Monday, 29 April 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Στο πλαίσιο της νέας εκπομπής του Πρώτου Προγράμματος «Athens Calling» (κάθε Δευτέρα, από τις 10 έως τις 12 το βράδυ) ο Περικλής Βασιλόπουλος, με τη συνεργασία της Επιτροπής Κοινωνικής Ευθύνης και του ΚΕΕΠ της ΕΡΤ, παρουσιάζει θέματα κοινωνικής ευθύνης και δικαιωμάτων στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον κόσμο.
Ειδικότερα, η εκπομπή στο πρώτο μέρος (22:00-23:00) θα έχει γενικό θέμα «Γίνεται στην Ελλάδα. Η κοινωνία μπορεί», όπου καλεσμένοι θα συζητούν για τα Συμβούλια Κοινωνικού Ελέγχου της ΕΡΤ, τις κοινωνικές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης, τους πρόσφυγες/μετανάστες, τις κοινότητες μεταναστών στην Ελλάδα, τη διαφορετικότητα και τα ΑΜΕΑ.
Στο δεύτερο μέρος (23:00-24:00), η εκπομπή θα έχει γενικό θέμα «Γίνεται στον κόσμο, η Ευρώπη μπορεί, εμείς μπορούμε», όπου διακεκριμένοι Έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού καθώς και εκπρόσωποι ελληνικών κοινοτήτων της Διασποράς, θα μιλούν για θέματα τρέχουσας επικαιρότητας και ειδικού ενδιαφέροντος. Συνομιλητές θα είναι: Δημήτρης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Levy Institute (Νέα Υόρκη), Αιμίλιος Αυγουλέας, Καθηγητής Χρηματοοικονομικών (Εδιμβούργο), Ηλίας Μόσιαλος, Καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, L.S.E ( Λονδίνο), Άννα Τριανταφυλλίδου, Καθηγήτρια Μετανατευτικής Πολιτικής, Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο (Φλωρεντία), Ανδρέας Γιαννόπουλος, Πρόεδρος Δικτύου Ελλήνων Βελγίου «Αργώ» (Βρυξέλλες). Θα υπάρχει επίσης σύνδεση με Βερολίνο, Μελβούρνη, Πεκίνο.
Στις Βουλευτικές Εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου 2015 που είναι πρόωρες εκλογές εντός 18μηνου από τις προηγούμενες δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής των προσώπων διαμέσου του σταυρού προτίμησης γιατί εφαρμόζεται η εκ των προτέρων δεδομένη από τα κόμματα λίστα επιλογής. Πάντως αριθμητικά μιλώντας, ο μεγαλύτερος αριθμός μελών, φίλων, συνδρομητών της Ένωσης που είναι υποψήφιοι βρίσκεται στο «Ποτάμι» (Ο Νικηφόρος Διαμαντούρος και ο Νίκος Αλιβιζάτος έχουν αντιστοίχως την πρώτη και τελευταία τιμητική θέση στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος). Ακολουθεί ο Σύριζα και η Δημοκρατική Συμπαράταξη.
Με δυο βασικές τοποθετήσεις - που απέχουν μεταξύ τους λίγες μόνο ημέρες - "υποδέχονται προληπτικά" τις κάλπες της 20ης Σεπτεμβρίου στην Ελλάδα οι "εταίροι" της.
Υπήρξαν και διάφορες άλλες, όπως εκείνη του αμίμητου Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ που κάλεσε την Ελλάδα να αποφασίσει αν θέλει να γίνει Βόρεια ή Νότια Κορέα, ή πάλιν εκείνη του Πιερ Μοσκοβισί που δήλωνε προθυμία στήριξης από μέρους των Βρυξελλών της Κυβέρνησης που θα προέλθει από τις κάλπες της 20/9/2015, με προϋπόθεση όμως "σκληρή δουλειά και αίσθημα ευθύνης".
H ουσία, αναμενόμενο, προήλθε από τον Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε. Ο οποίος στο άτυπο Eurogroup του Λουξεμβούργου (όπου δεν - ΔΕΝ - υπήρξε αληθινή πρόοδος στον δρόμο/μονοπάτι προς την έναρξη της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του Ελληνικού χρέους), έκρινε αναγκαίο και επίκαιρο να επαναφέρει - με 3σέλιδο έγγραφο που κατέθεσε και το οποίο διέρρευσε καταλλήλως στην Handelsblatt... - το ενδεχόμενο της χρεοκοπίας Κράτους εντός Ευρωζώνης. Προσοχή! χρεοκοπίας οργανωμένης, εύτακτης, προβλεπόμενης, με CCA/ρήτρες συλλογικής δράσης που θα υποχρεώνουν τους ομολογιούχους οι οποίοι έχουν κρατικό χαρτί στα χέρια τους να αποδέχονται "αυτόματη παράταση του χρόνου ωρίμανσης των ομολόγων". Συμπληρώστε την εικόνα με το ότι η προσέγγιση Σώϋμπλε αρθρώνεται πάνω στην Ευρωπαϊκή συζήτηση για την ευστάθεια των τραπεζών (που στα χαρτοφυλάκιά τους έχουν τα εν λόγω κρατικά ομόλογα) και τις καταθέσεις των οποίων η λογική Σώϋμπλε δεν δέχεται με τίποτε να οδηγήσει σε αυτόματη Ευρωπαϊκή εγγύηση, ό,τι κι αν λένε οι σχεδιασμοί της "Τραπεζικής Ένωσης".
Αξίζει τώρα, να πάει κανείς λίγες μέρες πιο πίσω. Και να θυμηθεί την τοποθέτηση του Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ, όταν εξηγούσε ότι σε περίπτωση που η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί στην πρόσφατη συμφωνία της με τους "εταίρους", σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο "η στάση της Ευρώπης θα είναι διαφορετική". Πρόκειται για τον ίδιο Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ, ο οποίος - τον κρίσιμο Φεβρουάριο, λίγο μετά την συμφωνία της 20/2/2015 - είχε δημόσια κοντραριστεί με τον Σώϋμπλε για την πρόσθετη πίεση που επιδιωκόταν να ασκηθεί τότε στην Ελλάδα. Και για τον ίδιο Γιουνκέρ που είπε ότι "Ευρώπη είναι ο φούρναρης της Κω που δίνει ψωμί στους πρόσφυγες" (και οι Γερμανοί που τους υποδέχονται με πανώ καλωσορίσματος στον σταθμό του Μονάχου, βέβαια).
Αυτό είναι το πραγματικό σκηνικό, και όχι σ' εκείνο των στημένων, εσωστρεφών ντιμπέιτ των πολιτικών αρχηγών που βασικά πάσχισαν να συσκοτίσουν μάλλον παρά να αποκαλύψουν την στάση τους και τις προθέσεις τους για την "επομένη μέρα". Να παραδεχθούμε, ειν' αλήθεια, ότι ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης με επιμελημένο και σαφή τρόπο αρνήθηκε να προχωρήσει στην παραδοσιακή παροχολογία προεκλογικής λογικής, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να πει, αυστηρά, ότι στα θέματα της Κοινωνικής Ασφάλισης (όπου είναι γνωστό ότι οι ερχόμενοι μήνες θα είναι βουνό), "δεν γίνεται για το 2016 τίποτε". Και πάλι, βέβαια, στο καυτό μέτωπο των αγροτών ούτε ο Μεϊμαράκης άντεξε να μην τάξει πισωγύρισμα στα περίπου δεσμευτικά συμφωνημένα - όμως εκεί είχε φροντίσει να συμπαραταχθεί στην υπόσχεση για αναθεώρηση των συμφωνημένων (με μια ακόμη δόση από τα διαβόητα "ισοδύναμα") και ο Αλέξης Τσίπρας...
