Πέμπτη, 02 Μάιος 2024
Εθνικού ψυχοδράματος συνέχεια... και με offshore. Η φτωχοποίηση μέσω της υπερφορολόγησης των πολλών και, απέναντί της, η επίδειξη ωμής απληστίας των λίγων πλούσιων και ισχυρών είναι απόλυτη. Είναι δε εξοργιστική, όταν η όλη εικόνα εισβάλλει βίαια στους θεσμούς της πολιτικής, χτυπώντας ευθέως το δημόσιο συμφέρον... Οχι μόνον το ελληνικό συμφέρον, αλλά την παγκόσμια πραγματική οικονομία.
Για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους. Ουδέποτε στον δημόσιο διάλογο ετέθη μόνον η λογιστική διάσταση των offshore –παρ' ότι το λογιστικό ίχνος ήταν πολύ σημαντικό για τους «καλλιτέχνες» της φοροαποφυγής στις ΗΠΑ, στο Σίτι του Λονδίνου ή στο Λουξεμβούργο.
Προκαλούσε εύλογο εκνευρισμό στη Δύση η πολιτική τους πτυχή. Ηταν γνωστή η σχέση, λ.χ., του σάχη της Περσίας, του Μάρκος των Φιλιππίνων, του Αμίν Νταντά της Ουγκάντα, του Σαντάμ Χουσεΐν, του Καντάφι και δεκάδων άλλων ηγετών, μοναρχών, ισόβιων προέδρων και δικτατόρων με τα λάφυρα και τη διαφθορά.
Εξίσου γνωστή ήταν η προστασία και η διευκόλυνση που παρείχε σε όλες αυτές τις ελίτ το επίσημο δίκτυο των δυτικών τραπεζών και των επικρατειών εχεμύθειας. Από τη δεκαετία του 1980 ήταν κοινή πεποίθηση στους οικονομικούς οργανισμούς (ΟΟΣΑ, ΔΝΤ κ.λπ.) ότι η διόγκωση της νομισματικής σφαίρας και, εν συνεχεία, η παράλληλη αυτονόμησή της από τις εθνικές ρυθμίσεις δεν είχε απλώς να κάνει με κάποιο «μαύρο», αόρατο, τρομερό δίκτυο εγκληματιών και εμπόρων ναρκωτικών που πολιορκούσε τα οχυρά των εθνικών δημόσιων εσόδων.
Επρόκειτο για ένα καθ' όλα αξιοσέβαστο, καθιερωμένο σύστημα εξουσίας το οποίο αποδεχόταν το διακεκριμένο πλιάτσικο και τη διαφθορά ως φυσιολογικό κομμάτι της καθημερινής λειτουργίας του και ασπαζόταν την ιδεολογικοποιημένη άποψη ότι «οι φόροι είναι για τα ανθρωπάκια».
Η βασίλισσα της Αγγλίας, π.χ., άρχισε να πληρώνει φόρους από το 1993. Η πυραμίδα του Μπέρνι Μέιντοφ, η Long Term Capital Management, η Lehman Brothers, η ασφαλιστική AIG, η Enron του «Kenny Boy» (έτσι αποκαλούσε χαϊδευτικά τον διευθύνοντα σύμβουλο της Enron, Κένεθ Λέι, o τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους ο νεότερος) ήταν βουτηγμένες στις offshore.
Στο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής οικονομίας, οι φορολογικοί παράδεισοι αποτελούσαν κοινό μυστικό με δύο χαρακτηριστικά:
α) ήταν λατρεμένο παιχνίδι των ελίτ χρήματος και εξουσίας,
β) παρείχαν ασυλία και μυστικές διευκολύνσεις στα μέλη τους ανά τον κόσμο. Σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης των ΗΠΑ του 2008, οι 83 από τις 100 μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες είχαν θυγατρικές offshore και σύμφωνα με στοιχεία του Tax Justice Network του 2009, οι 99 από τις 100 μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης χρησιμοποιούσαν υπεράκτιες θυγατρικές.
Ενδεχομένως, λίγο ενδιαφέρει το ιστορικό και ο ιδεολογικός τρόπος με τον οποίο αναπτύχθηκαν οι offshore. Πάντως, πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πλούτου (πάνω από 13-18 τρισεκατομμύρια δολάρια) βρίσκεται «κάπου εκεί έξω», προκαλώντας παγκόσμια απορρύθμιση και μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Τα συσσωρευμένα κεφάλαια στις offshore σε στενή αλληλοσύνδεση (interconnections) με τις μεγάλες τράπεζες, μαζί με την απορρύθμιση και την άκρατη ελευθερία προκάλεσαν την εμφάνιση των καινοτομιών που οδήγησαν στην κρίση του 2007-2008 των ΗΠΑ και στην κρίση χρέους της Ελλάδας το 2009-2010 και μετά στην ευρωζώνη.
