Saturday, 18 May 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Ο κ. Μητσοτάκης έκανε αρκετές σημαντικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ. Αυτή που συζητήθηκε περισσότερο ήταν η πρόταση για μεταφορά είσπραξης του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους γιατί έτσι ενισχύεται η τοπική αυτοδιοίκηση. Αμφισβητήθηκε η πρόταση αυτή γιατί ίσως προσκρούει σε Συνταγματικά κωλύματα. Στην Ελλάδα οι ενστάσεις συνήθως εστιάζονται στη διαδικασία και όχι στην ουσία των προτάσεων. Ας δούμε όμως την ουσία με παράδειγμα δυο δήμους. Το δήμο Βάρης/Βούλας/Βουλιαγμένης και το δήμο Περάματος. Η εισπρακτική δυνατότητα του πρώτου δήμου είναι πολλαπλάσια της εισπρακτικής δυνατότητας του δεύτερου. Η πλήρης μεταφορά της είσπραξης του ΕΝΦΙΑ στους δήμους θα ενισχύσει τις σημαντικές σημερινές ανισότητες. Επομένως η μερική είσπραξη του 50% του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους με παράλληλο κεντρικό σύστημα αναδιανομής του υπόλοιπου 50% από το κεντρικό κράτος στους φτωχότερους δήμους θα ήταν μάλλον μια καλύτερη πρόταση.
*Αναρτήθηκε στα social media (facebook) στις 18/9/2018.
Kορυφαία στιγμή της εβδομάδας που πέρασε ήταν η ισχυρή πλειοψηφία 448 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενεργοποίηση του άρθρου 7 εναντίον της αυταρχικής και διεφθαρμένης κυβέρνησης Ορμπαν. Μια ισχυρή συμμαχία Αριστεράς, Οικολόγων, Σοσιαλιστών, Φιλελευθέρων, και πολλών Κεντροδεξιών (μεταξύ των οποίων η ηγεσία του ΕΛΚ και η Ν.Δ.) είπαν «ώς εδώ» στις φαλκιδεύσεις δικαστικής ανεξαρτησίας, στις παραβιάσεις ελευθερίας του Τύπου και ακαδημαϊκής ελευθερίας, στην καταπίεση μειονοτήτων και μεταναστών και σε άλλες πρακτικές του καθεστώτος Ορμπαν.
Ο Ορμπαν δεν είναι Ασιάτης τύραννος σε παράκρουση όπως ο Ερντογάν. Δεν κλείνει διά της βίας τα ΜΜΕ της αντιπολίτευσης, βάζει τον συνέταιρό του να τα αγοράσει. Δεν φυλακίζει ακαδημαϊκούς και πρυτάνεις πανεπιστημίων, εκδίδει νομοθεσία που απαγορεύει τη λειτουργία τους.
Είναι υπόγειος και παίζει στα δάχτυλα το εγχειρίδιο του σύγχρονου αυταρχισμού. Βέβαια η παραπομπή της Ουγγαρίας δεν θα ευδοκιμήσει (ομοφωνία δεν υπάρχει) και βέβαια ο κατάλογος της ντροπής δεν τελειώνει με την Ουγγαρία και την Πολωνία – στη Σλοβακία και στη Μάλτα δολοφονήθηκαν δημοσιογράφοι που διερευνούσαν κυβερνητική διαφθορά. Ομως η Ε.Ε. επιβεβαίωσε τις δημοκρατικές της αξίες. Ακόμα και το ΕΛΚ, η ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, της οποίας ο Ορμπαν είναι μέλος, ψήφισε εναντίον του, και η Ν.Δ. (που υπό τον Κ. Μητσοτάκη έχει συχνά αντιπαρατεθεί με τον Ορμπαν) βρήκε μία ακόμα ευκαιρία υπενθύμισης του φιλελεύθερου ευρωπαϊσμού της. Θλιβερή εξαίρεση οι Γάλλοι Ρεπουμπλικανοί, που υπό τη νέα δεξιά ηγεσία τους αποδεικνύουν πόσο αναγκαίος είναι ο Μακρόν για τη χώρα του και την Ευρώπη.
Η σημασία των παραπάνω συνοψίστηκε στο άλλο βαρύνον γεγονός της βδομάδας, την ομιλία του προέδρου Γιούνκερ για την «κατάσταση της Ενωσης». Η ομιλία Γιούνκερ ήταν ένας ύμνος στην ανάγκη της ευρωπαϊκής ενότητας, απαραίτητη λόγω των εσωτερικών της διαιρέσεων. Οση ενότητα μπορεί να σφυρηλατήσει σήμερα η Ε.Ε., είναι κυρίως χάρη στους διακηρυγμένους εχθρούς της. Τον επιθετικό εθνικισμό «που απορρίπτει και απεχθάνεται τους άλλους, που αναζητεί ενόχους αντί να αναζητεί λύσεις οι οποίες θα μας επιτρέψουν να συμβιώσουμε καλύτερα». Τα κόμματα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς (που προστατεύει και η Ρωσία του Πούτιν και ο Μπάνον του Τραμπ) και το οπλοστάσιο των fake news.
Ο πρόεδρος Γιούνκερ αναφέρθηκε στις προκλήσεις αυτές, σημειώνοντας ακόμα πόσο σημαντική θα ήταν η απεξάρτηση των διεθνών συναλλαγών (ακόμα και μεταξύ ευρωπαϊκών οικονομιών!) από το δολάριο. Η Κομισιόν, άλλωστε, ηρωικά κωπηλατεί για την εμβάθυνση του ευρώ – όμως τα μέλη έχουν διαφορετικές προτιμήσεις. Ο Γιούνκερ είναι σημαντικός πρόεδρος, όχι γιατί κατόρθωσε τα μεγάλα (όπως ένας Χόλσταϊν ή ένας Ντελόρ), αλλά διότι στη χειρότερη περιδίνηση της Ευρώπης, όταν «η Ιστορία εισέβαλε στη ζωή της», απέτρεψε τα χειρότερα. Ο λόγος του εκπέμπει πάθος – με την αυξημένη πειθώ που προσδίδουν οι ανθρώπινες ατέλειές του. Η εικόνα του Γιούνκερ, όπως βαδίζει με μικρά, αγκυλωμένα, ασταθή βήματα, συνοψίζει τη σημερινή Ευρώπη: ένα κουρασμένο γεροντικό σώμα, που όμως οι ιδέες του εξακολουθούν να ακτινοβολούν ορθολογική ευφυΐα, ιστορική ενσυναίσθηση και αξιακή υπεροχή.
Θα πρότεινα κοιτώντας την Ευρώπη να αισιοδοξούμε για την κατάσταση της Ελλάδας. Ναι μεν τα οικονομικά δεδομένα εμπνέουν μεσοπρόθεσμη κατάθλιψη και μακροπρόθεσμο τρόμο – συνδυαζόμενα με το τέρας της δημογραφικής γήρανσης. Εντούτοις, στο πολιτικό επίπεδο είμαστε σε γραμμή βελτίωσης και όχι επιδείνωσης: ο ακραίος λαϊκισμός που το 2010-15 καταβρόχθιζε τη χώρα, βρίσκεται σε αποδρομή (κουρασμένος από την τετραετή άσκηση της εξουσίας). Γνωρίζω ότι η επίδειξη απαισιοδοξίας είναι η καλλισθενική γυμναστική του κάθε σχολιαστή, όμως θα τολμήσω να πω ότι η Ελλάδα δεν είναι πια μέρος του ευρωπαϊκού προβλήματος, και η κρίση της δυτικής δημοκρατίας αφορά πρωτίστως άλλους και όχι εμάς.
Τι να πει μια ένδοξη κοινοβουλευτική δημοκρατία σαν το Ηνωμένο Βασίλειο, που δύο χρόνια τώρα χορεύει στον ρυθμό του Φάρατζ και του Μπόρις; Τι να πει η μπλοκαρισμένη Ιταλία, που από ιδρυτικό μέλος έχει μεταβληθεί στην πιο ευρωφοβική οικονομία της Ευρώπης; Τι να πουν οι φιλελεύθεροι πολίτες στην Πολωνία και στην Ουγγαρία, ανίσχυροι απέναντι στις κυβερνητικές τους πλειοψηφίες; Τι να πουν και οι συνταγματικοί πατριώτες και liberals της Αμερικής, ζώντας την καθημερινή δυστοπία ενός κακού ριάλιτι στον Λευκό Οίκο;
Η αυτομαστίγωση μιας Ελλάδας τάχα παγκόσμιας εξαίρεσης είναι δημοφιλές άθλημα. Όμως, σε πολλά σημαντικά ζητήματα, όπως στη μεγάλη για την Ευρώπη απειλή του επιθετικού εθνικισμού, στην ανάδυση του αυταρχισμού και στην ιδεολογικοποίησή του στο όνομα ενός δήθεν εναλλακτικού «μοντέλου» ανελεύθερης «δημοκρατίας», η Ελλάδα, ως πολιτικό σύστημα, βρίσκεται, κατά βάση, στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Η χώρα αυτή πέρασε πολλά, έκανε μοιραία λάθη, εξέθρεψε ακραίους λαϊκισμούς, τους πληρώνει ακόμα ακριβά. Όμως, στην παρούσα συγκυρία, επιβαίνουμε στο βαγόνι της ευρωπαϊκής ενότητας. Οι εχθροί της Ευρώπης, προσώρας, δεν κατοικούν εδώ.
*Δημοσιεύτηκε στην "Καθημερινή" στις 16/9/2018.
Η ΕΡΤ όχι μόνο δεν είναι αυτή που θέλουμε αλλά είναι ακόμα χειρότερη και από αυτή που δεν φανταζόμασταν. Και είναι να απορείς: πως το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής και ο ίδιος ο Νίκος Παππάς τα πήγαν τόσο καλά στην ιδιωτική τηλεόραση με τις τηλεοπτικές άδειες (τις πρώτες με τίμημα από γενέσεως ιδιωτικής τηλεοράσεως!) αλλά απέτυχαν στην ΕΡΤ...
