Tuesday, 14 May 2024
Τα άρθρα Μελών και Φίλων της Παρέμβασης, όπως δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό και διεθνή τύπο.
Για να δείτε τα άρθρα ανά συγγραφέα, πατήστε εδώ .
Ενώ η "διαπραγμάτευση" για την τωρινή αξιολόγηση/review του Μνημονίου-3 επανήλθε στην γνώριμη πια ρουτίνα - δηλώσεις της Ελληνικής πλευράς και των "εταίρων" για το επείγον της κατάληξης• διάχυση αισιοδοξίας και θετικών προθέσεων για κλείσιμο της αξιολόγησης• συσσώρευση κόκκινων γραμμών από την ελληνική πλευρά• σκλήρυνση των θέσεων των δανειστών, αξιοποίηση των διαφορών μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ • επιστράτευση του διεθνούς Τύπου ώστε να διαμορφωθεί μέτωπο πιέσεων, - έμεινε ξέμπαρκα η συζήτηση για αναδιάρθρωση /ελάφρυνση/ απομείωση/ αναδιάταξη (διαλέχτε!) του χρόνου.
Τον στερεοτυπικό ρόλο του "κακού" ανέλαβε και αυτήν την φορά να παίξει ο γνώριμος μας Βόλφγκανγκ Σώυμπλε, ευθύς ως από τον Πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισσελμπλουμ (αλλά και το ΔΝΤ...) είχε αναφερθεί προοπτική έναρξης της συζήτησης, για το χρέος μέσα στην άνοιξη. Ο Σώυμπλε επανήλθε στο βολικό ψέμα: δεν υπάρχει άμεσα ανάγκη για αντιμετώπιση του αδιεξόδου του Ελληνικού χρέους, καθώς η διαρρύθμιση που έγινε μετά το δίδυμο haircut - συν buy-back. Του 2012 επιτρέπει ομαλή εξυπηρέτηση ("εφόσον τηρούνται τα συμφωνημένα") μέχρι το 2025, πάντως μέχρι το 2021-22. Βέβαια ο Σώυμπλε συνδύασε αυτό το ψέμα - θα επανέλθουμε σ' αυτό σε λίγο - συνδυάζοντάς το με μια πικρή αλήθεια: εξήγησε ότι δεν θα μπορούσε να εισηγηθεί στο Γερμανικό Κοινοβούλιο - όπου εκείνος κουβαλάει τον Ελληνικό φάκελο, παραδοσιακά, κάθε φορά που "κολλάει" η Ελληνική υπόθεση! - προς την κατεύθυνση ελάφρυνσης. Τώρα. (Σε μετάφραση: με τις Γερμανικές εκλογές, τις κανονικές, στον ορίζοντα - 2017 - το κύμα Ευρωδιστακτικότητας αν μη αντιΕυρωπαϊσμού να ανεβαίνει στην Γερμανία. Με το δικό του κόμμα να πληρώνει σε δημοφιλία την Ελληνική στήριξη - τα γνωστά).
Το ανερυθρίαστο ψέμα που εκφωνεί με κάθε σοβαρότητα και Λουθηριανή σεμνοπρέπεια ο Σώυμπλε, είναι ότι η διατήρηση της εκκρεμότητας του χρέους δεν παίζει άμεσο ρόλο. Παίζει και παραπαίζει! Και το γνωρίζει άριστα. Και - πιο σημαντικό, αυτό - το γνωρίζουν οι αγορές. Η Ελλάδα έχει δεχθεί, αλλά και οι "εταίροι" έχουν προσυπογράψει, ότι από το 2018 και μετά η οικονομία θα βγάζει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5% του ΑΕΠ τον χρόνο. Σε βάθος δεκαετίας. (Τον ίδιο άπιαστο στόχο είχε θέσει και το διαβόητο Μνημονιο-2, μετά την διαπραγμάτευση Σαμαρά/Βενιζέλου/Στουρνάρα το φθινόπωρο του 2012. Ο στόχος δεν έβγαινε - αυτή είναι η αλήθεια - ακόμη και προτού η "διαπραγμάτευση" Τσίπρα/Βαρουφάκη φέρει την αυτάρεσκη καταστροφή του καλοκαιριού 2012. "Απλώς" ο άπιαστος στόχος μετακινήθηκε για το 2018 και βλέπουμε νωρίτερα το αδιέξοδο να 'ρχεται).
Αν, πάντως, δεχόταν κανείς ότι η χώρα μπορεί να τα βγάζει αυτά τα πλεονάσματα από το 2018 και μετά, χρειάζεται αναπτυξιακούς ρυθμούς που απαιτούν επενδύσεις χτες. Χτες, Όχι αύριο, ή του χρόνου. Αλλά χτες!
Εδώ, βέβαια, θα πει κανείς - και σίγουρα το λέει ο καλός μας ο Βόλφι, το τονίζει και η κυρία Λαγκάρντ με όλο του χούι του ΔΝΤ, ακόμη - ακόμη και ο Ανχέλ Γκουρία με την προσέγγιση ΟΟΣΑ - μπαίνουν στην μέση οι προϋποθέσεις μεταρρυθμίσεων. Και το συνολικό φίλο-επενδυτικό κλίμα που λείπει: πάντα έλλειπε, τώρα με την λογική Λαφαζάνη και Σκουρλέτη και Δρίτσα παρα-λείπει. Και ο εφιάλτης του φορολογικού και η Ιαβερική λογική της καχυποψίας έναντι των πάντων. Γνωστά αυτά. Αλλά.... ειλικρίνεια! Ποιοι επενδυτές θα πήγαιναν σε ποια χώρα, να πακτώσουν στο έδαφος και την οικονομία της κεφάλαια όταν πάνω από την χώρα κρέμεται ετούτου του είδους μη-βιώσιμο/μη-εξυπηρετήσιμο χρέος; Μπορεί ο μέσος άνθρωπος, δε, να πιστεύει ότι "ο επενδυτής" - η TVX, ή η Fraport, ή η Cosco, ή η Jermyn Street ή όποιος αύριο - έρχεται στην ωραία μας χώρα με ένα σακούλι λεφτά, δικά του λεφτά, να αρχίσει να χτίζει και να στήνει δουλειές και να αναπτύσσει.
Όμως ο Σώυμπλε και ο κάθε Σώυμπλε γνωρίζει άριστα ότι το πράγμα δεν πάει έτσι! Ο επενδυτής έρχεται με βάση ένα χρηματοδοτικό σχήμα. Σηκώνει κεφάλαια από τις αγορές, δανείζεται. (Ρωτήστε εκείνους που πάνε να στήσουν στα πόδια τους το Αεροδρόμιο του Καστελλίου, την μόνη greenfield επένδυση που πάει να προχωρήσει, άμα δεν στραγγαλιστεί). Και όσο οι όροι δανεισμού, ενσωματώνουν το βάρος χρέους σαν το Ελληνικό χρέος, καληνύχτα!
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 17/3/2016.
Μια απάντηση στον Νίκο Μουζέλη.
Ο Νίκος Μουζέλης αποτελεί μια εμβληματική μορφή στον χώρο της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Σπουδαίος επιστήμονας και ενεργός πολίτης, αποτέλεσε πάντα ένα σημείο αναφοράς για τους απανταχού «κεντροαριστερούς». Συνεργαστήκαμε στενά στους 58 και στήριξε με εφηβικό πάθος την προσπάθεια. Συνήθως συμφωνούσα μαζί του. Διάβασα το άρθρο του «Και τώρα τι κάνουμε;» στα «ΝΕΑ» της 13ης Φεβρουαρίου και πρέπει να πω ότι είναι η πρώτη φορά που θα διαφωνήσω.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται - πάλι - σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Τα πράγματα εξελίσσονται, μάλιστα, απείρως σοβαρότερα εξαιτίας ενός τρίτου κύματος οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, των αυξανόμενων προσφυγικών ροών, της δομικής κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας.
Δεν θα σταθώ στις ευθύνες της κυβέρνησης για τις δραματικές εξελίξεις. Για το κύμα λαϊκισμού και οπισθοχώρησης που εξέθρεψε, για τα επικίνδυνα «διαπραγματευτικά» παιχνίδια, για την ασύλληπτη διαχειριστική ανεπάρκεια που αγγίζει τα όρια της παραίτησης, για το όργιο προσωπικών «τακτοποιήσεων» και το φεστιβάλ αμοραλισμού ή, κυρίως, την έλλειψη εθνικής ευθύνης. Δεν με ενδιαφέρει η κριτική, πολύ περισσότερο η δικαίωση.
Με ενδιαφέρει το μέλλον. Τι πρέπει να κάνουμε τώρα;
Ακριβώς επειδή τα πράγματα είναι τόσο κρίσιμα και η κυβέρνηση τόσο ανεπαρκής.
Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μόνη της τα προβλήματα, ακόμη και αν περάσει τον κάβο της αξιολόγησης.
Το πρόγραμμα δεν είναι χαρτιά που ψηφίζονται στη Βουλή, είναι δράσεις που εφαρμόζονται στην κοινωνία. Δεν είναι μόνο περικοπές και αριθμοί.
Είναι συνθέσεις, συγκρούσεις, μάχη ενάντια στην «ανέπαφη, ισχυρή και ανώνυμη διαπλοκή που σπρώχνει συστηματικά την Ελλάδα στον γκρεμό και στη δραχμή».
Μπορούν ο κ. Τσίπρας και η κυβέρνησή του; Νομίζω πως όχι.