Το ΔΝΤ το 2009 εξηγούσε σε έκθεσή του πώς οι offshore μαζί με τα φορολογικά συστήματα αύξησαν τις ροές του παγκόσμιου χρέους. Αλλη έκθεση του ΔΝΤ (4 Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Κατανοώντας τις χρηματοπιστωτικές διασυνδέσεις» δείχνει το πώς η ελληνική κρίση θα επηρέαζε συστημικά τον κόσμο – παρ' ότι η έκθεση των διάφορων funds στην Ελλάδα ήταν μικρή.
Η έκθεση αυτή στο Διάγραμμα 10, στη σελίδα 19, χαρτογραφεί τις διασυνδέσεις περίπου 100 εμπλεκόμενων χωρών.
Με έναν μαύρο κύκλο δείχνει ένα κρίσιμο σύνολο δεκαπέντε χωρών και καταγράφει τις μεταξύ τους διασυνδέσεις, παρουσιάζοντας το «καυτό» χρήμα που σχετιζόταν με το ελληνικό χρέος. Με εξαίρεση τη Γαλλία και τη Γερμανία –οι τράπεζες των οποίων ήταν βαθιά αναμεμειγμένες στο ελληνικό χρέος–, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, οι υπόλοιπες χώρες ήταν οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, τα νησιά Καϊμάν, το Μπαχρέιν, η Βερμούδα, η Νήσος του Μαν, το Τζέρσεϊ, το Λιχτενστάιν, το Γκρένσεϊ, η Ιρλανδία, βέβαια, το Λουξεμβούργο και, σίγουρα, η Ελβετία –όλες επικράτειες των offshore.
Η όλη εικόνα χαρτογραφημένη σε ένα τεράστιο, πολυπλόκαμο δίκτυο απορρυθμισμένης αδιαφάνειας που επηρεάζει την πραγματική ζωή στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, την Ασία...
Η παράνομη φοροδιαφυγή και η θεωρητικώς εύλογη φοροαποφυγή απεικονίζονται σαν ένα ζαλιστικό ζιγκ ζαγκ, στο οποίο τελικά είναι απίθανο να διαπιστωθεί σε ποια μεριά του νόμου βρίσκονται οι offshore.
Πάντως, τον καλύτερο ορισμό της διαχωριστικής γραμμής ανάμεσα σε «συνεργαζόμενες» και «μη συνεργαζόμενες offshore» και ανάμεσα στη «φοροδιαφυγή» και τη «φοροαποφυγή» τον είχε δώσει ο βιτριολικός πρώην υπουργός Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας, Ντένις Χίλι: «Ανάμεσα στη φοροαποφυγή και τη φοροδιαφυγή, η απόσταση έχει το πάχος του τοίχου της φυλακής».
Ή όπως είχε πει το 2012 ο Βίκτωρ Ρέστης: «Δεν μπορείς να λες στους πλοιοκτήτες που έχουν έναν βαθμό φορολογικής ασυλίας σε όλο τον κόσμο "θα σε φορολογήσω". Ναι, σίγουρα. Βρες με πρώτα!».
Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" στις 9/6/2016.
• Πρόταση για μηνιαία εκπομπή της ΕΡΤ για την Παιδεία με συμμετοχή μόνο μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας, εκπαιδευτικών θεσμών και αντίστοιχων κοινωνικών φορέων (Πρόταση Περικλή Λύτρα, μέλος ΣΚΕ, ΤΕΙ Αθήνας).
ΕΡΤ και Ελληνική Γλώσσα
• Πρόταση για επαναφορά εκπομπής στην ΕΡΤ για την σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας τύπου «Εν Αρχή ην ο Λόγος», με τον καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη (Πρόταση Σιτούι Ιωάννας-Λειλά, πολίτης, μέλος ΣΚΕ). Το θέμα της ελληνικής γλώσσας απασχόλησε σε πολλά σημεία την εκπομπή (π.χ μαρτυρίες υποψηφίων στις πανελλαδικές στο ένθετο βίντεο). Ξεκίνησε ένας διάλογος με την παρατήρηση του καθηγητή κ. Θ. Βερέμη ότι υπάρχει σύγχυση με την χρήση των λόγιων όρων «Κατ' αρχήν» (αγγλιστί in principle, στην αρχή συμφωνώ, στα επιμέρους διαφωνώ) και «Κατ'αρχάς» (αρχικά, πρώτα πρώτα, στην αρχή). Ο παρουσιαστής της εκπομπής αντέτεινε ότι στα νεοελληνικά έχουμε την καθιέρωση της ενιαίας λέξης «Καταρχήν» που παρουσιάζει αλλαγή μορφής και της λόγιας σημασίας και σημαίνει «Αρχικά, στην αρχή θα ήθελα να πω...» άρα σωστά χρησιμοποιείται ως συνώνυμη στο λόγιο «Κατ'αρχάς» (μια από τις δεκάδες χρησιμοποιούμενες διτυπίες στη σύγχρονη κοινή νεοελληνική). Έχουμε δηλαδή στην διάθεσή μας τρεις και όχι μόνον δύο συγγενείς στην μορφή λέξεις. Το θέμα που αναδεικνύεται είναι το εξής δίλημμα: Στατική ή δυναμική χρήση της συνεχώς εξελισσόμενης ελληνικής γλώσσας; Τι είδους αντιμετώπιση πρέπει να έχει η ΕΡΤ;
Γραμματισμός στα ΜΜΕ σε συνδυασμό με τον «Ψηφιακό γραμματισμό» ή «Εγγραματισμό».