Ο οποίος, εξ άλλου, φρόντισε να ξεκαθαρίσει ότι την επόμενη των εκλογών "Η Ελλάδα θα κυβερνηθεί" - απωθώντας έτσι το φάσμα επαναληπτικών εκλογών και προσερχόμενος σε μια λογική συνεργασιών - αν η ρητώς (ακόμη) αποκλείοντας έναν Μεγάλο Συνασπισμό/Grosse Koalition, όπως σταθερά ονειρεύονται και προωθούν οι "εταίροι". Ο Τσίπρας, πάντως, δεν μπόρεσε να μην επιμείνει στους τομείς που θεωρεί ότι έχουν μείνει ανοιχτοί προς διορθωτική διαπραγμάτευση: αναδιάρθρωση του χρέους, "κόκκινα δάνεια"/ανακεφαλαιοποίση των τραπεζών, προσδιορισμός δομής και λειτουργίας του Ταμείου Δημόσιας Περιουσίας, διευθέτηση των εργασιακών, θέματα ΔΕΗ/ΑΔΜΗΕ. (Ενδιαφέρον: ούτε αυτός άφησε πολλά-πολλά ανοιχτά για το Ασφαλιστικό).
Ενώ όμως όλα αυτά δείχνουν - δυο βήματα πριν τις εκλογές - ένα κάποιο μέτρο ρεαλισμού, προσγείωσης στην πραγματική πραγματικότητα, αποδοχής των δεσμεύσεων προς τους "εταίρους", ενώ επίσης και οι δυο μονομάχοι βλέπουν με σχετική σύγκλιση τα θέματα ανάπτυξης/επενδυτικής επανεκκίνησης - καλά, στα λόγια: αλλά πότε η πολιτική τάξη δεν έκανε κάτι άλλο σ' αυτό το μέτωπο προεκλογικά; ούτε τα χρόνια Σημίτη... - υπάρχει ανοιχτό το μεγάλο ερώτημα. "Με τι λογής ανθρώπινο δυναμικό θα περπατήσουν οι επόμενοι μήνες; Και ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ πεισματικά κράτησαν στα ψηφοδέλτιά τους ό,τι παλιό διέθεταν (πλην, για τον ΣΥΡΙΖΑ, των φυγάδων προς ΛΑ.Ε. Λαφαζάνη/Ζωής). Ενώ δεν έκαναν κανένα άνοιγμα προς οτιδήποτε καινούργιο.
Καλό βόλι!
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 17/9/2015
Ραδιοφωνική εκπομπή "Athens Calling" (Α' Πρόγραμμα ΕΡΑ)/ Ηλίας Μόσιαλος, Γιώργος Κοσμόπουλος 7/9 by Koinoniapoliton on Mixcloud
Δεν θα είναι ακριβώς ενθουσιώδης η υποδοχή που αναμένεται να έχει στο Eurogroup της 12ης Σεπτεμβρίου στο Λουξεμβούργο - ανάμεσα από τα δυο debates της προεκλογικής μας εκστρατείας : έτσι μετράει, βλέπετε, για την Ελλάδα ο χρόνος... - ο Γιώργος Χουλιαράκης, αυτήν την φορά ως υπηρεσιακός υπουργός Οικονομικών. Όχι τίποτε άλλο, αλλά θα υπάρξουν ερωτηματικά για το πώς πορεύονται, παρά την προεκλογικότητα των ημερών, οι πρόδρομες εργασίες για τις ντουζίνες των παρεμβάσεων που περιλαμβάνει η φρέσκια Συμφωνία/Μνημόνιο. Η οποία, θυμίζουμε, στο ξεκίνημά της τουλάχιστον, έχει το χαρακτηριστικό του και χρονικά συγκεκριμένου: μπορεί να "φεύγει" η πρώτη αξιολόγηση/επιθεώρηση εκταμίευση των εναπομενόντων 3 δις της πρώτης δόσης για Νοέμβρη, όμως οι δράσεις που απαιτούνται και η διαμόρφωση συγκεκριμένων προαπαιτούμενων για την συνέχεια δεν έχουν καθόλου "φύγει". (Τώρα, αν θα βρει ανθρώπους να ενημερώσει στην Αθήνα για το κλίμα και το περιεχόμενο του Eurogroup ο Γ. Χουλιαράκης, άλλη ιστορία αυτή...).
Εν τω μεταξύ, με την γνώριμη μέθοδο των διαρροών "από Βρυξέλλες" - ο όρος συχνά καλύπτει και Φρανκφούρτη/ΕΚΤ, αν μη και Βερολίνο - μαθαίναμε εκείνο που είχε φανεί ήδη την προηγούμενη βδομάδα. Ότι, δηλαδή, τα πράγματα κινούνται γρήγορα στα πεδία της διευθέτησης/ελάφρυνσης του χρέους. Όμως, την ίδια στιγμή, οι απαιτήσεις πολιτικής ουσίας προκειμένου να ξεκολλήσει το ζήτημα (που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταστήσει λίγο-πολύ κέντρο του αφηγήματος επιτυχίας του στην διαπραγμάτευση, αλλά δίσταζε παράδοξα να το "θυμηθεί" τώρα τελευταία) γίνονται όλο και πιο συγκεκριμένες.
Έτσι, είχαμε την περασμένη βδομάδα - ο αναγνώστης θα το θυμάται - και τον εκπρόσωπο της Κριστίν Λαγκάρντ και τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου, αλλά και πηγές της ΕΚΤ να εξηγούν/να αποδέχονται ότι βρίσκεται προ των θυρών μετακίνηση του δόγματος από την διαβόητη βιωσιμότητα του χρέους (με το τοτεμικό 120% του ΑΕΠ να απειλεί σαν λαιμητόμος) στην "εξυπηρετησιμότητα". Αυτό το πέρασμα, απο το αν ένα stock χρέους είναι sustainable στο αν τα flows της οικονομίας μπορεί να το κάνουν serviceable, είναι όλη η διαφορά για να προχωρήσει η συζήτηση για την Ελλάδα. Ενώ όμως ο φίλος μας Ντάϊσσελμπλουμ, δήλωνε κι αυτός ότι "η ευρεία πλειοψηφία που υπερψήφισε το Πρόγραμμα θα μπορούσε να διευρυνθεί [...] Στο παλιό πρόγραμμα υπήρχε παράγραφος ότι οι όροι δανειοδότησης θα χαλαρώσουν με παράταση του χρόνου αποπληρωμής, μείωση των επιτοκίων κοκ, [παράγραφος] που επανενεργοποιήθηκε", (αποκηρύσσοντας βέβαια το ονομαστικό κούρεμα), η νέα φάση διαρροών έσπευσε να διευκρινίσει ότι θα χρειαστεί "ευρύτερη νομιμοποίηση" στην μετεκλογική Κυβέρνηση, αν είναι να προχωρήσει η ουσιαστική συζήτηση για το χρέος. Ενώ, δε, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έσπευσε με την σειρά του να θυμίσει ότι "προαπαιτούμενο για την ανάπτυξη είναι η ρύθμιση του χρέους [...] Αυτό ήταν προτεραιότητα του ΣΥΡΙΖΑ σε αντίθεση με άλλα κόμματα που κυβέρνησαν και θεωρούσαν το χρέος βιώσιμο", υπήρξε πρόσθετη, σχεδόν διευκρινιστική διαρροή Βρυξελλών ότι "θα ήταν ανόητος κανείς" να προχωρήσει διαπραγμάτευση για το Ελληνικό χρέος "με μόνο 50% του Ελληνικού λαού να στηρίζουν".