Φοβάμαι όμως περισσότερο να πω πως είναι αδύνατον να διαχειριστεί την κατάσταση και η αντιπολίτευση. Οχι γιατί τα πρώτα δείγματα δεν είναι και τόσο μεταρρυθμιστικά, αλλά γιατί δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμη το κύμα των μύθων και του λαϊκισμού. Δεν ωριμάσαμε από τις δοκιμασίες.
Ας προβληματιστούμε από τις τελευταίες αγροτικές κινητοποιήσεις και τη στάση των κομμάτων, εκτός βέβαια από Το Ποτάμι.
Οπότε τι μένει να κάνουμε τώρα;
Νομίζω ότι είναι ώρα να φτιάξουμε μια κυβέρνηση εθνικής ανασυγκρότησης από όλα τα κόμματα του συνταγματικού τόξου. Δεν είναι πείραμα, είναι κοινός τόπος.
Μιλώ για μια κυβέρνηση πολιτική, που θα εξαντλήσει την τετραετία και θα δουλέψει πάνω σε μετρήσιμους και συγκεκριμένους στόχους.
Φορολογική και ασφαλιστική μεταρρύθμιση, ιδιωτικοποιήσεις, εκσυγχρονισμός του δημόσιου τομέα, ριζική αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Δεν είναι πολλά. Και κυρίως δεν είναι ανταλλάγματα. Είναι προαπαιτούμενα για μια στάση εθνικής ευθύνης και κοινωνικής συνοχής. Είναι αυτά που μας εξασφαλίζουν την έξοδο από τα Μνημόνια και την επιστροφή στην εποχή της κανονικότητας.
Φυσικά, όλα θα ήταν διαφορετικά αν υπήρχε ένας υπολογίσιμος και στιβαρός τρίτος πόλος.
Και στα δύο ο Νίκος Μουζέλης είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να βοηθήσει πολύ!
Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 18/2/2016
Εβλεπα πρόσφατα στην τηλεόραση τα πλάνα από το συνέδριο του Ποταμιού. Και μου δημιουργήθηκαν μελαγχολικές σκέψεις. Η σκηνή μού θύμισε μιαν άλλη μάζωξη πριν από δυόμισι χρόνια, εκείνη που λάνσαρε την κίνηση των «58».
Ιδια, περίπου, πρόσωπα ως σύνεδροι ή προσκεκλημένοι (με κάποιες προσθαφαιρέσεις), οι ίδιοι πρώην πρωθυπουργοί, επιστρατευμένοι, το ίδιο πάθος κατά του ΣΥΡΙΖΑ, η ίδια ελπίδα και αυταπάτη πως οσονούπω καταρρέει, η ίδια (φρούδα) προσπάθεια συσπείρωσης του «ενδιάμεσου χώρου» για να τον στρέψουν μαζί με τη Ν.Δ. κατά του ΣΥΡΙΖΑ. Και όμως, έχει κυλήσει τόσο νερό από τότε στο ποτάμι!
Δεν θα επεκταθώ εδώ στο ιστορικό των αποτυχιών αυτών των πρωτοβουλιών: στους θνησιγενείς «58», στην άνοδο και πτώση του Ποταμιού που τους διαδέχθηκε και που σήμερα φαίνεται να δίνει (δημοσκοπικά) τη σκυτάλη στον Λεβέντη.
Δεν θα σχολιάσω τη μνημειώδη αποτυχία όλων εκείνων των διανοούμενων της Ανανεωτικής Αριστεράς που, αντί να συμμετάσχουν και να επηρεάσουν την κοσμογονία των τελευταίων ετών, καθηλώθηκαν σε ρόλους Κασσάνδρας και εμπαθών αντιπάλων της υπαρκτής Αριστεράς, σε πλήρη διάσταση με το λαϊκό αίσθημα. Θα περιοριστώ μόνο σε ένα ζήτημα: στην ολική ιδεολογικοπολιτική μετάλλαξη και σε επίπεδο συμβολικό των πρωταγωνιστών του εγχειρήματος του «ενδιάμεσου χώρου».
Θυμόμαστε όλοι πώς ξεκίνησε αυτή η υπόθεση, από τους «μεταρρυθμιστικούς» κύκλους της ΔΗΜΑΡ, του ΠΑΣΟΚ και των πέριξ χώρων. Με επίκληση στην Κεντροαριστερά και τη Σοσιαλδημοκρατία, με αναφορές στον Κύρκο και τον Παπαγιαννάκη, με αγιοποίηση των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών (ιδίως βέβαια όσων συνέπλεαν με τη Μέρκελ).
Θυμάμαι πως όταν τόλμησα να χαρακτηρίσω αυτήν την υπό εκκόλαψη «κεντροαριστερά», που θα χτιζόταν -παγκόσμια πρωτοτυπία- ενάντια στην Αριστερά, ως ψευδεπίγραφη, έπεσαν πολλοί να με φάνε. Αυτοί και όχι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν η σύγχρονη Αριστερά, μας έλεγαν.
Ομως η μετάλλαξη είχε αρχίσει. Πρώτα δείγματα: η συμμετοχή των καθαρών νεοφιλελεύθερων στις πρωτοβουλίες και η στήριξη της πολιτικής των Μνημονίων, όχι πλέον ως αναγκαστική στάση, αλλά ως ορθή πρόταση για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Επειτα ήρθε η φάση της ανόδου του Ποταμιού: ανοιχτά πια αποκηρυσσόταν η διαχωριστική γραμμή Αριστερά-Δεξιά και υποκαθίστατο από τον «κοινό νου» ή το «μεταρρύθμιση-λαϊκισμός» (αυτά δηλαδή ακριβώς που είπε τις προάλλες ο κ. Μητσοτάκης στο συνέδριό τους).
Αρχισαν και οι ακροβασίες με τη συμμετοχή των ευρωβουλευτών του Ποταμιού στη σοσιαλιστική ομάδα και του «επικεφαλής» του στα γεύματα των φιλελευθέρων στις Βρυξέλλες. Και το επόμενο βήμα ήταν η συστράτευση του Σταύρου Θεοδωράκη στην Ισπανία με τους «Πολίτες» που ευθαρσώς δηλώνουν κεντροδεξιοί.
Το κλίμα που επικρατεί φάνηκε στο συνέδριο του Ποταμιού, με την παγερή σιωπή που υποδέχτηκε τις καταγγελίες τού Πιτέλα και, ναι, του Φερχόφσταντ κατά της λιτότητας και της τρόικας, από ένα ακροατήριο που κατά τα άλλα χειροκροτούσε τον Θεοδωράκη και τον καθένα που ανέφερε τη λέξη «μεταρρύθμιση» ή κατακεραύνωνε τον ΣΥΡΙΖΑ, με τη συχνότητα Σοβιετικών συνέδρων!
Η μετάλλαξη δεν αφορά μόνο το Ποτάμι. Επεκτείνεται σ' ολόκληρο σχεδόν τον χώρο. Ολο και λιγότερο ακούγονται οι λέξεις κεντροαριστερά και σοσιαλδημοκρατία και όλο και περισσότερο η λέξη «κέντρο», ενίοτε με κάποια προσθήκη, όπως «ριζοσπαστικό» [μα φυσικά, ο ριζοσπαστισμός χωρίς πρόσημο καθόλου δεν υποδεικνύει Αριστερά - ας θυμηθούμε την Εθνική Ριζοσπαστική Ενωση (ΕΡΕ) και τόσα δεξιά κόμματα στην ιστορία της Ευρώπης]. Η ίδια η πρόταση Θεοδωράκη για «κοινοβούλιο», που έγινε ευμενώς δεκτή από τους άλλους του χώρου, αναφέρεται μόνο σε «κέντρο».
Για όσους έχουν βάλει συνειδητή πλώρη προς την Κεντροδεξιά και τη νέα ηγεσία της Ν.Δ. (Μητσοτάκη cum Γεωργιάδη), η πορεία αυτή δεν είναι περίεργη. Σκέφτομαι, όμως, με κάποια μελαγχολία, τους άλλους, παλιούς συντρόφους μου, που μια ζωή αγωνίστηκαν στην Αριστερά, και που πίστεψαν στη Σοσιαλδημοκρατία ως συνέχεια των αγώνων τους. Σκέφτομαι και όσους έχουν κάποια σχέση με το ΠΑΣΟΚ, την ιστορία και τις λαϊκές του ρίζες.
Τι θλίψη να διαγωνίζονται σήμερα με τον Λεβέντη για την ηγεμονία του Κέντρου και να έχουν κύριο στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης της Αριστεράς από τον Μητσοτάκη! Τι θλίψη ανανεωτές να χειροκροτούν, αντί για τον Κύρκο, τον ανεκδιήγητο Θεοδωράκη! Τι θλίψη οι ΠΑΣΟΚοι να βλέπουν το κόμμα τους να επιστρέφει σε ένα κέντρο τύπου Μαύρου και Ζίγδη!
Είμαι βέβαιος ότι στον χώρο αυτό υπάρχουν και πολλοί που αρχίζουν να συναισθάνονται πού τους οδηγεί ο δρόμος που έχουν πάρει. Ηδη ακούσαμε και κάποιες δημόσιες φωνές εμμονής στην Αριστερά, ενώ, ιδιαίτερα από το ΠΑΣΟΚ, εκπέμπονται και αντιφατικά μηνύματα.
Δεν είναι αργά για μια πορεία σύγκλισης μιας πραγματικής Κεντροαριστεράς/Σοσιαλδημοκρατίας και της ριζοσπαστικής Αριστεράς στη χώρα μας. Προγραμματικά και πολιτικά είναι απολύτως δυνατή. Και χρειάζεται όσο ποτέ. Δεν είναι, όμως, δυνατή όσο αρνούμαστε να δούμε ή στοχοποιούμε τον «ελέφαντα στο δωμάτιο», τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 7/3/2016.
