Παρασκευή, 11 Οκτώβριος 2024
Κείμενο της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ για το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνία των Πολιτών του Ιδρύματος Μποδοσάκη
Ως Ένωση Πολιτών για την Παρέμβαση θεωρούμε ότι η πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μποδοσάκη για την εκπόνηση ενός Σχεδίου Δράσης για την ΚτΠ είναι αξιοσημείωτη, άκρως επίκαιρη και ενδιαφέρουσα. Συμφωνούμε με τις περισσότερες προτάσεις που διατυπώνονται στο Κείμενο Διαβούλευσης. Πριν αναφερθούμε στις δικές μας συμπληρωματικές προτάσεις, λίγα λόγια για της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ εν είδει μιας αυτοαξιολόγησης κοινωνικού αντικτύπου (self assessment social impact) στη βάση των 30 χρόνων δράσης της Ένωσης, από το έτος ίδρυσης της το 1995, μέχρι και σήμερα. Άλλωστε, όπως σωστά αναφέρεται στο κείμενο, κάτι τέτοιο αποτελεί τον ουσιαστικό δρόμο για την επανάκτηση και διεύρυνση της εμπιστοσύνης της κοινωνίας και των ενεργών πολιτών προς την ΚτΠ, που σήμερα δυστυχώς βρίσκεται σε ένα απίστευτα χαμηλό επίπεδο στην Ελλάδα. Επιγραμματικά, οι συμπληρωματικές προτάσεις αφορούν : 1. Συνταγματική Κατοχύρωση της Κοινωνίας των Πολιτών, 2. Συλλογική Εκπροσώπηση ΚτΠ και Ηλεκτρονική Ψηφοφορία, 3. Ορατότητα της ΚτΠ, 3α. Κοινωνικά μηνύματα ΕΣΡ, 3β. Ιδιαίτερος ρόλος της ΕΡΤ, 3γ. Σχέσεις με Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) και τα ΑΕΙ και 4. Ψηφιακή ΚτΠ.
Ιδιαίτερη συνεισφορά της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, 1995-2024, στον Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Δημόσιο Χώρο
Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ένα μη κερδοσκοπικό , μη κομματικό, ανεξάρτητο σωματείο πολιτών με στόχο την ενδυνάμωση της κοινωνίας πολιτών στην Ελλάδα και την Ευρώπη ιδρύθηκε το 1995 και αποτελεί μία από τις μακροβιότερες οργανώσεις πολιτών με συνεχή λειτουργία στην Ελλάδα. Πρώτος Πρόεδρος της ΕπΠ ήταν ο Λουκάς Τσούκαλης και από το 1999 ο Νίκος Μουζέλης, με Αντιπρόεδρο τον Περικλή Βασιλόπουλο. Οι δύο πρώτοι Συνήγοροι του Πολίτη, Νικηφόρος Διαμαντούρος και Γιώργος Καμίνης ήταν μέλη της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ. Οι κεντρικοί άξονες δραστηριοποίησης της ΕπΠ ήταν οι εξής: Ενεργοί Πολίτες – Ενδυνάμωση Κοινωνίας Πολιτών, Καλή Διακυβέρνηση, Δημόσιο Συμφέρον, Δικαιώματα για όλους. Ενεργός Πολιτειότητα (Ιδιότητα του Πολίτη, citizenship) και Πολιτοκεντρική Δημόσια Διοίκηση / Κράτος, σε Ελλάδα και Ε.Ε. είναι το κρίσιμο Δίπολο για την Καλή Διακυβέρνηση όλων των σύγχρονων πλουραλιστικών δημοκρατιών. 1. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ εισήγαγε και κατοχύρωσε στο δημόσιο διάλογο της χώρας την έννοια “Κοινωνία πολιτών” ιδωμένη από την επιστημονική της πλευρά στο χώρο της σύγχρονης Κοινωνιολογίας και της Πολιτικής Επιστήμης. Έκδωσε 15 τεύχη του περιοδικού “Κοινωνία Πολιτών” , πραγματοποίησε 35 εκδηλώσεις και συνέδρια, προσκάλεσε πανεπιστημιακούς από όλο το κόσμο και τα τελευταία 20 χρόνια διατηρεί εβδομαδιαίο newsletter που αποστέλλεται σε 3.500 παραλήπτες. Παράλληλα, η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ήταν μέλος της οργάνωσης COCOS του ΟΗΕ, συμμετείχε στο Civil Society Forum της Ε.Ε. και είχε συνεργασία με το τμήμα του Global Civil Society Studies του London School of Economics, ενώ πήρε μέρος σε πάνω από δέκα διεθνή συνέδρια για την Global Civil Society. Η έννοια της Κοινωνίας Πολιτών αντιστοιχεί στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα ή δίπλα από το χώρο του Κράτους και της ιδιωτικής οικονομίας - Αγοράς, περιλαμβάνοντας ένα πολυπληθές σύνολο σωματείων, συλλογικοτήτων, ιδρυμάτων, φορέων εθελοντισμού, συλλόγων, που έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό το μη κερδοσκοπικό - μη κομματικό χαρακτήρα στη δράση τους. Όλες οι σύγχρονες πολυεπίπεδες κοινωνίες της Ύστερης Νεωτερικότητας περιλαμβάνουν αυτούς τους 3 τομείς: Το Κράτος / δημόσιο, την Αγορά και τον τρίτο κοινωνικό τομέα. Παρότι η έννοια και η πρακτική της κοινωνίας πολιτών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη μετά το 1990, σήμερα αναφέρεται ελάχιστα στο δημόσιο λόγο, αν και υπάρχουν και λειτουργούν πάνω από 3.000 μη κερδοσκοπικές οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών. Ακόμα χειρότερα, όταν αναφέρεται ως έννοια, αναδεικνύονται μερικές περιθωριακές περιπτώσεις που δεν εκπροσωπούν σε καμία περίπτωση τη μεγάλη συνεισφορά του τρίτου τομέα και της κοινωνίας πολιτών στην ελληνική κοινωνία.
2. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Αρχής Συνήγορος του Πολίτη, το 1997. Η δημιουργία του Συνηγόρου του Πολίτη ήταν άλλωστε ένας από τους βασικούς λόγους ίδρυσης της Παρέμβασης. Όπως προαναφέρθηκε, οι δύο πρώτοι Συνήγοροι του Πολίτη, Νικηφόρος Διαμαντούρος και Γιώργος Καμίνης ήταν μέλη της Παρέμβασης. Ο θεσμός των Ανεξάρτητων Αρχών, που στις βασικές του γραμμές προέρχεται και από την Ευρωπαϊκή Κοινοτική Νομοθεσία ήταν, μαζί με την ενδυνάμωση της κοινωνίας πολιτών, το κεντρικό σημείο θεσμικής συγκρότησης που πρόβαλε η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ από την ίδρυση της. Για αυτό, εκτός από την ίδρυση του Συνηγόρου του Πολίτη, υποστήριξε σθεναρά την ανεξάρτητη λειτουργία του ΕΣΡ, τη δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων, την Αρχή Απορρήτου των Επικοινωνιών, το ΑΣΕΠ αλλά και την ανάγκη της Ανεξάρτητης, μη κομματικής / κυβερνητικής λειτουργίας της ΕΡΤ ως ένα κρίσιμο όργανο για τον δημοκρατικό εκσυγχρονισμό της ελληνικής δημοκρατίας και κοινωνίας.
3. Ο χαρακτήρας της ΕτΠ, ως ανεξάρτητο σωματείο ενεργών πολιτών , ήταν και είναι Υπερκομματικός και τα μέλη / φίλοι της προέρχονται από όλες τις εκδοχές του συνταγματικού δημοκρατικού πεδίου. Στόχος της ήταν και είναι η πολιτική συναίνεση μέσα από έναν ουσιαστικό δημόσιο διάλογο για την Καλή Διακυβέρνηση στα βασικά ζητήματα της χώρας. Είναι ο μόνος τρόπος για την ανατροπή του πολιτικού διχασμού που στην Ελλάδα έχει μοναδικό σκοπό την αποκλειστική λαφυραγώγηση του κράτους, δια μέσου της κομματικοκρατίας που κυριάρχησε στην Ελλάδα, ειδικά μετά το 1990.
Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ είναι υπέρ μίας λειτουργικής και αποδοτικής κομματικής δημοκρατίας με κοινοβουλευτικά χαρακτηριστικά που συμπληρώνεται όμως από τα αναγκαία αντίβαρα εξισορρόπησης (Ανεξάρτητες Αρχές, Ελευθερία του Τύπου και κυρίως ισχυρή Κοινωνία Πολιτών). Την ίδια στιγμή είναι κάθετα αντίθετη απέναντι στην κομματικοκρατία που έπαιξε σημαντικό ρόλο στη χρεοκοπία της χώρας. Παρότι η συντριπτική πλειονότητα των οργανώσεων της ΚτΠ (ΟΚοιΠ) ασχολείται με συγκεκριμένα θέματα κοινωνικού και δημοσίου ενδιαφέροντος, θεωρούμε ότι η προώθηση της Καλής Διακυβέρνησης και της σωστής λειτουργίας των θεσμών και των Ανεξάρτητων Αρχών αποτελεί τον πυρήνα της ΚτΠ που κινητοποιεί τη συμμετοχή των ενεργών πολιτών σε όλα τα πεδία της κοινωνικής και δημόσιας ζωής, πλαισιώνοντας σωστά τους επιμέρους χώρους δράσης των ΟΚοιΠ (περιβάλλον, ισότητα φύλων, υποστήριξη ευάλωτων ομάδων / φιλανθρωπική δράση, πολιτισμός για όλους). Το ελλιποβαρές κοινωνικό αποτύπωμα της ΚτΠ στην ελληνική κοινωνία, παρόλο το πολυεπίπεδο κοινωφελές έργο της, οφείλεται κυρίως στην υπολειτουργία των Θεσμών Διαβούλευσης της Πολιτείας και στη γενική αποικιοποιίηση όλων των χώρων από τα εκάστοτε κυβερνητικά πολιτικά κόμματα, που τελικά αποδυναμώνουν την αποτελεσματικότητα του ίδιου του κράτους που διαχειρίζονται ως κυβερνήσεις (κραυγαλέες αποδείξης είναι τα Τέμπη, το Μάτι – πυρκαγιές, πλημμύρες, συστηματική υποβάθμιση Ανεξάρτητων Αρχών. Έτσι στην Ελλάδα έχουμε ένα αδύναμο πρακτικά κράτος που μόνο επιφανειακά έχει υπερτροφικό χαρακτήρα, και μία εξίσου αδύναμη Κοινωνία Πολιτών. Στόχος για τον 21ο αιώνα θα πρέπει να είναι ένα ισχυρό, Πολιτοκεντρικό ψηφιακό κράτος, με μία εξίσου ισχυρή ΚτΠ. Αυτά τα δύο πάνε κανονικά μαζί και αποτελούν το απαραίτητο δίπολο στις σύγχρονες δημοκρατίες. 4. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ πίστευε και πιστεύει ότι πρέπει να εφεύρουμε ως δημοκρατία νέους συμμετοχικούς θεσμούς, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα συμπληρώνουν και θα αναζωογονούν το παραδοσιακό κοινοβουλευτικό σύστημα στα επιμέρους κράτη-μέλη και στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα διακυβέρνησης σε επίπεδο Ε.Ε. Στην κατεύθυνση αυτή υποστήριξε την καινοτομική πρωτοβουλία για τα Συμβούλια Κοινωνικού Ελέγχου της ΕΡΤ (Citizens Assembly) , τη γενίκευση της Στρατηγικής Βιωσιμότητας και Εταιρικής και Κοινωνικής Ευθύνης στον εταιρικό και δημόσιο τομέα, τη διεύρυνση της λογικής των δικαιωμάτων για όλους (ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ) με τους αντίστοιχους θεσμούς κατοχύρωσης τους. Επίσης, την ανάπτυξη των κοινωνικών νεοφυών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της κοινωνικής οικονομίας (σε αντιστοιχία με την προώθηση των τεχνολογικών start-ups), αξιοποιώντας για αυτό την ερευνητική προσπάθεια των ελληνικών ΑΕΙ - Ερευνητικών Ινστιτούτων και των Ελλήνων της Διασποράς.
