Τετάρτη, 18 Ιούνιος 2025
Le gouvernement grec a du faire marche arrière. Sous la pression des associations, il a du geler un projet de loi réformant la loi littoral locale, menaçant selon ses opposants, les côtes grecques. Le projet prévoyait notamment de supprimer les freins à la construction sur les plages et à l'exploitation de la côte.
La proposition du gouvernement avait pour but de «promouvoir un style d'exploitation du littoral de type espagnol», résume le journaliste Periclès Vassilopoulos à popos de la loi qu'a tenté, en vain, de faire passer le gouvernement. Il est vrai que le bétonnage de la Costa Brava n'est pas un exemple enthousiasmant pour la Grêce et ses 16.000 km de côtes méditerranéennes.
Cette loi que le gouvernement avait décidé de mettre sur la table de l'Assemblée affirmait «simplifier» les dispositions existantes. «Dans sa forme actuelle , le projet de loi supprime toutes les restrictions existantes sur la superficie maximale désignée pour les concessions de plage comme des bars, des parasols et des chaises longues tout en levant le droit de libre accès à la côte pour le public. Les mesures proposées visent également à faciliter des constructions permanentes sur les plages à des fins commerciales, tout en permettant aux entreprises de payer des amendes pour légaliser des constructions non autorisées», détaillait le journal grec Ekathimerini.
«une jungle de béton infini de Benidorm privés»
Rendu public mi-avril, le texte proposé par le ministère des Finances (et non celui de l'environnement) mettait en avant «l'immense importance économique de la zone côtière» en Grèce. Il proposait de «libérer cet énorme potentiel de croissance» en «simplifiant» les procédures «inefficaces et bureaucratiques». Bref, le gouvernement, toujours aux abois financièrement, tentait de rentabiliser un peu plus le littoral.
Le projet a immédiatement soulevé une tempête. Une pétition en ligne a recueilli 160.000 signatures : «La côte grecque largement intacte et vierge va-t-elle devenir une jungle de béton infini de Benidorm privés. Au nom du «développement» et «progrès» le dernier bastion des côtes publiques en Europe sera donné aux développeurs qui seront autorisés à les clôturer et vous faire payer pour la destruction qu'ils provoquent», affirme-t-elle. Les réseaux sociaux ont relayé les critiques et de grandes organisations internationales de défense de l'environnement ont embrayé...Ainsi le WWF a indiqué : «Nous essayons de convaincre les députés que cette loi détruit le potentiel touristique de la Grèce, au lieu de le promouvoir (...). Les étrangers qui viennent en Grèce ne veulent pas voir des plages détruites et du béton partout mais notre vraie richesse naturelle»,
Plus ennuyeux pour le gouvernement, qui vient de subir une défaite cuisante aux Européennes, les critiques sont venues aussi de sa propre majorité. Des socialistes du Pasok comme de certains élus de la Nouvelle-Démocratie du premier ministre Samaras. Pour le parti vainqueur des Européennes, Syriza, le projet «engendre une perturbation sans précédent des écosystèmes côtiers et marins, favorise la destruction totale et irréversible du paysage côtier grec unique,hypothèque à long terme le tourisme, abolit le droit des citoyens là l'accès au littoral et favorise la privatisation du littoral»
Il est vrai que la Grèce a su préserver un tourisme individuel ou à taille humaine le long de ses milliers de kilomètres de côtes, dans les îles notamment, même si le mitage et certaines constructions dénaturent là aussi de nombreux paysages. Et que les concessions de parasols et de chaises longues ne sont pas partout du meilleur effet.
«La mer a un pays, la Grèce», disait un ancien slogan du tourisme grec. Il est vrai que le littoral grec (le plus long d'Europe) est encore relativement protégé et que ses merveilles sont infinies. Résultat dans un pays en pleine crise, il était tentant de vouloir rentabiliser à court terme les richesses du littoral grec. Surtout que le tourisme reste une des rares industries qui fonctionne en Grèce, avec une excellente année 2013. Et que la Grèce devrait faire encore «mieux» en 2014 avec 20 millions de touristes attendus. Mais pour le WWF «au lieu d'aller vers une gestion intégrée des zones côtières, la Grèce opte pour une approche fragmentée, superficielle et destructrice de l'environnement, qui finira non seulement par dégrader son patrimoine naturel, mais aussi nuire à son secteur touristique» si cette loi était adoptée.
Plages à vendre
La presse grecque s'est aussi fait l'écho de la mise en vente de plages par l'office de privatisations de l'Etat. Celte privatisation, qui n'a pas de rapport avec le projet de loi inquiète aussi les défenseurs de l'environnement. L'office de privatisations des biens publics grec (HRADF) mettrait en vente quelques unes des plus belles plages du pays.