Ποιος ο ρόλος της ΕΡΤ ;
• Πρόταση για δράση της ΕΡΤ στην Δια βίου Μάθηση των ενηλίκων (Άννα Μαυρουδή)
• Εκπαιδευτική τηλεόραση από το Σεπτέμβρη στην ΕΡΤ (Άννα Μαυρουδή)
• Οι ειδήσεις από τους μαθητές για τους μαθητές (News School Day- BBC, Logo!- ZDF)
• Στην Σουηδία όλες οι τάξεις του δημοτικού ξεκινούν το πρωί με ένα δελτίο της δημόσιας ραδιοφωνίας. Αυτό μπορεί και πρέπει να το κάνει και η ΕΡΤ πειραματικά, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας (πρόταση Αντώνη Λιάκου)
Γενικές Παρατηρήσεις:
• Ανάγκη συνέχειας/αλληλουχίας στη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής. Αξιολόγηση τόσο των δομών, θεσμών και δυναμικού σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης όσο και των πολιτικών που εφαρμόζονται στην παιδεία (Δώρα Ξενίδου, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
• Εθελοντισμός, νέο σχολείο και ΕΡΤ (πρόταση Π. Παυλίδη, Φοιτητή ΤΕΙ)
• Προσοχή στην ειδική αγωγή (πρόταση Μαρίας Γεράκη, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
• Ο ρόλος της ΕΡΤ στην συμμετοχή των γονέων στην προγραμματιζόμενη μεταρρύθμιση και το διαπολιτισμικό σχολείο (πρόταση Μαρίας Γεράκη, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
• Ανάγκη επιλογών για τους μαθητές και τους γονείς τους. Κατ'οίκον εκπαίδευση, κουπόνι εκπαίδευσης -Voucher System (Πρόταση Αλέξανδρου Γεωργιάδη, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
• Απανωτές προσπάθειες μεταρρυθμίσεων χωρίς συνέχεια (Αντιγόνη Ζύγρα, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
• Σχετικά με το άρθρο 16 παρ. 5 που απαγορεύει την λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ (ερώτηση Δημήτρη Χριστόπουλου, πολίτης, μέλος ΣΚΕ)
Εκ μέρους της ΟΛΜΕ ο Θεόδωρος Τσούχλος, μέλος του ΣΚΕ, είπε ότι ως τώρα, ο επίσημος συνδικαλιστικός φορέας των καθηγητών έχει προσκληθεί μόνο μια φορά.
Συμφώνησε με την δέσμευση του προέδρου ΕΣΥΠ Ν. Θεοτοκά για συστηματική συμμετοχή της ΟΛΜΕ στην δεύτερη φάση του διαλόγου για την Παιδεία.
Ο κ. Θεοτοκάς τόνισε επίσης ότι στις ολοκληρωμένες προτάσεις που θα γίνουν στον Υπουργό Παιδείας θα υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για τον ρόλο της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης στην Εκπαιδευτική διαδικασία.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
«ΠΟΛΙΤΕΣ»
Οι πολίτες παίρνουν το λόγο
Ημερομηνία μετάδοσης: Κυριακή 29 Μαΐου 2016, στις 00:30
Στην τρίτη εκπομπή «Πολίτες», που θα μεταδοθεί την Κυριακή 29 Μαΐου 2016, στις 00:30 από την ΕΡΤ1, δέκα (10) μέλη της Επιτροπής Παιδείας του Συμβουλίου Κοινωνικού Ελέγχου (ΣΚΕ) Αττικής της ΕΡΤ και δέκα (10) φοιτητές, συζητούν με τους: Αντώνη Λιάκο, πρόεδρο Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, Νίκο Θεοτοκά, πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ), Θάνο Βερέμη, πρώην πρόεδρο ΕΣΥΠ (2004-2010) και Άννα Μαυρουδή, διευθύνουσα σύμβουλο στο Ίδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης, για το ρόλο που μπορεί να παίξει η ΕΡΤ και η Εκπαιδευτική Τηλεόραση στην προώθηση της παιδείας και του πολιτισμού σε συνεργασία με το εκπαιδευτικό σύστημα.