Συμπληρωματικές προτάσεις στο κείμενο Διαβούλευσης:
1. Συνταγματική Κατοχύρωση ΚτΠ : Με την ευκαιρία της αναμενόμενης Συνταγματικής Αναθεώρησης που ανήγγειλε πρόσφατα και ο πρωθυπουργός στην ΔΕΘ, προτείνουμε τη διατύπωση πρότασης συνταγματικής κατοχύρωσης του ιδιαίτερου ρόλου της ΚτΠ, έχοντας ως πρότυπο το Άρθρο 15 της Συνθήκης Λειτουργίας της Ε.Ε. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ είχε συζητήσει και προωθήσει το θέμα μέσα από δύο εκδηλώσεις στις αναθεωρήσεις του Συντάγματος του 2001 και 2008 και παρότι υπήρξαν μερικές πρώτες θετικές αντιδράσεις εκ μέρους των σημαντικότερων πολιτικών κομμάτων, τελικά δεν εντάχθηκε στα υπό συζήτηση και ψήφιση άρθρα του Συντάγματος. Στην προαναφερόμενη πρόταση καλό θα ήταν να περιλαμβάνεται και πρόβλεψη για τη λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής τύπου Charity Commission for England and Wales, ή ακόμα καλύτερα η ανάληψη της εποπτικής αρμοδιότητας της ΚτΠ από τη συνταγματικά κατοχυρωμένη Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη. Με τον διορισμό ενός επιπλέον βοηθού του ΣτΠ και την αντίστοιχη αύξηση της χρηματοδότησης του θεσμού. Η προβλεπόμενη από το Νόμο 4873/2021 εσωτερική Διεύθυνση ΟΚοιΠ - Κοινωφελών Φορέων στο Υπουργείο Εσωτερικών, με δεδομένη την παθολογία της συνεχούς κομματικήςκυβερνητικής παρέμβασης σε όλα τα πεδία, δεν καλύπτει σε καμία περίπτωση την ανάγκη δημόσιας ρύθμισης και αμερόληπτης εποπτείας απέναντι στην ΚτΠ διαιωνίζοντας έτσι την αμοιβαία καχυποψία Κράτους και ΚτΠ.
2. Συλλογική Εκπροσώπηση ΚτΠ : Η ανεξάρτητη συγκρότηση δευτεροβάθμιωντριτοβάθμιων οργάνων κατά τομείς-περιοχές της ΚτΠ με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων ψηφοφορίας και διαλόγου (με -ει δυνατόν- δωρεάν παραχώρηση του συστήματος Διας του Δημόσιου Οργανισμού ΕΔΥΤΕ - gr.net, που χρησιμοποιούν ήδη ασφαλιστικοί οργανισμοί, σωματεία και ΑΕΙ) θα συντελέσει καθοριστικά στην εφαρμογή της συμμετοχής της ΚτΠ στις Δημόσιες Διαβουλεύσεις των Υπουργείων, στην προώθηση της αυτορρύθμισης και την καινοτόμο ώθηση της Συμμετοχικής Δημοκρατίας που βρίσκεται στο κέντρο της φιλοσοφίας δράσης όλων των μορφών της Κοινωνίας Πολιτών. Η αναβάθμιση της συλλογικής εκπροσώπησης θα διευκολύνει επίσης την συμμετοχής της ελληνικής ΚτΠ στα αντίστοιχα φόρα της Ε.Ε. , ΟΗΕ, UNESCO. Είναι επίσης αυτονόητο ότι θα βοηθήσει σημαντικά και το δημόσιο διάλογο στο εσωτερικό της χώρας.
3. Ορατότητα - Επικοινωνία - Θεσμικός διάλογος με Πολιτικά Κόμματα και Κοινωνικούς Εταίρους : Φαντάζει πραγματικά εξωπραγματικό το γεγονός ότι στην πρόσφατη έρευνα εμπιστοσύνης στους θεσμούς της διαΝεοσις, οι ΜΚΟ βρισκονται κυριολεκτικά τελευταίες στον δείκτη εμπιστοσύνης του κοινού και των πολιτών. Αν αυτό μπορεί να είναι εν μέρει εξηγήσιμο από μερικά λυπηρά φαινόμενα ιδιοτελούς χρήσης του Εθελοντισμού και της Φιλανθρωπικής δράσης, είναι δύσκολα εξηγήσιμο το γεγονός ότι η έννοια και η πρακτική της ΚτΠ που τα τελευταία 30 χρόνια συνετέλεσε καθοριστικά στη δημιουργία 700 σχετικά οργανωμένων ΜΚΟ κάθε μορφής και 3χιλ. μικρών - άτυπων πρωτοβουλιών και συλλογικοτήτων, να μην αναφέρεται ΟΥΤΕ μια φορά στα δέκα τουλάχιστον Αφιερώματα για τα 50 Χρόνια της Μεταπολίτευσης που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στον γραπτό τύπο. Αυτό το γεγονός πρέπει να σημάνει συναγερμό σε όλες/ους που έχουν πιστέψει και ασχολούνται με την ΚτΠ ως μέσο συμμετοχής και ενδυνάμωσης των ενεργών πολιτών, όπως και της Καλής Διακυβέρνησης σε μία σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία. Για αυτό ακριβώς το λόγο αποκτά ιδιαίτερη σημασία και επικαιρότητα η παρούσα πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μποδοσάκη για ένα Σχέδιο Δράσης για την ΚτΠ. Ακολουθούν 3 επιμέρους προτάσεις που μπορεί να συνεισφέρουν άμεσα στην αναβάθμιση του κύρους, την ορθολογική ορατότητα της ΚτΠ και την ανατροπή του αναιτιολόγητου πέπλου δυσφήμισης που προσωρινά καλύπτει τις κοινωνικά επωφελείς δράσεις της ΚτΠ.
3α. Κοινωνικά μηνύματα ΕΣΡ: Η οργανωμένη αξιοποίηση των κοινωνικών μηνυμάτων που εγκρίνονται από το ΕΣΡ και παίζονται για διάστημα 3 μηνών σε όλους τους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς - αν και τα ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια τα μεταδίδουν συνήθως τις πολύ βραδινές ώρες - είναι πολύ σημαντική και αποτελεί όντως διεθνώς καλή πρακτική. Αποδεικνύει ότι μπορούν να γίνουν σωστά πράγματα και στην Ελλάδα.