Ainsi, les plages de la petite île d'Elafonisos au sud du Péloponnèse, classées par plusieurs sites comme les plus belles du pays, seraient mises en vente sur le site de l'Etat grec.
«Comme prévu , la décision du gouvernement de vendre les plages jumelles (d'Elafonisos) - ainsi que 109 autres plages - afin que les entreprises privées puissent avoir des droits d'utilisation exclusive pendant 50 ans a provoqué une controverse majeure», a noté le journal grec To Vima.
«Dans la liste deTAIPED, on trouve les plages de Myrto à Kato en Achaîa, de Vasiliki à Leucade, de Kalmitsi en Chalcidique et - quelle honte - deux plages de Elafonisos, la petite île entre le Péloponnèse et Cythère, célèbre pour ses eaux bleu-vert et la couleur claire de ses plages de sable», précise un site d'information.
Face aux critiques, le fond a indiqué que rien n'était encore décidé. Les précisions de l'office public affirmant qu'il respecterait les lois n'a guère rassuré les élus locaux des sites concernés. De quoi renforcer encore l'inquiétude des Grecs pour la sauvegarde de leur littoral alors que le premier ministre Samaras vient d'annoncer que «nous redémarrons notre pays en commençant par la mer»,
Μου γεννήθηκε πολύ μεγάλη περιέργεια όταν διάβασα ότι ο Υπουργός Οικονομικών κύριος Στουρνάρας πήγε στο τελευταίο Eurogroup πριν από μία εβδομάδα και υπέβαλλε για έγκριση - συζήτηση ένα σχέδιο για το πού και πώς θα αναπτυχθεί η ελληνική οικονομία τα επόμενα 10 χρόνια.
Η είδηση συνοδευόταν από την πληροφορία ότι το σχέδιο βασίστηκε στην μελέτη "Greece 20/20" της εταιρείας McKinsey (του 2012 με χρηματοδότες τον ΣΕΒ και την Εθνική Τράπεζα) καθώς και σε μελέτη του ΙΟΒΕ.
Λέω τι στο καλό, είναι δυνατόν να στέλνουμε ένα τέτοιο τόσο κρίσιμο σχέδιο στις Βρυξέλλες και εμείς να μην έχουμε πάρει είδηση;
Τέλος πάντων, μετά από ψάξιμο στους ιστιότοπους του Υπ. Οικονομικών και του ΙΟΒΕ δεν βρήκα τίποτα σχετικό και τελικά κατέληξα να βρω στο διαδίκτυο στα αγγλικά μια εκτενή περίληψη της περίφημης μελέτης της McKinsey.
Αμέσως έκανα μέσα στο κείμενο ένα search με τις δύο λέξεις που με ενδιέφεραν "olive oil" και... έμεινα κόκκαλο.
Πήγα και μια παράγραφο παρακάτω στην σελίδα 54 και έμεινα πάλι κόκκαλο! Δεν θα γράψω πολλά γιατί νομίζω ότι με τα πολλά λόγια κινδυνεύουμε να χάσουμε την ουσία για το σε ποια μορφή αγροτικής παραγωγής θέλουν (δεν θέλουμε - θέλουν) να μας πάνε.
Η πρόταση λοιπόν της McKinsey προβλέπει με δυο λέξεις ότι: πέντε με έξι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να ελέγχουν όλη - ναι όλη - την γεωργική παραγωγή της Ελλάδος. Διαβάστε :
1. Για το ελαιόλαδο:
Αντί των 1.200 ελαιοτριβείων, που λειτουργούν σήμερα σε όλη τη χώρα, με μια μέση ετήσια παραγωγή περίπου 500 τόνους το καθένα, να δημιουργηθούν μόνο ΔΥΟ mega-ελαιοτριβεία δυναμικότητος 100.000 - 150.000 τόνων το καθένα που θα απορροφούν όλη την παραγωγή ελαιολάδου. Μάλιστα οι mega-μελετητές της μελέτης αναφέρουν την Κρήτη και την Πελοπόννησο σαν δύο προτεινόμενα μέρη εγκατάστασής τους. Και ποιος ο λόγος: για να επιτύχουμε "οικονομίες κλίμακος" και έτσι να μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε με χαμηλές - ισοπεδωτικές τιμές την Ισπανία. Χάλια τα νεύρα μας. Πάει περίπατο βέβαια η περίφημη υψηλή ποιότητα και η "υπεροχή" του ελληνικού ελαιολάδου. Με κάποιο άλλο όραμα εμείς προσπαθούμε να μάθουμε τους νεώτερους: "ποιότητα- ποιότητα - ποιότητα" και αυτοί θέλουν να πάμε εντελώς αντίθετα: "ποσότητα - ποσότητα – ποσότητα". Μα καλά, αφού δεν μας μένει απούλητο το ελαιόλαδο γιατί πρέπει να γκρεμίσουμε και άλλο την τιμή του; Να πάμε ακόμα πιο χαμηλά όπως η Τυνησία και η Συρία; Τι θα πετύχουμε; Αυτό που ξέρω είναι τι δεν θα πετύχουμε... καλύτερες μέρες για τον Έλληνα παραγωγό που είναι και το ζητούμενο. Και αυτό στον χώρο του ελαιολάδου, και όχι μόνο, μπορούμε να το πετύχουμε μόνο με πιο καλής ποιότητος ελαιόλαδα, όχι κατώτερης ποιότητος.