Επίσης, μαθητές υποψήφιοι στις Πανελλήνιες Εξετάσεις απαντούν σε ερωτήσεις για τη χρήση της Νεοελληνικής Γλώσσας στη διδασκαλία και στα κοινωνικά δίκτυα και κάνουν προτάσεις για την ΕΡΤ. Παρουσιάζονται ακόμα, καινοτομικές προτάσεις ευρωπαϊκών δημόσιων τηλεοράσεων και η τηλεόραση των μαθητών για την προώθηση του «Γραμματισμού στα Μέσα» (Media Literacy).
Η εκπομπή «Πολίτες» είναι ένα εγχείρημα ανοιχτού συμμετοχικού διαλόγου που επιχειρείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Η ΕΡΤ ανοίγεται στην κοινωνία και καλεί τους πολίτες να συμμετέχουν στις διαδικασίες αλλαγής και εξέλιξής της προς όφελος του δημόσιου συμφέροντος.
Η εκπομπή είναι μηνιαία και το συντονισμό και την παρουσίαση έχει ο Περικλής Βασιλόπουλος, δημοσιογράφος και υπεύθυνος του ΚΕΕΠ της ΕΡΤ.
Το ΣΚΕ Αττικής της ΕΡΤ αποτελείται συνολικά από 110 μέλη με ίσο αριθμό εκπροσώπων 55 κοινωνικών φορέων και 55 πολιτών που κληρώθηκαν ανάμεσα σε 2.260 πολίτες, οι οποίοι δήλωσαν συμμετοχή. Το ΣΚΕ Αττικής, μαζί με το ΣΚΕ Κεντρικής Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη, είναι τα δύο (2) πρώτα από τα δεκατρία (13) ΣΚΕ που θα συγκροτηθούν σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Τα ΣΚΕ αποτελούν μια καινοτομική πρωτοβουλία που προβλέπεται από το νόμο 4324/15 για τη νέα ΕΡΤ, είναι ανεξάρτητα όργανα με συμβουλευτικό χαρακτήρα και έχουν σκοπό τη βελτίωση της ΕΡΤ, υπέρ του δημόσιου συμφέροντος. Αρμόδια υπηρεσία για τη συγκρότηση και τη λειτουργία τους είναι το Κέντρο Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Πολιτών (ΚΕΕΠ), υπό την εποπτεία του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΤ.
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Site: polites.ert.gr
Facebook: www.facebook.com/politesert
Twitter: https://twitter.com/polites_ert
Τηλέφωνο: 210 6092323
1990: Τη δεκαετία του ανεκδιήγητου «τέλους της Ιστορίας», όταν ο Γερμανός κοινωνιολόγος Ούλριχ Μπεκ -ο θεωρητικός της «κοινωνίας της διακινδύνευσης»- είχε πει ότι «το μεγαλύτερο πλήγμα που έδωσε ποτέ ο κομμουνισμός στον καπιταλισμό το κατάφερε με την αυτοκατάρρευσή του», είχε πέσει γέλιο. Εμοιαζε με ανέκδοτο. Και να 'μαστε ενώπιον του αυτοκαταστροφικού, ασύδοτου καπιταλισμού – δίχως εναλλακτική.
Ομοίως, το ακροατήριο του κοινωνιολόγου Αντονι Γκίντενς -μέντορα του Τόνι Μπλερ και των Νέων Εργατικών της Αγγλίας- γελούσε συγκαταβατικά στην αποστροφή του «αν η Ε.Ε. κάνει αίτηση εισδοχής μέλους στον ίδιο της τον εαυτό, σίγουρα θα αποκλειστεί, διότι δεν πληροί τα δημοκρατικά κριτήρια που η ίδια ζητάει από τις υποψήφιες χώρες».
2016: Οι λαοί της Ευρώπης υφίστανται και υπομένουν, απέλπιδες, οργισμένοι, άλλοι στους δρόμους και τις πλατείες και άλλοι περιμένοντας την κάλπη για να εκδικηθούν τις αντιδημοκρατικές δημοκρατίες. Και η «Ευρώπη των λαών»;
Φαίνεται πως έσβησαν στην ευρωπαϊκή συλλογική μνήμη τα μεταπολεμικά αυθόρμητα, οραματικά κινήματα: το «United Europe Movement» της Μεγάλης Βρετανίας, το «United States of Europe» της Γαλλίας, το κίνημα «European Bund» της Γερμανίας κ.ά. Η «Ευρώπη των λαών» του τέλους του 1940 έχει αντικατασταθεί από την «Ευρώπη των Βρυξελλών»: των κανόνων, των λόμπι, των τραπεζών και των αγορών.
Αυτή η «Ευρώπη των Βρυξελλών» κυβερνιέται από τους αντιπάλους των ευρωσκεπτικιστών, τους –ούτως ειπείν– ευρωπαϊστές-κοινοτικούς νεοτριμπαλιστές (μια ιδιαίτερη νέα φυλή στην οποία συμμετέχουν χρυσοπληρωμένοι baby boomers και κόβαλοι νεαροί 30χρονοι-40χρονοι, όλοι τους μνημειώδεις για την ιστορική τους κενότητα, την ακατανοησία του παρόντος, την ηθική και πνευματική τους αργία).