Εδώ, καθώς βρισκόμαστε σε απόσταση αναπνοής από τις κάλπες και τα δημοσκοπικά δείχνουν μικρή απόσταση ανάμεσα στα δυο πρώτα κόμματα , διαγράφεται μια προοπτική και συνάμα παρουσιάζεται ένας κίνδυνος. Η προοπτική: όπως ακριβώς ο ΣΥΡΙΖΑ συνειδητοποίησε στην συνθλιπτική διαπραγμάτευση τι επιβάλλουν οι συσχετισμοί στην Ευρώπη - και τώρα βλέπουμε ότι οι θεωρούντες ότι "εμείς θα ορίσουμε τον κόσμο", συσπειρωμένοι στην ΛΑΕ Λαφαζάνη/Ζωής, δεν πολυπείθουν την κοινή γνώμη... - έτσι πλέον τείνει να διαμορφωθεί μια συνείδηση τού ότι αν (ΑΝ) είναι να προχωρήσει η υπόθεση του χρέους, θα χρειαστούν ευρύτερες συναινέσεις. Ενώ ο Αλέξης Τσίπρας μένει στην θέση της μη-συνεργασίας με την Ν.Δ. (όπου ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης έκανε τις συνεργασίες βασική του στρατηγική επιλογή, όταν βρισκόταν σε θέση αδυναμίας), απο πλευράς του Γιάννη Δραγασάκη ήδη επισημαίνεται η εφικτότητα "να μπουν στο μέλλον οι βάσεις για προγραμματικές συγκλίσεις" όσο κι αν στηρίζεται η επίσημη επιδίωξη της αυτοδυναμίας.
Ο κίνδυνος; Ο κίνδυνος είναι η πίεση που ασκείται προς την κατεύθυνση ακριβώς αυτή από πλευράς Βρυξελλών να λειτουργήσει υπονομευτικά γι αυτό που (υποτίθεται ότι) επιδιώκει. Θυμηθείτε πως οι πιέσεις π.χ. Γιουνκέρ στην τελική ευθεία προς τις εκλογές του Ιανουαρίου (για "οικείες πολιτικές δυνάμεις" που εύχονταν να δουν στην εξουσία στην Ελλάδα) οδήγησαν όχι απλώς σε ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε εκδοχή Βαρουφάκη. Μπορεί όσοι στόχευσαν την διευθέτηση του χρέους, τώρα να την υπονομεύσουν;
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 10/9/2015
Το 2015 θα έκλεινε με ανάπτυξη 2,5-3%, το ίδιο και το 2016. Η ανεργία θα μειωνόταν γοργά. Θα είχαμε υπογράψει μια μικρή δανειακή σύμβαση για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό, και θα έμπαινε μπροστά μια συμφωνία ελάφρυνσης του χρέους με επιμηκύνσεις και άλλες «δημιουργικές» παρεμβάσεις. Ούτως ή άλλως το χρέος δεν αποτελούσε πρόβλημα μέχρι το 2022. Από μια βάση αξιοπιστίας (ως η χώρα με δημοσιονομική προσαρμογή ρεκόρ μέχρι το 2014) θα διαπραγματευόμασταν μείωση του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων, που εξυπηρετούνται άνετα όταν η οικονομία αναπτύσσεται. Θα μπαίναμε στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, που θα διευκόλυνε την πρόσβαση στις αγορές και τον φθηνό δανεισμό του ιδιωτικού τομέα. Οι μεταρρυθμίσεις θα άρχιζαν να αποδίδουν σε συνθήκες ανάκαμψης, και θα διευκόλυναν τις νέες μεταρρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες περιέχονται στο 3ο Μνημόνιο. Θα ήμασταν ξανά μια φυσιολογική ευρωπαϊκή χώρα, με αξιοπρέπεια. Θα είχαμε θέση και φωνή στη μεγάλη Ευρωπαϊκή συζήτηση για την προοδευτική μεταρρύθμιση της Ευρωζώνης, αντί να είμαστε «η χώρα-πρόβλημα» και επίμονο τσιμπούρι στον σβέρκο των εταίρων μας. Ομως αυτά δεν συνέβησαν, και τη συνέχεια την ξέρουμε.
Μόνο τον Ιούλιο χάθηκαν 17.000 θέσεις εργασίας. Το να δημιουργείς ανέργους στην υφεσιακή προσπάθεια μείωσης των τεράστιων ελλειμμάτων του 2009-13 είναι μια εν μέρει αναπόφευκτη τραγωδία. Το να προσθέτεις νέους ανέργους όταν είσαι ήδη σε πλεόνασμα μετά από μια εξαετή ύφεση μοιάζει με απροσεξία (για να παραφράσω αδέξια τον Oscar Wilde). Ή με τυχοδιωκτική ελαφρότητα, εφόσον έχει πάνω του τα δακτυλικά αποτυπώματα της περήφανης διαπραγμάτευσης και του μεγαλειώδους δημοψηφίσματος που το έθνος πάντοτε θα οφείλει στον Γιάνη Βαρουφάκη. Και στον Αλέξη Τσίπρα και τα στελέχη του – για να μην ξεχνιόμαστε. Που άφησαν τη χώρα έρμαιο του φοβερού σχεδίου «50-50» (κατά ομολογία Τσίπρα), δηλαδή 50 να πιάσει η μπλόφα, 50 να τιναχτεί η χώρα στον αέρα.
Είναι ωστόσο γεγονός ότι η στροφή Τσίπρα έχει συντελεστεί. Ο Ρουβίκωνας είναι πίσω του. Για τους δυο μήνες που συντάραξαν τη χώρα, Ιούλιο και Αύγουστο, η χώρα απέκτησε ένα υπεύθυνο πολιτικό σύστημα όπου κυβέρνηση και αντιπολίτευση στήριξαν από κοινού το οικονομικό πρόγραμμα που κρατάει τη χώρα στο ευρώ. Αν είχε γίνει νωρίτερα, θα είχαμε βγει από την κρίση μια ώρα αρχύτερα.