2. Για τα φρούτα και λαχανικά (και αναφέρει μάλιστα πατάτες, ντομάτες, μήλα και ροδάκινα):
Nα γίνουν 2 ή 3 μεγάλες μονάδες συσκευασίας σε Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα και στην Πελοπόννησο.
3. Και το καλύτερο μας το φυλάνε στην επόμενη παράγραφο: Να ιδρυθεί μία (μία) εταιρεία διακίνησης όλων αυτών των αγροτικών προϊόντων με προτεινόμενο όνομα "Greek Foods Company" η οποία μπορεί να είναι ιδιωτική (ποιος τυχερός θα την πάρει μέσω... ΤΑΙΠΕΔ ίσως!) ή μια σύμπραξη δημοσίου - ιδιωτών (ΡΡΡ) με σκοπό την καλύτερη προώθηση στις ξένες αγορές και έτσι να επωφεληθούν, λέει, οι μικροί από τις συνέργειες που θα προκύψουν.
Και όμως, οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές μας που στριμώχνονται στα κανάλια και ασχολούνται με την "ευρωπαϊκή προοπτική", τον Νότο και τον Βορά, την αλληλεγγύη και το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης και το μόνο που τους απασχολεί μερικές φορές είναι το μέγα θέμα της καθιστικής χωροταξίας των ευρωβουλευτών του Ποταμιού, είμαι σίγουρος ότι ούτε ένας τους δεν έχει καν σκεφτεί να ζητήσει από το Υπουργείο Οικονομικών να δει και να μελετήσει τι στο καλό «Σχέδιο Ανάπτυξης" έχουμε στείλει εκεί ακριβώς στις Βρυξέλλες ζητώντας την ευλογία για τη χρηματοδότησή του. Θα έπρεπε όμως, έτσι, έστω και από μια απλή περιέργεια...Σημείωση προς τους mega-μελετητές της McKinsey: οι παραγωγοί ελαιολάδου στην Τοσκάνη, αφού με τα χρόνια χτίσανε με υπομονή και γνώση την ποιότητα του, το πουλάνε 7 με 10 ευρώ το λίτρο και εσείς θέλετε να μας πάτε στο 1,80 του απλού παρθένου της Ισπανίας;Aντί, λοιπόν, να βάλουμε στόχο στο αναπτυξιακό μας σχέδιο στον τομέα του ελαιολάδου μέσα από εκπαίδευση και εκσυγχρονισμό να κάνουμε μέσα στην επόμενη δεκαετία την Κρήτη την "Τοσκάνη της Ευρώπης", εσείς και κάποιοι κρυμμένοι στο σκοτάδι θέλετε να πάμε αλλού.
Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο πολιτών, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της το 1995 κράτησε την ίδια σταθερή θέση μη εμπλοκής στον κομματικό ανταγωνισμό σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν στην χώρα (1996, 2000, 2004, 2007, 2009, 2012). Την ίδια ακριβώς στάση θα τηρήσει και στις προσεχείς εκλογές της 17ης Ιουνίου ακολουθώντας τις πάγιες αρχές της που είναι:
1. Τήρηση αποστάσεων και μη εμπλοκή στον κομματικό ανταγωνισμό για την διεκδίκηση της κυβερνητικής εξουσίας. Πάγια θέση της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ είναι ότι ένα από τα κεντρικότερα προβλήματα της χώρας είναι η γενικευμένη κομματικοκρατία που δεν πρέπει όμως να ταυτίζεται με την καθόλα θεμιτή κομματική διάρθρωση του πολιτικού συστήματος σε μία Σύγχρονη Δημοκρατία. Λέμε όχι στην κομματικοκρατία, ναι υπό όρους στην κομματική Δημοκρατία εντός των ορίων του Συντάγματος τονίζοντας ότι αυτή η τελευταία πρέπει να συμπληρωθεί με νέους Διαβουλευτικούς και Συμμετοχικούς θεσμούς υπέρ της ενδυνάμωσης του Πολίτη και της Κοινωνίας Πολιτών. Ειδικά για τις κρίσιμες εκλογές της 17ης Ιουνίου θεωρούμε ως κύρια κριτήρια επιλογής κάθε λογικού και ενεργού πολίτη τα ακόλουθα:
α) Τη διασφάλιση της παραμονής της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ όπως και την αποτροπή κάθε πιθανότητας χρεωκοπίας του κράτους σε οποιαδήποτε μορφή. Η Παρέμβαση υποστηρίζει από την ίδρυσή της την προωθημένη ευρωπαϊκή ενοποίηση με την Ελλάδα στον κεντρικό πυρήνα των προοδευτικών δυνάμεων που θέλουν μια ισχυρή, παραγωγική, κοινωνική Ευρώπη θελκτικό παγκόσμιο πρότυπο ποιότητας ζωής στο πλαίσιο μιας ανισομερούς παγκοσμιοποίησης.
β) Την ανατροπή του γενικευμένου κομματισμού και της κομματικοκρατίας που οδήγησαν τα τελευταία χρόνια την χώρα στο χείλος της χρεωκοπίας.
γ) Την ποιότητα των προτάσεων και την σχετική αξιοπιστία δυνατότητας εφαρμογής τους προς μια νέα, αναγεννημένη Ελλάδα προς το 2021 που θα συνδυάζει ένα ριζικά διαφορετικό και ευέλικτα παραγωγικό κράτος και δημόσια διοίκηση, ένα καινοτομικό επιχειρηματικό τομέα με την προώθηση ενός «εξανθρωπισμένου» καπιταλισμού με εταιρική κοινωνική ευθύνη και μια δυνατή Κοινωνία Πολιτών με υψηλή ποιότητα ζωής για όλους τους πολίτες.
Επειδή κατανοούμε ότι καμία από τις βασικές πολιτικές δυνάμεις που διεκδικούν άμεσα την εξουσία στις εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν συνθέτει με επάρκεια και τα 3 προαναφερόμενα κριτήρια και έως ότου επιτέλους λυθεί το ουσιαστικό πολιτικό πρόβλημα της χώρας με πλήρη ανασύνθεση των πολιτών δυνάμεων, καλούμε τα μέλη, τους φίλους αλλά και κάθε ενεργό πολίτη να ακολουθήσει την «μέθοδο της εις άτοπον απαγωγής» επιλέγοντας το «μικρότερο κακό» στις εξαιρετικά επείγουσες σημερινές συνθήκες. Αυτό σημαίνει διαφορική βαθμολόγηση των υπαρχουσών λύσεων. Βεβαίως υπάρχουν κάποιες προσπάθειες δημιουργικής πολιτικής σύνθεσης σε νεότερα κόμματα (κυρίως ΔΗΜΑΡ και Δράση) όπως και ισχυρές νησίδες πολιτικών στα κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ) που ενδεχομένως αποτελούν ψήγματα μιας αυριανής θετικής εκπροσώπησης των βαθύτερων αναγκών της χώρας και αυτό είναι κάτι που πρέπει επίσης να σταθμίζουν οι πολίτες ως ψηφοφόροι.
2. Διεκδικούμε το δικαίωμα να ακούγονται οι απόψεις μας στο Δημόσιο Διάλογο που κορυφώνεται στον προεκλογικό αγώνα. Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ήδη από το 1997 έχει εκπονήσει ένα «Δεκάλογο Θέσεων της Κοινωνίας Πολιτών προς υιοθέτηση από τα πολιτικά κόμματα και την κυβέρνηση» που σταθερά επικαιροποιεί και προβάλλει πριν και μετά τις εκλογές.
3. Αν και ως Ένωση Πολιτών δεν εκφράζουμε συλλογικά την προτίμησή μας για συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα και δεν παίρνουμε μέρος ως ομάδα σε εκλογές εθνικού ή τοπικού χαρακτήρα εκφράζουμε όμως παγίως την προτίμησή μας για μεμονωμένα άτομα υποψηφίους όλων των πολιτικών χώρων που έχουν αποδεδειγμένα με πράξεις και λόγια υποστηρίξει την λογική της Κοινωνίας Πολιτών. Άλλωστε όπως συνέβη και στις 5 προηγούμενες εκλογές αρκετά μέλη και φίλοι της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ συμμετείχαν στους εκλογικούς συνδυασμούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων που έχουν γενικά εκφραστεί υπέρ της Κοινωνίας Πολιτών όπως επίσης και στους συνδυασμούς νέων κομμάτων (4 με τη ΔΗΜΑΡ, 2 με Δράση, 1 με ΣΥΡΙΖΑ).