Η συζήτηση για τις δυνατότητες και τα ελλείμματα της αριστεράς στη κυβέρνηση, είναι επείγουσα. Δυστυχώς, δεν έχουμε άλλα ευρωπαϊκά παραδείγματα για να αντλήσουμε πείρα από αυτά, ούτε για να τα για συγκρίνουμε με το πείραμα του ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει όμως μια πλούσια, πρόσφατη εμπειρία από αριστερά κόμματα της Λατινικής Αμερικής που είναι ιδιαίτερα διδακτική.
Φυσικά, οι διαφορές ανάμεσα στις χώρες της «πίσω αυλής» των ΗΠΑ και την Ελλάδα, που τείνει να γίνει η πίσω αυλή των Βρυξελλών και του Βερολίνου, είναι δεδομένες. Όπως άλλωστε, από την ανεπτυγμένη Αργεντινή μέχρι την πάμφτωχη Βολιβία, και οι διαφορές ανάμεσα στις λατινοαμερικανικές χώρες. Υπάρχει όμως ένα κοινό στοιχείο, Ευρώπης -Λατινικής Αμερικής που συνδέει άλλωστε όχι μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τα άλλα κόμματα της αριστεράς στον νότο (Podemos και Μπλόκο της Αριστεράς) και την περιφέρεια (Σιν Φέιν) της Ευρώπης: ότι όλα ανδρώθηκαν και βρέθηκαν στην εξουσία τις δύο πρώτες δεκαετίες του 2000, ως απάντηση στις καταστροφικές πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού.
Σήμερα όμως στη Λατινική Αμερική, η αριστερά χάνει έδαφος. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Βενεζουέλα υπέστη μια μεγάλη ήττα στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Ο αριστερός περονισμός ηττήθηκε το 2015 στην Αργεντινή, που στρέφεται προς τα δεξιά. Στη Βραζιλία σημειώνεται έντονη οικονομική και πολιτική κρίση, ενώ στον Ισημερινό ξεκίνησαν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον της αριστερής κυβέρνησης Κορέα, που είχε αναδειχθεί στην εξουσία ακριβώς χάρις σε λαϊκές κινητοποιήσεις. Ακόμη και ο Έβο Μοράλες, η πιο γνήσια, ηγετική φυσιογνωμία αυτής της ταλαιπωρημένης από τον ιμπεριαλισμό και τις ξένες επεμβάσεις ηπείρου, έχασε την προηγούμενη εβδομάδα την πρώτη εκλογική αναμέτρηση της καριέρας του: το δημοψήφισμα που θα του έδινε μια ακόμη τέταρτη θητεία στην Βολιβία, μετά την λήξη της σημερινής, το 2019.
Αυτές οι εκλογικές ήττες μοιάζουν αρχικά ανεξήγητες. Η διακυβέρνηση της περονικής αριστεράς στην Αργεντινή, έβγαλε τη χώρα από το χάος της χρεοκοπίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ούγκο Τσάβες και το κόμμα του ήταν οι πρώτοι που ενδιαφέρθηκαν για τους απόκληρους της Βενεζουέλας, μετά από δεκαετίες εγκατάλειψης τους από την ολιγαρχία της χώρας. Αν και δεν είχαμε να κάνουμε με το θαύμα που περιέγραφαν τα διεθνή ΜΜΕ, η Βραζιλία έκανε βήματα μπροστά επί Λούλα. 'Η μήπως δεν ήταν ο Ραφαέλ Κορέα που αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας, έδιωχνε από την χώρα τον εκπρόσωπο του ΔΝΤ και αναδιαπραγματευόταν με επιτυχία την ρύθμιση του χρέους του Ισημερινού;
Mάλιστα, σε όλες σχεδόν τις προηγούμενες περιπτώσεις, η αντιπολίτευση ήταν και παραμένει διασπασμένη, ένα ετερόκλιτο μείγμα χωρίς ιδέες και δυναμική. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Βενεζουέλα. Αυξάνοντας τους ψήφους της μόνο κατά 400 χιλιάδες, η αντιπολίτευση κέρδισε πράγματι μια μεγάλη εκλογική νίκη, γιατί το κόμμα του Τσάβες έχασε 2 εκατομμύρια ψηφοφόρους! Οι περισσότεροι από τους απογοητευμένους πολίτες δεν ψήφισαν την αντιπολίτευση, αλλά πήγαν για ψάρεμα.
Ο κοινός παρονομαστής των αποτυχιών είναι ότι τα κόμματα της αριστεράς δεν ήταν έτοιμα ή και δεν μπόρεσαν να κυβερνήσουν αποτελεσματικά. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ξανά η Βενεζουέλα. Παρά τις δυσκολίες και τις εξωτερικές επεμβάσεις, η μπολιβαριανή επανάσταση είχε πάντοτε δείξει την αποφασιστικότητά της να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής των πολιτών της Βενεζουέλας. Στις 26 Ιανουαρίου του 2015, η πολύ ουδέτερη Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (ECLAC) ανακοίνωσε ότι, στη χώρα, το ποσοστό φτώχειας αυξήθηκε από 25,4 % σε 32,1 % μεταξύ του 2012 και 2013!! Η κυβέρνηση απέτυχε γιατί δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την φτώχεια και την εγκληματικότητα καθώς και να διαχειριστεί αποτελεσματικά την οικονομία. Συχνά, οι καλές προθέσεις οδηγούν στη κόλαση. Αυτό είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα στην Ελλάδα.
Ένα παράδειγμα
Έχω μια πολύ πρόσφατη, προσωπική εμπειρία για αυτό. Ένα πολύ στενό συγγενικό μου πρόσωπο έπρεπε να κάνει μια πολύ δύσκολη και δαπανηρή επέμβαση στον πνεύμονα. Η έγκριση έχει δοθεί από το νοσοκομείο Σωτηρία όπου νοσηλευόταν και από το ΙΚΑ, αλλά χρειαζόταν να εγκριθεί από το ΚΕΣΥ, το αρμόδιο όργανο παρά τω υπουργείω Υγείας. Επρόκειτο για κακοήθη όγκο και η υπόθεση ήταν επείγουσα. Έμαθα όμως ότι το ΚΕΣΥ από καιρό δεν ενέκρινε καμία, ούτε καν τις πιο επείγουσες επεμβάσεις.
Σε μια κανονική χώρα, και τέτοια πρέπει να γίνει επί αριστεράς, δεν θα έπρεπε να μεσολαβήσει κανείς. Αλλά επειδή πρόκειται για ζήτημα ζωής και θανάτου τηλεφώνησα στον ανώτατο παράγοντα που (δεν) θα έπρεπε να ασχολείται με τέτοιες υποθέσεις, κανονικά ρουτίνας. Τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Υγείας. Όχι για να ζητήσω ρουσφέτι, η υπόθεση χρειαζόταν τυπική έγκριση, αλλά για να ρωτήσω πότε θα έβγαινε η απόφαση. Ο γενικός γραμματέας του υπουργείου με παρέπεμψε στον αναπληρωτή υπουργό του υπουργείου. Δεν μου είπε λεπτομέρειες, αλλά κατάλαβα ότι ακόμη και οι τυπικές αρμοδιότητες έχουν καταληφθεί από τους υπουργούς.
Έτσι τηλεφώνησα στον αναπληρωτή υπουργό, ο οποίος μου είπε ότι δεν ήξερε πότε θα βγει απόφαση γιατί ο προηγούμενος πρόεδρος του αρμοδίου οργάνου, του ΚΕΣΥ, ο κ. Σκανδαλάκης, παλιότερα βουλευτής της ΝΔ, είχε παραιτηθεί και το όργανο του υπουργείου Υγείας δεν συνεδρίαζε. Εξεταζόταν η περίπτωση να υπογράφει ο υπουργός του υπουργείου Υγείας αντί του προέδρου του ΚΕΣΥ, αλλά τίποτα δεν είχε αποφασιστεί ακόμη. Κάπως έτσι κατέληξα να τηλεφωνήσω στον υπουργό του υπουργείου Υγείας, ο οποίος επίσης δεν ήξερε αν και πότε θα λυθεί το τόσο δύσκολο αυτό πρόβλημα, το οποίο συνοψίζεται στην εξής κρίσιμη ερώτηση: πώς και πότε θα συμφωνήσουμε ποιον θα βάλουμε πρόεδρο του ΚΕΣΥ;
'Η καλύτερα: είναι πράγματι αυτό υπουργείο Υγείας; Πώς είναι δυνατόν να αφήνουμε εκατοντάδες ανθρώπους, χιλιάδες μαζί με τις οικογένειες τους, να αγωνιούν για τη ζωή τους; Τι θα γίνει αν στο διάστημα που επιχειρείται να τετραγωνιστεί ο κύκλος, κάποιοι πεθάνουν από την καρδιά τους ή ο καρκίνος τους κάνει μετάσταση; Και αν δεν βρήκε άκρη κάποιος που είχε την δυνατότητα να μιλήσει με τον υπουργό, τον αναπληρωτή υπουργό και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου «Υγείας», πώς θα βρουν άκρη οι απλοί πολίτες; Μετά από εβδομάδες αγωνίας διορίστηκε πρόεδρος του ΚΕΣΥ που έδρασε γρήγορα, υπογράφοντας εκατοντάδες εγκρίσεις. Αλλά πόσους ανθρώπους απογοητεύσαμε;
Και δυστυχώς δεν πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση. Δεκάδες αποφάσεις λιμνάζουν, ενώ θα έπρεπε να είχαν ήδη υλοποιηθεί σε έργα για την ανακούφιση της οικονομίας και της κοινωνίας. Η νομοθεσία για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία θα έπρεπε να είχε εγκριθεί και τεθεί σε εφαρμογή από πέρυσι, τον Ιανουάριο του 2015, με την ανάληψη της εξουσίας. Δεν μπορεί ο κάθε νέος υπουργός να ανακαλύπτει ξανά την Αμερική, επανεξετάζοντας ακόμη και τις αποφάσεις του προηγούμενου, συντρόφου υπουργού. Αν, παραδείγματος χάριν, στο Κέντρο Κινηματογράφου άλλαξε η διοίκηση και δεν υπάρχει νέα - ή υπάρχει αλλά το ξανασκέπτεται γενικώς το θέμα - και έτσι σταματήσει η χρηματοδότηση μιας ταινίας αυτό δημιουργεί οικονομικά προβλήματα και μεγάλη κοινωνική και πολιτική δυσαρέσκεια. Και τα παραδείγματα είναι εκατοντάδες.