3β. Ο ιδιαίτερος ρόλος της ΕΡΤ: Ιδιαίτερη σημασία έχει η ενεργοποίηση και αξιοποίηση της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης, που χρηματοδοτείται από το ανταποδοτικό τέλος των 36 ευρώ ετησίων, που πληρώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες, και η οποία έχει υποχρέωση για την ανάπτυξη του δημόσιου διαλόγου με τη συμμετοχή των ενεργών πολιτών. Η ΕΡΤ, στη βάση του Καταστατικού της Χάρτη, έχει από το 2006 ειδική στρατηγική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, με ανάλογο τμήμα (Κέντρο Επικοινωνίας Ενημέρωσης Πολιτών - ΚΕΕΠ), το οποίο συνδέεται απευθείας με το Διοικητικό Συμβούλιο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο. Βασική προτεραιότητα αυτής της στρατηγικής ήταν η συνεργασία με την ΚτΠ , τις ΜΚΟ και τα Ιδρύματα, με στόχο την από κοινού προώθηση του δημοσίου συμφέροντος. Μάλιστα στο Άρθρο 11 του ισχύοντος Ν. 4324/2015 - Ν. 20173/2013 προβλέπεται η συμμετοχή των ΟΚοιΠ στα Συμβούλια Κοινωνικού Ελέγχου της ΕΡΤ (ΣΚΕ) με σκοπό τη βελτίωση της ΕΡΤ. Στο ΣΚΕ Αττικής (2015-2018), από τα 110 μέλη του Συμβουλίου (Citizens’ Assembly), οι 55 ήταν κληρωτοί πολίτες, με δημόσια κλήρωση που έγινε στο Κεντρικό Δελτίο της ΕΡΤ1, 30 μέλη ήταν εκπρόσωποι ΟΚοιΠ και άλλων Μη - Κερδοσκοπικών Φορέων και τα υπόλοιπα 25 ήταν εκπρόσωποι Δημόσιων Φορέων. Επρόκειτο για μία καινοτομική πρωτοβουλία κοινής σύμπραξης Δημοσίου-ΚτΠ-Ενεργών Πολιτών, που πήρε έπαινο από την EBU (European Broadcasting Union). Στις 30 συνελεύσεις του οργάνου έγινε ζωντανή αναμετάδοση στο διαδίκτυο, την τηλεόραση (εκπομπή Πολίτες στην ΕΡΤ1) και το ραδιόφωνο. Πολλές από τις προτάσεις που περιέχονται στα 6 πορίσματα των ΣΚΕ της ΕΡΤ προέρχονται από τις ΜΚΟ, μέλη του οργάνου. Δυστυχώς από τον Οκτώβριο 2018 μέχρι και σήμερα, οι Διοικήσεις της ΕΡΤ αδρανοποίησαν το άρθρο 11 και δεν το εφαρμόζουν ως όφειλαν , σύμφωνα με τον Ν. 4324/15, ενώ τα τελευταία 2 χρόνια υποβάθμισαν πλήρως και τη στρατηγική Κοινωνικής Ευθύνης και το ΚΕΕΠ. Ελπίζουμε ότι η νέα Διοίκηση της ΕΡΤ που θα αναλάβει σύντομα την αρμοδιότητα, θα αλλάξει αυτή την αρνητική πορεία σε αυτό το κρίσιμο θέμα για την ΚτΠ, που όλως περιέργως δεν συμβαδίζει με άλλες θετικές πρωτοβουλίες της Δημόσιας Ρ/Τ τα τελευταία 5 χρόνια (Ertflix, Ertnews, Echo.gr, Κοινωνικά Μηνύματα). Πιστεύουμε ότι η ΚτΠ και οι ΜΚΟ πρέπει να διεκδικήσουν σθεναρά την επανενεργοποίηση της ΕΡΤ σε αυτόν τον κρίσιμο για την κοινωνία τομέα.
3γ. Συλλογική εκπροσώπηση της ΚτΠ σε εθνικό και τοπικό επίπεδο θα συνεισφέρει και στο διάλογο με συγγενείς κοινωνικούς χώρους, οργανώσεις και θεσμούς. Π.χ. με την ΟΚΕ - Οικονομική Κοινωνική Επιτροπή , τμήμα της Ευρωπαϊκής ΟΚΕ, που ασχολείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με την ΚτΠ, αλλά και με τους κοινωνικούς εταίρους που συμμετέχουν σε αυτήν. Η συνδιοργάνωση ημερίδων και συνεδρίων με τα Τμήματα Κοινωνιολογίας, Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιων Θεσμών των ΑΕΙ θα επαναφέρει στο δημόσιο διάλογο την παγκόσμια έννοια και πρακτική της ΚτΠ.
4. Ψηφιακή ΚτΠ : Ζώντας σε μία εποχή του Υπερ-διαδικτύου, όπου οι πρακτικές του e-working, e-learning, e-decision making τείνουν να κυριαρχήσουν, το Υπουργείο Εσωτερικών και η αντίστοιχη Διεύθυνση του για τις ΟΚοιΠ - Κοινωφελείς Φορείς, πρέπει να κάνουν τις αντίστοιχες προβλέψεις / ρυθμίσεις για την ευέλικτη και σωστή λειτουργία των διαδικασίων των ΟΚοιΠ (γενικές συνελεύσεις, ΔΣ , δημοσιοποίηση απολογισμών) σε ψηφιακή / ηλεκτρονική μορφή. Κατ’ελάχιστον εν έτει 2024 να υπάρχει και αυτή η δυνατότητα που μπορεί να απελευθερώσει πόρους και χρόνο για όλες τις ΟΚοιΠ και να αυξήσει την εμβέλεια των δράσεων τους πολλαπλασιαστικά.
Για την Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ , Περικλής Βασιλόπουλος
Contribution of the Citizens’ Union PAREMVASSI, 1995-2024, in the Greek and European Public Space
The Citizens’ Union PAREMVASSI, a non-profit, non-partisan, independent citizens' association aimed at strengthening civil society in Greece and Europe, was founded in 1995 and is one of the longest-running citizens' organizations with continuous operation in Greece. The first President of PAREMVASSI was Loukas Tsoukalis, and from 1999, Nikos Mouzelis, with Pericles Vassilopoulos serving as Vice-President. The first two Ombudsmen of Greece, Nikiforos Diamantouros and Giorgos Kaminis, were members of PAREMVASSI. The central areas of action of the Union were as follows: Active Citizens – Empowerment of Civil Society, Good Governance, Public Interest, and Rights for All.