4. Οι παραπάνω πάγιες αρχές της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ για την μη εμπλοκή στον κομματικό ανταγωνισμό θα παραμείνουν λογικά αμετάβλητες εκτός αν επισυμβούν α) κάποια ριζική αλλαγή πανευρωπαϊκού χαρακτήρα που θα επηρεάσει τη μορφή του πολιτικού παιχνιδιού είτε β) μία εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση απειλής της εθνικής επιβίωσης που θα απαιτούσε μια άμεση πανεθνική υπερκομματική συσπείρωση για την αποτροπή εθνικής καταστροφής. Η πρώτη πιθανότητα φαντάζει προς το παρόν εξαιρετικά απομακρυσμένη. Για την δεύτερη περίπτωση ελπίζουμε ότι οι εκλογές της 17ης Ιουνίου θα λύσουν βιώσιμα το πρόβλημα της εξόδου της χώρας από την κρίση και θα απομακρύνουν την ανάγκη ενός έκτακτου εθνικού συναγερμού.
Εάν όμως δεν το κάνουν, η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ σε συνεργασία με άλλες ομάδες ενεργών πολιτών και πολιτικές δυνάμεις ανεξάρτητα σημερινής κομματικής ένταξης, θα κινηθεί προς την κατεύθυνση της ενεργού διαμεσολάβησης για την δημιουργία μιας γενικής πολιτικής κινητοποίησης διάσωσης και αναγέννησης της χώρας.
5. Τέλος είναι αυτονόητο ότι η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ πιστεύει ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα που εκτός από δικαίωμα είναι υποχρέωση και ευθύνη. Η ψήφος παραμένει πάντα το μεγάλο όπλο του πολίτη. Θεωρητικά οι πολίτες για μια μέρα μπορούν να αλλάξουν τα πάντα. Ακόμα και μόνο στην θεωρία είναι μία δυνατότητα που βρίσκεται στην καρδιά της Σύγχρονης Δημοκρατίας.
Επείγει στην χώρα η ανασυγκρότηση της φιλοευρωπαϊκής κεντροαριστεράς, για να υπάρξει πλέον ισχυρό ανάχωμα στον φαιοκόκκινο λαϊκισμό και τις φιλοδοξίες του.Οι φιλοευρωπαϊκές και μεταρρυθμιστικές πολιτικές δυνάμεις στην χώρα μας, έστω και αν πραγματοποιούν μεταρρυθμίσεις υπό την πίεση της τρόϊκας και των Ευρωπαίων εταίρων μας, στις ευρωεκλογές συγκέντρωσαν ποσοστό 41,5% (ΝΔ, Ελιά, Ποτάμι, Χατζημαρκάκης, ΔΗΜΑΡ, Γέφυρες), έναντι 50,2% (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ, Δράση) που είχαν αθροίσει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2012.
Τα ποσοστά αυτά υποδηλώνουν ότι, μέσα σε δύο χρόνια, παρά τα λάθη της ΝΔ, την φορολογική επέλαση, την κρίση ρευστότητας, την άνοδο της ανεργίας και την κρίση στην Ευρώπη, τέσσερις Έλληνες στους δέκα –από αυτούς που πήγαν να ψηφίσουν την Κυριακή 25 Μαΐου– παραμένουν προσκολλημένοι στο ευρωπαϊκό όραμα και στην προσπάθεια Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση να πορευτούν στον δύσκολο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο τού αύριο. Είναι έτσι σαφές ότι από αυτό το 41,5% εξαρτάται το μέλλον της χώρας και μαζί του είναι συνδεδεμένες οι βαθειές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν σε όλα τα επίπεδα.
Στην σημερινή Ελλάδα της κρίσης, αυτό το 41,5% έχει ηρωικό χαρακτήρα και γι αυτό πρέπει να διατηρηθεί. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνον μέσω της πολιτικής εξουσίας που ασκεί σήμερα, Με διαφορετικά λόγια, η σημερινή συγκυβέρνηση θα πρέπει να ενισχυθεί κα να επεκταθεί, ώστε να παραμείνει.