Μία ΕΡΤ που διαθέτει στελέχη (όχι τον... Αλαφογιώργο) αλλά δεν διαθέτει υπόσταση. Χωρίς πρόγραμμα, χωρίς ιδιαίτερη αξιοπιστία, μία ΕΡΤ ακυβέρνητη με τους καπεταναίους της να βρίσκονται στα χαρακώματα. Και είναι απορίας άξιο -επαναλαμβάνω- πως ο Νίκος Παππάς δεν έβαλε σε τάξη τη Δημόσια Ραδιοτηλεόραση όταν το κατάφερε στην ιδιωτική τηλεόραση, σε ένα πεδίο μάχης δηλαδή πολύ πιο δύσκολο και σαφώς πιο εχθρικό.
Φαίνεται πως η υπόθεση ΕΡΤ, το καθεστώς ΕΡΤ θα έλεγα καλύτερα, είναι πιο ισχυρό απ΄ όλα τα ιδιωτικά κανάλια μαζί. Κάστρο απόρθητο. Με τις λογικές και πρακτικές Καλφαγιάννη να ζουν και να βασιλεύουν.
Και χάθηκε μία χρυσή ευκαιρία για μία νέα, ανεξάρτητη, δημιουργική ΕΡΤ. Μία ΕΡΤ πέραν από κόμματα και κυβερνήσεις. Και ήταν ευκαιρία γι αυτή την κυβέρνηση που πήρε μία ΕΡΤ κλειστή, έτοιμη για επανεκκίνηση. Μία ΕΡΤ για την οποία κανένας νεοφιλελεύθερος (αυτή η μάστιγα...) δεν θα μπορούσε να ζητήσει λουκέτο.
Καταλαβαίνω, ήταν δύσκολο να φτιάξεις κάτι πάνω στα αποκαΐδια της ΝΕΡΙΤ, πάνω σε αυτό το άρρωστο και ιογενές μόρφωμα των Σαμαρά-Βενιζέλου. Αλλά από τότε έχουν περάσει και τρία χρόνια, αρκετός χρόνος για να γίνουν πράγματα.
Ήταν λανθασμένες και οι επιλογές προσώπων. Στην πρώτη περίοδο τσακώνονταν μεταξύ τους ο πρόεδρος της ΕΡΤ Διονύσης Τσακνής και ο Διευθύνων Σύμβουλος Λάμπης Ταγματάρχης και στη δεύτερη τσακώνονται ο Διευθύνων Σύμβουλος Βασίλης Κωστόπουλος και ο Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος Γιώργος Θαλασσινός. Τέτοια δίδυμα είναι δύσκολο να τα πετύχεις ακόμα και αν το προσπαθήσεις...
Υπάρχει χρόνος να παρουσιάσει (μέχρι τις εκλογές) το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής μία καινούργια ΕΡΤ όπως αυτή πρέπει να είναι; Υπάρχει, αλλά απαιτούνται ριζικές αποφάσεις. Μπορούν να τις πάρουν; Δεν το πιστεύω...
Έτσι η ΕΡΤ θα γίνει βορά στους εχθρούς της. Και είναι πολλοί. Με υστεροβουλία και προσωπικές επιδιώξεις. Γιατί τους κάνουν τη χάρη;
*Δημοσιεύτηκε στο e-tetradio.gr στις 13/9/2018.
Ενόψει των συζητήσεων για την αναθεώρηση του Συντάγματος και πέρα από τα βαρετά και γνωστά κομματικά παιχνίδια, αξίζει να συνδεθεί η όλη προβληματική με την υπέρβαση του σημερινού αδιεξόδου. Ας δούμε τι έχουμε και τι ενδεχομένως μπορούμε.
Τα βασικά οικονομικά μεγέθη της χώρας οριοθετούν τις δυνατότητές μας και τις αδυναμίες μας.Οι δεσμεύσεις μας έναντι των δανειστών μέχρι το 2060 είναι δεδομένες και η υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας για τα επόμενα 100 χρόνια έχει υπογραφεί. Για κάθε μικρή αλλαγή, θα γίνεται σκληρή συζήτηση για τα περίφημα ισοδύναμα μέτρα. Το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών, οι εισαγωγές, η αποπληρωμή του δημοσίου χρέους, η κατάσταση του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών και πολλά άλλα μεγέθη, ειδικά αυτά των νοικοκυριών, δεν προκαλούν αισιοδοξία. Φτάσαμε από την παγίδα του χρέους (190% του ΑΕΠ σήμερα, με πλέον δυσοίωνες προβλέψεις λόγω και του δημογραφικού), στην παγίδα της στασιμότητας.
Αν στα βασικά και δύσκολα μεγέθη προστεθούν οι γνωστές παθογένειες της διοίκησης και οι εμπεδωμένες νοοτροπίες μας, το τοπίο γίνεται αποκαρδιωτικό. Γι αυτό και η νεολαία κυρίως ψάχνει λύση εκτός χώρας και όσοι μένουν εδώ στρέφονται συχνά στην παραοικονομία.
Κι όμως δυνατότητες μια βιώσιμης ανάπτυξης υπάρχουν.Εχουμε ανθρώπινο κεφάλαιο υψηλού επιπέδου, πολλές πλουτοπαραγωγικές πηγές, παρακαταθήκες λαμπρού πολιτισμού, ιδανικό κλίμα και περιβάλλον, εξαιρετική αγροτική παραγωγή με πολλές τοπικές ιδιομορφίες, μεσογειακή διατροφή και ποιοτική γαστρονομία που συνδυάζει πολλές παραλλαγές. Ο συνδυασμός αγροτικής παραγωγής, τουρισμού και βιώσιμης ανάπτυξης μπορεί και πρέπει να στηρίζει ένα νέο μοντέλο βιώσιμης ευημερίας, κι όχι απλά το παλιό μοντέλο της μεγέθυνσης του ΑΕΠ.
Τι δεν έχουμε;
Δεν έχουμε ένα σύγχρονο λειτουργικό πολιτικό σύστημα, που να θέτει στόχους και να αξιοποιεί τις δυνατότητες, ένα σύστημα που θα αποπνέει εμπιστοσύνη, σοβαρότητα, προγραμματισμό.
Η ανεπάρκεια της πολιτικής ηγεσίας στις δύσκολες συνθήκες της εποχής, εσωτερικές και εξωτερικές, επιτάχυνε τις εξελίξεις. Δέκα χρόνια μετά την εκδήλωση της βαθιάς κρίσης, δεν διαθέτουμε σχέδιο εξόδου, ψάχνουμε άλλοθι, παρατάσεις, αποφεύγουμε να υλοποιήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, ακόμα και τα συμφωνηθέντα. Η διοίκηση παραπαίει, η γραφειοκρατία διογκώνεται , κανένας δεν παίρνει την ευθύνη για λύσεις. Ούτε μακροπρόθεσμες, ούτε άμεσες, απλές λύσεις για την βελτίωση της καθημερινότητας. Ακόμα και τα απλούστατα πράγματα, εδώ γίνονται περίπλοκα με τη νομοθεσία, τις άπειρες εγκυκλίους, με τις ΚΥΑ, με τις Ανεξάρτητες Αρχές και τις απίστευτες συναρμοδιότητες.
Το έλλειμμα μεταρρυθμίσεων είναι πλέον παγκοσμίως γνωστό:«Η πραγματική αποτυχία του ελληνικού προγράμματος έγκειται στο ότι, παρά τα εννέα χρόνια εντατικής διεθνούς βοήθειας, το ελληνικό κράτος όχι μόνο δεν έχει μεταρρυθμιστεί, αλλά η πολιτική τάξη παρουσιάζει σημάδια υπαναχώρησης απ'ό,τι έχει επιτευχθεί, εγείροντας αμφιβολίες για το αν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους» (The Times, Καθημερινή 31 Αυγ. ΄18).
Το κοινωνικό αδιέξοδο είναι χειροπιαστό. Είναι φανερό ότι το υπάρχον πολιτικό σύστημα παράγει και διασφαλίζει για τους ωφελημένους κάποια κέρδη: κομματικά, συντεχνιακά, θεσμικά, προσόδους μέσω των διαφόρων αδειοδοτήσεων, εκατοντάδες φόρους και παράβολα, αναρίθμητες εισφορές και τέλη χωρίς ανταπόδοση υπηρεσιών προς τους πολίτες. Τελικά το κόστος για τη χώρα είναι διπλό, δηλ. το ακριβό κι αναποτελεσματικό κράτος και η πρόσθετη ατομική και η οικογενειακή δαπάνη για πρόσβαση στα βασικά δημόσια αγαθά. Δίπλα σε κάθε επίσημη δραστηριότητα υπάρχει και η αντίστοιχη ανεπίσημη: παιδεία, υγεία, φορολογία, κοκ., ας μην συνεχίσω τον θλιβερό κατάλογο.
Αυτό που με απασχολεί είναι τούτο: αφού ως λαός έχουμε τα μυαλά, τους επιστήμονες που διαπρέπουν και μας κάνουν περήφανους εδώ και στο εξωτερικό, αφού η ιστορική μας εμπειρία είναι πλούσια, αφού διαχρονικά ο πολιτισμός μας έλαμψε, αφού η γη μας, το κλίμα, η γεωγραφική μας θέση, όλα συντείνουν προς κάτι το ξεχωριστό, το ενδιαφέρον, το δημιουργικό κι αυτό εκδηλώθηκε πολλές φορές στην ιστορία μας, αφού η επιχειρηματικότητα, όπου διαπρέπουμε διεθνώς ως λαός, αποτελεί τη λεωφόρο του μέλλοντος, αφού, αφού, αφού όλα αυτά... πώς ζούμε τη σημερινή στασιμότητα και κυρίως πώς θα ζήσουμε χωρίς προοπτική; Γιατί μέσα σε αυτές τις συνθήκες που ζει ο τόπος δεν υπάρχει μέλλον, δεν υπάρχει προοπτική κι αυτό είναι χειρότερο κι από τη φτώχεια.