1. The Citizens’ Union PAREMVASSI introduced and established the concept of “Civil Society” in the public dialogue of the country, viewed from a scientific perspective in the fields of modern Sociology and Political Science. It published 15 issues of the magazine “Civil Society,” organized 35 events and conferences, invited academics from around the world, and for the past 20 years has maintained a weekly newsletter sent to 3,500 recipients. Additionally, PAREMVASSI was a member of the UN’s COCOS organization, participated in the EU’s Civil Society Forum, and collaborated with the Global Civil Society Studies department at the London School of Economics, while also taking part in over ten international conferences on Global Civil Society.
The concept of Civil Society corresponds to the intermediate space between or alongside the State and the private economy (Market), encompassing a wide array of associations, collectives, foundations, volunteer organizations, and clubs characterized by their non-profit and non-partisan nature. All modern, multi-layered societies of Late Modernity include these three sectors: the State/public, the Market, and the third social sector. Although the concept and practice of civil society saw significant growth after 2000, it is rarely mentioned in public discourse today, even though there are over 3,000 non-profit civil society organizations in operation. Even worse, when it is mentioned, only a few marginal cases are highlighted, which do not represent the great contribution of the third sector and civil society to Greek society.
2. The Citizens’ Union PAREMVASSI played a decisive role in the establishment and functioning of the Independent Authority of the Ombudsman in 1997. The creation of the Ombudsman was, in fact, one of the primary reasons for the founding of PAREMVASSI. As mentioned earlier, the first two Ombudsmen, Nikiforos Diamantouros and Giorgos Kaminis, were members of PAREMVASSI. The institution of Independent Authorities, which largely stems from European Community Law, along with the strengthening of civil society, was a central point of institutional formation promoted by PAREMVASSI from its inception. For this reason, it strongly supported the independent functioning of the National Broadcasting Council (ESR), the creation of the Independent Authority for the Protection of Personal Data, the Communications Privacy Authority, the Supreme Council for Civil Personnel Selection (ASEP), and the need for the Independent, non-partisan operation of the Hellenic Broadcasting Corporation (ERT) as a crucial organ for the democratic modernization of Greek democracy and society.
3. The Citizens’ Union PAREMVASSI is one of the few citizen organizations that has never supported any particular political party in all elections since 1995. Its character was and remains supra-partisan, and its members/friends come from all versions of the constitutional democratic spectrum. Its goal has been and remains political consensus through meaningful public dialogue on the country’s key issues. At the same time, it opposes the political division in Greece, which serves solely to loot the state through the partisan system that dominated Greece, especially after 1990. The Union supports a functional and efficient party democracy with parliamentary characteristics, but also supplemented by necessary balancing counterweights (Independent Authorities, Press Freedom, and primarily a strong Civil Society). At the same time, it is staunchly opposed to the partisan system, which played a significant role in the country’s bankruptcy.
4. The Citizens’ Union PAREMVASSI believed and still believes that as a democracy, we must invent new participatory institutions, at both national and European levels, that will complement and rejuvenate the traditional parliamentary system in the individual member states and the European governance structure at the EU level. In this direction, it supported the innovative initiative for the Social Control Councils of ERT (Citizens’ Assembly), the generalization of the Sustainability and Corporate Social Responsibility Strategy in both the corporate and public sectors, the expansion of the logic of rights for all (people with disabilities, LGBTQ+) with the corresponding institutions to secure them. It also supported the development of social start-ups within the framework of the social economy (similar to the promotion of technological start-ups), utilizing the research efforts of Greek universities, research institutes, and the Greek diaspora.
Prospects for 2030, the Role of the Citizens’ Union PAREMVASSI, and the Strengthening of Civil Society
During 2009-2010, with the state’s near-bankruptcy, the country entered a period of destruction, from which we have not yet fully emerged, 15 years later. The recovery of the country seems to be a much more difficult task than we thought, and then what governments claimed and continue to claim, even today. The Citizens’ Union PAREMVASSI believes that Civil Society and the Third Sector have a special role to play in the necessary building of a dynamic and modern Greek democracy, society, and productive economy. Therefore, our key goals for the future are:
a. The restoration of the lost honour and prestige of Civil Society in Greek society. The few defamatory and marginal cases (Ark, Other Human, etc.) do not represent the core NGOs, many of which have shaped public dialogue on environmental issues, the climate crisis, citizens’ rights, gender equality, volunteering, and social contribution. PAREMVASSI will reissue the “Civil Society” magazine in digital form, which with its 15 issues during the 2000-2010 period had a decisive influence on the scientific debate in the public space on civil society, in collaboration with other NGOs, organizations, and foundations. It will promote a plan to revitalize civil society in Greek society.
b. The development of political consensus on key issues is of central importance today. PAREMVASSI aims to function as an Impartial Third Party and help foster dialogue between political parties, civil society, and institutions.
c. Safeguarding the independence of Independent Authorities and their Independent functioning as counterweights to the increasingly centralized executive power.
d. A central role towards 2030 must be played by the youth, through participation, in their independent way, and the expression of their expectations and preferences for society and democracy in Greece and Europe. The group of young people “Paremvasi 2030” will operate in this direction.
Η απογοητευμένη αντιπολίτευση προσπαθεί να εξηγήσει γιατί το εκλογικό σώμα στην Τουρκία ψήφισε υπέρ του Προέδρου Ερντογάν όταν η βασιλεία του αποδείχθηκε καταστροφική για τη χώρα: πληθωρισμός που καλπάζει και υψηλή ανεργία, διαφθορά και κατάχρηση της δικαιοσύνης με χιλιάδες θύματα, καταπίεση της ελεύθερης έκφρασης, τεταμένη και επικίνδυνη εξωτερική πολιτική...
Οι αναλύσεις τείνουν να απευθύνονται στον απόλυτο κυρίαρχο και στα μέτρα που λαμβάνει για να κατευθύνει και να χειραγωγεί το κοινό: στον αυστηρό και σχεδόν απόλυτο έλεγχο του κρατικού μηχανισμού και των μέσων ενημέρωσης και με συχνές λογοκρισίες, στην καταπιεστική διακυβέρνηση κατά των αντιφρονούντων και στη χρήση οικονομικών κινήτρων για να χειραγωγήσει τις εξελίξεις και να διαμορφώσει μια θετική εικόνα για τον εαυτό του και για τη συνολική κατάσταση.