Μοναδικός τρόπος για να γίνει κάτι τέτοιο είναι η πολυθρύλητη συσπείρωση του κεντροαριστερού χώρου. Το θέμα όμως είναι ότι η ανασύνθεση της κεντροαριστεράς σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να γίνει με βάση τα υφιστάμενα σχήματα. Αυτά έχουν φθαρεί και σε μεγάλο βαθμό συνδέονται με την ουσιαστική και πολυεπίπεδη πτώχευση της χώρας. Η ελληνική κεντροαριστερά θα πρέπει να επαναλάβει –υπό διαφορετικές, βέβαια, ιστορικές συνθήκες– είτε το πείραμα των Γάλλων σοσιαλιστών το 1971 (όταν στο συνέδριο του Επιναί εγκατέλειψαν το βεβαρυμένο παρελθόν τους και ίδρυσαν το νέο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γαλλίας), είτε την πρωτοβουλία της ιταλικής κεντροαριστεράς και της επανίδρυσής της μετά από πολλές πολιτικές περιπέτειες.
Ένας νέος και ευρύς κεντροαριστερός πολιτικός σχηματισμός θα μπορούσε να πετύχει εκλογικά ποσοστά της τάξεως του 20% και 25% και άρα να αποτελεί μόνιμο φορέα εξουσίας σε συνεργασία με την κεντροδεξιά –που και αυτή δείχνει να σταθεροποιείται, μεσούσης της κρίσης, σε ποσοστά κυμαινόμενα από 25% έως 30%. Αν δύο τέτοιοι σχηματισμοί μπορούσαν να κυβερνήσουν την χώρα μία οκταετία, η Ελλάδα του 2022 θα ήταν κυριολεκτικά μία «άλλη χώρα».
Σήμερα, απέναντι στο 41,5% υπάρχει ένα συμπαγές 58,5% –που είναι η Ελλάδα του χθες. Είναι, στην ουσία, η δύναμη του λαϊκισμού, της αντίδρασης, της αρπακόλας, της κρατικής κραιπάλης και του θρησκευτικο-εθνικιστικού φονταμενταλισμού. Είναι αυτή η απίστευτα αντιδραστική δύναμη που πριν σαράντα χρόνια δημιουργήθηκε στους κόλπους ενός αχρείου πελατειακού πολιτικού συστήματος, στο οποίο δέσποζαν ο άκριτος εθνικισμός και ο αριστερός μεσσιανισμός με πράσινα και κόκκινα χρώματα. Ως φαίνεται, λοιπόν, αυτό το φαιοκόκκινο τέρας στις σημερινές συνθήκες αντιπροσωπεύει το 50% του πολιτικού φάσματος της χώρας. Έχει δε και ισχυρή πρόσβαση στο Διαδίκτυο, η οποία, ωστόσο, ευτυχώς, για την ώρα δεν αποδίδει πολιτικά –για τον απλό λόγο ότι οι Έλληνες, και κυρίως οι νέοι, δεν διαβάζουν. Σε αντίθεση με την Γαλλία, για παράδειγμα, όπου τα διαδικτυακά βοθρολύματα αποτελούν σημαντικό όπλο της πολυεκατομμυριούχου Μαρίν Λεπέν και της μαφίας της.
Υπό αυτές τις συνθήκες, τα δύο κόμματα της σημερινής εξουσίας πρέπει να εκμεταλλευθούν το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ χτύπησε ταβάνι. Όταν μετά από δύο χρόνια έξαλλου λαϊκισμού, το κόμμα παίρνει 100.000 ψηφοφόρους λιγότερους από αυτούς που είχε πάρει το 2012, αυτό σημαίνει ότι το κόμμα των συνιστωσών δεν μπορεί να πάει πιο μακρυά. Πιθανόν δε ένα κομμάτι του, το φιλικό προς το ευρώ και την ΕΕ, να αποχωρούσε για να ενταχθεί σε ένα κεντροαριστερό κόμμα εξουσίας. Κατά την γνώμη μας, στελέχη όπως οι κ.κ. Γ. Σταθάκης, Δημ. Παπαδημούλης, Γ. Δραγασάκης και, γιατί όχι, η νέα Περιφερειάρχις Αττικής Ρένα Δούρου, δεν θα έλεγαν όχι σε μία παρόμοια προοπτική, που θα είχε πλέον σαφώς και άρωμα εξουσίας.
Είναι, συνεπώς, άμεση η ανάγκη της επανασύνθεσης του κεντροαριστερού χώρου, σε νέες βάσεις και βέβαια με προοπτικές συμμετοχής στην εξουσία.