Τι πρέπει να γίνει;
Είναι φανερό ότι χωρίς ένα ριζικά νέο πολιτικό σύστημα δεν υπάρχει διέξοδος. Η χώρα θα σέρνεται για χρόνια χωρίς φιλοδοξίες, χωρίς πρωτοβουλίες. Η κοινωνία απογοητευμένη και γονατισμένη από τα σκληρά μέτρα λιτότητας και την υπερφορολόγηση, θα ενδιαφέρεται για την επιβίωση, ενώ η νέα εποχή ζητά υπερβάσεις. Τα κόμματα βολεύτηκαν με τα προνόμιά τους και δεν θέλουν αλλαγές. Οι ισχυρές συντεχνίες που απομυζούν το κράτος, ομοίως. Χρειάζεται επομένως κάτι υπεράνω των κομμάτων, ένας θεσμός που όσο κι αν επηρεάζεται από το επίπεδο πολιτικής που υπάρχει, δημιουργεί εκ συστήματος μια νέα πολιτική λογική και μια νέα δυναμική. Αναφέρομαι σε ένα νέο Πολίτευμα, το σημερινό δεν αξίζει σχολίων, αφού δεν λειτουργεί στην πράξη, επιμένω στην ανάγκη δημιουργίας πολιτεύματος Προεδρικής Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, με βάση τα ισχύοντα αλλού και ειδικά τις εμπειρίες εξισορρόπησης των εξουσιών στις δημοκρατικές χώρες (π.χ. ΗΠΑ, Γαλλία, Κύπρος). Αυτό προϋποθέτει ριζική αλλαγή του ισχύοντος Συντάγματος, όπως έγινε εξ ανάγκης στην απαρχή της Μεταπολίτευσης και θέσπιση άμεσης εκλογής του ανωτάτου άρχοντα από το εκλογικό σώμα. Η αναδιάταξη της χώρας θα αρχίσει από εκεί, όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν.
Μια τέτοια πρωτοβουλία, χωρίς υστεροβουλίες και συνηθισμένες θεσμικές τρικλοποδιές, μπορεί, αφενός μεν να προκαλέσει αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού, αφετέρου, να γίνει αφετηρία μιας νέας ιστορικής περιόδου προσανατολισμένης στο μέλλον. Αυτό θα δώσει νόημα στην πολιτική ζωή και θα δώσει ταυτόχρονα ισχυρό μήνυμα προς το εξωτερικό, αφού εταίροι, επενδυτές και δανειστές, που έχουν κι αυτοί έχουν μεγάλη ευθύνη για την σημερινή κατάσταση, θα κληθούν να επαναξιολογήσουν την νέα πραγματικότητα.
Ο καθηγητής Λουκάς Τσούκαλης γράφει σχετικά:«Μια Ελλάδα που αλλάζει θα μπορεί επίσης πιο πειστικά να διαπραγματευθεί με τους Ευρωπαίους εταίρους ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο για την οικονομική πολιτική και περισσότερους βαθμούς ελευθερίας» (Καθημερινή, 2 Σεπτ. 2018).
Αναφέρομαι σε μια νέα πρωτοβουλία ολκής κι όχι σε συνήθη κομματικά παίγνια. Με την εκδήλωση μιας νέας ενωτικής εθνικής δυναμικής όλα μπορεί να είναι διαφορετικά, ελπιδοφόρα, αξιοπρεπή. Οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν σήμερα μεγάλες και εύκολες υπερβάσεις, ας επωφεληθούμε με σχέδιο, με στόχους, με ενεργό παρουσία μας στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Εχουμε ιστορική εμπειρία, έχουμε άξιους επιστήμονες, ας αξιοποιήσουμε συστηματικά και με σύγχρονα μέσα, τα μεγάλα πλεονεκτήματά μας: γεωστρατηγικά, πολιτιστικά, παραγωγικά. Η ριζική αναδιάταξη του κράτους, η ουσιαστική ανεξαρτησία των εξουσιών, ο έλεγχος των αποτελεσμάτων της διοίκησης, όλα αυτά θα ανοίξουν τον δρόμο για μια παραγωγική οικονομία και αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, στοιχείο απαραίτητο για τον πολίτη, τον επενδυτή, τους διεθνείς εταίρους. Το κύρος της χώρας θα ανεβαίνει, αφού θα αποδειχθεί ότι εμπεδώσαμε τα μαθήματα της κρίσης και θέτουμε τα θεμέλια για ένα μέλλον ασφάλειας, παραγωγής και ενισχυμένης δημοκρατίας.
Ενα είναι βέβαιο: όταν δεν λαμβάνονται πρωτοβουλίες, τότε κυριαρχεί η απογοήτευση, η απραξία και η δημαγωγία κάθε μορφής. Ο τόπος γνώρισε αρκετές απογοητεύσεις και τραγωδίες, ήρθε η ώρα μιας θετικής, δημιουργικής πρωτοβουλίας. Η Ελλάδα την έχει απολύτως ανάγκη, η Ευρώπη την περιμένει, περιμένει την αλλαγή του νοήματος της πολιτικής από την κοιτίδα της.
Οι πολίτες ζητούν ελπίδα κι όσοι έχουν την ευθύνη διαχείρισης των κοινών οφείλουν να ανταποκριθούν στα αιτήματα της κοινωνίας. Το μέλλον προετοιμάζεται με κόπο, σύνεση και γενναιότητα. Με υπερβάσεις κι όχι με προσκόλληση σε κεκτημένα, που συνήθως λειτουργούν σε βάρος του κοινού συμφέροντος. Η απάντηση στην σκληρή κι ατέρμονα κρίση που ζούμε είναι η χάραξη μιας νέας πορείας με απαρχή την θέσπιση ενός νέου σύγχρονου δημοκρατικού Πολιτεύματος, που θα εμπεριέχει και θα εκλύει μια νέα κοινωνική βούληση δημιουργικότητας, αποτελεσματικότητας και βιώσιμης ευημερίας.
Υπάρχουν ήδη πολλές προτάσεις σχετικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος. Αξίζει όμως να συζητηθεί και η πρόταση αλλαγής του σημερινού Πολιτεύματος, αφού τέτοιες ιστορικές ευκαιρίες δεν παρουσιάζονται συχνά. Η εκ των προτέρων απόρριψη της πρότασης, με όποιο επιχείρημα ή πρόσχημα, δεν αρμόζει σε εποχές έντασης και γενικής κρίσης. Και στη σημερινή εποχή βιώνουμε μια γενικευμένη κρίση, δεν είναι μόνο οικονομικό ή δημοσιοοικονομικό το πρόβλημα. Οι συμπεριφορές μας, το δημογραφικό, η ουσιαστική διοικητική αποκέντρωση είναι εξίσου σημαντικά θέματα όπως το φορολογικό, οι επενδύσεις, οι διεθνείς σχέσεις.
Σε ένα βιβλίο μου, με ευχαριστίες προς τον δραστήριο ισπανό φιλέλληνα καθηγητή Αριστείδη Μιγκέθ, (βλ. «Σ'ευχαριστούμε Αριστείδη», Μεταμεσονύκτιες εκδόσεις) κατέληγα με τα ελπιδοφόρα λόγια του Γιώργου Σεφέρη: Όλα μπορούν λοιπόν να είναι διαφορετικά, αρκεί να το θέλουμε, αρκεί να επιμείνουμε. Μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Οι Έλληνες μπορούμε, το έχουμε αποδείξει πολλές φορές, η Ελλάδα δεν είναι ούτε έρημη, ούτε άμοιρη χώρα. Πίστη, ελπίδα, σχέδιο κι εργασία χρειάζονται και το παρόν και το μέλλον.
*Δημοσιεύτηκε στην huffingtonpost.gr στις 4/9/2018.
Με αλλαγή κλίματος ξεκίνησε η παρουσία των υπεύθυνων της μετα-Μνημονιακής επιτήρησης για την πρώτη αποστολή της στην Αθήνα. Πρώτα-πρώτα, τερματίστηκε η ανόητη πρακτική (η λέξη δεν είναι αναγκαστικά προσβλητική: προέρχεται από το στερητικό «α» συν το «νόημα», συνεπώς άνευ νοήματος) να γίνονται οι συναντήσεις με ΕΕ/ESM/EKT/ΔΝΤ στο Χίλτον (που παραδοσιακά τα κανάλια ονόμαζαν «κεντρικό Αθηναϊκό ξενοδοχείο») αντί στα υπουργεία. Όχι πως το κλίμα με τις αφίξεις και το ύφος συμπεριφοράς των Τροϊκανών τα πρώτα μνημονιακά χρόνια δεν ήταν κατακριτέο: όμως η επικοινωνιακή λογική Βαρουφάκη - η οποία όμως συνεχίστηκε - να προσέρχονται ως κοπάδι οι υπουργοί στο Χίλτον, να συναντήσουν τους «Θεσμούς»/ όχι την Τρόικα-Κουαρτέττο, ήταν χαρακτηριστικό μιας βαθύτερα συμπλεγματικής αδυναμίας.