Από το 2010, το μείζον πρόβλημα της χώρας ήταν λιγότερο οι κυβερνήσεις της και περισσότερο η εκάστοτε μείζων αντιπολίτευση. (Κατά τη σύντομη κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο, πραγματική μείζων αντιπολίτευση ήταν ήδη ο ΣΥΡΙΖΑ). Αυτή καλλιεργούσε αυταπάτες ανώδυνης προσαρμογής, υπονόμευε κάθε μεταρρύθμιση, όξυνε τον διχασμό, διέσυρε πολιτικούς της αντιπάλους ως δωσίλογους και γερμανοτσολιάδες. Η πενταετία της δημαγωγίας πολλαπλασίασε το κόστος εφαρμογής των μνημονίων. Πάγωσε την οικονομική δραστηριότητα και έδιωξε μακριά επενδύσεις, αφού κανείς δεν ρίσκαρε να αναλάβει δεσμεύσεις σε μια χώρα της οποίας η εν αναμονή κυβέρνηση υποσχόταν να σχίσει τα μνημόνια. Η ανευθυνότητα της αντιπολίτευσης, που ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ οδήγησαν σε καινοφανή ύψη, εκτόξευσε το πολιτικό ρίσκο, και οι αγορές το μετέφρασαν σε κίνδυνο Grexit. Το πληρώσαμε με βαθύτερη ύφεση, βαρύτερα μέτρα, σκληρότερη ανεργία.
Είναι αλήθεια ότι η ωρίμανση της υπερφίαλης και εξωπραγματικής αριστεράς του Αλ. Τσίπρα δεν συντελέστηκε ούτε στα πεζοδρόμια και τις διαδηλώσεις, ούτε στα «διαρκή συνέδρια» του κόμματος και των συνιστωσών του, που ολοκλήρωναν την παραισθησιογόνο επικράτηση του απόλυτου ιδεολογικού μικρόκοσμου επί της περιβάλλουσας πραγματικότητας. Εγινε στα Eurogroup και στα Συμβούλια και στις σκληρές διαπραγματεύσεις με εταίρους και πιστωτές. Εκεί διαπιστώθηκε τι παλεύεται, τι διασώζεται, τι ήταν καιρός να εγκαταλειφθεί. Εγινε αφού πρώτα δοκιμάστηκε η πρόσκρουση με την πραγματικότητα, με τη χώρα να βιώνει μια προθανάτια εμπειρία.
Μπορεί ο Τσίπρας να μετασχηματίσει τη ριζοσπαστική του αριστερά σε μια πραγματικά ευρωπαϊκή αριστερά; Ούτε ο Τσίπρας είναι Ανδρέας Παπανδρέου, ούτε τα στελέχη του είναι σοσιαλιστές έτοιμοι να προσχωρήσουν στη σοσιαλδημοκρατία. Ομως από την άλλη, η ανάγκη παραμονής στο ευρώ –για να μη μείνουμε καρυδότσουφλο στις θύελλες των παγκόσμιων αγορών και της επικίνδυνης περιοχής μας– είναι πανίσχυρη. Αυτή η αδήριτη πίεση της εξωτερικής πραγματικότητας (αυτό που η συριζαϊκή βουλγκάτα ονομάζει «εκβιασμό των δανειστών» και «το πιστόλι στον κρόταφο») είναι μια ακατανίκητη δύναμη ρεαλιστικής προσαρμογής.
Θα είναι η στροφή του Τσίπρα διατηρήσιμη εάν βρεθεί ξανά στα στάσιμα και βαλτώδη νερά της αντιπολίτευσης, που τις παθογένειες της εθνικολαϊκιστικής αριστεράς τείνουν να πολλαπλασιάζουν; Ή θα επιστρέψουμε ξανά στον ΣΥΡΙΖΑ του 2014, καταδικασμένοι στο αιώνιο μαρτύριο του Σίσυφου;
Εξίσου σημαντικό με το τι κυβέρνηση θα έχουμε την επομένη των εκλογών είναι τι πολιτικό σύστημα θα έχουμε. Το ένα: μια κυβέρνηση που θα εφαρμόσει γρήγορα και αποτελεσματικά το μνημόνιο που έχει υπογράψει η χώρα, για να βγούμε το ταχύτερο δυνατό στην ανάκαμψη. Το δεύτερο: ένα πολιτικό σύστημα δύο αντίπαλων φιλοευρωπαϊκών πόλων, κεντροαριστεράς-κεντροδεξιάς, που θα μπορούν να απορροφήσουν τους κοινωνικούς κραδασμούς δύο ακόμα ετών ύφεσης, εναλλασσόμενα στην εξουσία, μέσα από διαφορετικές κυβερνήσεις συνεργασίας: φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση vs φιλοευρωπαϊκή αντιπολίτευση. Εξασφαλίζοντας συνέχεια, σταθερότητα και ευρωπαϊκή προοπτική. Θα τα έχουμε;
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής στις 6/9/2015
"Athens Calling"
Κάθε Δευτέρα 10-12 το βράδυ (A' Πρόγραμμα ΕΡΑ)
Συντονισμός/ Παρουσίαση: Περικλής Βασιλόπουλος. Με τη συνεργασία της Επιτροπής Κοινωνικής Ευθύνης και του Κ.Ε.Ε.Π της ΕΡΤ
Προβληματική/ Υπότιτλος εκπομπής: Κοινωνική Ευθύνη και Δικαιώματα στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο.
Μία διαφορετική νυχτερινή ματιά στην κοινωνία και τον κόσμο. Λίγο πριν αλλάξει η μέρα συνδεόμαστε με τον παλμό της σύγχρονης ζωής.
10-11μ.μ.: Γίνεται στην Ελλάδα. Η Κοινωνία μπορεί.
11-12μ.μ.: Γίνεται στον κόσμο, η Ευρώπη μπορεί, εμείς μπορούμε.
Θεματολογία/ Καλεσμένοι
• Συμβούλια Κοινωνικού Ελέγχου ΕΡΤ
• Κοινωνικές Πρωτοβουλίες Αλληλεγγύης
• Πρόσφυγες/ Μετανάστες. Κοινότητες Μεταναστών στην Ελλάδα
• Διαφορετικότητα και ΑΜΕΑ Θεματολογία/ Καλεσμένοι
• Συστηματική επικοινωνία με δέκα διακεκριμμένους έλληνες επιστήμονες του εξωτερικού σε Νέα Υόρκη, Λονδίνο, Εδιμβούργο, Βρυξέλλες, Βερολίνο, Μελβούρνη.
• Εκπρόσωποι ελληνικών κοινοτήτων Διασποράς.
- Διαγωνισμός γνώσεων
- Social media με χρήση του polites.ert.gr και με υποστήριξη από το Δυναμικό του Κ.Ε.Ε.Π
Στο παρόν κείμενο δεν θα ασχοληθώ με τις συγκεκριμένες διαμάχες που οδήγησαν στη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ (ευρώ - δραχμή, μνημόνιο - αντιμνημόνιο κ.τ.λ.). Θα εξετάσω πιο γενικά / επιγραμματικά τρεις βασικές ιδεοληψίες / φαντασιώσεις που αφορούν μερικούς κύκλους της Αριστεράς, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και πιο γενικά. Σε παραμονές εκλογών ένα τέτοιο θέμα μπορεί να φανεί χρήσιμο, μια και διακινείται μια ρητορεία η οποία οικειοποιείται τα βασικά διακυβεύματα της Αριστεράς.