Τι μπορεί και πρέπει να κάνει η κυβέρνηση
Η κυβέρνηση δεν έχει την δυνατότητα να ακυρώσει το μνημόνιο. Θα μπορούσε όμως να καταργήσει σε 6 μήνες τις λίστες αναμονής στο ΙΚΑ, τις ουρές στις Εφορίες και όλα τα γραφειοκρατικά βασανιστήρια που ταλαιπωρούν τους Έλληνες πολίτες. Nα επιβάλλει αξιοκρατία και αντικειμενικά κριτήρια στις λίστες των εγχειρήσεων στα νοσοκομεία. Να δείξει ότι ενδιαφέρεται και κάνει αλλαγές εκεί που οι άλλοι αδιαφορούσαν επιδεικτικά. Αυτούς που κανονικά δεν θα είχαν δικαίωμα να ομιλούν, αλλά τους κάνουμε μάγκες σιγά - σιγά, καθώς οι πολίτες αρχίζουν να πιστεύουν ότι είμαστε μία από τα ίδια. Σε αυτό το έδαφος ευδοκιμεί η, κατά τα άλλα ευτελής, προπαγάνδα περί μετακλητών υπαλλήλων. Και οι ευθύνες είναι τεράστιες: αν η κυβέρνηση αποτύχει, η ελληνική αριστερά θα υποστεί μια στρατηγική ήττα ανάλογη με αυτήν μετά της δεκαετίας του '40, όταν από την εποποιία της εθνικής αντίστασης οδηγήθηκε στον εμφύλιο πόλεμο.
Η κυβέρνηση δεν θα πέσει από το ασφαλιστικό...
Η κυβέρνηση δεν θα πέσει από το ασφαλιστικό, που όλοι καταλαβαίνουν ότι κάποια δραστικά και οδυνηρά μέτρα χρειάζεται να ληφθούν. Ούτε ίσως από το προσφυγικό, που άλλοι μας φόρτωσαν. Θα πέσει επειδή, από απειρία, ανικανότητα ή απλώς εγκληματική αδιαφορία, δεν μπορούμε να λύσουμε τα απλούστερα προβλήματα του κόσμου, όπως την προεδρία των κάθε ΚΕΣΥ. «Όταν είμαστε στην αντιπολίτευση, το βασικό είναι να παράγουμε ιδέες που δημιουργούν ελπίδες και να τις ενσαρκώνουμε», έγραφε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Βολιβίας Aλβάρο Γκαρσία, σε ένα σχετικό αφιέρωμα του Monde Diplomatique για τις ήττες της αριστεράς. «Στην εξουσία, όλα αυτά είναι αναγκαία, αλλά πρέπει επίσης να αποδείξουμε ότι είμαστε ικανοί να διαχειριστούμε την οικονομία. Η απάντηση των επαναστατών της Λατινικής Αμερικής στην πρόκληση αυτή, θα καθορίσει τη μοίρα τους».
Δημοσιεύτηκε στο tvxs στις 9/10/2016.
Τρία χρόνια πριν, η Κύπρος ατένιζε την άβυσσο. Το θεόρατο μέγεθος του τραπεζικού της τομέα και η μόλυνση από την ελληνική κρίση, η δημοσιονομική χαλαρότητα και η μοιραία αναβλητικότητα της κυβέρνησης Χριστόφια, που καθυστέρησε να λάβει τα αναγκαία μέτρα, όλα οδήγησαν στα δραματικά γεγονότα του Μαρτίου 2013. Χιλιάδες καταθέτες, τραπεζικοί επενδυτές και επιχειρήσεις καταστράφηκαν. Οι εκθέσεις προειδοποιούσαν για εφιαλτική συρρίκνωση της οικονομίας. Εθνικιστές και τσαρλατάνοι ζούσαν στιγμές δόξας, κραυγάζοντας ότι οι Ευρωπαίοι οδήγησαν την Κύπρο στην καταστροφή για να βάλουν χέρι στον φυσικό της πλούτο.
Τρία χρόνια αργότερα, ο φυσικός πλούτος της Κύπρου εξακολουθεί να της ανήκει. Με σοβαρές φιλοευρωπαϊκές ηγεσίες (Αναστασιάδης – Ακιντζί), το νησί βρίσκεται ένα βήμα πριν από την επανένωση. Οι Κασσάνδρες διαψεύστηκαν, η ύφεση αποδείχθηκε ηπιότερη, η Κύπρος βγήκε στις αγορές, πέρασε στην ανάπτυξη πέρυσι, νωρίτερα από ό,τι προέβλεπε το μνημόνιο. Τα ελλείμματα εξαλείφθηκαν, οι τράπεζες σταθεροποιήθηκαν προσελκύοντας κεφάλαια επενδυτών. Και τώρα η Κύπρος βγαίνει επιτυχώς από το μνημόνιο, έχοντας χρειαστεί μόνο 3/4 από τη συνολική χρηματοδότηση. Αφήνοντας πίσω την Ελλάδα, ως τη μόνη χώρα που εξακολουθεί να παλεύει με έναν ακόμη χρόνο ύφεσης και το τρίτο κατά σειρά μνημόνιο.
Οι πορείες υπήρξαν παράλληλες σε πολλά – σε άλλα πάλι όχι. Εζησε και η Κύπρος το δικό της περήφανο, ηχηρό και καταστροφικό «Οχι», τη δική της «άνοιξη» (όπως θα έλεγαν οι ανόητοι εμπνευστές του δικού μας ιουλιανού δημοψηφίσματος), τη δική της εμπειρία εφαρμοσμένου λαϊκισμού, το κυπριακό «SYRIZA moment» – που άλλωστε πανηγυρίστηκε δεόντως από τις οικείες λαϊκιστικές δυνάμεις εδώ στην Ελλάδα.
Ηταν όταν το κυπριακό Κοινοβούλιο απέρριψε βροντερά την αρχική απόφαση του Eurogroup για μια ήπια φορολόγηση καταθέσεων με μονοψήφια ποσοστά (κακό προηγούμενο μεν – αλλά θα αναιρούσε απλώς τις υψηλές επιτοκιακές αποδόσεις 1 ή 2 ετών). Η ευφορία της αυταπάτης κράτησε λίγα 24ωρα. Η επόμενη απόφαση του Eurogroup ήταν πολύ χειρότερη από την προηγούμενη (όπως άλλωστε η ίδια η ιστορία του Κυπριακού), με πολύ βαθύτερο «κούρεμα» των ανασφάλιστων καταθέσεων και ολέθριες συνέπειες.
Η Ελλάδα έζησε την παρατεταμένη εμπειρία εφαρμοσμένου λαϊκισμού μέχρι τον Ιούλιο 2015. Ηταν αρκετή για να διαλύσει μια εύθραυστη οικονομία και να μετατρέψει την αδύναμη ανάκαμψη του 2014 σε νέα ύφεση, το μικρό πλεόνασμα σε νέο έλλειμμα.
Τα κόμματα της Κύπρου έδειξαν ωριμότητα και αυτοσυγκράτηση. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη δεν αναλώθηκε σε διχαστικές επιθέσεις εναντίον της αντιπολίτευσης. Αντιθέτως, φρόντισε να περνάνε πάντοτε από τη Βουλή τα μνημονιακά νομοσχέδια, σε συνεργασία με το ΔΗΚΟ και με υπεύθυνη στάση από το ΑΚΕΛ.
Στην Ελλάδα αντίθετα, η Ν.Δ. αρνήθηκε να ψηφίσει το πρώτο μνημόνιο (για το οποίο οι πολιτικές της κυβέρνησης Καραμανλή έφεραν μεγάλη ευθύνη) και προσέδωσε «αστική» νομιμοποίηση στην αντιμνημονιακή αντιπολίτευση, που απέκτησε τον πιο αδίστακτο εκφραστή της στο λαϊκιστικό δίδυμο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η σημερινή κυβέρνηση Τσίπρα το πρωί ζητάει τη στήριξη της αντιπολίτευσης και το βράδυ στήνει καβγάδες εναντίον της.