Σε κάθε ευκαιρία αναμασούν τα «περισσότερη Ευρώπη», «ευρωπαϊκό όραμα», «διεύρυνση», «εμβάθυνση», «ευρωπαϊκό μέλλον», «κοινοτικές οδηγίες», «κεκτημένο», «εταίροι», αλλά και «bail-out», «bail-in» κ.λπ.
Το πιο μετανεωτερικό: Οι Βρυξέλλες, που δεν είναι πρωτεύουσα κανενός, είναι πρωτεύουσα των Διηρημένων Πολιτειών της Ευρώπης. Ταυτόχρονα, το πιο προνεωτερικό -διάβαζε πιο μεσαιωνικό: Ολοι αυτοί οι ευρωπαϊστές-κοινοτικοί νεοτριμπαλιστές αυτοαναπαράγονται και αυτοσυντηρούνται εις βάρος των λαών, έχοντάς τους γυρισμένη την πλάτη.
Αυτή η ελίτ των υπερδιαπιστευμένων και παντοδύναμων νεαρών μισθοφόρων και των μεντόρων τους (του Γιούνκερ, λ.χ., ή του Σουλτς –ποιος θυμάται τον Μπαρόζο;) δρα σαν μεσαιωνικού τύπου ιπποτική αδελφότητα και οι λαοί τούς αντιλαμβάνονται σαν έναν έσω κατακτητή: «Το πουγκί σας ή τη ζωή σας».
Μπορεί και να φτύνουν (κρυφίως) στους τάφους των μπαρουτοκαπνισμένων από τον Β΄ Παγκόσμιο ιδρυτών της Ενωμένης Ευρώπης (των Αλτιέρο Σπινέλι, Ερνέστο Ρόσι, Αλτσίντε ντε Γκάσπερι, του Ρομπέρ Σουμάν και του Ζαν Μονέ, του Βέλγου σοσιαλιστή Πολ-Ανρί Σπάακ, ακόμα και του χριστιανοδημοκράτη Γερμανού Κόνραντ Αντενάουερ).
Ολοι τους παραγκωνίζουν τις αρχές της δημοκρατίας, της ειρήνης, της ευημερίας, της ελευθερίας, του κράτους πρόνοιας, της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης, της ελεύθερης έκφρασης, της σκέψης, της ανεκτικότητας, του σεβασμού των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Και ποιο το πολιτικό ανάγλυφο σήμερα; Οποιοδήποτε κόμμα ή κυβερνητικός συνασπισμός βρεθεί στην κάλπη θα δει τα ποσοστά του να εξαερώνονται. Η Γαλλία και το Βέλγιο είναι ανάστατες χώρες. Ο Ολάντ καταποντίζεται. Ο Τσίπρας δεν αισθάνεται άνετα.
Η Μεγάλη Βρετανία είναι αμφίθυμη στο Brexit και ο Κάμερον θα κληθεί να διαχειριστεί το όποιο αποτέλεσμα. Η Αυστρία βγήκε διχασμένη στις εκλογές. Αλλά και οι Αμερικανοί ακκίζονται με το «πείραμα Τραμπ». Ο δε πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σουλτς, χαίρεται για την «ήττα των ευρωσκεπτικιστών» στο θρίλερ των αυστριακών προεδρικών εκλογών. Ποτέ δεν αναρωτήθηκε για τις αιτίες που απελευθερώνουν τα ακροδεξιά-αντιμεταναστευτικά αντανακλαστικά (π.χ. στην Αυστρία το ακροδεξιό FPO του Χόφερ πήρε το 49,7% των ψήφων).
Από το 2010, όταν η Ελλάδα πήρε το πρώτο Μνημόνιο και έγινε η δακτυλοδεικτούμενη χώρα του κόσμου, έχουν αλλάξει πολλά. Εσκασε το αυγό του φιδιού. Ξέχασα. Δεν έχει αλλάξει τίποτα στη Γερμανία (Μέρκελ και Σόιμπλε) και τίποτα στις Βρυξέλλες.
Απλώς, η κατάσταση στην ευρωζώνη έγινε χειρότερη, όπως και στην Ε.Ε., εν μέρει επειδή αυξήθηκε το δημοκρατικό έλλειμμα για το οποίο μιλούσε πριν από είκοσι χρόνια ο Γκίντενς, εν μέρει επειδή οι οικονομικές επιδόσεις έγιναν θλιβερές για όλους και εν μέρει επειδή υπάρχει η εμμονή στη συνέχιση των αντιλαϊκών, αναποτελεσματικών πολιτικών.