Η κατάρρευση του καπιταλισμού έρχεται. Η ιδέα πως ο καπιταλισμός λόγω συστημικών αντιφάσεων πνέει τα λοίσθια είναι παλιά. Τη βλέπουμε, για παράδειγμα, στον ντετερμινιστικό ιστορικό υλισμό όπου το καπιταλιστικό σύστημα εννοιολογείται μηχανιστικά, σαν ένα σύστημα που αναπτύσσεται στη βάση σιδηρών εξελικτικών νόμων που καθορίζουν τη μελλοντική πορεία του. Εδώ η κινητήριος δύναμη είναι λιγότερο οι φορείς δράσης και περισσότερο οι αντινομίες του συστήματος που θα οδηγήσουν σε ένα τελειωτικό κραχ. Τέτοιου είδους θεωρίες ξαναζωντάνεψαν στην περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 (βλ. π.χ. Wolfang Streeck, 2014). Το βασικό επιχείρημα αυτών των θεωριών είναι ότι πριν από την κρίση η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση δημιούργησε τερατώδεις ανισότητες - σε βαθμό που μια μικρή πλουτοκρατία (1/100 του πληθυσμού) τείνει να κατέχει ή να ελέγχει ένα τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου πλούτου. Επιπλέον, οι παραγόμενοι πόροι κατευθύνονται όλο και περισσότερο στον χρηματοπιστωτικό τομέα όπου τα κέρδη είναι υψηλά, άμεσα και συχνά μη φορολογούμενα. Αυτή η κατάσταση δεν είναι δυνατόν να συνεχισθεί αφού βάζει σοβαρά εμπόδια στη διευρυμένη αναπαραγωγή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Νομίζω πως η παραπάνω ανάλυση της νεοφιλελεύθερης πραγματικότητας είναι σωστή αλλά η πρόβλεψη περί άμεσης καπιταλιστικής κατάρρευσης λανθασμένη.
Ο καπιταλισμός δεν είναι βέβαια αιώνιος, αλλά δεν πρόκειται να καταρρεύσει άμεσα. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης η υφήλιος κυριαρχείται από τρεις τύπους καπιταλισμού: τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό των ΗΠΑ, τον αυταρχικό καπιταλισμό της Κίνας και τον ημι-σοσιαλδημοκρατικό / «σοσιαλφιλελεύθερο» καπιταλισμό της Βορειοδυτικής Ευρώπης. Ο τελευταίος έχει μια μακρά ιστορία κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και που μέσω της ευρωζώνης (αν αυτή δεν διαλυθεί και ενοποιηθεί πολιτικά και κοινωνικά) μπορεί να εξελιχθεί ως τρίτος παίκτης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος.
Με την παγκοσμιοποίηση η αλληλοσύνδεση μεταξύ των τεράστιων αυτών κοινωνικοοικονομικών σχηματισμών εντείνεται ραγδαία. Αυτό σημαίνει πως μια σειρά από προβλήματα είναι κοινά μεταξύ τους. Δεν μπορούν να λυθούν παρά μόνο με τη συνεργασία και των τριών κυρίαρχων παικτών στην παγκόσμια αρένα. Κοινά προβλήματα όπως η περιβαλλοντική καταστροφή που δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα μόνο μέρος του πλανήτη, ο κίνδυνος χρήσης πυρηνικών όπλων, η τρομοκρατία, τα διεθνή εγκληματικά δίκτυα κ.τ.λ. Σε αυτόν τον κατάλογο πρέπει κανείς να προσθέσει τον έλεγχο των παγκόσμιων οικονομικών κρίσεων. Βεβαίως, όσο ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι κυρίαρχος, θεωρώ πως οι παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις δεν πρόκειται να εξαφανιστούν. Μπορεί όμως να ελεγχθούν πολύ πιο γρήγορα και λιγότερο καταστροφικά όταν υπάρξει συστηματική συνεργασία μεταξύ των τριών υπερδυνάμεων.
Μπορεί βεβαίως κάποιος να υποστηρίξει πως οι συστημικές αντιφάσεις του καπιταλισμού συνδέονται άμεσα με την ταξική πάλη και με κινητοποιήσεις άλλων φορέων που στοχεύουν στην υπέρβαση, βίαιη ή λιγότερο βίαιη, ενός συστήματος που δεν είναι μόνο εξαιρετικά άδικο αλλά και παράλογο. Στη σημερινή συγκυρία όμως οι αντικαπιταλιστικές δυνάμεις σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο είναι αδύνατες. Τα συνδικάτα συνεχώς συρρικνώνονται, τα νέα κοινωνικά κινήματα δεν έχουν ούτε γερές ρίζες ούτε σημαντικό δυναμισμό. Οσο για τις κινητοποιήσεις τύπου Σιάτλ, Γένοβας, «Αγανακτισμένων» κ.τ.λ., παρ' όλες τις νέες επικοινωνιακές τεχνολογίες έχουν εφήμερο χαρακτήρα.
Τελικά, είτε μας αρέσει είτε όχι, ο καπιταλισμός θα είναι μαζί μας για πολλά χρόνια ακόμα. Μέσα στα όρια που θέτει, υπάρχουν όμως πιθανότητες προοδευτικών εξελίξεων, όπως το πέρασμα από τον βάρβαρο νεοφιλελευθερισμό σε έναν καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο.
Ο σοσιαλισμός σε μία μόνο χώρα
Με σοσιαλισμό εδώ δεν εννοώ τον όρο που συχνά χρησιμοποιούν μερικά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Αναφέρομαι σε έναν κοινωνικό σχηματισμό όπου τα κύρια μέσα παραγωγής δεν ελέγχονται κατά τον γνωστό καπιταλιστικό τρόπο, αλλά με συλλογικά όργανα όπως οι συνεταιρισμοί. Η ιδέα πως το πέρασμα από τον καπιταλιστικό σε έναν μετακαπιταλιστικό τρόπο παραγωγής σε μία μόνο χώρα χαρακτηρίζει κυρίως, αλλά όχι μόνο, κύκλους της άκρας Αριστεράς, και στη χώρα μας και πιο γενικά. Στο σημερινό νεοφιλελεύθερο παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο, ένα πλαίσιο όπου η αυτονομία του κράτους - έθνους έχει μειωθεί σημαντικά, η μόνη περίπτωση επιβίωσης μιας μη καπιταλιστικής οικονομίας είναι η πλήρης απομόνωση (π.χ. η περίπτωση της Βόρειας Κορέας). Παντού αλλού ο καπιταλισμός κυριαρχεί ή τείνει να κυριαρχήσει (π.χ. Κούβα).