Ύστερα, ενσωματώθηκε στην δημόσια προσέγγιση των πραγμάτων εκείνο που - συνειδητά/σχεδιασμένα, ή ως σταδιακή ωρίμανση; - προέκυψε ως αυτοσυγκράτηση του λόγου «παροχών» Τσίπρα στην ΔΕΘ. Ήταν τόση η κεκτημένη ταχύτητα της μηντιακής πρόσληψης των πραγμάτων ώστε - από οπαδούς και αντιπάλους της Κυβέρνησης εξίσου... - η αυτοσυγκράτηση Τσίπρα, ιδίως στο συνταξιοδοτικό αλλά και γενικά σε ότι είχε δυνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, μόνο βαθμιαία «πέρασε».
Βέβαια, και στην τοποθέτηση Τσίπρα και στους διαξιφισμούς που ακολούθησαν, αρκετά παρεξηγήθηκαν. Παράδειγμα: η άποψη ότι το μαξιλάρι/cash buffer απαλλάσσει την Ελλάδα από πιέσεις των αγορών, των αποδόσεων των ομολόγων κοκ για τα επόμενα σχεδόν δυο χρόνια, χωλαίνει - όπως και η «ευκολία» με την οποία παραμέρισε την χρησιμότητα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής (που δεν επελέγη) και της πρόσβασης στο Q.E. (που χάθηκε). Και τούτο γιατί οι συνθήκες δανεισμού για τις εκτός waiver τράπεζες, αλλά και για όσες Ελληνικές επιχειρήσεις είχαν κατορθώσει να αποκτήσουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές - χωρίς μετακίνηση έδρας.... - ξανασκουραίνουν.
Από την άλλη, οι πληθωρικές αντιπολιτευτικές αιτιάσεις ότι η «παροχολογία» Τσίπρα στην ΔΕΘ θα επιχειρηθεί να χρηματοδοτηθεί από χρήση των σχεδόν 25 δις του μαξιλαριού δεν είχαν βρει τον σωστό στόχο : αυτά τα κονδύλια προορίζονται/είναι dedicated για εξυπηρέτηση των οφειλών προς τους πιστωτές. Γι αυτό γίνεται όλη η συζήτηση περί υπερπλεονασμάτων, ως βάση για αναβολή/άμβλυνση της περικοπής των συντάξεων και για άλλα μέτρα χαλάρωσης. (Εδώ μια παρένθεση: ούτε ο Τσίπρας, ούτε οι πολέμιοί του εξάντλησαν σωστά την επιχειρηματολογία για τις συντάξεις - δεν είναι μόνον η δημοσιονομική υπεραπόδοση που θα δικαιολογούσε επανεξέταση, ούτε η εσωτερική ισορροπία του ΕΦΚΑ, η οποία άλλωστε δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι υπάρχει ταμειακά, και όχι μόνο ως χρέωση ασφαλιστικών εισφορών στους υπόχρεους! Σοβαρότερη θα ήταν η αναφορά στο ότι η μείωση της ζήτησης από 1/1/2019, με την συμπίεση των συντάξεων, θα ξαναβυθίσει την οικονομία που πάει να πάρει μπρος. Οι Θεσμοί είδαν και Αντιπολίτευση αυτή την φορά, άλλωστε). Η αληθινή παγίδα θα ήταν αλλού, και την επισήμανε ο καλός ο Κλάους Ρέγκλινγκ: αν υπάρξει χαλάρωση, «κινδυνεύουν» τα 600 εκατ. Ευρώ ανά εξάμηνο από την επιστροφή ANFAs/SMPs που, εκείνα, δεν είναι κλειδωμένα.
Μ' αυτά λοιπόν δεδομένα θα ακούσουμε Κυριάκο Μητσοτάκη στην ΔΕΘ.
Πρόσθετο όμως μέτωπο, σε αγριεμένα νερά, εκείνο του ασφαλιστικού των τριών πυλώνων - που ο δύστυχος Κώστας Καραγκούνης θυμήθηκε ότι πρωτοδοκιμάστηκε ως «προσωπικός κουμπαράς» στην Χιλή του Πινοσέτ και των Chicago Boys. Πολιτικά αυτοκτονικό, ως αναφορά, υποχρεώνει τώρα την Ν.Δ. - και πάντως τον Μητσοτάκη στην ΔΕΘ, κατ' ανάγκην - να τοποθετηθεί πολύ πιο αναλυτικά στο ποιο είναι το εναλλακτικό αυτό πρότυπο οργάνωσης του Ασφαλιστικού. Κάτι ουσιαστικότερο από μια άγαρμπη μεταφορά ενός προτύπου που υπό τις συνθήκες αυταρχισμού /Λατινικής Αμερικής, τι είχε επιχειρήσει (και πετύχει, με πελώριο κοινωνικό κόστος...) στην Χιλή; Να ξαναστήσει όρθιο ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο είχε ουσιαστικά εξαχνωθεί.
Η συζήτηση περί «συστήματος τριών πυλώνων», όπως έχει γενικευθεί και προχωρήσει σε εφαρμογή ανά την Ευρώπη - φυσικά με τελείως διαφορετική λογική και πολιτική σοφία: για παράδειγμα στην Σουηδία είχε υπάρξει πολυετής πολιτική διαπραγμάτευση, όπου υπήρξε μέριμνα κάθε πολιτικός χώρος να «κερδίσει» ένα μέρος της συνολικής ισορροπίας που θεωρούσε καίριο!... - στόχο έχει να υπάρξει ένα κρατικά εγγυημένο μίνιμουμ. Να προστίθεται σ' αυτό ένα στοιχείο επαγγελματικής ασφάλισης. Και, πάνω στα δυο, να δίνεται η δυνατότητα ιδιωτικής ασφάλισης (με φορολογικά ευνοϊκή μεταχείριση: εκεί είναι η ουσία), που συντελεί στο να μην προσπαθούν τα ανώτερα εισοδήματα να παραμείνουν «εκτός Ασφαλιστικού» (αυτό είναι το καίριο, καθώς αγγίζει την γιγάντωση της μαύρης οικονομίας/της φοροδιαφυγής).
*Δημοσιεύτηκε στην "Ναυτεμπορική" στις 15/9/2018.
Αλλαγές και στην Ιστορία καθώς και στη Γλώσσα και Λογοτεχνία προγραμματίζει ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου από το 2019, ύστερα από την εισαγωγή νέων προγραμμάτων σπουδών για τα Θρησκευτικά κατά την τριετία διακυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. «Ο στόχος μας είναι να αποκτούν οι μαθητές συνείδηση της ιστορικότητας, να καταλαβαίνουν πώς ένα συμβάν "μετατρέπεται" σε ιστορικό γεγονός», λέει ο κ. Γαβρόγλου στη συνέντευξή του στην «Καθημερινή».
Οι αλλαγές αυτές σε συνδυασμό με το νέο σχέδιο για το λύκειο και το σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εάν ολοκληρωθούν παρά τις αντιδράσεις –ήδη είναι οξύτατες για την πρόβλεψη να καταργηθούν τα Λατινικά και να αντικατασταθούν από την Κοινωνιολογία– θα αποτελέσουν σαφή ιδεολογικοπολιτική παρέμβαση στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Μάλιστα, ο κ. Γαβρόγλου εμφανίζεται με επιθετικό λόγο υπέρ των αλλαγών που προωθεί. «Χύνουν κροκοδείλια δάκρυα όσοι αντιδρούν σήμερα για τα Λατινικά. Πότε υπέβαλαν προτάσεις για το μάθημα;» σχολιάζει. Παράλληλα, απαντά με ειρωνικό τόνο στην κριτική που του γίνεται ότι προτείνει το μόνο μάθημα γενικής παιδείας στη «νέα» Γ΄ Λυκείου να είναι τα Θρησκευτικά και όχι π.χ. η Ιστορία.
Ο υπουργός Παιδείας δηλώνει ότι μετά μία χρονική περίοδο διαβούλευσης, το σχέδιο για τη Γ΄ Λυκείου και το εξεταστικό σύστημα θα οδεύσει προς τη Βουλή περί τα τέλη του έτους. Εκεί θα κριθούν πολλά. Ο προκάτοχος του κ. Γαβρόγλου, Νίκος Φίλης, είχε αναφέρει στη Βουλή ότι δεν μπορεί να ψηφιστεί ένα νέο εξεταστικό σύστημα χωρίς τη συναίνεση των δύο μεγαλύτερων κομμάτων...
Γιατί επιλέγετε να καταργήσετε τα Λατινικά και να τα αντικαταστήσετε με την Κοινωνιολογία, με το επιχείρημα ότι το μάθημα παπαγαλίζεται από τους μαθητές, αντί να βελτιώσετε τη διδασκαλία του;
Έχετε κάποια εμπειρία για το πώς διδάσκεται το μάθημα; Έχετε εμπειρία για το ότι το μόνο που κάνουν τα παιδιά είναι να παπαγαλίζουν ώστε να πάρουν τον υψηλότερο βαθμό στις εξετάσεις; Θα μπορούσαν βέβαια να διορθωθούν αυτά, αλλά το μάθημα αυτό δεν χρειάζεται για πάρα πολλά γνωστικά πεδία. Από την άλλη μεριά υπάρχει μία έκρηξη νέων ιδεών και προσεγγίσεων στην Κοινωνιολογία που «μιλάει» πολύ περισσότερο στα νέα παιδιά.
Ως προς τις αντιδράσεις υπέρ των Λατινικών, όλοι όσοι αντιδρούν, πότε υπέβαλαν προτάσεις για τη βελτίωση του μαθήματος; Χύνουν κροκοδείλια δάκρυα τώρα.
