όλο και πιο ακραίες δημόσιες τοποθετήσεις, όπως εκείνη των αμέριμνων υποκλοπών στο Eurogroup, κυρίως δε έχει εγκαταστήσει την προσέγγιση του games-theory-made-easy στην διαπραγμάτευση, στην συνολική λογική της Κυβέρνησης) καταλήγει να είναι άλλο - και είναι σημαντικό:
Στους διαδρόμους των Βρυξελλών, στην στήριξη δηλαδή των τεχνικών κλιμακίων διαπραγμάτευσης, αλλά και στην Φρανκφούρτη, πηγή δηλαδή εξασφάλισης της όποιας ρευστότητας προς την Ελληνική οικονομία, επικρατεί Greece fatigue. Προκύπτει αυτή η Greece fatigue από τις δικές μας περιδινήσεις αλλά ανάγεται και στα δικά τους παιχνίδια πίεσης/καλών προθέσεων/σκλήρυνσης/ χαμόγελων/εκβιασμού.
Πώς μεταφράζεται, τώρα η fatigue εν προκειμένω; Ως κόπωση ή κάματος από την Ελλάδα, από την συζήτηση για την Ελλάδα, από την διαπραγμάτευση για την Ελλάδα. Μπορεί όμως και να μεταφρασθεί περισσότερο ως βαρεμάρα, ή και ως κουρασμένη απόγνωση μ' εμάς. Να προτείνουμε όμως και την άλλη εκδοχή: πρόκειται για διαπραγματευτική καταπόνηση! Δηλαδή για κάτι που αποσαρθρώνει την ίδια την λογική, την εσωτερική λειτουργία της διαπραγμάτευσης. Τώρα, τώρα που η δική μας ομάδα "πολιτικής διαπραγμάτευσης" έδωσε με σημαντικό άγχος προς τα δικά μας τεχνικά κλιμάκια και το Brussels Group οδηγία επίσπευσης και κλεισίματος των διαδικασιών, είναι ζήτημα αν αυτό αρκεί πλέον για να προχωρήσει αληθινά η διαπραγμάτευση. Να πάει, δηλαδή, προς την πολυπόθητη (;) συμφωνία.
Στην Greece fatigue έρχεται και στηρίζει και η πλευρά Σώϋμπλε αλλά και η νομενκλατούρα του ΔΝΤ - πιο επικίνδυνη απ' όλες τις θέσεις του Ταμείου η τοποθέτηση Olivier Blanchard - με την σκλήρυνση των τελευταίων ημερών. Και την Greece fatigue πάει ακριβώς να καταπολεμήσει η επανεμφάνιση των Αμερικανών στην συζήτηση, τώρα που έγινε συνείδηση ότι η μη-αποπληρωμή του Ταμείου (είτε της 5ης Ιουνίου, είτε συνολικά το 1,5+ δις του Ιουνίου) πάει να γίνει πραγματικότητα. Όχι από "πολιτική απόφαση των Αθηνών" ή από εκφώνηση προθέσεων για ρήξη, αλλά από γνήσια εξάντληση των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων (που, τώρα, μεταφράζουν σε πραγματικότητα το Βαρουφάκειο "δεν ζητάμε λεφτά, ζητούμε μόνο αξιοπρέπεια"...).
Προσοχή, όμως γιατί σ' αυτήν ακριβώς την φάση διαπραγμάτευσης καταπόνησης ήρθε να προστεθεί μια άλλη παρενέργεια στο μέτωπο των καταθέσεων. Κάποια στιγμή, ψάχνοντας για νέους δημοσιονομικούς πόρους, κάποιοι εμπνεύσθηκαν έναν φόρο-τέλος 0,1% στις τραπεζικές συναλλαγές ή/και στα ΑΤΜs (σήριαλ Βαρουφάκη). Ύστερα τα μάζεψαν λίγο: όχι επιβάρυνση της μέσω τραπεζών πληρωμής τραπεζών, ή πάλι ΔΕΗ/ΕΥΔΑΠ. Επανήλθαν με αύξηση του 0,1% σε 0,02%. Ύστερα κάποιος συνειδητοποίησε ότι υποτίθεται πως διεξάγεται εκστρατεία, να μειωθεί η χρήση ρευστών στην οικονομία, οπότε η πανευφυής ιδέα του τέλους στις τραπεζικές συναλλαγές πάει ανάποδα...