Ο Τρότσκι πριν από πολλά χρόνια είχε σωστά τονίσει πως ο σοσιαλισμός / κομμουνισμός δεν είναι εφικτός σε μία μόνο χώρα. Το ίδιο ισχύει και σήμερα. Ούτε ο δημοκρατικός σοσιαλισμός της δραχμής όπως τον ονειρεύεται μέρος της Αριστεράς, ούτε ένας νέος «υπαρκτός σοσιαλισμός» στον οποίο στοχεύει το ΚΚΕ είναι εφικτοί στόχοι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως κάθε προσπάθεια προοδευτικής αλλαγής εξαφανίζεται. Ηδη στη χρυσή εποχή της σοσιαλδημοκρατίας (1945-1975) παρατηρούμε όχι την κατάργηση του καπιταλισμού αλλά τον εξανθρωπισμό του. Για πρώτη φορά στην Ιστορία της νεωτερικότητας όχι μόνο αστικά και πολιτικά, αλλά και κοινωνικά δικαιώματα εξαπλώθηκαν προς τα λαϊκά στρώματα. Για πρώτη φορά παρατηρούμε τον συνδυασμό οικονομικής ανάπτυξης, αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και σχετικής κοινωνικής δικαιοσύνης. Με την άνοδο της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης αυτός ο συνδυασμός καταργείται. Αλλά πολλά από τα επιτεύγματα της πρώιμης μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας επιβιώνουν. Το κράτος πρόνοιας, για παράδειγμα, όπως αυτό αναπτύχθηκε στην περίοδο 1945-1975, συρρικνώθηκε σε έναν βαθμό αλλά δεν εξαφανίστηκε. Ιδίως στις σκανδιναβικές χώρες, παρ' όλη την επιρροή του νεοφιλελευθερισμού, η κρατική πρόνοια παρέχει σχεδόν σε όλον τον πληθυσμό έναν ανθρώπινο, αξιοπρεπή και δημοκρατικό τρόπο ζωής. Αρα ο πιο προφανής και εφικτός σκοπός της Αριστεράς σήμερα είναι ένας δεύτερος εξανθρωπισμός του καπιταλισμού.
Με άλλα λόγια, αν κανείς δεχθεί πως ο καπιταλισμός δεν καταρρέει στα χρόνια που έρχονται και πως θέτει όρια στο τι είναι δυνατόν και στο τι δεν είναι, μέσα σε αυτά τα όρια, ο στόχος της τωρινής Αριστεράς πρέπει να είναι ένας δεύτερος καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Δηλαδή η δημιουργία μιας σοσιαλδημοκρατίας που θα αποβάλλει τα νεοφιλελεύθερα στοιχεία που έχει σήμερα, ακολουθώντας νέες προοδευτικές στρατηγικές. Αρα, το πραγματικό δίλημμα για την Αριστερά σήμερα δεν είναι καπιταλισμός ή μετακαπιταλισμός, αλλά νεοφιλελεύθερος ή νεοσοσιαλδημοκρατικός καπιταλισμός. Βέβαια, η Αριστερά σιχαίνεται τον όρο σοσιαλδημοκρατία. Πιστεύει πως η «αληθινή» σοσιαλδημοκρατία πέθανε με την άνοδο του θατσερισμού. Η τωρινή σοσιαλδημοκρατία έχει ταυτιστεί με τον νεοφιλελευθερισμό. Το πρόβλημα όμως δεν είναι θέμα ορολογίας. Είναι το επιχείρημα πως μέσα στον σύγχρονο καπιταλισμό υπάρχουν δυνατότητες για μια προοδευτική αλλαγή του. Αν αυτό το ονομάσουμε νεοσοσιαλδημοκρατία ή κάτι άλλο είναι δευτερεύουσας σημασίας. Για παράδειγμα, αντί για νεοσοσιαλδημοκρατικό καπιταλισμό θα μπορούσαμε να μιλάμε για «καπιταλισμό όπου οι αγορές δεν κυριαρχούν απόλυτα αλλά ελέγχονται από το κράτος και την κοινωνία των πολιτών με σκοπό τον παραπέρα εκδημοκρατισμό της χώρας». Με άλλα λόγια, το πρόβλημα της ορολογίας είναι βασικό μόνο για αυτούς που πιστεύουν πως δεν υπάρχει χειρότερος και καλύτερος καπιταλισμός. Ο καπιταλισμός, κατά μονοδιάστατο τρόπο, είναι «κακός». Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Η μονοδιάστατη θεώρηση του καπιταλισμού
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός που βιώνουμε σήμερα έχει μια σειρά από βάρβαρα χαρακτηριστικά. Παράγει τεράστιο πλούτο που όμως κατανέμεται κατά τελείως απαράδεκτο τρόπο. Οι αρνητικές επιπτώσεις ενός τέτοιου συστήματος είναι γνωστές: φτώχεια, παρασιτισμός, περιθωριοποίηση μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού και μαζική ανεργία - ανεργία που δεν μειώνεται, ακόμη και με ραγδαία ανάπτυξη.
Υπάρχει όμως και μια άλλη, πιο θετική πλευρά του καπιταλισμού, μια πλευρά που η Αριστερά είτε αγνοεί είτε συστηματικά αποκρύπτει. Ανέφερα πιο πάνω τα επιτεύγματα της καπιταλιστικής σοσιαλδημοκρατίας στην πρώιμη μεταπολεμική περίοδο. Μια ακόμα πιο εκπληκτική επιτυχία τη βλέπουμε στον κινεζικό αυταρχικό καπιταλισμό. Το άνοιγμα της Κίνας στις παγκόσμιες αγορές στη δεκαετία του '70 και η στόχευση στις εξαγωγές οδήγησαν τη χώρα σε εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό βέβαια οδήγησε σε τεράστιες ανισότητες - κυρίως στον αστικό χώρο. Συγχρόνως όμως οδήγησε στη ριζική μείωση της απόλυτης φτώχειας (από το 40% στο 20% περίπου). Αυτό σημαίνει πως περίπου μισό δισεκατομμύριο άτομα που ζούσαν στην πλήρη εξαθλίωση έχουν σήμερα μια υποφερτή διαβίωση. Σημαίνει επίσης πως για πρώτη φορά στην ιστορία της Κίνας, οι αγρότες δεν πεθαίνουν από πείνα σε περιόδους ξηρασίας. Σε ποιο άλλο κοινωνικό σύστημα έχουμε δει μια παρόμοια κοσμογονική αλλαγή σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα;
Συμπερασματικά, ένα σημαντικό κομμάτι της Αριστεράς σήμερα ακολουθεί στρατηγικές που βασίζονται σε φαντασιώσεις. Φαντασιώσεις όπως η ιδέα πως μετά την κρίση του 2008 η κατάρρευση του καπιταλισμού είναι προ των θυρών, πως είναι δυνατή η δημιουργία ενός μετακαπιταλιστικού / σοσιαλιστικού τρόπου παραγωγής σε μία μόνο χώρα, πως ο καπιταλισμός, ως απόλυτο κακό, οδηγεί πάντα σε αρνητικά, αντιλαϊκά αποτελέσματα.
Οι παραπάνω φαντασιώσεις όχι μόνο οδηγούν σε αδιέξοδα αλλά και λειτουργούν σαν παρωπίδες που εμποδίζουν την Αριστερά να δει τις προοδευτικές δυνατότητες που υπάρχουν μέσα στον καπιταλισμό. Για να το επαναλάβω, το ουσιαστικό δίλημμα για την Αριστερά σήμερα δεν είναι καπιταλισμός ή μετακαπιταλισμός. Είναι νεοφιλελεύθερος ή νεοσοσιαλδημοκρατικός καπιταλισμός. Ή, για να αποφύγουμε τον επίμαχο όρο νεοσοσιαλδημοκρατία, μπορούμε να πούμε καπιταλισμός όπου οι αγορές είναι απόλυτα κυρίαρχες ή καπιταλισμός όπου οι αγορές ελέγχονται κατά προοδευτικό τρόπο.