Τα πράγματα, αντιθέτως, είναι δυσκολότερα για την κεντροδεξιά και την Νέα Δημοκρατία. Στην σημερινή συγκυρία, κύριο μέλημά της θα πρέπει να είναι η παγίωση του ποσοστού της. Η λαϊκιστική και θρησκόληπτη ακροδεξιά δύσκολα πλέον μπορεί να ενσωματωθεί στον νεοδημοκρατικό χώρο. Θα συνεχίσει να παραδέρνει μεταξύ Χρυσής Αυγής, ΑΝΕΛ και ΛΑΟΣ –τρία κόμματα που είναι πιο κοντά στο ΚΚΕ παρά στην ΝΔ. Έτσι, ο μόνος χώρος με τον οποίο θα μπορούσε να συνεργασθεί η ΝΔ είναι αυτός που σήμερα εκπροσωπείται από την Δράση και άλλα φιλελεύθερα μικρά κόμματα, του οποίου η πολιτική δύναμη αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό 1%-2%. Ωστόσο, είναι πολύ αμφίβολο αν η ΝΔ θα κάνει ανοίγματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Συμπερασματικά, λοιπόν, η όποια μεταρρυθμιστική συγκυβέρνηση στην χώρα είναι υπόθεση της κεντροαριστεράς, η οποία, επειδή στην ουσία αυτή ήταν παρούσα και στις περισσότερες μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, διαθέτει έμπειρο στελεχιακό δυναμικό και, κυρίως, με υψηλή ευρωπαϊκή εμπειρία. Και αυτή θα είναι το μέγα ζητούμενο τα χρόνια που έρχονται.
Δημοσιέυτηκε στο europress στις 28/5
«Συμβιωτική κοινωνία»:Μοιάζει με πλεονασμό κι όμως δεν είναι. Θα μπορούσε να είναι ένα σύνθημα, μια κραυγή. Κι όμως δεν βγαίνει, το ύφος των δύο αυτών λέξεων εκπέμπει στοχασμό κι αυτοσυγκράτηση. Τί είναι λοιπόν;
Η έκφραση κατ'αρχήν είναι του Μάουρο Μποναϊούτι και παρατίθεται στο βιβλίο του ισπανού συγγραφέα Κάρλος Τάϊμπο «η πρόταση της αποανάπτυξης», από τις «εκδόσεις των συναδέλφων». Βιβλίο τεκμηριωμένο, με ριζοσπαστικές προτάσεις, βιβλίο που σε κάνει να ξανασκεφτείς πολλά πράγματα. Ας γυρίσουμε στο θέμα μας : η συμβιωτική κοινωνία. «Η υλική αποανάπτυξη σύμφωνα με τον Μάουρο Μποναϊούτι «ή θα στηρίζεται στις ανθρώπινες σχέσεις, θα είναι συμβιωτική και πνευματική, ή δεν θα υφίσταται», γράφει ο ακριβώς ο Κάρλος Τάϊμπο.
Στην «Καθημερινή της Κυριακής», της 27ης Απριλίου 2014, σε ένα αφιέρωμα του Πάσχου Μανδραβέλη στο «παλιό αίτημα της ανανέωσης», με αναφορές στη γενιά του '30 και στον Γιώργο Θεοτοκά διαβάζω τη ρήση του Γ. Θεοτοκά: «Το πνεύμα πρώτα, ο άνθρωπος πρώτα κι όλα τα άλλα έρχουνται μετά».
Γιατί σήμερα όλα αυτά, γιατί αυτή η ανάγκη επιστροφής στον άνθρωπο; Τί μας κάνει σήμερα να ξανασκεφτόμαστε τα βασικά; Μα προφανώς το τραγικό αδιέξοδο που ζούμε. Ανοίξτε την οποιαδήποτε εφημερίδα ή περιοδικό, την όποια ισοσελίδα, κάντε μια ήρεμη συζήτηση με φίλους, με συγγενείς, θα δείτε ότι το κύριο αίτημα είναι πλέον η νέα ισορροπία, το αίτημα της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας, μια νέα σχέση του ανθρώπου με την εξουσία, αλλά και με τη φύση και βεβαίως μια νέα σχέση μεταξύ μας. Μια νέα κοινωνία. Ολα τα άλλα είναι πάντα σημαντικά (οικονομία, ιδεολογία, οικογένεια, κοκ) αλλά το κύριο είναι ο άνθρωπος, ακριβώς αυτός που ξεχάστηκε. Χάριν της ευημερίας, της κατανάλωσης, της διαφήμισης, της εύκολης ζωής, της ανεμελιάς; Μάλλον, αλλά η κρίση που ζούμε έχει το θετικό ότι μας βάζει να ξανασκεφτούμε τα κύρια: χωρίς δικαιοσύνη, ισορροπία, αρχές, αξίες, ποιότητα ζωής, προστασία των κοινών αγαθών, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε. Αν δεν δράσουμε τώρα, η καταστροφή θα έλθει και θα είναι αποτέλεσμα της δικής μας απερισκεψίας. Ο καπιταλισμός είναι όντως δημιουργικός μέσα στην καταστροφική του μανία και διογκώνοντας συνεχώς τις ανισότητες, θέτει το ερώτημα: η οικονομία στην υπηρεσία της κοινωνίας ή συνέχιση αυτού του απαράδεκτου συστήματος που φτιάξαμε και μέσα στο οποίο ζούμε σήμερα; Δεν πρόκειται για επιστροφή στα παλαιο-κομμουνιστικά συνθήματα, πρόκειται αντίθετα για στροφή στον άνθρωπο και στον ανθρωπισμό, αφού είναι το μόνο που μπορεί να μας ενώσει, να μας κάνει να συζητήσουμε, να σκεφτούμε τους κανόνες που λείπουν ή που δεν εφαρμόζονται.