Επίσης, τα γνωστικά πεδία δεν έχουν ιδεολογικό πρόσημο, όπως υπαινίσσεται ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ. Άδωνις Γεωργιάδης. Να θυμίσω ότι οι ναζί υποστήριζαν τέτοιες απόψεις. Έτσι, απαγόρευσαν τη διδασκαλία της θεωρίας της σχετικότητας του Αϊνστάιν, διότι θεωρήθηκε ότι είναι εβραϊκή και όχι αρειανή θεωρία. Μήπως ο κ. Γεωργιάδης ξεθάβει τέτοιες θεωρίες; Δηλαδή η Κοινωνιολογία είναι αριστερή, τα Θρησκευτικά κεντρώα και τα Λατινικά δεξιά;
Η ομάδα των ιστορικών, πανεπιστημιακών και εκπαιδευτικών σε σχολεία, που είχε συσταθεί, κατέθεσε πρόταση για αλλαγές στα προγράμματα σπουδών από το Δημοτικό έως και την Α΄ Λυκείου. Την κατέθεσε τον Ιούνιο του 2017 και έκτοτε έχουν περάσει 15 μήνες. Διαφωνείτε πολιτικά με την προώθησή τους;
Ακριβώς το αντίθετο, η ομάδα αυτή έχει κάνει εξαιρετική δουλειά γι' αυτό και έχω συνάντηση μαζί τους τις επόμενες ημέρες για να προετοιμασθεί η εισαγωγή των νέων μαθημάτων στα σχολεία.
Στη Β΄ και στη Γ΄ Λυκείου θα αλλάξει το μάθημα της Ιστορίας; Υπάρχει η πληροφορία ότι η ομάδα των ιστορικών αρνήθηκε να καταθέσει πρόταση, διότι η οδηγία που πήρε ήταν το μάθημα να μην αποτελεί απλή παράθεση γεγονότων, αλλά να οδηγεί στην κοινωνιολογική ερμηνεία τους. Δηλαδή, η Ιστορία να ενταχθεί σε ένα γενικότερο μάθημα με τα χαρακτηριστικά της εισαγωγής στις κοινωνικές επιστήμες.
Η οδηγία που πήρε ήταν όντως να μην είναι γεγονοτολογική ιστορία. Τα υπόλοιπα δεν ισχύουν, γιατί ο στόχος μας είναι να αποκτούν οι μαθητές συνείδηση της ιστορικότητας, να καταλαβαίνουν πώς ένα συμβάν «μετατρέπεται» σε ιστορικό γεγονός, τι σημαίνει ότι το μάθημα Ιστορία δεν είναι μία εγκυκλοπαίδεια, αλλά ένα μάθημα όπου συγκρούονται διαφορετικές ερμηνείες, όπου η ερμηνεία των πηγών δεν είναι μονοσήμαντη, και όπου η αντικειμενικότητα εξασφαλίζεται μέσα από τη σύνθεση τέτοιων διαφορετικοτήτων.
Θα υπάρξουν αλλαγές και στο μάθημα της Γλώσσας και Λογοτεχνίας;
Το μάθημα της Γ΄ Λυκείου που θα αρχίσει να διδάσκεται από του χρόνου στο πλαίσιο του νέου συστήματος, θα είναι ένα καινούργιο μάθημα και έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες από το ΙΕΠ.
Καθώς έχουν προωθηθεί τα νέα προγράμματα σπουδών των Θρησκευτικών, με τις αλλαγές σε Ιστορία και Γλώσσα επιχειρείτε μία παρέμβαση στα μαθήματα που έχουν άμεση συνάφεια με την ταυτότητα του Έλληνα;
Εγώ θα έλεγα ότι η ταυτότητα δεν εξαρτάται από τα μαθήματα! Και κυρίως δεν εξαρτάται από μαθήματα με ξεπερασμένο και παλιομοδίτικο περιεχόμενο. Ας μη φοβόμαστε τον εκσυγχρονισμό του περιεχομένου και των τρόπων διδασκαλίας των μαθημάτων.
Από πότε σκοπεύετε να εισαχθούν στο σχολείο αυτές οι αλλαγές;
Οι προετοιμασίες έχουν γίνει, και με κριτήριο την ωρίμανσή τους εκτιμώ ότι οι πρώτες αλλαγές θα εισαχθούν από τον Σεπτέμβριο του 2019.
Ονομάσατε το σχέδιο για τη δομή της Γ΄ Λυκείου και το νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ «Ριζοσπαστικές λύσεις, προσεκτικά βήματα». Είναι ριζοσπαστικό το μόνο μάθημα γενικής παιδείας που διατηρείται στη Γ΄ Λυκείου να είναι τα Θρησκευτικά, ενώ απουσιάζουν η Ιστορία, ο Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, η Βιολογία;
Το μάθημα που εισάγεται είναι οι 6 ώρες Γλώσσα και Γραμματεία. Τα υπόλοιπα τα έχουν διδαχθεί στην Α΄ και στη Β΄ Λυκείου, όπου και ολοκληρώνεται ο κύκλος των εγκύκλιων σπουδών. Ως προς τα Θρησκευτικά, ο τρόπος που διατυπώνετε την ερώτησή σας είναι σαν να ασκείτε κριτική. Με εντυπωσιάζει πόσο προχωρημένη είναι η εφημερίδα σας!
Γιατί χρειάζεται ακόμη μία αλλαγή στο εξεταστικό, η τεσσαρακοστή κατά τη μεταπολίτευση;
Η αλλαγή είναι επιτακτική, όχι γιατί το λέω εγώ ή η κυβέρνηση, το λέει η συντριπτική πλειονότητα των πανεπιστημιακών, των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και της κοινωνίας μας. Σήμερα, έχουμε το λύκειο με ακυρωμένη τη Γ΄ Τάξη. Είναι δυνατόν να ανεχθούμε ως κοινωνία τη συνέχεια αυτής της παθογένειας; Η Γ΄ Λυκείου είναι ένα θέατρο με μαθητές που δεν παρακολουθούν και καθηγητές που, παρά τις προσπάθειές τους, αδυνατούν να κάνουν μάθημα. Αν λέγαμε στα παιδιά να έλθουν στο σχολείο στον αγιασμό του Σεπτεμβρίου για να δηλώσουν παρουσία και μετά να επιστρέψουν στο τέλος της σχολικής χρονιάς, για τη συντριπτική πλειοψηφία δεν θα έκανε καμία διαφορά ως προς το επίπεδο γνώσεων που λαμβάνουν. Την ίδια στιγμή τα μαθήματα γενικής παιδείας έχουν απαξιωθεί και τα απαξίωσε ένα εντελώς στρεβλό σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ. Οι γονείς ξοδεύουν περίπου 2,5 δισ. ευρώ σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα για κάθε φουρνιά υποψηφίων. Για τον λόγο αυτό, ακολουθώντας και συστήματα άλλων χωρών, αποφασίζουμε οι εγκύκλιες σπουδές να ολοκληρώνονται στη Β΄ Λυκείου και η Γ΄ Λυκείου να γίνει προπαρασκευαστικό έτος για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και να αναβαθμιστεί το κύρος του απολυτηρίου.
Ωστόσο, η πρότασή σας ακυρώνει μία ολόκληρη τάξη. Ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ διαμαρτύρεται ότι έτσι δεν ενισχύεται ο παιδευτικός ρόλος του λυκείου, αλλά αντίθετα υποβαθμίζεται.
Ακυρώνει την ήδη ακυρωμένη τάξη; Σας εξηγώ, ο χαρακτήρας της Γ΄ Λυκείου πρέπει να είναι και θα είναι προπαρασκευαστικός. Αυτό σημαίνει πολύ λιγότερα μαθήματα, πολύ περισσότερες ώρες. Ας αφήσει τις γενικολογίες ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ και ας τοποθετηθεί επί των συγκεκριμένων προτάσεων. Διαφωνεί η ΟΛΜΕ ότι τα μαθήματα θα είναι εξάωρα με πλούσιο βοηθητικό υλικό, οι καθηγητές θα έχουν μεγάλη άνεση στη διδασκαλία της ύλης και η ύλη δεν θα αυξηθεί αναλογικά;
Ένα από τα σημεία για το οποίο επικρίνεται η πρότασή σας είναι ότι καθώς θα μετράει η βαθμολογία του εκπαιδευτικού, θα ενισχυθεί η πίεση των γονιών προς τους καθηγητές για 20άρια αλλά και, ίσως, τα ιδιαίτερα μαθήματα.
Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς, όπως νομίζω ότι πρέπει να έχουμε όλοι μας. Θεωρώ επίσης δεδομένο ότι κάποιοι γονείς θα επιχειρήσουν να ασκήσουν πίεση προς τους καθηγητές. Πιστεύω ότι οι ίδιοι οι καθηγητές είναι σε θέση να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση όπου εμφανιστεί. Αυτήν την κριτική άσκησε και ο πρόεδρος της ΟΛΜΕ. Είναι δυνατόν να είσαι επικεφαλής των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης και να προσβάλλεις τα μέλη σου με αυτόν τον τρόπο, γιατί δεν έχει να πει τίποτα σοβαρό εναντίον των ρυθμίσεων;
Δεν υπάρχει κίνδυνος μήπως διαρρεύσουν τα προτεινόμενα θέματα; Γιατί δεν οργανώνετε τράπεζα θεμάτων;
Η πρότασή μας προβλέπει τα θέματα των ενδοσχολικών εξετάσεων να επιλέγονται με κλήρωση, από εκείνα τα οποία θα έχουν προηγουμένως προταθεί από ομάδα καθηγητών του μαθήματος σε επίπεδο δήμου ή νομού. Η βαθμολόγηση των γραπτών θα γίνεται από καθηγητή άλλου σχολείου με κόλλες όπου θα είναι κλειστά τα ονόματα. Έτσι θα προστατεύουμε το αδιάβλητο των εξετάσεων. Εάν υπάρχει άλλη πρόταση, είμαστε ανοιχτοί. Ως προς την τράπεζα θεμάτων, όσοι την είχαν προτείνει και την υλοποίησαν για να την εξευτελίσουν, ας μην την προβάλλουν τώρα ως λύση. Την ακύρωσαν στην πράξη, και τώρα χύνουν και αυτοί δάκρυα γιατί δεν την επαναφέρουμε.