Μετά τον τρομερό Μάρτιο 2013, η κυβέρνηση της Κύπρου ανασκουμπώθηκε, ανέβασε τα μανίκια, ρίχτηκε στη δουλειά. Οπως κάνουν οι σοβαρές οικογένειες ή οι σοβαρές χώρες όταν βρίσκονται αντιμέτωπες με μια συμφορά. Βάζουν στην άκρη τις διαφορές τους, σταματούν να γκρινιάζουν, δουλεύουν περισσότερο, σκληρότερα, σιωπηρότερα. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη δεν κατέβηκε στους δρόμους να διαδηλώνει ενάντια στους δανειστές, δεν άρχισε να απειλεί με Κούγκι, ούτε να φοβερίζει ότι θα γεμίσει τζιχαντιστές την Ευρώπη. Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, με σεμνότητα και αυτογνωσία για το μέγεθος της χώρας που εκπροσωπεί, επένδυσε στο να κατακτήσει, βήμα βήμα, την εκτίμηση των ομολόγων του με τη σοβαρότητα και αξιοπιστία του, μετατρέποντάς τη σε εμπιστοσύνη για τη χώρα του. Δεν επιδίωξε να προκαλεί με τις εμφανίσεις του, ούτε χρησιμοποίησε το αξίωμά του για να τραβήξει τις κάμερες στο πρόσωπό του ή για να αποκτήσει προσωπικό celebrity status ως τάχα ήρωας υπουργός μιας μικρής αδικημένης χώρας, αλλά εις βάρος της χώρας του. Κράταγε το πουκάμισό του μέσα και τις ιδεολογικές του αποσκευές απ' έξω.
Θέλω να σταθώ στο τελευταίο. Η κυπριακή κυβέρνηση ανέλαβε την «ιδιοκτησία» του μνημονίου. Το υπερασπίστηκε στην κοινή γνώμη. Το εφάρμοσε με ζήλο και αφοσίωση, για να μπορέσει να αποφοιτήσει επιτυχώς το ταχύτερο δυνατόν.
Αντίθετα, η κυβέρνηση Τσίπρα δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει ότι είναι κυβέρνηση της Αριστεράς, και άρα οφείλει να εφαρμόσει μια πολιτική Αριστεράς. Ετσι επιχειρεί να δικαιολογήσει τον κλεφτοπόλεμο με τους δανειστές, τις υπαναχωρήσεις, τη ναρκοθέτηση της εφαρμογής των συμφωνημένων (όπως με αποκρατικοποιήσεις που το ΤΑΙΠΕΔ κλείνει και οι υπουργοί ξηλώνουν, όπως με την αντικατάσταση αξίων στελεχών του Δημοσίου από κομματικούς εγκάθετους, όπως με τις καμπάνιες εναντίον μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων που η χώρα απεγνωσμένα έχει ανάγκη). Τα στελέχη της παραμένουν τόσο απορροφημένα από την ιδεολογία τους, που η πραγματικότητα τους διαφεύγει.
Η Κύπρος δείχνει πώς ένα πολιτικό σύστημα και μια κοινωνία μπορούν να ωριμάζουν ταχύτατα υπό την απειλή της εθνικής καταστροφής. Η Ελλάδα, από την άλλη, δείχνει πώς η καταστροφή επέρχεται ταχύτερα από την ωρίμανση.
Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 6/3/2016.
Ήταν πριν τρεις βδομάδες, περίπου, στην "Ν" της 18ης Φεβρουαρίου που τιτλοφορούσαμε ετούτο το σημείωμα "Όταν επιστρέψει η τρόικα...". Σ' εκείνο το σημείωμα, που ήδη κατέγραφε ότι η ένταση των εξελίξεων στο Προσφυγικό θα χρωμάτιζε και την διαπραγμάτευση για την αξιολόγηση/review που είναι η δουλειά της Τρόικας - αλλά και ότι οι κινητοποιήσεις των αγροτών (πάνε αυτές! πάνε όμως;) και εκείνες των διαμαρτυριών "της γραβάτας" (ετούτες προχωρούν πλησίστιες) φορτίζουν την κατάσταση - προσπαθούσαμε να εγκαταστήσουμε στο προσκήνιο μια σειρά από παράγοντες που δεν μπορούν/δεν γίνεται να αγνοηθούν.
Εκείνο που επικρατεί ως αντίληψη, τώρα, είναι ότι (ακόμη και με τον Αλέξη Τσίπρα ή τον Βόλφγκανγκ Σώϋμπλε να αποκηρύττουν "επισήμως" την ιδέα) η μεγάλη επιβάρυνση του Προσφυγικού, η επιδείνωση δηλαδή των απαιτήσεων που έρχονται να βαρύνουν την Ελλάδα/την Ελληνική οικονομία, "θα βοηθήσει" να υποχωρήσουν οι απαιτήσεις των Τροϊκανών/του Κουαρτέτου και σ' αυτήν ακόμη την φάση της αξιολόγησης. Τουλάχιστον υπό την έννοια της παράτασης ορισμένων υποχρεώσεων (υπάρχει άλλωστε ήδη η αναφορά Τσακαλώτου, ο οποίος προ ολίγου θεωρούσε ότι "καήκαμε" άμα φθάσουμε στον Μάιο-Ιούνιο, πώς θα συμβιβαζόταν μ' ένα κλείσιμο της αξιολόγησης με το Ορθόδοξο Πάσχα, δηλονότι Πρωτομαγιά) και της αξιοποίησης της γνώριμης πλέον σε όλους πρακτικής των "υπο-δόσεων" ώστε να κυλάει η μπάλα.
Πέρα και απ' αυτό, υπάρχει και η τοποθέτηση Νταϊσσελμπλουμ, "να ετοιμάζονται" οι δανειστές για συζήτηση επί του χρέους, ήδη από τον Απρίλιο. (Ακολούθησε βέβαια διακωμώδηση αυτής της δέσμευσης-λάϊτ απ' τον ίδιο. Συν τράβηγμα των χαλιναριών από Σώϋμπλε που θύμισε ότι μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 2020 έχουμε hump πληρωμών, άρα προς τι η βιασύνη;)
Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι σύνδεση του Προσφυγικού, δηλαδή των δεσμεύσεων που τελικά θα αναλάβει η Ελλάδα (τελικά = στην πραγματικότητα, όχι στα χαρτιά και στις "αποφάσεις": στα χαρτιά τα σύνορα Ελλάδας/πΓΔΜ ήταν όλον αυτόν τον καιρό ανοιχτά...), με χαλάρωση της εφαρμογής του Μνημονίου-3 και της αξιολόγησης αποτελεί αυτοπαγίδευση. Αυτή την θέση προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε στο πιο πρόσφατο σημείωμα της 7ης Μαρτίου, άλλωστε. Πάντως, και αυτό να μην προσεχθεί για πρόδηλα πολιτικούς λόγους -"πετύχαμε στην σκληρή διαπραγμάτευση, επιτυγχάνουμε χαλάρωση, κερδίζουμε χρόνο, παίρνουμε το χρέος" - οι ουσιαστικές πλευρές της κατάστασης που θα τεθεί στην αξιολόγηση παραμένουν. Έχει δίκιο η ΕΛΛΣΤΑΤ όταν δίνει -0,2% υποχώρηση του ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους (στα στρογγυλά 185 δις ευρώ); Θα "υποχωρήσει" το ΔΝΤ (που συνεχίζει να μετέχει στην Τρόικα) από την δική του αναφορά σε -2%; Που θα κάτσει η μπίλια για το δημοσιονομικό κενό (όπου το ΔΝΤ κάνει λόγο για ένα ζαλιστικό ύψος 8,5 δις ευρώ, ύστερα πάει πισω στα 7 δις, η ΕΕ μιλάει για 6,5 δις, εμείς είμασταν κάποια στιγμή στο 1,5 δις - αλλά ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας μας πληροφορούσε ότι "συγκλίνουμε" με τις Βρυξέλλες); Θα πάμε όντως σε προσδιορισμό 3ετίας, ή θα χαράξουμε μόνο "δημοσιονομική στρατηγική" χωρίς ενδιάμεσα νούμερα;
Πάντως, έτσι που σουρθήκαμε με την αξιολόγησή "μας" ακόμη κι αν αποφασιστεί να γίνει αποσπασματικά και σε δόσεις, θα χουμε να αντιμετωπίσουμε τις συσσωρευόμενες καθυστερήσεις στο σκέλος της είσπραξης εσόδων. Συν στην κάθε τόσο ανακάλυψη ολόκληρων κομματιών που λείπουν - παράδειγμα οι εισπράξεις από το ειδικό τέλος στα παιχνίδια του ΟΠΑΠ που πάνε να γίνουν καπνός, άλλο παράδειγμα τα έσοδα από τις τηλεοπτικές άδειες που γίνονται παιχνίδι αντικατοπτρισμών - αλλά και την ανάδυση από τον βυθό λησμονημένων εκκρεμοτήτων με κόστος. Κλασική - και με κόστος δισεκατομμυρίων, εδώ - η περίπτωση των αποφάσεων ΣτΕ και Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αποκαθιστούν μισθολογικά και συνταξιοδοτικά τις ευγενέστερες τάξεις. όμως ακόμη πιο χαρακτηριστική του ήθους της εποχής (συνολικά!) η τελεσιδικία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο της υποχρέωσης για αναζήτηση, από μέρους της σημερινής Κυβέρνησης, των 420 εκατομμυρίων του "μποναμά Χατζηγάκη" από τους αγρότες (να γιατί δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι ότι η κοινωνική αναταραχή αποτελεί παρελθόν) .
Βέβαια, ο συμπαθέστατος υπουργός Γεωργίας κ. Αποστόλου έκρινε λογικό και επάναγκες να διαβεβαιώσει από βήματος Βουλής (!) ότι καμιά τέτοια αναζήτηση δεν θα υπάρξει: αυτό και δείχνει την γενικότερη σοβαρότητα με την οποία, στην Κυβέρνηση αλλά και στην κοινή γνώμη (η θέση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης αναμένεται!) βλέπουν τα πράγματα.
Οπότε... καλωσόρισε η Τρόικα!