Όμως, πολύ βαρύτερη είναι η επάνοδος της φημολογίας για φόρο/έκτακτη εισφορά επί των καταθέσεων (προσοχή! όχι επί των τόκων, επί του stock καταθέσεων, του τύπου εισφοράς αλληλεγγύης). Ύστερα, εδώ, "κάποιος "τους επεσήμανε ότι είναι η τέλεια συνταγή για bank run, το πήραν πίσω. Μάλιστα, όταν έγινε λόγος ευρύτερα για capital controls - στην Ελλάδα από την Ντόρα Μπακογιάννη - έσπευσε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος να μιλήσει για "ανυπόστατα, κακόβουλα, καταστροφολογικά σενάρια".
Έτσι η διαπραγματευτική καταπόνηση έρχεται να διασυνδεθεί με την καταπόνηση των αντοχών μιας έως τώρα ανθεκτικής στον ερασιτεχνισμό κοινής γνώμης...
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 28/5/2015
Έτσι που περιμένουμε την κατάληξη των διαπραγματεύσεων-μαρτύριο-της-σταγόνας της Ελλάδας με τους "εταίρους" της, διαπραγματεύσεων που προς στιγμήν έδειξαν να αφορούν όντως εταίρους (χωρίς εισαγωγικά, που προσπαθούν δηλαδή να οδηγήσουν τα πράγματα σε κάτι σαν λύση...) και όχι απλώς δανειστές, κι αν όχι μια γνήσια κατάληξη τουλάχιστον κάποιου είδους πειστική ωρίμανση, θα μας επιτρέψει ο αναγνώστης να τον πάμε σε δυο-τρία σημεία από την πρόσφατη Ετήσια Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ. Όπου, ασφαλώς και ευλόγως, την προσοχή έκλεψαν οι διασταυρωμένες τοποθετήσεις Αλέξη Τσίπρα - Θόδωρου Φέσσα, και μάλιστα η συγκλίνουσα εκτίμηση στο ότι "βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την επίτευξη αμοιβαία επωφελούς συμφωνίας" (Τσίπρας, θυμίζουμε) και ότι υπάρχει διέξοδος, πλην όμως "χρειάζεται άμεσα μια συμφωνία, την οποία όλοι μας θα στηρίξουμε" (αυτός είναι Φέσσας).
Το ενδιαφέρον, για μας, είναι η βαθύτερη σύγκλιση εκτίμησης που προέκυψε από μιαν φαινομενική διαφωνία - γύρω από το διαβόητο μνημόνιο. Για τον Φέσσα, το Ελληνικό πρόβλημα είναι διαχρονικό, ξεκινάει από τον εθισμό στον καταναλωτικό δανεισμό που είχε ως αποτέλεσμα "να σταματήσουμε να παράγουμε". Συνέπεια, αυτού, η εκτίμηση: "Δεν έφερε το μνημόνιο την κρίση, αλλά δεν έφερε ούτε την λύση". Δείτε τώρα την ισορροπία από την πλευρά Τσίπρα: το πρόβλημα είναι "τα αδιέξοδα του προηγούμενου μνημονίου [...] το οποίο όχι απλώς δεν αντιμετώπισε τα προβλήματα, αλλά τα επιδείνωσε".
Όμως, αν πάει κανείς λίγο βαθύτερα στις συζητήσεις που έγιναν στον ΣΕΒ - και αναφερόμαστε στις δημόσιες τοποθετήσεις - θα άξιζε να σταθεί, π.χ. στα κριτικά σημεία της προσέγγισης της (πρόεδρου της Business Europe , του "Ευρωπαϊκού ΣΕΒ" ας πούμε) Emma Marcegaglia. Η οποία ξεκίνησε σημειώνοντας ότι βρίσκει πολλά σημεία συμφωνίας με τον Αλέξη Τσίπρα (εδώ, το κοινό της εκδήλωσης περίπου κράτησε την αναπνοή του...), ίσως τα περισσότερα (ακόμη περισσότερο σάστισμα...), αλλά βέβαια "υπάρχουν και σημαντικές διαφωνίες" καθώς πρόκειται για ηγέτη κομμουνιστικού κόμματος (εδώ, ο Τσίπρας - καθήμενος ανάμεσα σε Θ. Φέσσα και Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, με τον οποίο είχε μάλιστα μια συζήτηση κατά την προσέλευση, με τον ακριβώς διπλανό Κώστα Σημίτη να προσηκώνεται αστικότατα για να χαιρετίσει - έσκασε ένα χαμόγελο, ενώ το κοινό εκτονώθηκε με ζωηρή χειροκρότημα). Η ουσία πάντως της παρέμβασης Marcegaglia έγκειται στην κριτική της τοποθέτηση απέναντι στην αναπτυξιακή προοπτική