Η συμπεριφορά των ψηφοφόρων εξηγείται ως το τελικό αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών του Ερντογάν, ενώ αντίστροφα, είναι επίσης δυνατό να ερμηνευθεί ο Ερντογάν ως ένα υποπροϊόν της ίδιας της κοινωνίας. Ο Ερντογάν έχτισε την καριέρα του ως ο εκπρόσωπος και ο υπερασπιστής των συντηρητικών μαζών που αυτοπροσδιορίζονται ως στερημένες απέναντι σε κάποιες –πραγματικές και/ή φανταστικές– προνομιούχες ελίτ. Αυτές οι μάζες είναι γενικά πιο θρησκευόμενες, παραδοσιακές, λιγότερο μορφωμένες και ζουν κυρίως στην ενδοχώρα, στην Ανατολία. Η «διαμάχη για την μαντίλα»,υπέρ και κατά της γυναικείας ενδυμασίας που συγκλόνισε τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες είναι μια έκφραση αυτής της δυαδικής σύγκρουσης.
Ο Ερντογάν επιλέχθηκε και υποστηρίχθηκε ως ο ηγέτης αυτής της ομάδας των Τούρκων. Γι' αυτό είναι κάτι παραπάνω από ένα πολιτικό πρόσωπο. Είναι ένας ηγέτης που υποστήριξε έναν τρόπο ζωής μιας ομάδας ανθρώπων που για πολλές δεκαετίες ένιωθαν ότι στερούνταν ίσης μεταχείρισης μέσα στη χώρα τους. Παρόμοια αισθήματα παρατηρήθηκαν και στις «δυτικές» κοινωνίες και εκεί το αποτέλεσμα ήταν οι επαναστάσεις του «λαού» και η άνοδος των εθνικών κρατών και των δημοκρατικών καθεστώτων. Όμως η διαδικασία της εθνογένεσης δεν ακολούθησε την ίδια πορεία και τους ίδιους ρυθμούς στην «Ανατολή». (Αυτό είναι ένα άλλο περίπλοκο φαινόμενο που δεν θα εξεταστεί εδώ.)
Με άλλα λόγια, ο Ερντογάν δεν είναι ένας «άλλος» πολιτικός ηγέτης. Είναι αρχηγός μιας συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων και αυτό εκφράζεται συχνά στην Τουρκία ως ένα θέμα σύγκρουσης ταυτοτήτων. Ο Ερντογάν δεν κρίνεται από τις επιδόσεις του αλλά ως ο εκλεκτός αρχηγός μιας ομάδας.
Αυτό εξηγεί την υποστήριξη που απολαμβάνει. Ζητήθηκε από τους ψηφοφόρους του να τον εγκαταλείψουν και αυτοί αρνήθηκαν και ανανέωσαν τη συμμαχία τους. Εξέφρασαν την πίστη τους στον ηγέτη που είχαν επιλέξει και είχαν δημιουργήσει. Το τραγούδι που τραγούδησαν οι μάζες για να υποστηρίξουν τον Ερντογάν αναφέρει την «αγάπη» και όχι μια «θετική αξιολόγηση». Και η αγάπη είναι πέρα από θετικές ή αρνητικές πολιτικές επιδόσεις.
Ως συνέπεια αυτής της θέσης του ηγέτη, η κριτική κατά των πράξεων του Ερντογάν δημιούργησε ένα «φαινόμενο μπούμερανγκ». Αλλού – Νational Myths in Greece, 2023- προσπάθησα να δείξω ότι οι προσπάθειες που αποσκοπούν να αποδείξουν την ακυρότητα μιας πεποίθησης ή/και ενός μύθου – μιας ομάδας- καταλήγουν στην ενίσχυση αυτού που επιχειρείται να διαψευσθεί. Το να δείξεις «τι είχε κάνει λάθος ο Ερντογάν» σημαίνει κάτι διαφορετικό για τους οπαδούς του: Τους ζητείται να ομολογήσουν και να αποδεχθούν ότι είχαν κάνει λάθος στην κρίση τους τις δύο τελευταίες δεκαετίες, να εγκαταλείψουν την ομάδα τους και να ευθυγραμμιστούν με κάποιους «άλλους» και να αλλάξουν στρατόπεδο και να γυρίσουν την πλάτη σε φίλους και συντρόφους. Να αλλάξουν δηλαδή την ταυτότητά τους που είναι συνυφασμένη και με θρησκευτικά αισθήματα.
Το κόστος και ο πόνος που προκαλούνται από αυτό το βήμα είναι υψηλότερα από αυτά που δημιουργούνται από την άρνηση αποδοχής των ξεκάθαρων αποδείξεων κατά του «ηγέτη». Το «φαινόμενο μπούμερανγκ», όπως ορίζεται από τον Leon Festinger, αποκλείει τη δυνατότητα να πειστούν τα μέλη μιας ομάδας να αλλάξουν τη γνώμη τους και να αποχωρήσουν από την ομάδα τους. Οι άνθρωποι βασικά ζουν σε ομάδες και λειτουργούν ως τέτοιοι. Η ομαδική συμμαχία εκκινεί το «φαινόμενο μπούμερανγκ» και αυτό το φαινόμενο διαιωνίζει την ύπαρξη της ομάδας. Η εγκατάλειψη μιας ομάδας είναι η εξαίρεση και συμβαίνει με τα μέλη που έχουν τους πιο χαλαρούς δεσμούς με την ομάδα. Στις εκλογές στην Τουρκία αυτή η ομάδα ήταν μικρή και όχι αρκετά πολυάριθμη για να αλλάξει την πολιτική συγκυρία.
*Δημοσιεύτηκε στα "Νέα" στις 22/5/2023.
Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ένα μη κερδοσκοπικό , μη κομματικό, ανεξάρτητο σωματείο πολιτών με στόχο την ενδυνάμωση της κοινωνίας πολιτών στην Ελλάδα και την Ευρώπη ιδρύθηκε το 1995 και αποτελεί μία από τις μακροβιότερες οργανώσεις πολιτών με συνεχή λειτουργία στην Ελλάδα. Πρώτος Πρόεδρος της ΕπΠ ήταν ο Λουκάς Τσούκαλης και από το 1999 ο Νίκος Μουζέλης, με Αντιπρόεδρο τον Περικλή Βασιλόπουλο. Οι δύο πρώτοι Συνήγοροι του Πολίτη, Νικηφόρος Διαμαντούρος και Γιώργος Καμίνης ήταν μέλη της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ. Οι κεντρικοί άξονες δραστηριοποίησης της ΕπΠ ήταν οι εξής: Ενεργοί Πολίτες – Ενδυνάμωση Κοινωνίας Πολιτών, Καλή Διακυβέρνηση, Δημόσιο Συμφέρον και Δικαιώματα για όλους.