Τον ευρωσκεπτικισμό τον γεμίζει η διαστρέβλωση της σημασίας των κραυγών. Οι λαοί στέλνουν μηνύματα: στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ελλάδα, την Ιταλία. Ολοι ζητούν κοινωνική ειρήνη, καλύτερη ζωή, όνειρα και όχι εφιάλτες, ελπίδες και όχι φόβους, ουτοπίες και όχι δυστοπίες.
Ολοι τους είναι Ευρωπαίοι και η ταυτότητά τους δεν ορίζεται μόνον από νατιβισμούς αλλά και από ισχυρές συμβολικές εικόνες, το πολιτισμικό φαντασιακό, από το βαθύ ρίζωμα του ευρωπαϊκού βίου. Δεν είναι όλοι ευρωσκεπτικιστές, αντιευρωπαϊστές, λαϊκιστές ή εθνίκια. Εκφράζουν πνεύμα αντίστασης ενάντια στις δυνάμεις που τους οδηγούν στον Μεσαίωνα και τον ολοκληρωτισμό. Το πνεύμα κατά των Βρυξελλών είναι δημιούργημα των Βρυξελλών.
Συνάμα, όμως, είναι έκφραση υπεράσπισης της ουσίας, της ταυτότητας της Ευρώπης, που μπορεί και οφείλει –αν επιτρέψουν οι Βρυξέλλες– να εκδηλωθεί δημιουργικά στην παρούσα περίοδο κρίσης. Με αλλαγή πλεύσης, με επιστροφή στις ιδρυτικές αρχές της Ενωμένης Ευρώπης. Με το λίγο της πολιτικής. Αυτό θέλουν οι λαοί.
Δημοσιεύτηκε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" την 1/6/2016.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Μια εξαιρετική παρουσίαση-συζήτηση στο ΕΙΕ για τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, για ένα ευφυές, αποτελεσματικό και αποδοτικό κράτος
Με μεγάλη επιτυχία και σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου της διεθνούς φήμης οικονομολόγου Mariana Mazzucato "Το επιχειρηματικό κράτος - Ανατρέποντας μύθους", στις 19 Μαΐου στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε από τις Εκδόσεις Κριτική και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, κατάφερε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον πάνω από 250 παρευρισκόμενων, χάρη στην κεντρική ομιλήτρια Μ. Mazzucato, η οποία ήρθε αποφασισμένη, και το πέτυχε, να καταρρίψει τον μύθο ότι το κράτος δεν καινοτομεί και δεν πρέπει να κάνει παραγωγικές επενδύσεις.
Η ιταλικής καταγωγής και αγγλοσαξονικής εκπαίδευσης συγγραφέας εστίασε στο πώς μπορούν να δημιουργηθούν ενδιαφέρουσες και δυναμικές συνεργασίες και συνέργειες μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ειδικά όσον αφορά την προώθηση της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας. Το θέμα δεν είναι ο δημόσιος τομέας κατά του ιδιωτικού, αλλά τι είδους δημόσιο τομέα και τι είδους ιδιωτικό τομέα χρειάζεται μια χώρα και ποια πρέπει να είναι η σχέση τους.
Το βιβλίο της καθηγήτριας Mariana Mazzucato (Πανεπιστήμιο Sussex) αποτελεί σημείο αναφοράς στη διεθνή συζήτηση για τη σχέση του κράτους με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, έχοντας ήδη μεταφραστεί σε επτά γλώσσες εκτός της Ελληνικής. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε κατά τη διάρκεια της παρουσίασης, η εκδότρια των Εκδόσεων Κριτική Μάγγη Μίνογλου, "πρόκειται για ένα ετερόδοξο βιβλίο με ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και για το μέλλον της και το πώς θα βγούμε από αυτό το οικονομικό αδιέξοδο".
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ήταν οι ομιλίες του αναπληρωτή Υπουργού Έρευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη που προσφώνησε τη συγγραφέα, της Δρ. Εύης Σαχίνη, διευθύντριας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, του κ. Γιάννη Καλογήρου, καθηγητή Τεχνολογικής, Οικονομικής και Βιομηχανικής Στρατηγικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, του κ. Κωστή Βαΐτσου, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ο Kώστας Φωτάκης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο ευρωπαϊκό παράδοξο, το γεγονός δηλαδή ότι ενώ στην Ευρώπη υπάρχει καλή έρευνα, η αξιοποίησή της υστερεί, και σε χώρες σαν τη δική μας το παράδοξο αυτό εμφανίζεται ακόμα πιο έντονα. Ο υπουργός επισήμανε στην ομιλία του ότι υπάρχει εξαιρετική επιστημονική παραγωγή, αλλά ταυτόχρονα υπάρχει και μεγάλο χάσμα καινοτομίας. "Στα πρώτα στάδια των επενδύσεων ο επιχειρηματικός κίνδυνος είναι μεγάλος και αυτό το ρίσκο καλείται να πάρει το κράτος που θα πρέπει να παίξει τον ρόλο του διευκολυντή για τη δημιουργία ευκαιριών και ταυτόχρονα διαμορφωτή του περιβάλλοντος εκείνου, όπου θα ανθίσουν αυτές οι ευκαιρίες. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, το επιστημονικό έργο της Mariana Mazzucato είναι πολύ σημαντικό και πολύ χρήσιμο, και πραγματικά προσβλέπουμε στη συνεισφορά της στη συζήτηση που έχουμε ανοίξει για τη διαμόρφωση αυτών των πολιτικών και την υλοποίησή τους" υπογράμμισε ο υπουργός.