Δημοσιεύτηκε στο Βήμα της Κυριακής στις 30/8/2015
Πάντα, όταν πλησιάζει η ώρα της κάλπης, όλων η προσοχή - κυρίως δε των βασικών διεκδικητών, οι οποίοι παίζουν για το τρόπαιο της εξουσίας, όμως εν πολλοίς "παίζουν" και το ίδιο το κεφάλι τους - στρέφεται στο αποτέλεσμα. Στο άνοιγμα της κάλπης, στο αληθινό αποτέλεσμα, στην δυναμική (ή την απουσία δυναμικής....) και τους συσχετισμούς που βγαίνουν από την κάλπη, την κατά Κωνσταντίνο Καραμανλή "γκαστρωμένη γυναίκα, που κανείς δεν ξέρει τι θα βγάλει". Βέβαια, τώρα πλέον έχουμε τους υπερήχους και όλα τα τεχνολογικά μέσα που σου δείχνουν τι να περιμένεις - όπως έχουμε τα όλο και πιο εκλεπτυσμένα δημοσκοπικά εργαλεία στην διάθεσή μας, που προδιαγράφουν και φορές-φορές συνδιαμορφώνουν αποτελέσματα.
Όμως, πώς να το κάνουμε; Μετά το βράδυ της Κυριακής έρχεται η Δευτέρα: Εν προκειμένω, μετά την 20η Σεπτεμβρίου έρχεται η 21η. Εκεί, δηλαδή, όπου το αποτέλεσμα της κάλπης, και η δυναμική που βγάζει και οι συσχετισμοί που επιβάλλει μεταφράζεται σε εξουσία. Όχι, δε, αφηρημένα αλλά πολύ-πολύ συγκεκριμένα. Ειδικά υπό τις τωρινές συνθήκες, όπου η "επόμενη μέρα" (δηλαδή: οι επόμενοι έξη έως εννέα μήνες τουλάχιστον) αφορά την εφαρμογή του εξαιρετικά ανηφορικού καινούργιου Προγράμματος Προσαρμογής/3ης Δανειακής Σύμβασης+3ο Μνημονίου, το αληθινό στοίχημα είναι κάτι που τραγικά παραβλέπεται στην ελληνική (πολιτική) πραγματικότητα. Το στοίχημα είναι η διακυβέρνηση.
Από την διακυβέρνηση και τα δύσκολά της, όσο προχωράει και "δένει" αυτή η προεκλογική εκστρατεία, οι βασικοί διεκδικητές αυτή την στιγμή απομακρύνονται. Όταν ο Αλέξης Τσίπρας - στην Κρήτη, απ' όπου εύστοχα ξεκίνησε την προεκλογική παρουσία του: εκεί, συν στην Β΄ Αθηνών πέτυχε την τομή ο ΣΥΡΙΖΑ - έρχεται κυρίως να καταγγείλει (σωστά, αλλά με τα μάτια καθηλωμένα πίσω σε μα καμπάνια με σφραγίδα το "Μπροστά"...) τους παλιούς που "μας φόρτωσαν χρέη" και να παραπέμψει στο "πιστόλι που πρέπει να βγει από τον κρόταφο και να μπει στο θηκάρι", ενώ ταυτόχρονα ανοίγει διάπλατα παράθυρο για μη-εφαρμογή οποιωνδήποτε ουσιαστικών ρυθμίσεων που αφορούν π.χ. τον αγροτικό τομέα (άρα, την αγροτική ψήφο!) τι κάνει; Αντιπροσωπεύοντας/διεκδικώντας "το νέο" - όχι άστοχα, καθώς η ΝΔ πάει πίσω στην Ρηγίλλης, με Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά (πάλι καλά που δεν επιστράτευσαν και Κωνσταντίνο Μητσοτάκη), δένοντας κάβο στο παρελθόν εν ονόματι της συνέχειας - ο ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν ξορκίζει το αύριο. Σπεύδει, δε, να τον μιμηθεί επί του συγκεκριμένου ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, πώς; Μα διακηρύσσοντας ότι η ΝΔ μετεκλογικά θα αρνηθεί να ψηφίσει τα οποιαδήποτε φορολογικά μέτρα για τους αγρότες.
Αυτό είναι ένα ευρύ, εξαιρετικά χαρακτηριστικό μέτωπο. Η μεν ΝΔ προσπαθεί να δείξει ότι δεν θα εκτροχιάσει ολότελα το μόλις συμφωνημένο/μόλις ψηφισμένο Πρόγραμμα Προσαρμογής - πώς; Με τα διαβόητα "ισοδύναμα" : ωραία παραπομπή στην εποχή 2012-13. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ φέρνει στο προσκήνιο τα "αντιρροπητικά μέτρα" , στην προκείμενη αγροτική καμπάνια τα διάφορα χρηματοδοτικά. (Αμφότεροι, με αφορμή τα αγροτικά, σπεύδουν να επιστρατεύσουν "λίγο ΕΣΠΑ", που θα πάνε να διεκδικήσουν από τον Ζαν-Κλωντ Γιουνκέρ. Ευτυχώς που στο Οικονομίας/Ανάπτυξης ο Νίκος Χριστοδουλάκης πασχίζει να κάνει κάτι το συγκεκριμένο, να ξυπνήσει το ληθαργικό ΕΣΠΑ/ΣΕΣ, ώστε να μην πηγαίνει άλλο χαμένος ο χρόνος).
Δείτε όμως και το στενότερο, πλην εκρηκτικά εμβληματικό μέτωπο του 23% ΦΠΑ για την ιδιωτική εκπαίδευση. Ο Μεϊμαράκης θα πάρει τον γυλιό του, να εκστρατεύσει στον Γιουνκέρ γυρεύοντας ανάκληση του μέτρου. Ο Τσίπρας - αφού στο Πρόγραμμα ΣΥΡΙΑ ενσωματώνει το 23% ως μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης, αντιλαμβανόμενος ότι πλην του Κολλεγίου (alma mater του Αριστείδη Μπαλτά) και του Μωραϊτη (του Γιάνη μ' ένα "ν" Βαρουφάκη) πλήττονται και τα ιδιωτικά της επαρχίας, και τα φροντιστήρια, και οι σχολές ξένων γλωσσών - δηλαδή το χωνευτήρι κοινωνικής ανόδου... - δίνει σιωπηρή, ύστερα ρητή υπόσχεση άρσης του μέτρου.
Την ίδια στιγμή, οι Βρυξέλλες "δίνουν" ψυχρά τους δικούς μας, ότι ποτέ δεν του ζητήθηκε από τις Βρυξέλλες τέτοιο μέτρο. Ενώ, δε, πάει να ανασταλεί με ΠΝΠ το 23% , τελικά από πλευράς Σαββαϊδου επαναβεβαιώνεται.
Καλωσορίσατε στην 21η Σεπτεμβρίου! Με την υπονόμευση, δε, των μετεκλογικών συνεργασιών από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ, με τους διαφαινόμενους πόρους από πλευράς ΝΔ (αλλά και των άλλων, των μικρών), κυρίως όμως με την επίσειση επαναληπτικών εκλογών απο τον Νίκο Παππά σαν να πάνε να σβήσουν την 21η Σεπτεμβρίου από το ημερολόγιο...