Η έννοια της Κοινωνίας Πολιτών αντιστοιχεί στον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα ή δίπλα από το χώρο του Κράτους και της ιδιωτικής οικονομίας - Αγοράς, περιλαμβάνοντας ένα πολυπληθές σύνολο σωματείων, συλλογικοτήτων, ιδρυμάτων, φορέων εθελοντισμού, συλλόγων, που έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό το μη κερδοσκοπικό - μη κομματικό χαρακτήρα στη δράση τους. Όλες οι σύγχρονες πολυεπίπεδες κοινωνίες της Ύστερης Νεωτερικότητας περιλαμβάνουν αυτούς τους 3 τομείς: Το Κράτος / δημόσιο, την Αγορά και τον τρίτο κοινωνικό τομέα. Παρότι η έννοια και η πρακτική της κοινωνίας πολιτών γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη μετά το 2000, σήμερα αναφέρεται ελάχιστα στο δημόσιο λόγο, αν και υπάρχουν και λειτουργούν πάνω από 3.000 μη κερδοσκοπικές οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών. Ακόμα χειρότερα, όταν αναφέρεται ως έννοια, αναδεικνύονται μερικές περιθωριακές περιπτώσεις που δεν εκπροσωπούν σε καμία περίπτωση τη μεγάλη συνεισφορά του τρίτου τομέα και της κοινωνίας πολιτών στην ελληνική κοινωνία.
Οι προοπτικές για το 2030, ο ρόλος της Ένωσης Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ και η ενδυνάμωση της Κοινωνίας Πολιτών
Την περίοδο 2009-2010, με την οιονεί χρεοκοπία του κράτους, η χώρα μπήκε σε μία περίοδο καταστροφής, από την οποία δεν έχουμε εξέλθει πλήρως, 15 χρόνια μετά. Η ανάταξη της χώρας φαίνεται να είναι μία πολύ πιο δύσκολη υπόθεση απόότι νομίζαμε και απόότι ισχυρίζονταν και ισχυρίζονται οι εκάστοτε κυβερνήσεις, μέχρι και σήμερα. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ πιστεύει ότι η Κοινωνία Πολιτών και ο Τρίτος Τομέας έχει να παίξει έναν ιδιαίτερο ρόλο στην αναγκαία οικοδόμηση μιας δυναμικής και σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας, κοινωνίας και παραγωγικής οικονομίας. Έτσι, οι βασικοί στόχοι μας για το μέλλον είναι:
α. Η επανάκτηση της χαμένης τιμής και του κύρους της Κοινωνίας Πολιτών στην ελληνική κοινωνίας. Οι ελάχιστες δυσφημιστικές και περιθωριακές περιπτώσεις (Κιβωτός, Άλλος άνθρωπος κ.α.), δεν εκπροσωπούν τις βασικές ΜΚΟ, πολλές εκ των οποίων έχουν καθορίσει το δημόσιο διάλογο, είτε στα περιβαλλοντικά θέματα και την κλιματική κρίση, είτε στα θέματα των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, την ισότητα των φίλων, τον εθελοντισμό και την κοινωνική προσφορά. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ θα επανεκδόσει και σε ψηφιακή μορφή το περιοδικό Κοινωνία Πολιτών που με τα 15 τεύχη κατά την περίοδο 2000-2010 είχε επηρεάσει καθοριστικά την επιστημονική συζήτηση στο δημόσιο χώρο για την κοινωνία πολιτών, σε συνεργασία με άλλες ΜΚΟ, οργανώσεις και ιδρύματα. Θα προωθήσει ένα σχέδιο αναζωογόνησης της κοινωνίας πολιτών στην ελληνική κοινωνία.
β. Η ανάπτυξη της πολιτικής συναίνεσης στα βασικά έχει κεντρική σημασία σήμερα. Η Ένωση Πολιτών για την ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ θέλει να λειτουργήσει ως Αμερόληπτος Τρίτος και να βοηθήσει την ανάπτυξη διαλόγου ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα, την κοινωνία πολιτών και τους θεσμούς.
γ. Η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας των Ανεξάρτητων Αρχών και η Ανεξάρτητη λειτουργία τους ως Αντίβαρα, στην ολοένα πιο συγκεντρωτική εκτελεστική εξουσία.
δ. Κεντρικό ρόλο προς το 2030 θα πρέπει να παίξουν οι νέοι, μέσα από την συμμετοχή, με το δικό τους ανεξάρτητο τρόπο, και την έκφραση των προσδοκιών και προτιμήσεων τους για την κοινωνία και τη δημοκρατία στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Σε αυτή την κατεύθυνση θα λειτουργεί η ομάδα νέων Παρέμβαση 2030.
"Talking but not listened". Με αυτή τη φράση ξεκίνησε ο διάλογος σχετικά με τα εμπόδια στην συμμετοχικότητα των νέων στα πολιτικά ζητήματα, σε συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες με θέμα: «Διαμορφώνοντας το μέλλον της Ε.Ε. μέσα από την ενεργό συμμετοχή των νέων», από το ευρωπαϊκό think tank Europeum, σε συνεργασία με το ΕΛΙΑΜΕΠ και άλλους οργανισμούς, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος YouthEU.
Το κεντρικό ζήτημα που αναδείχθηκε μέσα από τη συζήτηση ήταν το αίσθημα των νέων ότι η άποψη τους δεν λαμβάνεται υπόψιν αλλά και το γεγονός ότι υποεκπροσωπούνται στους πολιτικούς θεσμούς. Σημαντική καινοτομία της συζήτησης, όμως, ήταν ότι στο πάνελ των ομιλητών συμμετείχαν δύο φοιτητές. Στο ίδιο πάνελ βρέθηκαν εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και γνωστών ευρωπαϊκών think tanks.