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 10/3/2016.
Υποβλήθηκε, λοιπόν, στα πλαίσια της προσγείωσής μας στην πραγματικότητα του Προσφυγικού, Πρόγραμμα ενίσχυσης/στήριξης προς τις Βρυξέλλες. Αρχικά ακούστηκε κόστος 450 εκατομμυρίων ευρώ, τελικά (;) μάλλον για 500 εκατομμύρια θα προχωρήσει έγκριση για την τωρινή φάση αναγκών της Ελλάδας μπροστά στο ανερχόμενο ρεύμα - αν και σε Αμερικανικές πηγές αναφέρονται 700 εκατ. ευρώ, και ήδη ακούγεται Ελληνική διεκδίκηση για ένα δις ευρώ.
Αυτά, όμως, δεν αποτελούν αληθινά το κέντρο του ζητήματος. Ποιο είναι; Ήδη υπήρξε ένα πρώτο ζήτημα, με μουρμουρητά για το ίδιο το ύψος των διεκδικούμενων κονδυλίων. Ακολούθησε - όσο κι αν δεν "ανέβηκε" στην δημόσια συζήτηση - η αμφισβήτηση των διαδικασιών που ακολουθήθηκαν π.χ. στην πρώτη φάση απόκτησης των κοντέηνερ/οικίσκων για τα πρώτα hotspots και κέντρα φιλοξενίας (Για όποιον το ξέχασε: αφού καθυστέρησε επί βδομάδες, υπήρξε δημόσια προκήρυξη για την προμήθεια υποδομής, που διήρκεσε... κάποιες ώρες. Α, ναι, και η κατανομή έγινε σε 4 εταιρείες για 770 από τα 1.150 κοντέηνερ που προκηρύχθηκαν και έβγαλε τιμή μονάδας κάπου στις 10.000 ευρώ το κομμάτι - ήδη δε έχουμε επαναπροκήρυξη. Η Intrakat "πήρε" λίγο λιγότερα από τα, 50%, δηλαδή 360 κοντέηνερ, οι Glassort και Ευρωεμπορική άλλα τόσα (αλλά.... δια 2), η ΝΕΟΚΑΤ 50 κοντέηνερ. Όμως και για κάποιους διαγωνισμούς σίτισης υπήρξε μουρμουρητό, μέχρι και σε σημείο ακύρωσής τους).
Δείτε όμως την δυσάρεστη συνέχεια όλων αυτών. Τώρα, τώρα που πλησιάζει η ώρα που θα "τρέξει" η ουσία του Προγράμματος για τους πρόσφυγες, οι αρχές των Βρυξελλών προσπαθούν να οδηγήσουν τους σχετικούς πόρους όσο γίνεται πιο μακριά από τις επίσημες Ελληνικές κρατικές δομές. Όσο γίνεται στην Ύπατη Αρμοστεία/HCfR , και αυτοί θα την βρουν την διαδικασία... Αλλά και από κει και πέρα, όσο γίνεται θα επιχειρηθεί να χειριστούν τα κονδύλια οι "πιστοποιημένες" ΜΚΟ - εδώ, πολύτιμη η δουλειά που είχε γίνει, με Νορβηγική χρηματοδότηση, από το Ίδρυμα Μποδοσάκη - ή ακόμη και οι πιο παραδοσιακοί φορείς, μέχρι και η Εκκλησία. (Με την οποία, μάλιστα έχουν γίνει ήδη και επαφές προετοιμασίας . Όμως οι ίδιοι οι κύκλοι της Εκκλησίας σαν να διστάζουν, γνωρίζοντας το κλίμα εδώ).
Ας κάνουμε όμως, τώρα, ένα άλμα. Προς εντελώς άλλη κατεύθυνση. Εκείνη των "υπηρεσιών" που παρέχονται στους πρόσφυγες. Ήδη, επί μήνες όσο ξεκινούσε από τα τουρκικά παράλια το προσφυγικό/μεταναστευτικό ανθρώπινο κύμα που με τους σκυλοπνίχτες κατευθυνόταν στα Ελληνικά νησιά, γινόταν σ' εμάς λόγος για "δουλέμπορους". Τώρα βέβαια, που το κύμα του Αιγαίου έγινε ανθρώπινο ποτάμι το οποίο ξεχύνεται ανά την Ελλάδα, άρχισε να γίνεται αντιληπτό ότι χρειάζεται λίγο μεγαλύτερη προσοχή στις διατυπώσεις. Γιατί; Διότι, ασφαλώς, υπάρχει μια διάσταση μαφιακών κυκλωμάτων - εγκληματικής οργάνωσης που φυτρώνει στην Τουρκία (και χρειάστηκε να μιλήσει π.χ. στο Φόρουμ των Δελφών ο τέως Καγκελάριος της Αυστρίας Σύσσελ καυστικά για το πόσο το πλήθος των σκαφών που φεύγουν κάθε μέρα από Τουρκία αποκλείει να μην υπάρχει γνώση αλλά και κάτι παραπάνω - ανοχή συν - από τις τουρκικές αρχές!) αλλά είναι αυτοτύλφωση να θεωρούμε ότι δεν υπάρχουν "άκριες" των κυκλωμάτων και στην δική μας πλευρά. Αυτήν την διάσταση, την εγκληματική δηλαδή, ήδη την διερευνούν διεθνείς φορείς. πώς; Με βάση την αρχή follow the money, βρες την διαδρομή του χρήματος. Πρόκειται, δε, για μπίζνα δισεκατομμυρίων...
Σε χαμηλότερο επίπεδο απ' αυτό, βρίσκει κανείς τους "απλούς" facilitators, εκείνους δηλαδή που δίνουν με το αζημίωτο στους πρόσφυγες και μετανάστες εκείνο που ζητούν. Τούρκοι που φιλοξενούν και προμηθεύουν στα παράλια, δικοί μας πουλμανατζήδες και "πράκτορες της Πλατείας Βικτωρίας" ανήκουν εδώ. Με τι τιμές; [Ένα ανέκδοτο: όταν στην Σουηδία - ναι! στην Σουηδία - είχαν εγκλωβισθεί χιλιάδες τουρίστες γιατί τα αεροπλάνα δεν πετούσαν μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Eyjafjallajokull στην Ισλανδία "οι τιμές ενοικίασης αυτοκινήτων προκειμένου να πάει κανείς Νότια (Γερμανία ή Ιταλία) διπλασιάστηκαν, ύστερα τριπλασιάστηκα, ύστερα.... Στην Σουηδία, ΟΚ;].
Και στο κάτω κάτω επίπεδο, έχουμε τα σάντουιτς και τα μπουκάλια νερού στην τιμή των 4 ή 5 ευρώ ή των 2 ευρώ αντίστοιχα. Η πάλι την φόρτιση των κινητών στα νησιά. Αντίστοιχα αυξημένη η τιμή για το φιξάκι στην Βικτώρια και (μην κλείνεις τα μάτια , φίλε αναγνώστη) η συμπίεση της τιμής κάτω από τα 20 ευρώ για το αγορασμένο σεξ.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 3/3/2016.
Βρισκόμαστε ξανά στο χείλος του γκρεμού. Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ένα πλήρες αδιέξοδο. Υποχρεώνεται σήμερα να λύσει άμεσα τέσσερα αλληλοσυνδεόμενα προβλήματα: το ασφαλιστικό, το φορολογικό, το προσφυγικό, καθώς και να αντιμετωπίσει μια Ευρώπη «φρούριο» που αποδίδει άδικα τις περισσότερες ευθύνες για τις προσφυγικές εισροές στη χώρα μας. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε τεράστια σφάλματα: αλλεπάλληλες «κωλοτούμπες», παλαιοκομματικές πρακτικές, έναν αρχηγό με χάρισμα αλλά άπειρο - αφού πέρασε απότομα από τον ακτιβισμό στην πρωθυπουργία. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία πως οι περισσότεροι συνεργάτες του είναι ανεπαρκείς ή/και ιδεολογικά προσκολλημένοι σε ξεπερασμένα δόγματα.
Η αντιπολίτευση
Από την άλλη μεριά, η αντιπολίτευση (κυρίως η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ) δεν πάει πίσω. Οδύρεται και κραυγάζει εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ αλλά βάζει κάτω από το χαλί τις ευθύνες και τα λάθη του παλαιού καθεστώτος, ευθύνες και λάθη που συνδέονται άμεσα με το τωρινό αδιέξοδο. Για παράδειγμα, υπάρχει απόλυτη σιωπή για το ότι στο ασφαλιστικό οι προηγούμενες κυβερνήσεις πετούσαν το μπαλάκι στην επόμενη κυβέρνηση, μέχρι που η βόμβα έσκασε στα χέρια του Τσίπρα. Ούτε βέβαια αναφέρεται σε ό,τι αφορά τις κινητοποιήσεις των αγροτών, πως η θλιβερή κατάσταση του γεωργικού τομέα ξεκίνησε από το ΠΑΣΟΚ και συνεχίστηκε από όλες τις επόμενες κυβερνήσεις. Είναι γνωστό πως ο Ανδρέας με το γνωστό λαϊκίστικο του στυλ χρησιμοποίησε ευρωπαϊκούς πόρους προοριζόμενους για τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας για γενναιόδωρες αγροτικές παροχές που μετατράπηκαν σε «διαμερίσματα/προίκες», ακριβά αυτοκίνητα και πολλά άλλα που δυστυχώς ξεχνάμε σήμερα.