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 3/9/2015
Η απίστευτη μοναξιά του- κάθε- πρωθυπουργού και ιδίως του έλληνα πρωθυπουργού (έχουμε το λεγόμενο «πρωθυπουργικοκεντρικό» πολίτευμα) μπροστά σε αποφάσεις που κρίνουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων συχνά μέσα σε λίγη ώρα. Λεπτά, ώρες, ημέρες όχι μήνες. Πρόκειται για μια κολοσσιαία πύκνωση του χρόνου στις κρίσιμες αποφάσεις. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια του Πρωθυπουργού της Οικουμενικής κυβέρνησης Ξενοφώντα Ζολώτα στις 3 Ιανουαρίου 1990 όταν η χώρα κινδύνευσε με άμεση χρεοκοπία, βαθιά νύχτα στο γραφείο του στη Βουλή.
«Νιώθω αυτήν τη στιγμή απέραντη μοναξιά. Από μια απόφαση μου κρίνεται η ευημερία εκατομμυρίων Ελλήνων. Είμαι 87 ετών, έχω συνεργαστεί στενά με τόσους πρωθυπουργούς (Κων. Καραμανλής, Γ. Παπανδρέου αλλά και Ελευθέριος Βενιζέλος), νόμιζα ότι ήξερα σχεδόν τα πάντα γι' αυτήν τη χώρα. Και όμως αισθάνομαι ότι μόλις τώρα καταλαβαίνω. Είχε δίκιο τελικά ο (Κωνσταντίνος) Καραμανλής που μου τηλεφώνησε όταν ανέλαβα και μου είπε: «Ξενοφώντα, τώρα θα καταλάβεις αυτό που σου έλεγα, ότι για χάρη της Ελλάδος έχω κάνει τη ζωή μου πέτρα».
Ο Μητσοτάκης και ο Αντρέας (Παπανδρέου) το απολαμβάνουν, είναι η εξουσία στο αίμα τους, εγώ όμως υποφέρω. Και αν κάνω λάθος τι θα πω σε όλους αυτούς που με σταματάνε στον δρόμο και μου λένε «Κύριε Καθηγητά, είστε η μόνη μας ελπίδα»; Όμως μετά σκέφτομαι ότι υπάρχει ελπίδα. Αν διορθώσεις το λάθος και είσαι ειλικρινής με τους πολίτες επειδή ο Πρωθυπουργός είναι τα πάντα στην Ελλάδα μπορείς να κυβερνήσεις τη χώρα κυριολεκτικά από το τηλέφωνο». Κοντοστάθηκε, πήρε εκείνο το σοβαρά πονηρό χαμόγελο που τον διέκρινε, σαν να έπεισε ο ίδιος τον εαυτό του ότι είπε κάτι πολύ σημαντικό και συνέχισε.
«Με μια απαράβατη προϋπόθεση. Όταν είσαι Πρωθυπουργός δεν ανήκεις στον εαυτό σου, ούτε στην οικογένεια σου ή στη γυναίκα σου, δεν ανήκεις στο κόμμα σου. Ανήκεις στο σύνολο των πολιτών. Δεν ανήκεις σε κανέναν και την ίδια στιγμή σε όλους. Αυτή είναι η μαγεία και μαζί η απέραντη μοναξιά». Σοφά λόγια ενός μοναδικά σοφού Έλληνα. Την επόμενη ημέρα με μαεστρικές κινήσεις, άπειρες επαφές (Μιτεράν, Κολ, Ντελόρ) ο Ξ. Ζολώτας συνήψε δάνειο μόλις 100 εκατομμυρίων δολλαρίων (με μεγάλο επιτόκιο βέβαια) και έσωσε τη χώρα από τη χρεοκοπία.
Κάποιοι άλλοι μετέπειτα διάδοχοι του το 2008 και το 2010 παρόλα τα δάνεια των 230 δις ευρώ δεν το κατόρθωσαν. Δεν κατήγγειλε, όπως σκέφτονταν με Διάγγελμα τα δύο τότε μεγάλα κόμματα ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για υπονόμευση της κυβέρνησης αλλά δεν έπαψε ποτέ να προβλέπει ότι θα οδηγούσαν τη χώρα σε πτώχευση, όπως και το έκαναν (βλέπε άρθρο «Ξενοφών Ζολώτας: «Αυτοί οι δύο θα χρεοκοπήσουν τη χώρα» 19/12/2014, tvxs).
Εικοσιπέντε χρόνια μετά όπως ο ίδιος απαίτησε μεταφέρω μερικές από τις σκέψεις του γιατί νομίζω ότι έχουν κάποια αξία για τη σημερινή κρίσιμη κατάσταση της χώρας. Ο Ξενοφών Ζολώτας ήταν ο γηραιότερος έλληνας Πρωθυπουργός του νεοελληνικού κράτους, ο Αλέξης Τσίπρας ο νεότερος. Αν ζούσε υποθέτω βάσιμα ότι θα τον συμπαθούσε και ότι θα ζητούσε αμέσως, την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του να του μεταφέρει την εμπειρία του. Η δική μου υποκειμενική εκδοχή για το τι θα του έλεγε είναι η ακόλουθη: «Παιδί μου (έτσι αποκαλούσε όσους συμπαθούσε ανεξαρτήτως ηλικίας) μείνε στο τιμόνι, κράτα την Ελλάδα πάση θυσία στο ευρώ. Τους Γερμανούς τους ξέρω από πρώτο χέρι, «ξυνίζουν» τα μούτρα τους όταν απαιτείς δίκαια αιτήματα που δεν τους συμφέρουν, είναι υπερόπτες και σκληροί αλλά όταν καταλάβουν ότι θα εφαρμόσεις τη συμφωνία είναι σταθεροί.
Ως Πρωθυπουργός δεν ανήκεις στον εαυτό σου ή το κόμμα σου αλλά σε όλους τους έλληνες. Αν χρειαστεί για το καλό της χώρας θα γίνεις προσωρινά «παντός καιρού». Να εφαρμόσεις το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος όποιο κι αν είναι και όταν βάλεις τη χώρα σε πορεία ανάπτυξης, μόνον τότε και για όσο χρειαστεί θα είσαι ελεύθερος να κάνεις ότι θέλεις. Και καλά θα κάνεις να φύγεις, τουλάχιστον για κάποια χρόνια γιατί μην ξεχνάς ότι θα αναγκαστείς συχνά να κάνεις τη ζωή σου πέτρα».
Ελπίζω ο σεβαστός Καθηγητής, αν υπάρχει κάποια τέτοια δυνατότητα, να συμφωνεί με αυτές τις συμβουλές, που εντελώς υποθετικά ισχυρίζομαι ότι θα έλεγε στον νυν πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, σε μια απίστευτα κρίσιμη στιγμή που τόσες φορές είχε αντιμετωπίσει και ο ίδιος στη ζωή του.
*Περικλής Βασιλόπουλος
Δημοσιογράφος- Διετέλεσε Διευθυντής του Γραφείου του Πρωθυπουργού της Οικουμενικής Κυβέρνησης Ζολώτα
Δημοσιεύτηκε στο tvxs στις 17/7/2015.