Γιατί πρέπει να υπάρξει ελεύθερη πρόσβαση των αποφοίτων λυκείου στα ΑΕΙ; Μήπως εγκλωβιστήκατε στην προεκλογική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία επί της ουσίας είναι μη ρεαλιστική; Διότι πάντα ένα είδος εξετάσεων θα υπάρχει.
Εμείς είμαστε που έχουμε πει σε κάθε τόνο ότι οι εξετάσεις είναι οργανικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά πρέπει να μην είναι «ο μπαμπούλας». Ιδανικά ο απόφοιτος λυκείου θα έπρεπε να εισάγεται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με το απολυτήριο λυκείου όπως γίνεται και σε πολλές χώρες του εξωτερικού, μέσα από ένα μείγμα ενδοσχολικών και κεντρικά οργανωμένων εξετάσεων. Το ζητούμενο για εμάς είναι να προετοιμαστεί το σύστημα προοδευτικά για κάτι τέτοιο. Το πρώτο βήμα είναι να αποκτήσει κύρος το απολυτήριο. Κατ' αρχήν ο βαθμός του θα μετράει κατά 10% στην τελική βαθμολογία για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Το υπόλοιπο 90% θα είναι οι βαθμοί στις Πανελλαδικές Εξετάσεις. Σε δεύτερη φάση τα ποσοστά θα γίνουν 20%-80% και σταδιακά θα αυξάνεται η βαρύτητα του απολυτηρίου.
Οι εξετάσεις με βαθμολόγηση με κρυμμένα ονόματα και θέματα από ομάδες καθηγητών ενέχουν το ρίσκο να μην παίρνουν απολυτήριο χιλιάδες μαθητές. Το 1999, με τις Πανελλήνιες επί υπουργίας Γεράσιμου Αρσένη, το 30% των μαθητών έμεινε στην ίδια τάξη. Το 2014 με την τράπεζα θεμάτων επί Κωνσταντίνου Αρβανιτόπουλου το 33% των μαθητών έμεινε μετεξεταστέο στα Μαθηματικά. Μήπως εισάγετε εμμέσως τη βάση του 10;
Το αν θα πάρει κάποιος απολυτήριο ή όχι είναι μια καθαρά εκπαιδευτική διαδικασία με συγκεκριμένους κανόνες. Εμείς θέλουμε να ισχυροποιήσουμε το απολυτήριο και οι μαθητές θα πρέπει να προσπαθήσουν να το αποκτήσουν ώστε να έχουν ένα εφόδιο που θα έχει ένα εκπαιδευτικό και κοινωνικό κύρος. Και με αυτό θα μπορούν να έχουν τη δυνατότητα να φοιτήσουν σε πολλά τμήματα ελεύθερης πρόσβασης.
Με το νέο σύστημα, όσοι κάτοχοι απολυτηρίου επιθυμούν να μη δώσουν Πανελλαδικές Εξετάσεις για τμήματα υψηλής ζήτησης θα μπορούν να εισαχθούν σε λεγόμενα τμήματα χαμηλής ζήτησης, στα οποία οι αιτήσεις των υποψηφίων θα είναι λιγότερες από τις θέσεις. Έχετε υπολογίσει για πόσες συνολικά θέσεις μιλάμε;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα προϋποθέτει μαντικές ικανότητες τις οποίες νομίζω ότι κανένας δεν διαθέτει. Είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τις προτιμήσεις των μαθητών; Θα κληθούν τον Ιούλιο του 2019 να δηλώσει ο καθένας δέκα τμήματα προτίμησης. Ποιος μπορεί να προβλέψει τις προτιμήσεις αυτές;
Πώς προχωρεί η προετοιμασία της νέας σχολικής χρονιάς;
Για πρώτη φορά έγινε τέτοιος μεγάλος αριθμός προσλήψεων, περίπου 20.000 αναπληρωτές τόσο νωρίς, και όλα τα βιβλία είναι ήδη στα σχολεία. Μόνον οι κακοπροαίρετοι αμφισβητούν ότι εδραιώνεται η κανονικότητα ως προς το άνοιγμα των σχολείων.
Οι διορισμοί στην εκπαίδευση
Το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα λυθεί η εκκρεμότητα που υπήρχε με τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι περιμένουν εδώ και δέκα χρόνια διορισμό, καθώς κατάφεραν να περάσουν στον διαγωνισμό του ΑΣΕΠ του 2008. Συνολικά πρόκειται για περίπου 350 άτομα, δικαιωθέντες του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ του 2008 και οι οποίοι θεμελιώνουν δικαίωμα διορισμού. Αφού εξετάστηκαν από τα συναρμόδια υπουργεία τα νομικά προβλήματα που είχαν ανακύψει, θα δρομολογηθούν οι διαδικασίες διορισμού τους.
Έχετε υποσχεθεί διορισμούς στην εκπαίδευση. Γνωρίζετε τον αριθμό τους, τον χρόνο και το σύστημα με το οποίο θα πραγματοποιηθούν;
Τον Οκτώβριο θα ανακοινώσουμε τον αριθμό των διορισμών σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση για μία τριετία, και οι πρώτοι διορισμοί θα γίνουν τον Σεπτέμβριο του 2019.
Με ποιο σύστημα θα πραγματοποιηθούν; Υπάρχουν χιλιάδες απόφοιτοι παιδαγωγικών και «καθηγητικών» σχολών, όπως ονομάζονται οι φιλολογίες, τα τμήματα φυσικής, μαθηματικών κ.λπ. που περιμένουν να οργανωθεί διαγωνισμός του ΑΣΕΠ για διορισμούς στα σχολεία.
Επεξεργαζόμαστε το νέο σύστημα το οποίο θα θέσουμε σε διαβούλευση, ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε τη σημαντική προσφορά των αναπληρωτών και να συνεκτιμηθεί με σοβαρό τρόπο η πολύχρονη προϋπηρεσία.
*Η συνέντευξη του Κώστα Γαβρόγλου στον Απόστολο Λακασά δημοσιεύτηκε στην "Καθημερινή" στις 10/9/2018.
Είδα πρόσφατα την ταινία «Ομίχλη τον Αύγουστο» (Nebel in August, του Kai Wessel, 2016). Πολύ δυνατή ταινία. Για το πρόγραμμα παιδικής ευθανασίας των ναζί. Βασισμένη σε ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα. Οι ναζί εξολόθρευαν παιδιά ασθενικά, ανάπηρα, τυφλά, κωφά, με επιληψία, αυτισμό, καθώς και παιδιά παραβατικά ή παιδιά πλανόδιων πληθυσμών (Γένις, Ρομά). Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε ένα ίδρυμα όπου ο διευθυντής του, ένας γιατρός που θεωρούσε καθήκον του να «λυτρώνει» τα παιδιά από το σώμα τους και την κοινωνία από το βάρος της διατροφής τους, ανέπτυξε μια μέθοδο πώς να τα εξολοθρεύει ήσυχα, χωρίς δυνατότητα να αντιδράσουν. Τη διαφήμιζε μάλιστα ως την πλέον κατάλληλη για το πρόγραμμα ευγονικής.
Είδα την ταινία με δύο μικρά παιδάκια. Παρακολουθούσαν και τα δύο με ενδιαφέρον, αγωνία, σχεδόν ξαναμμένα. Δεν υπήρχε καλύτερη ευκαιρία και καλύτερος τρόπος για να τους εξηγήσεις τι είναι φασισμός. Χωρίς ακατάληπτη πολιτική ορολογία και μέσα στις γνωστικές τους δυνατότητες. Για να δείξεις επί της ουσίας πώς ο φασισμός ενσαρκώνει τη φιλοσοφία της εξόντωσης του αδύναμου, τη λογική του Καιάδα και πώς μεταμορφώνεται στην Ιστορία. Αν ήταν πιο μεγάλα, θα τους μιλούσα και για τον κοινωνικό δαρβινισμό, για τα πολλά πρόσωπά του.
Να λοιπόν ξανά το θέμα του κινηματογράφου στο σχολείο. Τα είχαμε πει και στον Διάλογο για την Παιδεία, είχαμε κάνει και ειδική επιτροπή που εισηγήθηκε προτάσεις. Δεν είναι δυνατόν στην εποχή της εικόνας να μη μιλάς με εικόνες. Δεν έχουν όλα τα παιδιά προδιάθεση να διαβάζουν βιβλία και να εκφράζονται με λέξεις. Κάντε προγράμματα με σειρές ταινιών, όπως έως τώρα με λογοτεχνικά έργα, και δοκιμάστε το πρόγραμμα στα πιο προβληματικά σχολεία, σε εκείνα που οι μαθητές δεν διαβάζουν και τα εγκαταλείπουν. Διαφοροποιήστε τα προγράμματα. Τίποτε.
Ας ξαναπιάσουμε όμως το νήμα του φιλμ. Σήμερα τα παιδιά με τις ειδικές ανάγκες δεν τα σκοτώνουμε. Τα εκπαιδεύουμε. Αλλά πού βρίσκεται η ειδική αγωγή στην Ελλάδα, που αφορά περίπου το 10% των παιδιών; Το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, ο μοναδικός οργανισμός σοβαρών και τεκμηριωμένων ερευνών της εκπαίδευσης, παρουσίασε την έκθεση 2017-18 «Βασικά μεγέθη Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης: Διακρίσεις και Ανισότητες στην Εκπαίδευση και στην Εργασία» (διαθέσιμη και στο διαδίκτυο). Η έκπληξη που περιμένει τον αναγνώστη της έκθεσης είναι όχι ως προς τα υπαρκτά προβλήματα της ειδικής αγωγής.