Όσο για τη σημερινή τραγική κατάσταση, η αντιπολίτευση επαναλαμβάνει τις γνωστές κριτικές εναντίον της κυβέρνησης, αλλά δεν μας λέει τίποτα σημαντικό για το τί πρέπει να γίνει εδώ και τώρα. Έτσι ο νέος αρχηγός της, πέρα από τις χιλιοειπωμένες κριτικές εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αναφέρεται στο τί θα κάνει ή στο τί πρέπει να γίνει άμεσα. Για κατανοητούς λόγους, δεν θέλει να βρεθεί στη θέση του πρωθυπουργού. Από την άλλη μεριά όμως τονίζει πως, εκτός από το προσφυγικό, δεν πρόκειται σε τίποτε άλλο να στηρίξει την κυβέρνηση. Τί θα κάνει όμως αν η κυβέρνηση χάσει την ισχνή πλειοψηφία της; Δεν θα την στηρίξει; Ούτε βέβαια έχει να προτείνει κάτι εποικοδομητικό για το ασφαλιστικό.
Τι μπορεί να γίνει
Τί είναι δυνατόν να γίνει σήμερα; Για μια φορά επιτέλους, όλοι οι σημαντικοί πολιτικοί παίκτες ας ξεχάσουν, έστω και για λίγο, τα μικροκομματικά τους συμφέροντα και τα παιχνίδια με τις λέξεις. Ας σκεφτούν το συμφέρον της χώρας, που για την στιγμή το προασπίζονται μόνο στα λόγια. Η ουσιαστική προσφορά στη χώρα προϋποθέτει αυτή την στιγμή την στήριξη της κυβέρνησης - τουλάχιστον μέχρι αυτή να ξεπεράσει τον κάβο της αξιολόγησης, μέχρι να πάρει τη βοήθεια που περιμένει και να αρχίσει να διαπραγματεύεται την υπόθεση του χρέους. Βέβαια, υπάρχει το λογικό επιχείρημα πως η αντιπολίτευση δεν μπορεί συνεχώς να προσφέρει στήριξη χωρίς κανένα αντάλλαγμα, χωρίς ένα είδος ουσιαστικής συνεργασίας. Αυτή τη συνεργασία, λανθασμένα κατά την γνώμη μου, η κυβέρνηση δεν την δέχεται. Σε αυτή την περίπτωση όμως, η αντιπολίτευση πρέπει να διαλέξει μεταξύ δεύτερης στήριξης χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα ή εκλογών, εκλογών που θα χειροτερεύσουν την παρούσα κατάσταση.
Αν η αντιπολίτευση αποφασίσει μια μη κομματική, εθνική στρατηγική, τότε θα πρέπει ξανά να στηρίξει τον Τσίπρα. Καλώς ή κακώς, οι πολίτες ψήφισαν για τρεις συνεχόμενες φορές τον ΣΥΡΙΖΑ. Άρα, στη συγκεκριμένη συγκυρία, παρ' όλες τις σοβαρές αδυναμίες της κυβέρνησης, με αυτή πρέπει να πορευτούμε. Κάθε άλλη λύση, όπως πάλι εκλογές, οικουμενική κυβέρνηση, συνεργασίες κομμάτων κτλ., θα οδηγήσει σε περισσότερο χάος. Απλά δεν υπάρχει καιρός για νέα πειράματα. Κάθε αργοπορία κοστίζει πολύ ακριβά και δυσχεραίνει τη θέση της χώρας. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε πως από την στιγμή που ο πρωθυπουργός αποφάσισε να δεχτεί το τελευταίο μνημόνιο, προσγειώθηκε στην πραγματικότητα. Προσπαθεί, ειλικρινά κατά την γνώμη μου, να υλοποιήσει ένα μνημόνιο που βάζει πολύ στενά όρια, όρια που δεν επιτρέπουν ένα «Plan B».
Αντί λοιπόν η αντιπολίτευση να αναλώνεται σε κοκορομαχίες, πρέπει να κινητοποιηθεί και να συμβάλλει στο να πεισθούν οι οικονομικές και πολιτικές ευρωπαϊκές ελίτ να αλλάξουν την στάση τους απέναντι στην Ελλάδα. Αν όχι για άλλο λόγο, γιατί το grexit δεν βοηθάει ούτε τους δανειστές, ούτε τη συνοχή της ευρωζώνης. Η υπερβολική πίεση των εταίρων μας, όταν ξέρουν πολύ καλά τις τωρινές δυσκολίες της χώρας, είναι αδικαιολόγητη. Όταν, για παράδειγμα, ο «φίλος» μας Μοσκοβισί επαναλαμβάνει καθημερινά πως η χώρα πρέπει αμέσως να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της και όταν ο Ντάισελμπλουμ τονίζει με σαδιστικό ύφος πως η αξιολόγηση θα πάρει όχι μέρες αλλά μήνες για να τελειώσει, δεν βοηθούν. Απλά υποσκάπτουν το κυβερνητικό έργο. Οι φιλικές προς τη χώρα μας κυβερνήσεις μπορεί να μην θέλουν το grexit, αλλά αυτή την στιγμή με τα λόγια και τις πράξεις τους την οδηγούν στην έξοδο.
Συμπέρασμα
Όλα τα φιλοευρωπαϊκά ελληνικά κόμματα πρέπει να στηρίξουν την κυβέρνηση. Σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία δεν υπάρχει καιρός για άλλες λύσεις. Ας αφήσουν, έστω βραχυπρόθεσμα, την στείρα αντιπολίτευση. Ας ενημερώσουν τα ευρωπαϊκά κόμματα για τις τωρινές, τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η χώρα - και ας προτείνουν εποικοδομητικές, άμεσα εφαρμόσιμες λύσεις στην κυβέρνηση.
Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 13/2/2016
Το σοκ υπό το οποίο λειτουργεί η Κυβέρνηση - για να είμαστε δίκαιοι, το σοκ αφορά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της: όμως η Κυβέρνηση έχει το πικρό προνόμιο να κουβαλάει τις ευθύνες... - με την απόλυτη κατάρρευση της κατάστασης στο Προσφυγικό, ουσιαστικά απομακρύνει την προσοχή από οτιδήποτε άλλο. Πλην ίσως από την σουρεαλιστική εικόνα των αγροτικών μπλόκων, τα οποία έρχονται και προστίθενται στην εικόνα των κλειστών συνόρων και των ανθρώπων που περιφέρονται παραζαλισμένοι στους δρόμους και τις πόλεις της Ελλάδα φέρνοντας στην συλλογική μνήμη εικόνες του Μεσοπολέμου, του ΄20!
Όμως, η διαπραγμάτευση της αξιολόγησης εκτοπιζόμενη από το προσκήνιο αποκτά πρόσθετη εκρηκτικότητα κι όχι λιγότερη όπως νομίζει η Κυβέρνηση. "It's the economy, stupid!", όπως θα' λεγε αυτή την φορά ευθέως ο Σώϋμπλε στο Νταβός.
Τι θέλουμε να πούμε; Ότι η αντίληψη που εγκαταστάθηκε στο Μαξίμου πως "ένα πρόβλημα το αντιμετωπίζεις δημιουργώντας ένα μεγαλύτερο" (ή: στρέφοντας την προσοχή σ' αυτό) δεν οδηγεί σε λύσεις, ούτε καν σε εκτόνωση. Αλλά σε μοιρολατρική αποδοχή του ανεπίλυτου, που παραδίπλα του βρίσκεται η μη-κυβερνησιμότητα. Άσχημο πράγμα η μη-κυβερνητικότητα...
Δείτε: η υπόθεση της αξιολόγησης έχει πάει τόσο στραβά, τόσο πίσω ώστε σαν να μην ξέρουν πια απο πού να την πιάσουν. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος επέλεξε την διοργάνωση του "BBC World Questions: "Europe and Greece" για να ξανατραβήξει - κι αυτός - την διαβόητη κόκκινη γραμμή: "Η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει περισσότερες περικοπές στις συντάξεις", κουνώντας για μιαν ακόμη φορά επικριτικά το δάχτυλο στο ΔΝΤ για "έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας". Ήταν ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς ότι η τοποθέτηση αυτή έγινε στα πλαίσια της διαβεβαίωσης ότι "θα κάνουμε ό,τι συμφωνήσαμε τον Αύγουστο, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο". Που, μαζί με την νωπή ακόμη τοποθέτηση Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ - ο οποίος, διάβολε! - είναι Eurogroup κι όχι IMF - μετά την τελευταία συνάντηση του Eurogroup, τοποθέτηση ακριβώς σχετικά με τις συντάξεις, δείχνει ότι πάλι βρισκόμαστε σε ασυμβατότητα αντίληψης των πραγμάτων με τους "εταίρους".
Πάντως, την ίδια ακριβώς στιγμή ο καημένος ο Προϋπολογισμός κατευθύνει περισσότερο από 40% των πρωτογενών δαπανών του για να καλύπτεται η συνταξιοδοτική δαπάνη (δηλαδή οι "τρύπες" των Ασφαλιστικών Ταμείων, απο ΙΚΑ και ΟΓΑ μέχρι και τα ευγενέστερα, συν οι συντάξεις του Δημοσίου). Μπορεί ο ένας να θυμίζει ότι η ασφαλιστική κάλυψη της ΔΕΗ ως "αντιπαροχή έναντι περιουσίας" ή η κάλυψη των αναγκών ΤΑΠ-ΟΤΕ είναι πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο (έκαστη), όταν π.χ. το ΙΚΑ απορροφά μια άχνα κάτω από 3 δις, ενώ ο άλλος να θυμίζει ότι οι συντάξεις του Δημοσίου κινούνται κάπου πάνω από 6 δις παρόλες τις μειώσεις: πάντως το κόστος της Κοινωνικής Ασφάλισης δεν παύει να είναι το βασικό αγκωνάρι που κρέμεται στον λαιμό του Προϋπολογισμού. (Και που, η Κριστίν Λαγκάρντ απλώς εκφωνεί το νούμερο, φτάνει να απορροφά στο βάθος της κρίσης, μετά απ' όλες τις μειώσεις και πριν απ' όλες τις αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κάτι σαν 10% του καθημαγμένου ΑΕΠ της χώρας).