Η αναπόφευκτη αλλαγή της οικονομίας, της κοινωνίας, των προτεραιοτήτων, της πολιτικής ζωής συνδέεται με την αναγκαιότητα ειλικρινούς απάντησης στην κρίση. Συνεπώς η προσπάθεια ανασυγκρότησης δεν μπορεί να θεωρηθεί μια διαδικασία ξεκομμένη από το τεράστιο αυτό θέμα. Δεν είναι όλα περασμένα-ξεχασμένα. Εδώ που φτάσαμε, είναι αυτονόητο ότι πρέπει να μιλούμε για κάτι το πραγματικά νέο, ριζοσπαστικό, αυθεντικό και γνήσιο. Το ποιοί θα το εκφράσουν θα φανεί , οι καιροί απαιτούν τεκμηριωμένες προτάσεις, ενώ οι κρίσεις συνήθως δημιουργούν απρόβλεπτες καταστάσεις.
Το νέο πρόταγμα θα είναι αυτό, πρώτα απόλα ο άνθρωπος. Κι αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη, συμπόνια, κατανόηση, ενδιαφέρον για τον διπλανό χωρίς διακρίσεις. Να συζητούμε αλλά και να ακούμε τον άλλον, είναι σημαντικό να ακούμε όταν μας μιλά κάποιος: «Του λόγου μέτρον ουχ ο λέγων, αλλ' ο ακούων» έγραφε ο Πλάτωνας και ορθά μας το θυμίζει ο Ε. Σπύρου στο περιοδικό «ΝΑΙ»
«Εκούσια απλότητα», όπως λέει ο Κάρλος Τάϊμπο, συνολική αναθεώρηση και μεταμόρφωση. Ζούμε όντως μια μετάβαση και η τεχνολογία κάθε μέρα αλλάζει τα δεδομένα. Θεωρώ ότι «το παλιό σύστημα πεθαίνει και το νέο θα γεννηθεί μέσα από κρίσεις και ταραχές. Μια μεγάλη αλλαγή νοοτροπιών και αντιλήψεων είναι αναγκαία για να παράσουμε στη νέα μορφή της κοινωνικής οργάνωσης που θα βασίζεται σε μια άλλη ισορροπία ανάμεσα στο είναι και στο έχω. Η «ανθρώπινη διάσταση» τίθεται πλέον στο κέντρο του κοινωνικού ενδιαφέροντος, η παγκοσμιότητα, η ανθρωπότητα έχει σίγουρα περισσότερο μέλλον από την ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση που ζούμε και η ποιότητα της ανάπτυξης πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο δημόσιας διαβούλευσης αφού το αδιέξοδο είναι ορατό. Στη νέα της εργασία η αμερικανίδα φιλοσόφος Martha Nussbaum προτείνει μια «ζωή ανθρωπίνως αξιοπρεπή» και μια σειρά από σημεία που μπορούν να αποτελέσουν σχετικά θεσμικά ερείσματα. (βλ. Le Monde, 31 Αυγούστου 2012, βιβλιοπαρουσίαση του νέου της βιβλίου με τίτλο «Creating capabilities. The Human Development Approach »(βλ. Αθανάσιος Θεοδωράκης, «Εξαιρετικώς επείγον. Πολιτεία και δημοκρατία ανιθρωπιάς», εκδόσεις Μανιφέστο).
Δημοσιεύτηκε στο metarithmisi.gr stiw 30/4