Αλλά ότι τα προβλήματα της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα είναι τα συνολικά προβλήματα της εκπαίδευσης. Και δεν υπάρχει άλλο πεδίο για να τα δεις με τον πλέον διαυγή τρόπο. Οχι μόνο ως προς τις ελλείψεις της ειδικής εκπαίδευσης, αλλά και ως προς τη συνολική φιλοσοφία του συστήματος της γενικής εκπαίδευσης. Γιατί η εκπαίδευση των παιδιών με τις ειδικές ανάγκες θέτει ερωτήματα πάνω σε όσα θεωρούμε αυτονόητα και δεν αναρωτιόμαστε γι' αυτά. Θέτει δηλαδή συνολικά ερωτήματα για την ευφυΐα, την έννοια της δεξιότητας, της κίνησης, της έκφρασης, της αντίληψης, ζητήματα που δεν τα βλέπουμε υιοθετώντας την οπτική των μέσων όρων ή της λεγόμενης «αριστείας». Γιατί από την ειδική αγωγή προέρχονται οι παιδαγωγικές καινοτομίες, οι οποίες απαντούν στις προκλήσεις που θέτει το σύγχρονο σχολείο.
Και τι ακριβώς μας λέει αυτή η έκθεση; Οτι έχουμε δημιουργήσει και απλώσει πάνω από την εκπαίδευση έναν μανδύα ομοιομορφίας (προγραμμάτων, εξετάσεων, διαδρομών), η οποία εν ονόματι της ισότητας καλύπτει ανόμοιους πληθυσμούς παιδιών με διαφορετικές ανάγκες. Αποτέλεσμα; Κάτω από την κάλυψή της οι ανισότητες να γίνονται πολύ μεγαλύτερες και αποθαρρυντικές για την εκπαιδευτική πορεία των παιδιών. Είναι σαν να διαθέτεις ένα μέγεθος παπούτσια για όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά, εν ονόματι της ισότητας και της ομοιομορφίας. Θα καταλήξεις ότι κάποια παιδιά που μπορούν θα αγοράσουν τα δικά τους και μερικά που δεν μπορούν θα κυκλοφορούν ξυπόλυτα. Αυτό συμβαίνει με την ειδική αγωγή, αλλά αυτό συμβαίνει και με τη συνολική εκπαίδευση.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα; Το είδαμε πρόσφατα στις πανελλαδικές εξετάσεις. Στις εκπαιδευτικές διαδρομές τα 8 στα 10 παιδιά δεν μπαίνουν στις σχολές που θέλουν και η πλειονότητα των σχολών δεν παίρνει τα παιδιά που θέλει. Και γι' αυτά είχαμε μιλήσει στον Διάλογο. Η επαναλαμβανόμενη ένσταση γιατί να εισάγονται όσοι πήραν κάτω από τη βάση του 10, είναι ίδια με την απορία γιατί μερικά παιδιά να κυκλοφορούν ξυπόλυτα, ενώ υπάρχουν παπούτσια. Η πρόκληση επομένως για να αρχίσουμε να αναμορφώνουμε το σύστημα της εκπαίδευσης δεν είναι τι θα κάνουμε με τους «πρώτους», αλλά τι θα κάνουμε με τους «έσχατους».
Ο φοιτητής του 19 θα τα καταφέρει, δική μας έγνοια ο φοιτητής του 6. Τον περιμένει Καιάδας; Το προοδευτικό και ουσιαστικό σύγχρονο κριτήριο για τα εκπαιδευτικά συστήματα είναι αν μειώνουν στο εσωτερικό τους τις ανισότητες. Τους Φινλανδούς τούς θαυμάζουμε όχι γιατί έχουν τις καλύτερες επιδόσεις, αλλά γιατί έχουν τη μικρότερη ανισότητα.
*Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 3/9/2018.
Πολλά επετειακά φέτος: πενήντα χρόνια από την Ανοιξη της Πράγας, εκατό χρόνια από τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, διακόσια χρόνια από τη γέννηση του Μαρξ... Και ένα σημαντικό πρόσφατο. Δέκα χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers, της 4ης επενδυτικής τράπεζας των ΗΠΑ (πίσω από τις Goldman Sachs, Morgan Stanley και Merrill Lynch) που λειτουργούσε από το 1850 στη Wall Street.
Πιο συγκεκριμένα, σαν σήμερα, η φούσκα των ακινήτων έσκασε και επίσημα. Στις 7 Σεπτεμβρίου 2008 –και ενώ έσκαγαν μικρά κανόνια από το 2007- πανικόβλητο το ομοσπονδιακό κράτος ανέλαβε τον έλεγχο των δύο μεγαλύτερων τραπεζών στεγαστικής πίστης, Fannie Mae και Freddie Mac, που κατείχαν περίπου το 50% από τα 12 τρισ. δολάρια των στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ. Τα δάνεια αυτά έμειναν γνωστά στη χρηματοπιστωτική αργκό ως «δάνεια NINJA»: οι περισσότεροι δανειολήπτες ήταν «χωρίς εισόδημα, χωρίς δουλειά και χωρίς περιουσιακά στοιχεία» (No Income, No Job, Νo Assets).
Η Lehman είχε υψηλή έκθεση σε τιτλοποιημένα δάνεια, με αποτέλεσμα, χωρίς ρευστότητα, να κηρύξει πτώχευση στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Ακολούθησε η Μαύρη Εβδομάδα, όπως ονομάστηκε στην πρόσφατη οικονομική ιστορία (15-22 Σεπτεμβρίου 2008), με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ, Χένρι Πόλσον, να ανακοινώνει ένα μνημειώδες σχέδιο σωτηρίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ύψους 700 δισ. δολαρίων.
Με τη χρεοκοπία της Lehman επιβεβαιώθηκε ο κανόνας. Μια υφεσιακή αναταραχή ποτέ δεν μένει μόνο στην εστία της. Εξαπλώνεται παντού, ταχύτατα. Αλλωστε η Lehman δεν ήταν κάτι στενά αμερικανικό. Λειτουργούσε σε πάνω από 40 χώρες, με περίπου 7.000 ξεχωριστά εταιρικά σχήματα. Εκδηλώθηκε η σχεδόν πιστή επανάληψη της Μεγάλης Κρίσης του 1929-30.
Η μακρινή χρηματιστηριακή φούσκα της δεκαετίας του 1920 επανερχόταν ως φούσκα των ακινήτων το 2008. Εκ των υστέρων αναγνωρίστηκε το διατλαντικό της άπλωμα διότι, όπως αποδείχθηκε, οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες (ιρλανδικές, αγγλικές, γερμανικές, γαλλικές κ.ά.) έπαιξαν ενεργό ρόλο στην ένταση της χρηματοπιστωτικής μόλυνσης: κερδοσκοπούσαν με τοξικά ομόλογα, χωρίς να ενδιαφέρονται για την έκβαση των επενδύσεών τους στην πραγματική οικονομία. Χωρίς επαρκείς κρατικές ρυθμίσεις επειδή αγόραζαν και τα δημόσια χρέη, λειτουργούσαν σαν πυραμίδες.
Η Ευρώπη του Βορρά ανακάλυψε στις τράπεζές της τα δημόσια χρέη του Νότου, όπως της Ελλάδας, της Πορτογαλίας κ.λπ. Αλλά και ένα νόμισμα χωρίς κράτος, το ευρώ, πιο εύθραυστο τελικά από όσο προβλεπόταν και λιγότερο «ουδέτερο»: η Γερμανία δανείζεται με σχεδόν μηδενικά επιτόκια, ενώ η Ελλάδα με 4,6%. Η Ε.Ε. ουδέποτε επινόησε ένα συνεκτικό μοντέλο για να βγει από την κρίση. Επινόησε «το υπόδειγμα του πειραματόζωου Ελλάδα».
Τι έγινε δέκα χρόνια μετά; Το χρέος αυξήθηκε. Από το 2007, ενώ το παγκόσμιο προϊόν αυξήθηκε από 58 τρισ. σε 80 τρισ. δολάρια ΗΠΑ (σε τρέχουσες τιμές) ή περίπου κατά 38%, το παγκόσμιο χρέος διογκώθηκε από 142 τρισ. σε σχεδόν 247 τρισ. δολάρια ΗΠΑ ή κατά 73%. Το ελληνικό χρέος αυξήθηκε από το 107% του ΑΕΠ στο περίπου 180% του ΑΕΠ.
Δέκα χρόνια μετά, οι τραπεζίτες αντεπιτίθενται. «Δεν προκαλέσαμε εμείς την κρίση. Κοιτάξτε τις κυβερνήσεις σας!». Το φτηνό χρήμα και η βουλιμία των κρατικών αρχών για φτηνά δάνεια -που θα μεταφράζονταν σε ψήφο στις εκλογές- δημιούργησαν τη φούσκα στις τιμές. Αλλά λένε τη μισή αλήθεια. Και οι δύο πλευρές –τραπεζίτες και κυβερνήσεις- ήταν άπληστες και απερίσκεπτες. Αλλά απερισκεψία και απληστία εξαπλώθηκαν και ευδοκίμησαν με πολιτικούς όρους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000, οι κυβερνήσεις σε ΗΠΑ και Ευρώπη έκαναν μια σειρά από τέτοια θανατηφόρα λάθη.
Δέκα χρόνια μετά, κανείς δεν διδάχθηκε τίποτα. Τα ίδια λάθη συνεχίζονται. Οι ΗΠΑ, βέβαια, αντέδρασαν με έναν «lemon socialism» - έναν ψευδοσοσιαλισμό ιδιωτικοποίησης των κερδών για τους πλούσιους και κοινωνικοποίησης των ζημιών εις βάρος των πολλών. Οπως είχε πει ένας συνεργάτης του προέδρου Μπους (του νεότερου), «καπιταλισμός χωρίς χρεοκοπία είναι όπως ο χριστιανισμός χωρίς κόλαση».