Στην συνέχεια τον λόγο πήρε η Δρ Εύη Σαχίνη, η οποία τόνισε: "Η κεντρική συνεισφορά του βιβλίου της Mariana Mazzucato 'Tο Επιχειρηματικό Kράτος' βρίσκεται ακριβώς στον υπότιτλό του 'ανατρέποντας μύθους'. Στην ουσία η ανατροπή των μύθων είναι η ανασκευή των κυρίαρχων οικονομικών δογμάτων. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, το κράτος όχι μόνο προστατεύει ενεργητικά την ιδιωτική πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα, αλλά αναλαμβάνει και ρίσκα τα οποία ο ιδιωτικός τομέας όχι μόνο δεν αναλαμβάνει, αλλά πολύ συχνά εξαρτά την τεχνογνωσία και την κερδοφορία του πάνω σε αυτά τα ρίσκα. Η συγγραφέας δείχνει ότι το κράτος διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη διαδικασία παραγωγής πλούτου από δραστηριότητες έντασης γνώσης, ως χρηματοδότης καινοτόμων και ρηξικέλευθων ιδεών, ακριβώς όταν οι προοπτικές επιβίωσης αυτών φαίνονται τόσο μικρές και φθίνουσες, όταν δηλαδή καμία ιδιωτικά προερχόμενη οικονομική αποτίμηση δεν θα τις εκτιμούσε ως οικονομικά συμφέρουσες. Το επιτυγχάνει, δε αυτό, αναλύοντας πλήθος παραδειγμάτων της ιστορίας της τεχνολογίας στον 20ο και 21ο αιώνα στις ΗΠΑ, όπου η κρατική ανάμιξη θεωρείται έγκλημα καθοσιώσεως".
"Αν και δεν είναι η πρώτη -στη γραμμή των ετερόδοξων οικονομολόγων- που δείχνει την ωφέλιμη πτυχή της κρατικής παρέμβασης, ωστόσο, είναι η πρώτη που το κάνει με τέτοια έμφαση και πλούτο παραδειγμάτων με τα οποία ένα ευρύτερο κοινό είναι εξοικειωμένο, αποτελώντας έτσι μία από τις αιτίες που το μήνυμά της διαχύθηκε σε διεθνές επίπεδο. Σε μία χώρα, όπως η Ελλάδα, όπου δηλαδή ο κρατικός τομέας είναι πολύ σημαντικός και κυρίαρχος (παράδειγμα: κρατικών προμηθειών), η περιστολή των δαπανών θα πρέπει να συνοδευτεί από μία αύξηση των κρατικών επενδύσεων σε αυτούς τους τομείς που ενέχουν τη μεγαλύτερη δυναμική θετικών επιδράσεων και διαχύσεων στην ευρύτερη οικονομία -η στόχευση δηλαδή των κρατικών επενδύσεων θα πρέπει να είναι επιλεκτική και έξυπνη" επισήμανε στην ομιλία της η Ε. Σαχίνη.
Ο Kωστής Βαΐτσος υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, στην ομιλία του ότι: "Το διεθνώς αναγνωρισμένο βιβλίο της Μ. Mazzucato είναι ιδιαίτερα επίκαιρο για τις τεκταινόμενες κρίσιμες αναπτυξιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική οικονομία της βαθιάς κρίσης. Το βιβλίο αποφεύγει τις απλουστευτικές γενικεύσεις, καθαρά ιδεολογικού περιεχομένου, για ένα 'λιγότερο ή περισσότερο' Κράτος. Αντίθετα, επικεντρώνεται στις πιο σύνθετες και οπωσδήποτε όχι αυτόματες απαιτήσεις για το είδος του ιδιωτικού τομέα και το είδος καθώς και του ρόλου του δημοσίου που έχουν ανάγκη οι αναπτυξιακές επιλογές μιας σύγχρονης, δίκαιης και παραγωγικά αποτελεσματικής κοινωνίας".