Την ίδια στιγμή, και ενώ σιγά-σιγά συνειδητοποιείται ότι τα έσοδα του ίδιου του κατακαημένου Προϋπολογισμού για το 2015 δεν έμειναν μόνον 4 δις πίσω απ' εκείνα που ελπίζονταν (βέβαια, σχεδόν τα μισά είναι μη-εισπραχθέντα απο την "οφειλόμενη" επιστροφή κερδών των Κεντρικών Τραπεζών και της ΕΚΤ απο SMPs λόγω.. μη ολοκλήρωσης της αξιολόγησης), αλλά και έφεραν την Ελλάδα στην δυσάρεστη πλαγιά της καμπύλης Laffer : δηλαδή, η φορολογική πίεση δείχνει ότι η εισπραξιμότητα, η πραγματοποίηση εσόδων αληθινά πήγε πίσω σε σχέση με το 2014.
Όσο, δε, προχωράει η εκτέλεση του Προϋπολογισμού 2016 από τον Φεβρουάριο και πέρα, θα χουμε και ταμειακό άνοιγμα σχεδόν 1 δις τον κάθε μήνα μεγαλύτερο από τον προηγούμενο - για να ξεπεράσουμε τα 4 δις μετά τον Μάιο, με το καλό! Αυτό είναι το "καήκαμε!" που είχε πει ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, για την περίπτωση που η αξιολόγηση αφεθεί να σέρνεται.
Η εντύπωση που αφέθηκε να δημιουργηθεί σε κύκλους του Μαξίμου ότι το βάρος του Προσφυγικού θα οδηγήσει σε "άλλου τύπου διαπραγμάτευση" με τους δανειστές είναι ρισκαδόρικη. Η εντύπωση όμως ότι η εικόνα αδιεξόδου θα κάνει ευκολότερη την διαχείριση του εσωτερικού μετώπου, αυτή μπορεί να αποβεί καταστροφική.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 25/2/2016
Με την διαχείριση του Προσφυγικού στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, με την Κορυφή των "28" για Προσφυγικό/Μεταναστευτικό (και για την ανταπόκριση της ΕΕ στα αιτήματα-απαιτήσεις τ ης Μεγάλης Βρετανίας ώστε να μην προκύψει Brexit: μην το παραβλέπουμε...) να προσελκύει τους μεγάλους προβολείς, δεν είναι περίεργο που "το Ελληνικό ζήτημα" όπως το γνωρίζαμε με την υπόθεση της διαχείρισης της διαβόητης αξιολόγησης έχει πάει πίσω. Άλλωστε, διάβολε!, μετά το τελευταίο Eurogroup και ο πολύς Γερούν Ντάϊσσελμπλουμ και το δίδυμο Μοσκοβισί/Ντομπροβόσκις είχαν κάνει θετικούς θορύβους για τις προοπτικές της διαπραγμάτευσης. Όμως...
...Όμως, η μετακίνηση αυτή των προτεραιοτήτων στην εξωτερική πλευρά των πραγμάτων, συν το άγχος της διαχείρισης των πολλαπλών μετώπων στο εσωτερικό - αγροτικά μπλόκα, κίνημα "της γραβάτας", εύκολη εκρηκτικότητα στον δρόμο - κάνει την Κυβέρνηση να προσπερνάει κάποιες δυσάρεστες εξελίξεις. Που όμως είναι εδώ, θα τις δούμε στην αμέσως επόμενη στροφή. Αλλά και κάποιες ευχάριστες ενδείξεις, επίσης προσπερνιούνται ενώ δεν θα πρεπε.
Πρώτη δυσάρεστη εξέλιξη, που την σκουπίσαμε κάτω από το χαλί: είναι αλήθεια ότι το 2015 δεν έκλεισε με την τραυματιστική ύφεση που - λόγω capital controls κλπ. - πολλοί είχαμε φοβηθεί. Πλην όμως δείχνει να μην έκλεισε και ίσια βάρκα/ίσα νερά όπως κατέληξε μέχρι προ ολίγου η Κυβέρνηση. Σύμφωνα με την ίδια την ΕΛΛΣΤΑΤ, το τελευταίο 3μηνο (εκτίμηση βέβαια: προσωρινά στοιχεία θα ανακοινωθούν 29 Φεβρουαρίου) έκλεισε αισθητά αρνητικά: -1,9% έναντι του αντιστοίχου τριμήνου του 2014, -0,6% έναντι του Γ' τριμήνου του 2015, ώστε το σύνολο του 2015 να πηγαίνει για -0,7% .
Όσο, λοιπόν, καθυστερεί ("με επιτυχία" προκειμένου να δίνεται η εικόνα σκληρής διαπραγμάτευσης, κόκκινων γραμμών στο Ασφαλιστικό/στο μέτωπο των κυρίων συντάξεων κλπ.) το κλείσιμο της αξιολόγησης, τόσο η βάση υπολογισμού του δημοσιονομικού κενού - ανάγνωθι: η ανακίνηση θέματος πρόσθετων μέτρων από την Τρόικα - χειροτερεύει. Ήδη η ψαλίδα ακούγεται στο 1 έως 1,8 δις για το 2016: ανηφορικό. ταυτόχρονα, όμως, όσο οι εβδομάδες του ίδιου 2016 "φεύγουν", τόσο τα προϋπολογισμένα έσοδα του 2016 αρχίζουν να θυμίζουν καπνό. Το πανευφυές "ισοδύναμο" του ειδικού τέλους 0,05 ευρώ ανά στήλη παιχνιδιού του ΟΠΑΠ (κάπου 300 εκατ. ευρώ, θυμίζουμε) έχει κολλήσει. Όχι μόνον δεν εισπράττεται, αλλά και τρέχει προσφυγή του ΟΠΑΠ στο ΣτΕ. Όπου πορεύεται και η διεκδίκηση αποζημίωσης για την τορπίλλιση των επίσης διαβόητων παιγνιομηχανών (των VLTs, 35.000 τον αριθμό!) για τις οποίες είχε πληρωθεί μισό δις. Από την ιστορία αυτή - που ανάγεται στην εκδοχή Βαρουφάκη της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων - και από την καθυστέρηση είσπραξης φορολογικών εσόδων από τους ως άνω κουλοχέρηδες (άλλα 200τόσα εκατομμύρια) η Τρόικα γράφει κενό.
Όσο, δε, ως "ισοδύναμο του ισοδυνάμου" (που θυμίζουμε, ήταν ισοδύναμο προκειμένου να φύγει από την μέση το φάντασμα του 23% ΦΠΑ στην εκπαίδευση, που είχε πάρει - κι αυτό ως ισοδύναμο - την θέση του 23% αντί για 13% ΦΠΑ στο βοδινό κρέας...) προσάγεται η δημοσιονομική απόδοση της αδειοδότησης των καναλιών, αρχίζουν τα πικρά χαμόγελα με το κλίμα που έχει δημιουργηθεί συνολικά στο εκρηκτικό αυτό μέτωπο. Άντε να σταθεί όρθιο το ίδιο το εγχείρημα της αδειοδότησης - πού λοιπόν να μιλάς για "δημοσιονομική απόδοση", και μάλιστα μ' εκείνον τον χιουμοριστικό στόχο των 350 εκατομμυρίων που αναφερόταν προ μηνών...
Επειδή όμως κάποια στιγμή αναφερθήκαμε και σε θετικές ενδείξεις, ας έχει σημειωθεί ότι οι επιδόσεις ΤΑΙΠΕΔ στον χώρο των ιδιωτικοποιήσεων (Περιφερειακά Αεροδρόμια, ΟΛΠ, ήπιες κινήσεις για Ελληνικό, στάση για την επέκταση του Ελ. Βενιζέλος κοκ) έχουν καταγραφεί σε επίπεδο Τρόικας. Με αποτέλεσμα το μείζον - συμβολικό αλλά μείζον - μπλοκάρισμα που ετοιμαζόταν να προκύψει σε επίπεδο του Υπερ-Ταμείου Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας, εκείνου δηλαδή στο οποίο είναι να περιληφθεί το ΤΑΙΠΕΔ, το ΤΧΣ, οι υπολειπόμενες συμμετοχές του δημοσίου σε ΔΕΚΟ, ακίνητα του δημοσίου κοκ, να είναι πιθανόν να υποχωρήσει. Πώς; Ο ορισμός του Προέδρου/Διευθύνοντος Συμβούλου να μείνει μεν στα χέρια των δανειστών, όμως να.... ορισθεί Έλληνας στην θέση αυτή. Ακόμη και ο Στέργιος Πιτσιόρλας, που έδωσε το δείγμα γραφής ΤΑΙΠΕΔ στο οποίο αναφερθήκαμε.
Όλα τα παραπάνω , βέβαια, κινδυνεύουν να παρασυρθούν από το "βαθύ κύμα" που κινδυνεύει να αποδειχτεί η διαχείριση των κόκκινων δανείων, για την οποία και ο ύπατος στρουθοκαμηλισμός, δηλαδή η αναβολή κατά ένα μήνα των σχετικών αποφάσεων. Αυτά όμως, για άλλη φορά.
Δημοσιεύτηκε στην Ναυτεμπορική στις 18/2/2016.