της Ευρώπης (όπου το ΑΕΠ βρίσκεται λίγο πιο κάτω απ' ότι πριν την κρίση, ενώ το rebound των ΗΠΑ, έχει φέρει την οικονομία τους στο 8% πιο ψηλά από το 2008), και στην έμφαση στο "να ξαναγίνει ελκυστική η Ευρώπη" για την προσέλκυση επενδύσεων (όταν το μερίδιο της ΕΕ στις ξένες επενδύσεις έχει πέσει στο 17% το 2013 έναντι ενός 40% του 2000). Αυτή η τοποθέτηση λειτούργησε αρκετά αντικατοπτριστικά ως προς την κεντρική ιδέα της παρουσίασης του - πάντα μαχητικού - Γιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος πέρα από το παράπονό του για την διαπραγμάτευση και την τακτική των "εταίρων", εκεί επικέντρωσε: στην ανάγκη για ανάκτηση μιας επενδυτικής δυναμικής από την Ελλάδα.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι όλα αυτά είναι λόγια. Συν καλές προθέσεις. Εκεί ακριβώς, ο οργανωτής της όλης ιστορίας ΣΕΒ ήρθε και παρουσίασε ένα "πλαίσιο ρεαλιστικών θέσεων για διαπραγμάτευση" , που επιχειρεί ακριβώς να διεμβολίσει και να δώσει περιεχόμενο στην συζήτηση περί μεταρρυθμίσεων σε αναπτυξιακή κατεύθυνση: επειδή, δε, οι αριθμοί πολώνουν την προσοχή ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Ακης Σκέρτσος ανέφερε τις 82 δράσεις/προτάσεις σε 11 καίριους τομείς πολιτικής. Όπου βέβαια συναντά κανείς γνώριμα κεφάλαια όπως φορολογική δικαιοσύνη, χωροταξικό σχεδιασμό, κανόνες ανταγωνισμού, ενεργειακό κόστος, αλλά και αναγωγές στο βάθος της μνήμης (ημερών Θόδωρου Παπαλεξόπουλου, ας πούμε...) σαν την "καλή νομοθέτηση" και... την ποιοτική και ταχεία απονομή της δικαιοσύνης.
Αν μη τι άλλο, χρήσιμο για να μετρούμε τον χρόνο που περνά. Όσο π.χ. η έκβαση μια φωτίζει (δηλώσεις ενόψει Κορυφής Ρίγας), μια σκοτεινιάζει (διαφωνίες για τον ΦΠΑ, που εθεωρείτο ως θέμα να κλείσει).
-----
Υποσημείωση: στο περασμένο σημείωμα αυτής της σειράς, της Δευτέρας 18 Μαΐου, η αναφορά στην συζήτηση για το ύψος του υπό διαπραγμάτευση (λογικότερου) πρωτογενούς πλεονάσματος έκανε σ' ένα σημείο το πλεόνασμα έλλειμμα. Λάθος! Δεν πήγαμε να υπαινιχθούμε ότι φθάσαμε να συζητάμε για επαναφορά σε πρωτογενές έλλειμμα - άλλο τι προκύπτει με την βουτιά της οικονομίας στην πράξη....
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 20.5.2015
Όλο και περισσότερο, όσο ενηλικιώνεται - διότι αυτού πρόκειται - η διαπραγμάτευση της Ελλάδας με τους "εταίρους" της, που ξεκίνησε κι έκανε την αρχική τρίμηνη διαδρομή της σαν πενθήμερη εκδρομή Λυκείου, τόσο γίνεται φανερή η ωρίμανση. Όχι μόνο, όχι τόσο των συντελεστών, όσο των καταστάσεων.
Η Παρέμβαση χαιρέτησε την ψήφιση του νόμου 4324/15 που προβλέπει την ανασύσταση της δημοσιας Ραδιοτηλεόρασης αναιρώντας την απαράδεκτη σπασμωδική διάλυσή της την 11η Ιουνίου 2013.
Η Παρέμβαση χαιρέτησε την ψήφιση του νόμου 4324/15 που προβλέπει την ανασύσταση της δημοσιας Ραδιοτηλεόρασης αναιρώντας την απαράδεκτη σπασμωδική διάλυσή της την 11η Ιουνίου 2013.
Είναι πιθανό στο Eurogroup στις 24 Απριλίου, για μια ακόμα φορά, να μην επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας/θεσμών (το παρόν κείμενο γράφτηκε στις 20/4). Οι δημοσκοπήσεις όμως εξακολουθούν να δείχνουν πως η δημοτικότητα του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σε υψηλά επίπεδα ενώ ο Αλέξης Τσίπρας είναι αναμφίβολα ο πιο δημοφιλής πολιτικός της χώρας.