Ο καθηγητής Γιάννης Καλογήρου, που έχει προλογίσει και την ελληνική έκδοση, αναφέρθηκε στο έργο της Mariana Mazzucato και στη μεγάλη επιτυχία της με αυτό το βιβλίο "που δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι ξαναέβαλε στην ατζέντα, το κράτος και το ερώτημα 'ποιον ρόλο πρέπει να διαδραματίζει και πότε πρέπει να παρεμβαίνει', σε μια περίοδο που το κράτος για πολλούς λόγους θεωρείται ότι πρέπει να φύγει μακριά. Σχετικά με το πότε πρέπει να παρεμβαίνει το κράτος η απάντηση δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει για να χρηματοδοτήσει καινοτόμα εγχειρήματα σε πρώιμο στάδιο. Όταν δηλαδή μια ιδέα κινδυνεύει να μην αξιοποιηθεί λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, όταν δηλαδή κινδυνεύει να πέσει στη κοιλάδα του θανάτου, το κράτος θα πρέπει να αναλάβει το ρίσκο της χρηματοδότησης για να υπάρξει καινοτομία & ανάπτυξη προϊόντος".
Και αφού όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο κύριο ερώτημα 'Ποιος (πρέπει να) είναι ο ρόλος του κράτους;', η απάντηση ήρθε από τη Μariana Mazzucato, η οποία τόνισε ότι: "Το κράτος θα πρέπει να δημιουργεί την αγορά και να ορίζει τους κανόνες του παιχνιδιού και όχι να τη διορθώνει. Φυσικά, για να το πετύχει αυτό πρέπει να δοθούν τρεις μεγάλες μάχες σε τρεις κατευθύνσεις: έξυπνη ανάπτυξη (δηλαδή καινοτομία σε μεγαλύτερο βαθμό), βιώσιμη ανάπτυξη (πιο πράσινη ανάπτυξη) και τέλος ανάπτυξη με ανοικτή πρόσβαση (και συνεπώς λιγότερες ανισότητες). Μέχρι τώρα η κραταιά αντίληψη είναι ότι το κράτος πρέπει να θέτει τους κανόνες του παιχνιδιού, να διορθώνει τις αποτυχίες της αγοράς, να παίρνει το ρίσκο και να διευκολύνει τον ιδιωτικό τομέα, βγαίνοντας στη συνέχεια από τη μέση, για να αφήσει ελεύθερο το πεδίο δράσης στους 'επαναστάτες' του ιδιωτικού τομέα. Ήρθε όμως η ώρα να θέσουμε νέα ερωτήματα περί οικονομικής στρατηγικής, όπως για παράδειγμα:
• Πώς θα εξελιχθεί ο δημόσιος τομέας μέσα από τη δημιουργία επενδύσεων (επεκτείνοντας τα όρια της αγοράς);
• Πώς θα χτίσουμε δημόσιους οργανισμούς που θα καλωσορίσουν τον πειραματισμό και τα λάθη;
• Πώς θα ενσωματώσουμε στην κοινωνία το ρίσκο και τις ανταμοιβές, με ανανεώσιμα κεφάλαια (revolving fund) για μελλοντικές καινοτομίες και κοινωνική πρόνοια;"
Η M. Mazzucato αναφέρθηκε στον καθοριστικό ρόλο του δημόσιου τομέα στην ανάπτυξη ριζικών καινοτομιών, τις οποίες στη συνέχεια αξιοποιεί ο ιδιωτικός τομέας. Όπως άλλωστε χαρακτηριστικά αναφέρει στο βιβλίο της "δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον ιδιωτικό τομέα σαν ένα λιοντάρι στο κλουβί που πρέπει να απελευθερωθεί με την απομάκρυνση των εμποδίων που το κρατούν δέσμιο (π.χ. φορολογικοί συντελεστές, φοροαπαλλαγές και το επίπεδο της γραφειοκρατίας), αλλά σαν ένα κατοικίδιο ζώο (μια γάτα), εξού και το εξώφυλλο του βιβλίου, που πρέπει να ενθαρρυνθεί και να μετατραπεί σε λιοντάρι".
"Και για να αλλάξει η θεώρησή μας θα πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να αντιστρέψουμε τελείως την εικόνα του βαρετού και γραφειοκρατικού κράτους και να δώσουμε νέα διάσταση στον δημόσιο τομέα, που θα μπορεί να δημιουργεί οράματα και αποστολές, και όχι απλά να διορθώνει τα κακώς κείμενα" υπογράμμισε η M. Mazzucato.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε σε πιο χαλαρό κλίμα με τον οίνο να ευφραίνει την καρδία και τους παρευρισκόμενους να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν την ενδιαφέρουσα συζήτηση για το "Επιχειρηματικό Κράτος", εκτός αίθουσας, παρουσία φυσικά της διάσημης οικονομολόγου.
Την επόμενη ημέρα, η Μ. Mazzucato ήταν προσκεκλημένη σε εκδήλωση στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων όπου συμμετείχε σε συζήτηση με θέμα "Η Δημόσια Επένδυση για την Έρευνα και την Καινοτομία σε καιρό κρίσης", στην οποία συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Αν. Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης, ο Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας Θωμάς Μαλούτας και ο Πρόεδρος Νίκος Θεοχαράκης και τα μέλη της Εθνικής Επιτροπής Εκπαίδευσης, Έρευνας και Ανάπτυξης.