Ομως, τι είχε συμβεί: «Αν δεν πληρώσεις τη δόση σου, χάνεις το σπίτι σου, αν φοροδιαφύγεις, πας φυλακή∙ αλλά αν οδηγήσεις μια τράπεζα σε χρεοκοπία, παίρνεις μπόνους». Απλώς, είχε επιβεβαιωθεί η περιβόητη ρήση του Μπ. Μπρεχτ: «Μεγαλύτερο αδίκημα και από αυτό της ληστείας μιας τράπεζας είναι η ίδρυσή της» - και η ανεξέλεγκτη λειτουργία της.
Η Ε.Ε. ακόμα δεν έχει κλείσει το θέμα της. Πολύ περισσότερο, η Ελλάδα. Υστερα από στερήσεις, αβεβαιότητες και εθνική ξεφτίλα, ολόκληρο το πολιτικό σύστημα προκαλεί σχεδόν τις αγορές να ξανακοσκινίσουν τα ταξίματα στη ΔΕΘ. Ανέχεται τους δανειστές και την Ε.Ε. να ξαναρχίσουν τους εκβιασμούς. Παρακινεί τον λαό να σέρνεται με μακεδονικές περικεφαλαίες, με κατάρες, με πανό και με σταυρούς στα χέρια. Αλήθεια, ποια σωτηρία να περιμένει κάποιος από τόσο χυδαίο πολωτικό κλίμα; Ποια σωτηρία με τα καπρίτσια της Ν.Δ. να κανιβαλίσει τον ασθενή που δημιούργησε; Ποια σωτηρία με παροχές; Αλλά είπαμε: Salus populi suprema lex!
*Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 7/9/2018.
Soren Brostrom, Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Υγειας της Δανίας, Hans Kluge, Διευθυντής συστημάτων υγείας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) και Ηλίας Μόσιαλος.
Αντί να ξεκινήσει την κατάδυση στον – ρηχό, εν τέλει – ανασχηματισμό της περασμένης Τρίτης από τις κυρίως κινήσεις που τον σημάδεψαν, θα συνιστούσαμε στον αναγνώστη να «διαβάσει» τρεις διαφορετικές επιλογές-επισημάνσεις που λίγο-πολύ οριοθέτησαν προκαταβολικά την κατ' ανάγκην προεκλογική: (δεν είναι λόγω του απλοϊκού «Εκλογές! Εκλογές! Εκλογές», αλλά λόγω του ίδιου του πολιτικού ημερολογίου) φυσιογνωμία του.
Η πρώτη, υποθέτουμε αναμενόμενη: η μετάβαση του Πάνου Σκουρλέτη στην θέση Γενικού Γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ, με 126 ψήφους έναντι 18 λευκών και με βάση πρόταση Τσίπρα («ένα ακόμη παράδειγμα ανιδιοτέλειας και αφοσίωσης» [...] «το 2019, χρονιά ιστορικών πολιτικών μαχών»). Μόλις εκλεγείς, ο Σκουρλέτης δήλωνε «Το σίγουρο είναι ότι χρειάζονται ανοίγματα και συμμαχίες και στο κοινωνικό και στο πολιτικό επίπεδο», μετά από «διάλογο προγραμματικό και ουσίας με όμορους πολιτικά χώρους» (αλλά δυσπιστώντας στις ετικέτες «Κεντροαριστεράς» ή «Σοσιαλδημοκρατίας», καθώς «οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε μετάβαση, σε μετάλλαξη»).
Αν κανείς πάει λίγα μόλις 24ωρα πίσω, συναντά την τοποθέτηση Κυριάκου Μητσοτάκη – στα «ΝΕΑ» – όπου πέρα από δέσμευση περί κατάργησης του Νόμου Κατρούγκαλου για το Ασφαλιστικό με ταυτόχρονη διεκδίκηση μείωσης των ασφυκτικών πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε να βγαίνουν τα νούμερα, έδειξε να διαφωνεί με την έννοια του «αντί-ΣΥΡΙΖΑ» μετώπου («Δεν μου αρέσουν τα μέτωπα. Την θεωρώ μια τελείως ξεπερασμένη έννοια»).
Κλείστε τώρα αυτήν την προεισαγωγική περιπλάνηση με την τοποθέτηση Δημήτρη Αβραμόπουλου, ο οποίος – στο ραδιόφωνο 24/7 – έσπασε την σχετική σιωπή του για τα εσωτερικά πολιτικά πράγματα προκειμένου να καταθέσει: «Η συναίνεση είναι προϋπόθεση για να προχωρήσει η χώρα μπροστά [...]. Αν το πολιτικό σύστημα είχε αναδείξει την συνεννόηση και την συναίνεση ως βασικό όρο μετά την ένταξη στο Μνημόνιο, η έξοδος θα είχε γίνει πολύ νωρίτερα». Προσέθετε δε ότι θεωρεί την συνταγματική αναθεώρηση «μεγάλη ευκαιρία προκειμένω να γίνουν συγκλίσεις» - θέση που κινδυνεύει να λειτουργήσει εκρηκτικά, την στιγμή που ο βασικός πολέμιος της ιδέας μιας συνταγματικής αναθεώρησης Βαγγέλης Βενιζέλος φαίνεται να έχει κλειδώσει στην κορυφή του Επικρατείας του ΚινΑλ...
Πάμε τώρα πιο κοντά στον κυρίως ανασχηματισμό: αν σταθεί κανείς στο σχήμα «ανασχηματισμός διεύρυνσης ή ανασχηματισμός αποτελεσματικότητας» θα βρεθεί χωρίς αληθινό στίγμα. Διεύρυνση υπήρξε – και μάλιστα αμφίπλευρη κατά το γνώριμο από τα χρόνια ΠΑΣΟΚ πρότυπο... – με Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου στο Δημόσιας Διοίκησης, με θητεία στα Ευρωπαϊκά και υπουργική παρουσία στα χρόνια ΓΑΠ, από νωρίς υπέρ «ευρύτερης προοδευτικής συμμαχίας» (2014) ή πάλι Μυρσίνη Ζορμπά, με δράση στα θέματα Πολιτισμού στην εποχή Κώστα Σημίτη. από την άλλη με Κατερίνα Παπακώστα, υφυπουργό Υγείας επί Σαμαρά, πλην διαγραφείσα από Ν.Δ. επί Κυρ. Μητσοτάκη προχώρησε πρόσφατα σε ίδρυση κόμματος (Ν.Ε.Ο/Νέα Ελληνική Ορμή), που συμπαρατάχθηκε τώρα με ΑνΕλληνες/Πάνο Καμμένο. Πάντως, σε σχέση με ονόματα που είχαν ακουστεί – Γ. Ραγκούσης, Λούκα Κατσέλη, Χάρης Παμπούκης – δύσκολα θα μπορούσε η έννοια της διεύρυνσης να θεωρηθεί κυρίαρχη.
Αν πάει πάλι κανείς στην αποτελεσματικότητα, η μετακίνηση Αλέξη Χαρίτση από την επιτυχημένη διαχείριση επενδύσεων/ΕΣΠΑ στο προβεβλημένο μεν αλλά «χαρακωμάτων» υπουργείο Εσωτερικών δεν παραπέμπει σε λειτουργικό αποτέλεσμα αλλά μάλλον σε προεκλογική διαχείριση (και μάλιστα των δημοτικών/ περιφερειακών) . Ενώ μια άλλη μετακίνηση, εκείνη του Μιχάλη Καλογήρου, από τον «εσωτερικό κύκλο Μαξίμου» και την Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης στο Δικαιοσύνης, με αποτελεσματικότητα έχει να κάνει μόνον άμα θυμηθεί κανείς την προοπτική να δούμε (ή... να μην δούμε) απτές εξελίξεις στην υπόθεση Novartis, αλλά και στην διαχείριση των ευθυνών της μεγάλης πυρκαγιάς στο Μάτι .(Η παρουσία του Μ. Καλογήρου σε δίκες όπως του Κ. Σακκά/ «Πυρήνες της Φωτιάς» ή Αγγ. Κανά/ΕΛΑ, υπόσχεται/απειλεί να τον θέσει εξαρχής στο στόχαστρο αντιπολιτευτικών πυρών).
Αν πάλι κανείς επιλέξει να αναζητήσει το νήμα του ανασχηματισμού στο δίπολο «ιδεολογική αντιπαράθεση/επιλογή διακυβέρνησης», πάλι δεν θα φωτιστεί πολύ. Η μετακίνηση Πάνου Σκουρλέτη στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ ασφαλώς δείχνει προς την πρώτη κατεύθυνση, καθώς και το στίγμα του στο κόμμα – αλλά και η θητεία του ως εκπροσώπου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και η υπουργική διαδρομή στο Περιβάλλοντος/Ενέργειας και το Εσωτερικών – αφήνει να διαφανεί φορτισμένη προοπτική. Αντίθετα, η διατήρηση του μπλοκ προσώπων και στο Οικονομικών και στο Εργασίας/Κοινωνικής Ασφάλισης, ή πάλιν η αναβάθμιση του ρόλου του Στ. Πιτσιόρλα στο Οικονομίας και Ανάπτυξης δείχνει προς την ανάγκη ενός μίνιμουμ συνέχειας στην διακυβέρνηση. Το ίδιο και στο Υποδομών, με πολύ τραχανά απλωμένο από Χρ. Σπίρτζη – όχι δε μόνο στα δημόσια έργα αλλά και στην διαχείριση της κατάστασης «μετά-το-Μάτι».
Συμπέρασμα: ούτε κάτι το εμπνευσμένο, ούτε όμως και ασήμαντο.
*Δημοσιεύτηκε στην "Ναυτεμπορική" στις 31/8/2018.