Εκκινώντας από τη συζήτηση, θα περάσω απευθείας στη καρδιά του προβλήματος που ταλανίζει όλη την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια: την ελλιπή αντιπροσώπευση των νέων. Στην Ελλάδα, ολόκληρη η ηλικιακή ομάδα 17-25, η οποία στην πλειονότητα της αποτελείται από τον φοιτητικό πληθυσμό, νιώθει ότι δεν αντιπροσωπεύεται. Παράλληλα, είναι θεσμικά αποκλεισμένη από το κύριο νομοθετικό όργανο του πολιτικού μας συστήματος, τη Βουλή, καθώς το ηλικιακό όριο για την κατοχή του βουλευτικού αξιώματος είναι τα 25 έτη. Επομένως, περιγράφοντας το ζήτημα με όσο το δυνατόν απλούστερο τρόπο: Οι νέοι νιώθουν ότι δεν ακούγονται. Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών, με αποκορύφωμα το δυστύχημα των Τεμπών, δείχνουν ότι πράγματι δεν ακούγονται. Ταυτόχρονα δεν μπορούν να εκπροσωπηθούν ως ηλικιακή κατηγορία. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα ζήτημα συστημικό-θεσμικό, το οποίο αντικατοπτρίζει όμως τη νοοτροπία του πολιτικού μας συστήματος. Ας εστιάσουμε ,ωστόσο, στα κύρια μέρη του προβλήματος.
Οι νέοι δεν εκπροσωπούνται. Το συγκεκριμένο πρόβλημα απορρέει από τη χρονική διαφορά μεταξύ του δικαιώματος του εκλέγειν (17 έτη) και του εκλέγεσθαι (25 έτη), το οποίο ορίζεται από το Σύνταγμα και ισχύει τόσο για τις εθνικές, όσο και για τις ευρωπαϊκές εκλογές. Απαραίτητη σημείωση ότι η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, είναι οι χώρες με το υψηλότερο ηλικιακό όριο στην Ε.Ε. για την κατοχή του βουλευτικού αξιώματος. Στην πλειονότητα των υπολοίπων κρατών-μελών της Ε.Ε., το όριο ηλικίας βρίσκεται μεταξύ των 18 και 21 ετών. Στις εθνικές εκλογές του 2019, το νεότερο μέλος της Βουλής ήταν 29 ετών την ημέρα των εκλογών. Μόνο και μόνο αυτό το γεγονός δείχνει την έκταση του προβλήματος.
Οι νέοι νιώθουν ότι δεν ακούγονται και δεν εκπροσωπούνται. Δεκάδες χιλιάδες μαθητές/τριες και φοιτητές/τριες διαδήλωσαν στους δρόμους μετά την τραγωδία των Τεμπών, καθώς, πλέον, «το ποτήρι ξεχείλισε». Όμως, «το ποτήρι ήταν ήδη μισοάδειο». Η δυσαρέσκεια μίας γενιάς, που αμυδρά θυμάται την Ελλάδα πριν το 2008, συσσωρεύεται τα τελευταία χρόνια μέσω των αλλεπάλληλων κρίσεων, των ξαφνικών και συχνά ανοργάνωτων αλλαγών στο εκπαιδευτικό σύστημα, που την καθιστούν έρμαιο των βλέψεων του/της εκάστοτε Υπουργού. Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθεί η βίαιη καταστολή.
Η φωνή των νέων δεν φτάνει ως τα έδρανα της Βουλής. Εκ των πραγμάτων, το εκπαιδευτικό σύστημα αναδιαμορφώνεται κάθε δύο χρόνια, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται συστηματικά. Το κράτος παραμελεί τελείως την ασφάλεια των μεταφορικών μέσων, τα οποία χρησιμοποιούνται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τους νέους. Οι συνέπειες είναι τραγικές. Το πρόβλημα είναι πλέον εμφανές όσο ποτέ άλλοτε τα τελευταία 15 χρόνια.
Παρ'όλα αυτά, οι κρίσεις απαιτούν και κρίσιμες λύσεις. Ως νέος που ανήκει στην κατηγορία 17-25, μπορώ να σκεφτώ δύο άμεσες λύσεις, οι οποίες κοιτάζουν προς την ίδια κατεύθυνση: Οι νέοι να συμμετέχουν στις συζητήσεις των αποφάσεων ως πολιτικοί δρώντες και όχι μόνο ως αποδέκτες, όπως ακριβώς δόθηκε η δυνατότητα σε δύο φοιτητές να είναι ομιλητές σε μία εκδήλωση στην καρδιά των ευρωπαϊκών εξελίξεων. Ως κοινά αιτήματα των νέων θα μπορούσαν να είναι τα παρακάτω:
1.Αλλαγή του ορίου ηλικίας για το εκλέγεσθαι: Αυτό προϋποθέτει αναθεώρηση του Συντάγματος. Πρόκειται όμως για μία αναγκαιότητα. Όπως προαναφέρθηκε, το ζήτημα είναι αφενός συστημικό-θεσμικό και αφετέρου νοοτροπίας. Η νοοτροπία αλλάζει σε βάθος γενεών. Αντιθέτως, οι θεσμοί μπορούν άμεσα να αναδιαμορφωθούν και να εξελιχθούν μέσα από τις νομοθετικές διαδικασίες.
2.Θεμελίωση ενός θεσμού εκπροσώπησης των νέων, στον οποίο θα δίνεται η δυνατότητα για συστηματικές ακροάσεις στη Βουλή και κατάθεση προτάσεων, των οποίων η αποδοχή ή απόρριψη θα χρειάζεται να αιτιολογείται από το Κοινοβούλιο. Τέτοιοι θεσμοί πιθανότατα να υπάρχουν ήδη στην Ελλάδα, σε αναξιοποίητη εννοείται μορφή. Πρόκειται για μία μεσοπρόθεσμη λύση, η οποία στοχεύει να αποτελέσει το έναυσμα για μία θεμελιώδη αλλαγή, όπως η αναθεώρηση του Συντάγματος.
Συνοψίζοντας, τα πρόσφατα γεγονότα, στο πλαίσιο του γενικότερου πολιτικού κλίματος των τελευταίων ετών οδηγεί στα εξής συμπεράσματα: Η χώρα δεν χρειάζεται απλά ανανέωση των πολιτικών προσώπων, τα αποτελέσματα της οποίας είναι συχνά πλασματικά καθώς αναπαράγονται ήδη γνωστές πρακτικές. Χρειάζεται να δώσουμε έμφαση στα θεσμικά αντίβαρα που θα αναδιαμορφώσουν ένα ελλιπώς νομιμοποιημένο πολιτικό σύστημα, δυναμώνοντας τη λογοδοσία και το κράτος δικαίου. Αδιαμφισβήτητα, οι νέοι δεν γίνεται να λείπουν από το τραπέζι των συζητήσεων. Αυτό ήταν και το βασικό νόημα της συζήτησης στις Βρυξέλλες.
